Alþýðublaðið - 14.06.1957, Blaðsíða 5

FSstudagur 14. júní 1S5í
&i$ý%ubla®l5
8
festa fé og verðmæti heima íSTJÓRN.
byggðarlögunum sjálfum. En Stjórn KEA skipa nú: Þórar-
hinu má þá heldur ekki horfa inn Kr. Elajárn, hreppstjóri að
fram hjá, að kaupfélögin eiga Tiöi'n í Svarfaðardal, formaður;
sjálf sín vegna og alþýðu manna ' Bernharð Stefánsson, alþingis-
sem í þeim er, að bera sann- - maður og bankastjóri, Akur-
gjarnan hluta af sköttum ogjevri; Brynjólfur Sveinsson
skyldum til almenningsþarfa. j menntaskólakennari og sjúkra-
Þar þykir ýmsum skorta, og búsráðsmaður, Akureyri; Björn
ekki sízt hjá voldugustu og efna Jóhannsson, bóndi og sýslu-
mestu kaupfélögunum. ; nefndarmaður, Syðra-Lauga-
jlandi, öngulstaðahreppi, og
GUÐMUNDtJR RÍKi. :Eiður Guðmundsson, bóndi og
Samkvæmt Félagstíðindum ^hreppstjóri að ÞúfnavÖUúm í
KEA, 1. h. 7. árg., útbýttu á Hörgárdal.
aðalfundi íelagsins í ár, eru j
meðlimir þess í árlok 1956 5029 j
talsins. Stofnsjóður félagsins er
9.2 rnillj. kr. og varasjóður um
Stjórn félagsins, talið frá vinstri: Björn Jóhannsson, Eiður Guðmundsson, Bernharð Stef-
ánsson, Brynjólfur Sveinsson og Þórarinn Kr. Eldjárn. — Lsngst til hægri: Jakob Frímanns-
son framkvæmdastjóri flytur skýrslu.
7 millj. kr. Stofnsjóður Mjólk-
ursamlagsins 2 rnillj kr. Bók-
fært verð fasteigna félagsins 15
jmillj. kr. — og má samkvæmt
jUR SKYRSLU FRAM-
KVÆMÐASTJÓRANS.
..Verzlun og viðskipti KEA
hafa enn aukizt verulega á ár-
inu '56. •— Á árinu hafa aðeins
3 deildir minnkað sölu sína lít-
Vöruvelta (élagsins orðin alls kr. 290 millj. - Launagreiðs!-
ur námu 24.7 millj. - Félagsmenn 5029.
AKUREYRI
í júní.
19. JIJNÍ í fyrra voru 70 ár
liðin fráþví, að nokkrir eyfirzk-
ir bændur komu saman á Grund
í Hrafnagilshreppi og bundust
verzlunarsamtökum. Ei^j var
þó .félagi þessu gefið nafn fyrr
' en að Espihóli 31. jan. 1887, og
þá skírt Kaupfélag Eyfirðinga,
an. Er það skemmtileg tilvilj-
. un.eða rás atburðanna, að stofn
er. það hefur. heitir jafnan síð-
mí þessa félagsskapar, sem ó-
umdeilanlega er einn merkasti
viðburður eyfirzkrar sögu, skuli
þannig vera tengd nöfnum
tveggja sögufrægustu höfuð-
bóla í Eyjafirði.
Dagana 5. og 6. júní s 1. hélt
svo þessi sjötugi héraðshöfð-
ingi 70. aðalfund sinn, og sam-
kvæmt skýrslu stjórnar og fram
kvæmdarstjóra hefur hagur
þesSa nýja Guðmundar ríka
Eyfirðinga aldrei staðið með
me'iri blóma en nú.
ur ríki, enda goðorðsarftaki arútibúa í sjálfum Akurevrar-
’ fasteignaverði nú margfalda þá jóð £itt, en flestar eða samtals
upphæð — vélar, munir, áhöld oeildir og fyrirtæki aukiþ
og innréttingar 12.5 millj. kr. verzlun sína frá 2% og upp !í
Þá er innstæða í innlánsdeild ^c°- - Meðalsöluaukning í jS
félagsins 24 millj. kr. Félagið j aðálverzlunardeildum félagsiris
hefur 366 starfsmönnum á að s nen,ur_ 22 Vár< og er ein mesta
skipa og greiddi í vinnulaun á söluaukning, sem orðið hefur ,á
s.l ári 24.7 millj. kr. ♦einu ári. — Að vísu stafar nokk
Það tók á móti mjólk fyrir 'íur hluti þessarar hækkunar af
| 34millj. kr. árið 1956 og afíaði, j verðhækkun, en eftir því sem.
! verkaðí eða.tók til sölumeðferð- |næst vérður komizt, mun með-
i ar sjávarafurðir að áætluðu ; alverðnækkun yfir árið - ekki
verðmæti 11.4 millj. kr. iara fram úr 8U.
Á vegum félagsins var slátr- Verksmiðjurekstur félagsips
að alls árið 1956 38 þús. fjár og í.hsfur gengið sæmilega, en þó
i-.-vH........ cnc i--"-- r... ca ! rmkkriT lakar prt 1955
þús. gærur voru lagðar inn hjá j n ^rienaar voruDirgoir sölu-
því og 56 þús. kg. vorull. ; deilda hafa minnkað
hans í möi gum skilningi.
bæ, að ógleyrndri kjörbúð, er
félagið hefur nýlega opnað í
bænum og nýtur mikilla og
vaxandi vinsælda.
DUGMIKLIR FRAM-
KVÆMDASTJÓRAR.
Það hefur orðið Kaupfélagi
Eyfirðinga ómetanleg lyfti-
stöng, að mjög færir menn hafa ;
veitt því forystu. Ber fyrst að;^'® HÉRAÐI.
Ekkert fyrirtæki verðu
i OMETANLEG LYFTISTONG
nefna samvinnufrömuðinn Hall
grím Kristinsson, en undir
handleiðslu hans varð KEA að
mjög traustu fyrirtæki. Eftir
Hallgrím kom Sigurður bróðir
hans. Þá Vilhjálmur Þór, er á
ýmsan hátt leiddi félagið inn á
nýjar brautir í atvinnufram-
kvæmdur, og nú síðast Jakob
svo
rekið, að sitthvað megi ekki að
því finna. Svo er ugglaust með
KEA. Hitt orkar ekki tvímælis,
að margt -væri nú stórum fátæk
legra við Eyjafjörð, ef forystu
Kaupfélags Eyfirðinga hefði
nam kjötþungi 575 þús. kg. 50 j n°-*kru iakar en 1955.
Erlendar vörubirgðir
árimi
Alls nam vöruvelta félagsins ' níá Hestum oeildum og nemúr
árið 1956 kr. 220 millj. krj. og.j heildariækkun um 800 þús. kf.
er þá meðtalin sala verksmiðju-: Er það í fyrsta sinn um möijg
framleiðslu félagsins. ár> sem tekizt hefur að minnka
vörubirgðir um áramót. Aftur
SKIPASMÍÐI — ÚTGERÐ. j á móti hafa óseldar og óafreikn
Ekki verður svo á KEA' aðar -afurðabirgðir aukizt .mjög
rninnzt, að ekki sé getið skipa- j mikið og aldrei verið jafnmikl-
smíði þeirrar, er það hefur rek- ; ar urn áramót. Er birgðaaukn-
ið um skeið og þótti hinn bezti-! ingiri aðallega í mjólkurafurð-
iðnaður. Og einnig ber'að'geta um og frostnu dilkakjiöti, en
útgerðar þess á skipinu 3'næ-.; innlegg- þessara afurða varð
felli, ér verið hefur æ ofan í æ meira á árinu 1956 en nokkru
aflahæsta skip síldveiðiflotans sinni fyrr í sögu félagsins.-
undanfarin ár, enda haft róm- Reikningsskil félagsmanna
uðum síldveiöiskipstjóra á aðivoru góð jam s.l. áramót, og
ekki notið þar við, fyrst og jskipa, Biarna Jóhannessvni frá ' mátti heita, að miög litlar skuld
fremst í verzlun og einníg á ' Flatey á Skjálfanda. , ir voru hjá félagsmönnum, þeg
Frímannsson, er veitt hefur fé- ýmsum öðrurn sviðum. Til dæm ! Enn ber að geta þess, að KEA ar reikningum var lokað.
laginu trausta forstöðu um all; er alveg vafalaust, að eyfirzk ! er stór híuthaíi í Útgerðarfélagi
FELAGSSVÆÐIÐ.
í upphafi var starfsemi Kaup
íélags Eyfirðinga e ingöngu
bundið við Innfjörðinn, þ. e.
hreppana innan Akureyrar. 20
f.yrstu árin starfaði það og að-
eins sem pöntunarfélag. Á þeim
árum jók þó félagið umráða-
svæði sitt norður um Krækl-
ingahl-íð, Þelamörk og Hörgár-
dal, en veruleg gróska hljóp þó
ekki í starfsemi iþess fyrr en það
hafði opn-að- sölubúð á Akur-
evri og tók jöfnum höndum að
seilast til yfirráða á verzlunar
sviðinu í bæ og sveit.
Nú er svo komið. að. segja
má, að öll Eyjafjarðarsýla —
að Ólafsfirði frátöldum — Ak-
ureyri og Þingeyjarsýsia aust-
ur að Skiálfand-afljóti sé ftúags-
svæði KEA. Skylt er þó að geta
þéss, að Kaupfélag Svalbarðs-
eýrar starfar og á þessu vestur-
svæðí Suður-Þingeyjarsýslu og
Ka-upfélag Þingeyinga 'hefur
bar og.yfirferð að nokkru. Einn
ig starfar Kaupfélag Verka-
inanna á Akureyri.
Á fyrr nefndu svæði öllu er
morg ar.
FÉLAGSÞROSKI.
En svo stórt og öflugt fyrir-
tæki, sem KEA er nú, hefði
aldrei náð þeim vexti fyrir hæfi
leika framkvæmdastjóranna
eina. Þar burfti annað enn
meira tii: félagsþroska og þegn
skap félagsmanna. Þar hafa Ey
firðingar sýnt slíkan manndóm,
að þeir rnega vera stoltir af.
VERZLUN -— FRAMLEIÐSLA
-— A TVÍN N LREKSTUR.
í fyrstu var starfsemi Kaup-
félags Eyfirðinga eingöngu
bundin við verzlun; af sölu er-
lendrar vöru leiddi fyrst bygg-
ing sláturhúss og seinna frvsti-
húss í sambandi við það, og af
sölu sjávarafurða fiskverkun
og síðar útgerð.
Af nauðsyn bænda að koma
mjólkurframleiðslunni í sem
bezt verð spratt mjólkurvinnslu
stöð. en hana stofnsetti Mjólk-
ursamlag KEA, fyrsta mjólk-
ursamlag á íslandi (stofnað
1928).
Þar næst kemur brauðgerð
til sögunnar, þá ýmiss koíiar
iðnaður síða® samvinnuiyfja-
búð, þar eftir kornrækt og gróð
urbúsarækt, rekstur vélaverk-
stæða og bifreiðaviðgerðar-
stöðva, loks kjötiðnaður og fisk-
iðnaður. Einnig skipasmíði, Er
þó hér ekki allt talið.
Jafnframt þassu eykst verzl-
un félagsins • jafnt og þétt. og
, útibú eru stofnsett á Dalvík,
þó KEA óumdeclanlega hinn; GÉqirivík. Hauganési cg i Htís-
síerhj, sannnefndur Guðmuríd-1 ey og Grímsey, auk 7 verzlun-
búmenning og efnahagur ey-: Akureyrar h.f
firzkra bænda væri ekki nema ' Loks skal þess svo getið, að
svipur hjá því sem er, hefði KEA; hefur um lángt skeið haft
ekki Mjólkursamlags KEA not- 1 meirí eða minni síldarsöltun
ið við. ! með höndurn, og er nú í íélagi
Þá hefur ýmiss atvinnurekst- j við Kaupfélag Norður-Þingey-
ur KEA auðgað atvinnulíf Ak- I inga að reisa stóra síldarsölt- j
ureyíarbæjar, og' enginn skyldi j unarstöð á Raufarhöfn. Tekur j
gera of lítið úr þvi hlutverki í hún til starfa í byrjun vertíðar j
kaupfélaganna að stöðva og 1 í sumar. - i
Nokkurt íé Iiefur festst í
samningsbundnum lánum til
innanhússraflagna í sveitum.
Félagið hefur á xmdanförnum
árum annazt raflagnir á félags
svæðinu og lánað bæði verk
og efni íil afborgana á 4 árum
með jöfnum afborgununi. —-
Er nú nær Iokið rafvæðingu-
flestra þeirra hreppa í Eyja-
Framhald á 8. síðu.
Kaupíéiug Eytirðinga.