Tíminn - 31.03.1965, Blaðsíða 11

11
MIÐVIKUDAGUR 31. marz 1965
TÍMINN
30
ekki haldið þetta út, ef við hefðum ekki orðið þannig, eða
að minnsta kosti ekki haldið fullum sönsum.
Á meðan yfirlýsingin var lesin fyrir Hollendingana voru
fangarnir þrír teknir úr klefum sínum í nánd við hliðið og
farið með þá í uin 200 metra fjarlægð niður að hafinu.
Þeir voru þeir hálshöggnir en ekki skotnir, og jarðaðir allir
í sömu gröf án nokkurrar kirkjulegrar athafnar. Þegar svo
fangabúðirnar voru fluttar yfir á þetta svæði árið 1944, voru
bein þeirra grafin upp. Þeir voru auðþekktir af stígvélum
eða öðrum hlutum, sem þeir voru með, en beinunum var
komið 'fyrir í kistu næsta manns, sem dó eftir þetta, og
Gerald FitzGerald, presturinn okkar, jarðsöng.
Japanirnir ætluðu að koma í veg fyrir fleiri flóttatilraunir
með þessari hegningu. Fangaverðir þeirra voru svo fáir, og
hemámsliðið svo máttvana, að þeir gátu ekki átt það á hættu
að menn reyndu að flýja. Til þess að gera minna úr dauða-
dóminum, sem þeir höfðu kveðið upp yfir mönnunum þrem-
ur, höfðu þeir sagt, að þeir væru undir japönskum herlög-
um. Hegning þeirra sjálfra fyrir flótta var Ííflát.
Herbergisfélagar Hollendinganna, vom lokaðir inni svo
mánuðum skipti. Fyrsta mánuðinn var matarskammturinn
af mjög skornum skammti, og þeir fengu lítið að hreyfa
sig. í október fengu þeir aftur sams konar mat, og aðrir
í fangabúðunum, og fengu að ganga um úti undir beru lofti
í eina klukkustund á dag. Síðar voru þeir náðaðir í nóvem-
ber í sambandi við sérstök hátíðahöld hjá Japönum. Þeim
og öðrum í fangabúðunum var gert ljóst, að þeir hefðu
naumlega komizt hjá lífláti og yrðu fleiri flóttatilraunir
gerð^r í framtíðinni yrðu félagar þeirra, sem reyndu slíkt
iátnir sæta þyngstu refsingu, hvort sem flóttamennirnir kæm
ust undan eða ekki.
Þetta hélt vissulega aftur af mönnum, því að þótt hver
og einn hefði viljað hætta eigin lífi„ þá var það síðasta,
sem hann vildi gera, að koma vinum sínum í vandræð}
En hvað sem öllu leið voru möguleikarnir á því að komast •
undan mjög takmarkaðir. Flestir hinna innfæddu voru okk-
ur óvinveittir, og þeir fáu, sem ekki voru það, hefðu átt á
hættu hefndarráðstafanir af hálfu Japananna, hefðu þeir
reynt að hjálpa okkur. Fáir okkar voru þar að auki nægilega
hraustir nú orðið til þess að leggja á okkur erfiði flóttans
og langa sjóferð, sem við hefðum átt fyrir höndum, ef við
hefðum komizt undan. Við hugsuðum mikið um þessi mál,
en lausn fannst engin.
Ota kom sunnudagsmorgun einn til þéss að kveðja yfir-
foringja okkar. Hann sagði okkur, að hann væri á heimleið,
og var mjög hryggur yfir að kveðja okkur. Hann bætti við,
að hann hefði verið mjög hrifinn af aganum, sem við héldum
uppií fangabúðunum.
— Ég ráðlegg ykkur að reyna að halda honum áfram,
því annars verður hegningin þung.
Að skilnaði gaf hann okkur pakka af sígarettum, sem
ekki hefur kostað hann meira en þrjár krónur. Við vorum
glaðir að sjá hann fara.
Ég hugsa oft um það, þegar hann var að yfirheyra mig
dag einn. Hann var í góðu skapi og talaði mikið, eflaust
í von um, að ég myndi segja frá einhverjum leyndarmálum.
Ég var með skegg, þegar þetta var, því ekki höfðum við
rakáhöld.
— Ég hugsa að þessi styrjöld eigi eftir að standa lengi,
sagði hann. — Ég hugsíC að þið eigið eftir að vera í fanga-
búðunum í mörg ár. Skegg þitt mun verða orðið sítt, áður
en yfir lýkur og þú verður frjáls.
Ég svaraði, að ég væri honum ekki sammála.
— Þú verður að minnast þess, að eftir að við höfum
náð undir okkur Kína og löndunum þar fyrir sunnan, höf-
um við nægar hráefnabirgðir til þess að halda áfram bar-
áttunni gegn ykkur í tíu þúsund ár.
— Ef svo er mun skegg mitt sannarlega verða orðið sítt.
Honum geðjaðist ekki sérlega vel að þessu og samtalið
endaði skyndilega. Hann meinti reyndar nákvæmlega, það
sem hann sagði. Japanir voru reiðubúnir til þess að berjast
í tíu þúsund ár, ef þörf krefði, og persónulega efast ég
um það, að Japanir líti á ósigur sinn í styrjöldinni öðruvísi
en sem undanhald.
YOSH
Hans rétta nafn var Yoshida Tomanao, og fyrir okkur,
sem bjuggum við ógnarstjórn hans, táknar nafn hans allt hið
illa, sem hægt er að hugsa sér — pyndingar, ruddaskap,
óheiðarleika, undirferli, og ómannúðlega harðstjórn — hið
illa með sérstökum japönskum keim.
Um tíma gekk hann undir nafninu „gulltönnin“ meðal
okkar — hann var með nokkrar skínandi gulltennur. Þetta
viðurnefni hans styttu sumir og kölluðu hann ,gulla;‘ þótt
ég persónulega gæti aldrei skilið, hvernig nokkur maður
fór að því að nota svo vinalegt gælunafn á Japanan*, sem
hér um ræðir. Hann átti sér einnig nokkur önnur viðurnefni,
eins og t. d. „gulu pláguna,“ en hvorki það né önnur svipuð
nöfn festust við hann. Brátt hvarf jafnvel „gulltönnin“ líka
og hann varð aðeins „Yosh.“
Hver var þessi Yosh eiginlega? Þeirri spurningu hefur P
-■■ — I
FYRRI KONAN HANS
DENISE ROBBINS
sinnum stakk lafði Warr upp á því
að ég færi út með lækninum henn-
ar og í hvert skipti varð hún ofsa-
reið, þegar ég kurteislega og ein-
arðlega neitaði því.
Já, við lentum auðvitað í deil-
um einstöku sinnum og hún hafði
enn ekki jafnað sig eftir kvöldið,
sem ég var samvistum með Es-
mond. En ég var orðin svo vön
illgirnislegum bendingum og orð-
um, að ég tók það ekki lengur
sérlega nærri mér.
Esmond — minn, sem ég elsk-
aði svo innilega — sá ég sjaldan.
Mér fannst hann vera á eilífum
ferðalögum núna. Hann stjórnaði
hljómsveitum í Vínarborg, síðan
í Hollandi, en hann ætlaði að
koma áður en óperustarfsemin
hæfist, en þá átti að færa hér upp
Tosca.
Han kom í stutta heimsókn, en
hann var svo önnum kafinn að
hvorki ég né börnin urðum mik-
ið vör við hann. Þetta nóvember
síðdegi sat og hugsaði um hann
meðan ég leiðrétti nokkuð f
verkefnum barnanna og ég upp-
götvaði að ég hafði ekki talað við
hann í einrúmi síðan í vorum í
Mont Viso. Áður en hann fór eft-
ir hina stuttu heimsókn, sagði
hann okkur að þegar hann kæmi
aftur mundu de la Notte greif-
ynja og dóttir hennar, Renata
vera í för með honum. Þær ætl-
uðu að dvelja yfir helgi á Arc-en-
Ciel. Og á morgun var von á
þeim.
Daginn eftir stóð ég við glugg-
ann í herberginu mínu og horfði
út í garðinn og hugleiddi, hvað
lafði Warr hafði verið sigri hrós-
andi þegar hún bað mig að sjá
um að gestaherbergið væri til
reiðu. Og ég hafði fengið fyrir-
mæli um að kaupa fegurstu blóm-
in í Monte Carlo og setja þau
þar inn.
Ég hafði engan rétt til að finna
til nokkurs skapaðar hlutar
vegna þessa, en samt sem áður
var ég mjög döpur í bragði með-
an ég lauk undirbúningnum. Ren
ate, litla dóttir greifynjunnar, átti
að deila herbergi með Kate.
Ég hafði aldrei fundið eins
greinilega hver staða mín var á
heimilinu meðan við stóðum og
biðum komu Esmond og Sophie
de la Notte.
— Þér verðið að sjá um að Ren
ate uni sér hérna, og þér berið
fulla ábyrgð á henni, hafði Mon-
ica Warr skipað mér. Hún hafði
brosað illkvittnislega þegar hún
bætti við. — Og að sjálfsögðu
borðið þér allar máltíðir með
bömunum.
Ekki svo að skilja að ég tæki
nærri mér að vera vísað úr borð-
stofunni eða setustofunni. Ég var
fullkomlega ánægð með þá ráðstöf
un að borða með börnunum. Það
sem mér sárnaði var að ég mundi
ekkert fá að sjá hann. Venjulega
sá ég hann á matmálstímum þeg-
ar hann var heima, og einnig kom
hann inn í skólastofuna eða
bað okkur að koma inn í vinnu-
herbergið sitt. f þetta skipti
fengu börnin aðeins leyfi til að
heilsa föður sínum þegar hann
kom, síðan áttu þau að hverfa
hafði lafði Warr sagt i skipunar-
tón. Conrad hafði þegar lýst yfir
áliti sínu á litlu dóttur greifynj-
unnar.
— Hún ei enn meira smábarn
en Kate og hún grenjar út af
engu. Síðast þegar hún var hérna
eyðilagði hún útvarpsbílinn minn
og reif hárið af fallegustu dúkk-
unni hennar Kate Og hún getur
ekki talað ensku.
— Hvort sem þér geðjast að
Renate eða ekki verður þú að
muna að hún er gestur þinn, svo
að þú verður að hegða þér vel
við hana, sagði ég strengilega.
Kate hafði verið erfið viðureign
ar síðan hún heyrði að Renate
átti að koma. Hún var meira að1
segja ókurteis við míg og þegar
ég skammaði hana fór hún að'
gráta. Ég komst að því að hún var
afbrýðisöm.
— Lofaðu mér að þér þyki
ekki vænna um Renötu en mig, j
snökti hún.
Ég hló og kyssti hana óg Jof-
aði því og þá tók Kate gleði sína
á ný.
Afbrýðisemi! Ó, hamingjan
góða, hugsaði ég. Það var ég sem
var afbrýðisöm !Eg fann afbrýði-
semina rífa mig innan, þegar ég
hélt í hendurnar á börnunum og
Esmond hjálpaði gesti sínum út
úr bílnum.
Og þegar ég sá Sophie de la
Notte skildi ég blátt áfram ekki,
hvers vegna hann hafði ekki orð-
ið ástfanginn af henni fyrir löngu.
Hún var ótrúlega glæsileg . . .
grönn, töfrandi og klædd mjög
fallegri Balmainsdragt. Hún hafði
engan hatt, aðeins fíngert svart
slör yfir dökku hárinu.
Þegar hún sneri sér að okkur,
horfði ég á lítið, fölt andlit henn-
ar, blá augun og fallegar varir.
Fögur, töfrandi og örugg með sig
— allt sem mig skorti. Þrátt fyrir
hughreystingarorð Robins bróður
míns fékk ég þennan dag minni-
máttarkennd sem ég átti erfitt
með að iosna við aftur. Ég stóð
þarfa í upplituðum bómullarkjóln
um mínum — hversdagsleg lítil
kennslukona!
Renate var ekki nærri eins lag-
leg og móðirin. Hún var horuð og
klaufaleg og hélt dauðahaldi í
hönd Esmonds.
Ég leit á Esmond. Kannsld
skjátlaðist mér, en hann virtist
vera sérstaklega hamingjusamur
þennan dag. Hann hló og var svo
glaður. Svo kom lafði Warr ak-
andi í stólnum sínum og fagnaði
greifaynjunni með yfirdrifnum
látum.
Esmond sneri sér að mér og
brostj vinalega.
— Og hvernig líður ungfrú
Bray okkar?
— Sæmilega þökk fyrir, herra
Torrington, sagði ég stuttlega.
Hann kynnti mig. fyrir greifa-
ynjunni.
— Sophie — þú hefur ekki hitt
ungfrú Bray. Hún er hægri hönd
okkar á Ard-en-Ciel nú orðið
—eki satt, Monica?
— Jú . . . jú, auðvitað, svarafB
Monica Warr og brosti. Svo bað
hún mig þurrlega að taka Ren-
ötu og töskuna hennar og fara
upp í skólaherbergið.
— Æ, pabbi, megum við ekki
borða með þér, sagði Conrad biðj-
andi.
Ég sá að Esmond var á báðum
áttum, en áður en honum gafst
ráðrúm til að svara sagði systir
hans að það væri betra að bömin
héldu sem mest til I skólaherberg
inu. Við áttum hvort eð var að fá
annan mat.
— Jæja, ég sé ykkur þá seinna,
krakkar, sagði Esmond.
En við sáum hann ekki meira
þann daginn. Bílstjórinn ók okkur
niður á ströndina. Ég vissi að
Sophie de la Notte var með Es-
mond. Þau höfðu gengið inn í
vinnuherbergi hans. Áður en við
ókum af stað heyrði ég að þau
höfðu _ sett plötur á grammófón-
inn. Eg ímyndaði mér að hann
sæti í sófanum við hlið hennar.
Eg píndi sjálfa mig með því að
reyna að sjá fyrir mér, hvernig
hann tók utan um hana . . . eins
og hann hafði einu sinni tekið
utan um mig — en í þetta sinn
væri honum einhver alvara.
Kannski mundi hann opinbera
trúlofun þeirra Sophie þessa
helgi! Eg beit saman tönnunum
og reyndi að einbeita mér að því
að hugsa um börnin.
Allan eftirmiðdaginn átti ég í
einlægu stappi og basli með Ren-
ötu. Hún var spilt af dekri og
beinlínis illkvittin og hafði gam-
an af að kvelja börnin. Hún neit
aði að leika sér við Kate og hún
skemmti sér konunglega við það
að eyðileggja allt sem Conrad fór
að leika sér með.
Loks greip hún í stóran bangsa,
sem var eftirlæti Kate og byrjaði
að rífa augun úr honum. Kate
fór að gráta. Ég reyndi að taka
bangsann af Renötu. En hún hélt
fast og orgaði:
— ÉG A HANN! ÉG Á HANN!
— Nei, ég á hann, orgaði Kate
enn hærra.
Ég reyndi aftur að taka bangs-
ann frá Renötu. Hún læsti nögl-
unum i hendina á mér og klóraði
svo að það fór að blæða. Conrad
kom auga á það og réðst á Ren-
ötu til að vernda mig.
— Sérðu hvað þú hefur gert
ungfrú Bray, asninn þinn, æpti
hann og áður en ég fengi hindrað
það sló hann telpuna í andlitið.
Ég held ekki að Renate de la
Notte hafi verið slegin fyrr. Hún
stóð grafkyrr, hélt niður í sér and-
anum og varð náföl. Svo kastaði
hún sér á gólfið öskraði og spark