Alþýðublaðið - 23.02.1956, Blaðsíða 5

JFimmtudagur 23. febrúar 1956
Alþýgublaglg
fs
VÁLLINGSBY er nýjasta.
tborg Stokkhólmsborgar og sú,
sem mestum kostum er búin,
sniðað við þær kröfur, sem nú
tíma mönnum þykir sjálfsagt
að gera til góðrar borgar. Hún
er auk þess ekki aðeins nýjasta
'og bezt heppnaða útborgin í
Stokkhólmi, heldur mun hún
vera frá því sjónarmiði ein
jhin merkasta útborg í víðri
veröld. Hér hefur verið reynt
að gera að raunveruleika hug
myndir manna um borg fram
’tíðarinnar, þar sem ekkeri á
að vanta til þess, að hún verði
sönn heimkynni hamingju-
samra manna, sem una í sinni
horg, eins og forfeðurnir undu
% sveit sinni eða sjávarþorpi.
EEYNSLAN FRÁ ÁRSTA
Þegar hafizt var handa um aö
Xeisa Vállingsby, var Ársta
tilheyrandi framtíðinni enn.
Samt er vitað. að sjálf miðborg
in er gerð' á þann hátt, sem lík-
legast er að framtíðin vilji hafa
hana. Það hefur sést í Ársta
Centrum ■ og víðar. -r- En
'sjálfsagt verða Vállingbý-
búar þó mikilii reynslu rílf-
ari að nokkrum áratug-
liðnum. Það þótti áðúr
að bvggja hús, þegar
húsnæði vantaði, en nú er þöri
að byggja borg. Munurinn ligg
ur í því að nú vilja menn meira
, en aðeins íbúðina, menn vilja
I heimkynni í víðari merkingu
en íbúðarhúsið. Þess vegna er
líka ætlunin að staðsetja ýmis
atvinnufyrirtæki í Vállingby
fbúarnir eiga ekki að þurfa að
sækja atvinnu til annarra borg
! arhluta, eða að minnsta kosti
á það ekki að vera reglan. Og
til dæmis um þann iðnað sem
í í Váliingbý á að rísa ’ má
nefna það, að viðgerðaverl ••
n . ,_n.............___ _________________________________________________(stæði hinnar nýju neðanjarðar-
J lestar Stokkhólmsborgar, sem
Vállingby Centrum séð úr austri. Járnbrautarteinarnir bera vott um, að lestir eru þar til enn er ekki fulllokið við, hafa
1 verið reist þar. Auk þess heimt-
ar samfélagsmiðstöðin sjálf mifc
meira .en samgangna.
Ljósm.: Sundstr.
Vállingby sé nokkuð langt frá
miðri Stokkhólmsborg, og finn
ist því hún hljóta að vera án
verulegs sambands við mið-
/Centrum, miðborg Ársta, orðin borg höfuðstaðarins sjálfs. j J
að veruleika Það var því hægt 14 km- er nokkur vegalengd,
að byggja á reynslunni þaðan. ,ei um venjulegar strætisvagna
Fyrir því ber að dæma Válling- samgöngur er að ræða. En sdk
foy og þó sennilega fyrst og fjarlægð verður að suttum spöl,
fremst Vállingby Centrum, írá ei farið er í hraðlest. Slík lest
.nokkuð öðru sjónarmiði en tengir Vállingby við miðborg
Ársta og Ársta Centrum. Ár- (Stokkhólms, neðanjarðarlestin,
angur verksins er líka allur ann sem tekin var í notkun fyrir
ar, miklu stærri í sniðum og nokkrum árum og fer með slík
meiri í Vállingby. Ársta Centr- .um hraða, að menn eru á fáurn
am var byggt eftir að byggðin mínútum komnir úr Vállingby
--- „ ..., _. , , Ársta Centrum að þ\d levti, að
sjálf með íbúðum og íbúum var a siaha Kungsgotuna eða það- þarfir fólks til að komast leið.
orðin til. En í Vállingby var ,an °g til Vallmgby. Neðanjarð-1 - - --
1 var fyrsta búðin opnuð og í lok
ið vinnuafl.
ÞAÐ hefur dregizt lengur? 1 Þess árs voru íbúðirnar orðnar |
jjea ætlað var, að halda áfram s |1002’ en íbuarnir alls 2700. Ári. Þ'ET.TA ER B.4RA BRAUMUR
jað birta greinarflokk þann, S siðín' J arslok 1953 v°ru íbúSirn Enginn skyldi furða sig á
Cí___u: tr::i______ _u ' ar 3010. en íhnamir 3500 gnn 1. . 6 .. . *. ........°
Sigvaldi Hjálmarsson rit S i ^01 en ibuarnir 8500. Enn
íftði í Stokkhólmi í fyrrasum S , ari® S1"ðar, í árslok 1944, voru í
^ar og nefnist „Borgir verða^ | búarnir 17 þús., og íbúðirnar
' — En fyrir því liggja or - $ i 6018. Á síðasta ári bættust við
ýmsar stofnanir, sem ekki má
vanta í góða borg. Og á þes.su
ári fjölgar íbúunum upp í 24.
S til1'. jsn ryrir pvi nggja or-.í i
S sakir, sem ekki var ha:gt ^
S ftð sjá fyrir. Hér birfisr •
S fimmta greinin, og f jallar ^
$ íiún um Vállingby, nýjustu f | Þus-
^ útborg Stokkhólms. i '_____
\ 3 , MIÐ
MIÐBORG FYRIR 75 ÞUS.
■allt byggt í einu að kalla.
KYR A BEIT FYRIR
'4 ÁRUM. '
Útborgin Vállingby liggur á
lágri hæð hálfan fjórtanda km.
frá miðri Stokkhólmsborg
sjálfri. Á þessari hæð voru kýr 'STÓR RORG ^ LITLU SVÆÐI
á beit í ósnetri náttúrunni fyr-
I arlestin, sem að vísu er ekki
alveg alls staðar neðanjarðar,
styttir þessa vegarlengd svo,
að auðvelt væri að sækja hvað
eina til miðborgarinnar, en þess
gerist bara ekki þörf.
Vállingby og Vállingsb.y
Centi*um hefur þó enn stærra
hlutverki að gegna í fram-
tíðinni. Þar vferður aðalmið-
borg fyrir tvo aðra borgarhtuta
... , . ,eða útborgir, sem að ein-
en næst þeim byggmgum sem 1, . ° ,..
* i • ... ihvenu verða þo sialfum ser
Girío o r\ mnto hi orno eomTalnrfe . I " v J
ar sinnar eða slóra eftir vild
fullkomulega viðurkenndar
(nógar. Þeir borgarhlutar eru
ir fjórum árum, og á því svæði,
sem hin nýja borg nú stendu:
Gestur, sem Vállingby hyggst
skoða og fer þangað með
eiga að móta kjarna samfélags-
ins, koma hinar háu íbúða- TT.. ,, _0 ,
blokkir, allt upp í 12 hæðir, |Hasselby Gard. °S Hasselby
þar næst koma svo langar og Tr-fn ’, S&1? retl ,.V:.
lágar húsasamstæður, sem 1 VnUmgby. Þegar þejr eru full-
myjpda nokkurs konar umgerð ir’ a a. f Þusun manns
eða skilvegg a einn veg, svo
dreifðari íbúðárhús, unz ein-
býhshusa svæðið kemur fjarst. | REYNSLAN OG gILÐIÐ
— Það sjonarmið var nefm-
lega Iátið ráða við skipu-
lagningu borgarinnar, að þeir,
SAMGONGUR OG FJAR-
LÆGÐIR.
sem nm nyja oorg nu steuuui . ug ici .-cu
voru þá 24 hræður búandi. j neðanjarðarlestinni, kemur úr
Nú er þar talsvert öðru lestinni upp í sjálfa miðborg-
:vísi um að litast, því að á ^ ina. Útsýnið einkennist af lág-
þremur til fjórum árum reis um og breiðum bygging'um naei, !|sem vildu búa í einbýlishúsum,
þarna borg með 24 þus. íbuð- sem þó hafa yfir sér léttan yrðu að gera sér að góðu að 1
urn, nýtízkuleg borg, með ys
og þys athafnalífs og sam-
gangna. Framkvæmdahraðinn
hefur því verið geysilegur, enda
.beitt mikilli tækni við verkið.
Fólk þurfti að fá íbúðir. Fólk
þurfti að eignast heimkynni,
sniðið við þarfir mannsins, sem
byggir menningarríki á miðri
20 öld. Og slík borg var byggð.
aðgang að miðborginni í Váll-
ingby.
Reynslan af Vállingby er öll
því, að erlendum ferðamönn-
um, sem til Stokkhólms koma,
verður tíðförult til Vállingby
til þess að sjá hvernig borgir
verða til. Þeir fara enda ekki
erindisleysu þangað. Því siður
er þó furðuvert, að sérfróðir
menn um byggingamál og
skipulagningu borga koma þang
að hvaðanæfa úr heiminum. Er
ekkert skrum, að þeir undrast
margt í Vállingby, þótt þeir
hafi farið víða og margt séö.
Þeir skoða íbúðirnar og frá-
gang húsa, heildarskipulag og
útþt, samgöngúmögulei ka og
samfélagsgildi. Og skyldi ekki
mörgum verða á að hugsa líkt
og ameríska stúlkan, sem kotn
til Vállingby í námshópi frá
arkitektaskóla í New York:
„Þannig héldum við, að borgir
mundu verða byggðar, þegar
við værum orðin gömul, ef tii
þess kemur
draumur".
Þetta er bara
svip að formi og litum, en yfir iVera fjær samfélagsmiðstöð'
gnæfa risaháar sambyggingar inni gjálfri. Þannig var unnt
eða blokkir, sem orka á heoo- að jata sem flesta vera sem
arsvip staðarins sem turnar, j næst miðborginni. Og samt er
er gæða hann reisn og mikil- nægilega vel gætt rúmsins á
leik. Ef betur er að góð, sest. miðborgarsvæðinu sjálfu.
að þarna er furðu stór borg á
litlu svæði, en þo alveg undsl'- STÆRSTI BYGGINGAR-
lega rúmt um hvað ema. Astæð VINNUSTAÐUR í EVRÓPU
an fyrir því er einföld, — að-
eins haganlegt skipulag. Mið-
borgin sjálf er útmæld til að
gegna sínu blutverki, gott rúm
FÖNDUR
Sumum kanna að finnast, að fyrir gangandi fólk — eins og
Það er líkara ævintýrri en
veruleika, hversu þessi borg
hefur risið með skjótum hætti.
Seint í ágúst 1951 var fyrsta
skóflustungan stungin fyrir
TAKIÐ MYNDIR A
MÓTI SÓL.
Það er ótrúlega margt, sem
gera má sér til gamans með
myndavél* ef vel er á haldið.
Til dæmis er tiltölulega auðvelt
að taka myndir á móti sól, þó
að flestir haldi þvi fram, að
slíkt sé ekki gerlegt. Er þá kom
grunni sambýlishúsanna, og það ,ið fyrir helf gúmmíhosu. sem
var fyrsta húsið tilbúið til íbúð
ar í júnílok árið eftir. En rúm
lega þremur árum eftir að byrj
að var á fvrstu byggingunum,
14. nóv. 1954, var miðborghi
opnuð og vígð. í þrjú ár hafði
verið unnið sleitulaust með öil
um nýjustu aðferðum til að
spara vinnu og kostnað allan,
og þann tíma mun Vállingby
bafa verið stærsti byggingar-
vinnustaður í Evrópu. Mun
óvíða hafa verið meiri fram-
kvæmdir í takinu í einu og
einum stað, og fyrir bví hve vel
gekk, er byggingarsaga Válling
by bæði einföld og stutt.
stendur lítið eitt fram af lins-
unni og varpar skugga á Ijós-
opið án þess þó að hvlja „motív-
ið“.
AFANGAR UM ARAMOT
ARITUN A MYND.
Ef þér eigið góða filmu af
yður sjálfum og viljið fá út eig-
inhandaráritun á copíurnar, þá
er ofurauðvelt að skrifa nafn
sitt á filmuna með svörtu
merkibleki, og kemur það þá
út á myndinni sem hvítt. Þetta
skemmir þó í öllu tilfelli film-
a una og getur því varla talizt
heppilegt.
Mun betur reynist að skrifa
með mjúkum blýanti á pappír-
inn, áður en kopíerað er eða
j stækkað. Þegar svo myndin hef-
Þetta er veitingahúsið í Vállingby Centrum, sem frægt er
víða fyrir sérlega smekklegan frágang. — Ljósm.: S. H.
Hér skal svo til glöggvunar ^ ur verið framkölluð og „fixer-
getið fáeinna. atriða úr bygging uð“ er farið yfir staðinn, sem
arsögu Vállingby: 1. okt. 1952 skriíað var á, með strokleðri.
Og mun þá hvit skrift koma í
ljós.
VANGAMYNB.
Hvernig væri að taka vanga-
mynd af sjálfum sér. Þér bein-
ið sterku Ijósi á vangann, þann-
ig að skuggi komi á vegginn.
Takið síðan mynd af skuggan-
um, á tíma auðvitað. Þér mun-
uð undrast hvað mörgum svip-
breytingum og stærðarhlutföll-
um má ná með svona mynda-
töku, því að stærð höfuðsins fer
að mestu eftir því, hve mikið
það fyllir af mynáfletinum, þar
sem ekkert er að miða við.
STÆKKIJN \RGLEE F¥11.01
MYNBSPEGIL.
1 Séu menn sjóndaprir er oft
erfitt fyrir bá að siá vel i speg.l-
inum, motív það, er þeir ætla
að taka mynd af til að ráða bót
á þessu má festa lítið stækkun-
argler í vírramma í réttri fjar-
lægð fyrir ofan myndspegilitm.
Fjarlægðina er bazt að finría
áður en endánlega er gengið
frá neðri hluta rammanna og
setja síðan neðst í ’hann hringy
sem fellur utan um spegil vél-
arinnar.