Tíminn - 21.02.1965, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
SUNNUDAGCR ZL
Rangers vann
HSím, laugardag.
Glasgow Rangers vann góðan
sigur í dag. í skozku bikarkeppn-
inni, er þeir unnu Dundee United
eneð 2—0, í Dundee. Miðherjinn
Forrest, skoraði bæði mörkin eft-
ir ágætar sendingar Þórólfs Beck.,
Hryllilegt
iestarslys
ANGSMENN
NTB—Skövde, laugardag.
Hraðlest ók eftir hádegi í dag
á aðra jámbrautarlest, sem stó«
kyrr við Sbultorps milli Skövde og
Falköpmg í Miðávíþjóð. Mairgir
farþegar vora í hraðlestinni, og í
hinni lestinni voru mörg skóJa-
börn- Vitað er með vissu, að miög
margir bafa slasazt — vagnarn-
ir liggja hver um annan þveran og
hlutar úr þeim liggja meðfram
allri línunni. ,
Sjúkrabifreiðar og læknalið
kom þegar á staðlnn og var þegar
hafizt handa um a® bjanga slös-
uðum mönnum úr brakinu.

Adenauer er nr. 1 á
félagaskrá Þýzk-ís-
r
I
Þýzk-íslenzka félagið í Köln er
tíu ára á þessu ári, og svo skemmti
lega vill til, að fyrsta nafnið á
félagaskránni er Konrad Adenauer
og er hér um engan annan að
ræða en hinn aldna þýzka stjórn-
málaraiann og fyrrverandi kanslara
Vestur-Þýzkalands.
Það er löng saga að segja frá
því, hvemig það vildi til, að Aden-
auer varð féUji I félagi, sem hafði
íslandsmál á dagskrá sinni, en á-
stæðan fyrir því, að hann er núm-
er eitt, er einfaldari, og eingöngu
sú, að til þessa hafa eikki gengið í
félagið menn, sem eru á undan
honum í stafrófinu.
Þegar Adenauer var borgarstjóri
í Köln á árunum fyrir fyrri heims-
) styrjöldina, kynntist hann
; ritíh Erkes, borgarráðsfulltrúa.
sem var mikill íslandsvinur. Erkes
I hafði farið mörgum sinnum til fs-
j lands, var ritari „fslandsvinafélags-
ins”, og átti mikið safn bóka um
íslenzkar bókmenntir. Vinimir
tveir komu sér saman um að inn-
lima hið 4000 binda bókasafn
I Erkes, næst stærsta íslands-bóka-
safn á meginlandinu, og það'
stærsta á eftir safninu í Kaup-
mannahöfn, inn í borgarbókasafn-
í ið í Köln. „íslandsvinafélag” Erkes
( lagðist niður jftir dauða hans, en
i var síðan endurvakið árið 1955.
Þegar Þýzk-íslenzka fólagið var
stofnað árið 1955, var dr. Max
Adenauer, sonur Konrads Aden-
auer, fyrrverandi kanslara. kos-
inn forseti félagsins, en ' 'inn ’.afði
þegar í æsku fengið mikinn áhuga
á íslandi, vegna kynna hans á
Erkes, og hafði meira að segja
ferðazt til íslands, en Max Aden-
auer er enn forseti félagsins, og
hefur unnið mikið ag gott starf
sem slíkur.
Eitt óhugnanlegasta og sorg
legasta fyrirbrigði nútíma-
menningar á ísl., eru drykkju-
sjúklingar og einstæðingar,
sem éiga hvergi stað til að
halla höfði sínu.
í einni af mörgum ágætum
pistlum um áfengisbölið í
Reykjavík, þessari allsnægta-
borg, ræðir „Hannes á Horn
inu“ nýlega um þessa útilegu-
menn nútímans.
Hann bendir á það sem
margir hljóta að vita, að þess
um mönnum hafi fjölgað mjög
hina síðari tíma, og eftir að
Vernd lokaði sínum húsakynn-
um við Stýrimannastíg muni
vera um 20 samborgarar, sem
ekkert öryggt hæli hafa og
hvergi víst húsaskjól nú á þorr
anum.
Þetta er hræðileg staðreynd.
Og þótt margir segi: Þetta er
þeim sjálfum að kenna. Þeir
um það. Eða axlaypptingin
gengur. lengra, og spurning
Kains kemur fram á varir: „Á
ég.að gæta bróður míns?“ Þá
er samt eitthvað innst inni,
sem segir: „Ilver er sekur?“
Er áfengissalan ekki bæði
þín og mín sök og allt illt, sem
af henni leiðir, þótt við hugs-
um okkur saklaus, þá eriin
við öll orðin „nashyrningar“
tízkunnar áður en af veit.
Þótt „Vernd“ hjálpaði mörg
um þessara manna um nætur
skjól meðan þar var starfað, þá
xar hýn igfl«igp$Mgg ejcjfi
miðað við þeirra þarfir, heldur
hjálp við fanga, sem lokið
höfðu fangavist. Og mér er
ekki grunlaust um, að ágengni
drykkjusjúks fólks hafi einmitt
torveldað hið ágæta starf þess-
ara hákristilegu samtaka, sem
Vernd er.
En það var eitt, sem Hannes
sagði frá, sem gaf mér hug-
mynd, sem ætti að verða hæf í
framkvæmd í bili hjá þessari
fátæku þjóð, sem hefur efni
samt, til þess að ýta í fá-
kænni og augnablikshagnaðar-
vonum bömum sínum út í kvik
syndi drykkjusjúklingar, án
þess að hafa ráð til að bjarga
þeim upp úr aftur. Gætum við
ekkí haft gistiskip fyrir
drykkjusjúklinga?
Kirkja, ríki, borg og reglan
ættu sameiginlega að bera
kostnaðinn. Slík byrgði yrði í
anda hans, sem sagði: „Allt,
sém þér gjörið mínum minnstu
bræðrum það gjörið þér mér.“
Einn útilegumannanna sagði:
„Meðan verkfallið var og bát
arnir allir í höfn voru þetta
engin vandræði. En nú getum
við hvergi verið.“ Og þessi mað
ur var, minnir mig 74 ára öld-
ungur. Margt má þar á milli
lína lesa. Er þetta ekki bend-
ing til bráðabirgðaúrlausnar.
En gætu nú ekki yfirmenn og
hafnarstjórn leyft að hafa skip
þótt ekki væri nema einn af ryðg
uðu togurunum við hafnargarð
einhversstaðar úti á granda,
svo að þessir útilegumenn gætu
skreiðzt um borð, eins og kett-
ir um kjallaraglugga. Þar
mætti útbúa bæli, sem þeim
yrðu hlý og góð. Þeir gera
ekki háar kröfur, vilja engin
fínheit, geta ekki notið þess
háttar hluta. Svo yrði auðvit-
að að fá einhvern vörð til að
hafa þarna gát á öllu, helzt
gamlan kokk eða uppgjafa
bryta, sem ekki væri sjálfur
drykkfelldur, til að halda vörð,
og bezt að hann gæti haft heit-
an súpuspón eða kaffi á boð-
stólum alla nóttina.
Vill nú ekki einhver fórna
sér fyrir þetta málefni með að-
stoð lögreglunnar, því auðvitað
verður að gera ráð fyrir
strangri aðgæzlu, þar eð
svona menn eru líkt og óvitar
í allri umgengni.
Þetta yrði auðvitað bráða-
birgðafyrirkomulag. En líklega
gæti það lengi talizt þörf.
Þegar höll templara á Skóla
vörðuholti er risin og byrgð og
ber við háa Hallgrímskirkju,
ætti að nota eitt hornið, nokk-
ur herbergi í kjallara þess stór
hýsis til svona hælis fyrir úti-
legumennina okkar, þangað til
breyttir menningarhættir úti-
loka að þeir verði framar á
flakki, en því miður verður
langt þangað til.
Ekki yrði margt, sem bind-
indishreyfingunni og starfsemi
hennar yrði betri og traustari
auglýsing og lyftistöng en slík
starfsemi í þessu mikla húsi,
væri bezta auglýsing, sem regl
an gæti fengið og hin bezta í
hennar rétta anda. Og hún yrði
öllu fremur til að blása nýju
lífi í þessa virðulegu en því
miður misskildu og lítilsvirtu
starfsemi. Hvort tveggja þetta,
skipið og gistikjallarinn ætti
þó aðeins að geta orðið til
bráðabirgða.
Því að síðustu vildi ég svo
benda á tvennt, sem verður
fyrr eða síðar að gjöra fyrir
þessa útigangsmenn, þessa
nýju tegund útilegumanna á
íslandi, sem hefur því miður
ekkert við sig af þeim róman
tízka ljóma, sem umvefur úti-
legumannsheitið í mínum
huga allt frá barnæsku.
Það fyrra er breytt löggjöf
viðvíkjandi drykkjusjúku fólki.
Það á og verður að mega líta
á það sem sjúklinga með hræði
legan, já, einn hinn hryllileg-
asta sjúkdóm mannkynsins. Og
þess vegna verður að mega
svipta þessa sjúklinga frelsi,
meðan verið er að leita því
lækninga. Þar hefur frelsis-
skerðing í nokkra klukkutíma
í „Síðumúla" ekkert að segja
og tæpast heldur neitt kák
eins og nokkrar vikur á sjúkra
deild geðveikrahælis eða Gunn
arsholts. Allir, sem fá næma
sjúkdóma og margir aðrir
verða að sætta sig við frelsis-
skerðingu og sjúkrahúsdvöl
jafnvel árum saman. Hvers
vegna ekki drykkjusjúklingar,
sem oft eru hættulegri og skað
legri umhverfi sínu, ættingjum,
vinum og sjálfum sér, bæði
andlega og líkamlega en flest
annað sjúkt fólk. Og því naum
ast von á öðru en langri bið
til þess að þeir óski sjálfir
frelsis sviptingu.
Og í samræmi við fram-
kvæmd slíkra laga verður að
fá lokuð hæli fyrir drykkju-
sjúklinga og útigangsfólk, sem
vonlaust er að læknist. Og þar
verður það að hafa næg tæki-
færi til starfa, fjölþættra starfa
til gagns og blessunar fyrir sig
og þjóðfélagið.
Kraftur — vinnukraftur
drykkjusjúkra, sem fer til ills
eða einskis er eitt mesta tap
þjóðlífsins, milljónir vinnu-
stunda beint og óbeint.
Fátt er óhugnanlegra hér í
Reykjavík að vetri loknum en
sjá hópana af mönnum á bezta
aldri skjögra fram og aftur
iðjulausa og útsogna af'sínum
eigin vesaldómi, spóka sig ról-
andi og röflandi á einni feg
urstu götu borgarinnar, Skúla-
götu við hornið á Kalkofns-
vegi. Þetta er algeng sjón á
fögrum, lygnum og tærum
morgnum um dagmálabil. Get-
ur vart meiri mótsetningar en
hið vakandi líf með vorblæ og
dýrð yfir fjöllin fjölublá og
lognsskyggð sund, og svo þessi
ógnun af niðurlægingu mann-
legs lífs, stirðnun mann-
legrar sálar og líkama sem
þó er æðst og aðdáanlegast af
öllu í tilverunni. Meðaumkun
og hryllingur grípur sál vegfar-
ans í senn og svo þessi sví-
virðilega uppgjafarkennd, sem
veit að ekkert er hægt að gjöra
til úrbóta. Hvað múndi Krist-
ur gjöra? Árelíus Nielsson.
FJARFESTING FLUG-
VALLA
Framhald af 1. síðu
um verða að lenda á flugvollum j
úti á landi, þegar ófært er að j
lenda hér í Reykjavík eða á Kefla-.
víkurflugvelli i'DC—6B). (
JapansRvikmyndir á
Ferðafélagskvöldvöku
j Agnar Kofoed Hansen, flug-
i málastjóri, sagði í viðtalinu, að
(forráðamenn flugmála væru allir
i á einu máli um það, að nauðsyn-
(legt væri að bæta úr(þessum mál-
: um, og hefði fyrir löngu verið
j knýjandi nauðsyn að gera það.
i Hins vegar hefðu fjárveitingar
; ríkisvaldsins til þessara fram-
kvæmda verið mjög við nögl
; skornar, og það væri einungis
j fjárskortur, sem háð hefði fram-
j kvæmdum á þessu sviði.
Hann gat þess til dæmis, að
j fárfesting Loftleiða h.f. í Rolls;
I Royce skrúfþotunum, sem komn- i
i ar eru hingað og í þeim kaupum,
sem nýlega var samið um, væri
tólf sinnum meiri en öll fjárfest-
ing íslenzka ríkisins í flugvallar-
málum frá upphafi!
Af þessum upplýsingum má sjá,
að ekki má iengur dragast að
veita stóraukið fé til flugvallar-:
gerðar úti á landi, ef við eigum
að geta fylgt þeirri þróun, sem er
i samgöngumálum nútímans. eins
glæsilega og frumherjarnir i þess-
um málum gerðu hérlendis. ‘
Ferðafélag íslands hélt kvöld-
vöbu í Sigtúni (Sjálfstæðishúsinu)
fimmtudaginn 18. þ. m. fyrir fullu
'húsi. Aðalefni kvöldsins sá dr.
Sigurður Þórarinsson um og sagði
hann frá ferðalagi sínu til Japans
og Indlands á síðastliðnu ári, en
úr því kom hann heim rétt fyrir
jólin. Erindi hans var mjög fróð
legt og skemmtilegt og einnig
sýndi hann afbragðsgóðar litkvik
myndir. Þær voru nýstárlegar fyr
ir áhorfendur enda bæði frá for
tíð og nútíð. Var vissulega
skemmtilegt að kynnast lifnaðar
háttum þessarar mannmörgu þjóð
ar, að fornu og nýju, í skíru ljósi.
Aðallega fór dr. Sigurður til þess
að skoða eldfjöll og öskulög í jörðu
því Japan er eitt mesta eldfjalla
land í heimi. Þarna voru á ferð
margir náttúru- og eldfjallafræð-
ingar ásamt Sigurði. Að fara að
telja upp og segja frá öllum þeim
skemmtilega fróðleik, sem þama
kom fram, er ekki hægt í smá-
fréttaklausu. En þetta eru þær
fjölbreytilegustu og stórfengleg-
ustu myndir, sem ég hefi séð á
tialdi. Og frásagnarsnilli dr. Sig
urðar er öllum kunn.
Ferðafélag íslands er skipað
mörgum ágætismönnum enda bera
kvöldvökur félagsins þess ljósan
vott. Fólk fær hvergi betri né
fjölbreyttari skemmtun en þar fer
fram. Sjálfur sendi ég félaginu
mína beztu kveðju og árnaðarósk
ir. — HS.
AKRABORGtN
Framhald af 1. siðu.
skipið og fá annað minna til flutn.
inganna.
Framkvæmdastjóri útgerðarinn-
ar, Friðrik Þorvaldsson, sagði hins
vegar í viðtali við blaðið, að upp-
sagnir þessar stæðu einungis í
sambandi við viðgerðirnar, og að
ekkert væri ákveðið um breyting-
ar á rekstri fyrirtæksins.
AKRANES
Frainsóknarfélag Akraness held
ur skemmtisamkoinu í félagsheim
iU sínu Sunnubraut 21, sunnudags
kvöldið 21. febrúar kl. 8-30 síðdeg
is. Til skemmtunar: Framsóknar-
vist og kvikmynaasýwing. Öllum
heimill aðgangur.
SJALDGÆFAR JARÐ-
MYNDANIR
Framh. at 24 síðu.
núna hefur verið hæð í fyrnd-
inni, eftir að landslagið hefur
þó verið að mestu fullskapað,
og grágrýtishraunin hafa runn
i ið sitt hvorum megin við þessa
hæð og að lokum fært hana í
kaf, því að gamla bergið kem-
ur ekki upp úr á Valhúsahæð-
inni, en sjórinn hefur molað
grágrýtishelluna ofan af basalt
inu við Bollagarða, sagði Jón
í viðtali við blaðið.
— Það er einmitt í þessu
gamla bergi, sem jarðhiti hef-
ur fundizt, þar sem borað hef-
ur verið í Reykjavík, og þess
vegna getur það haft mikla
, hagnýta þýðingu, að það skuli
vera svo ofarlega þarna, þótt
enn sé of snemmt að slá því
alveg föstu, sagði Jón.
Við birtum hér mynd, sem Jón
hefur lánað okkur af hinum
sérkennilegu jarðmyndunum,
svo og kort, sem sýnir staðsetn-
ingu borholanna og myndan-
anna, því ekki er ósennilegt að
margir vilji nota góða veðrið
og sjá þessi sérkennilegu fyrir-
brigði við bæjardyr sínar með
eigin augum.
m
'S'