Alþýðublaðið - 05.07.1957, Qupperneq 5

Föstmlagur
júlí 1957
5
3.
félagsins, sendu frá félaginu,
áskorun uni að stöðva tilraunir
með kjarnorkuvopn.
Geislaverkun loftsins eykst
stöðugt og í því er fólgin geig-
vænleg hætta fyrir óborna
niðja. Þess vegna ber valda-
mönnum að hlusta á aðvaranir
vísindamannanna.
•. ’

Aðvarariir vísindamanna og almenn-
ingsáiitið knýr stórveldin að
samningaborðiny.
ÞAU góðu tíðindi bárust í
íyrradag frá afvopnunarráð-
stefnu stórveldanna í London,
að tímabundið bann við tilraun
um með atómvopn væri nú á
næsta leiti. Stóiveldin í austri
og vestri hafa hvert í kapp við
annað borið fram tillögur um,
að leggja niður banvæna til-
raunastarfsemi og láta af atóm
sprengingum. Þau virðast fús
til þess að leyfa í löndum sín-
um gagnkværnt eftirlit með því
að slíkt samkomulag verði hald-
ið.
Ef árangur verður af þessum
vinsamleg'u umræðum í Lond-
on, má tvímælalaust telja það
mikilsverðan áfanga og raun-
verulega fyrsta skrefið til al-
gerrar afvopnunar 1 heiminum.
Fátt má æsku heimsins vera
meira. hjartans mál en að tak-
ast megi að stöðva allar fífl-
djarfar tilraunir með atóm- og
vetnissprengjur.
Engir munu gjalda afleiðinga
þessara tilrauna meira en æsk-
an, sem upp er að vaxa og jafn-
vel einnig komandi kynslóðir.
gæta hófs í kjarncrkutilraun-
um, enn væri ekki íullkomlega
Ijóst hversu afdrifaríkar vetn-
issprengjutihaunir geti orðið.
Hann bendir á að geislaverkun
andrúmsloftsins sé nú komin
hálfa leið að því marki, sem
lífshættulegt er mönnum.
I
Austur í Kína voru í vor 100
milljónir manna í hættu þegar
geislaviikt ryk féll á stórum
svæðum á norðurhluta lands-
ins vegna atómsprenginga
Rússa í Síberíu. Kínverska út-
varpið aðvaraði þjóðina og heil
brigðismálaráðherra frú Li Teh
chuan ásakaði Sovétríkin fyrir
að stofna með sprengingum sín-
um lífi og heilsu milljóna
manna í voða.
Vetnissprengjutilraunir Breta
á Jólaeyjum í Kyrrahafi geta
haft þær afleiðingar, að þúsund
manns deyi úr blóð-
krabba að því er hinn
kunni líffræðingur dr. Linns
Pauling, sem hlaut Nóbelsverð-
laun 1954, sagði fyrir skömmu.
m
Hl
Albert Schweitzer
skorar á þjóðirnar að hætta
tilraunum rneð atómvopn.
Svo er nú komið, að störf af-
vopnunarnefndarinnar í Lond-
on virðast gefa fyrirheit um,
að kjarnorkusprengjur verði
ekki sprengdar í náinni fram-
tíð. Ef til vill eru þetta tálvon-
ir einar og bjartsýni, að ætla,
að ' valdliaíar stórveldanna
hætti tilraunum sínum áður en
loft verður allt blandið ólyfjan.
Engu að síður finnst manni
ástæða til að geta andað léttara
í þeirri von að þurfa ekki að
anda að vitum sér banvænu
geislvirku ryki.
*
Það var framtíð mannsins,
sem mannvinurinn Albert
Schweitzer bar fyrir brjósti, er
hann skrifaði í vor ávarp sitt,
sem Gunnar Jahn, formaður
Nóbelsverðíaunanefndar Stór-
þingsins, las síðar í norska út-
varpið.
Schweitzer talar þar fvrir
Framhalcl 6. sí'ðu.
Brezka og norska verkalýðs-
hreyfingin hefur góða sam-
vinnu sín á milli. í surnar eru
10—15 Norðmenn á námskeið-
um í Englandi og á sunnudag-
inn koma 22 Englendingar til
Bergen til að taka þátt í brezk-
norræna sumarskólanum, sem í
sumar er haldið í D'ale í Suður-
firði og verða þar 25 þátttak-
endur frá Svíþjóð, Finnlandi,
Danmörku og Noregi. Með fyr-
irlestrum verður Englending-
um veitt fræðsla um Norður-
lönd og Noreg og gagnkvæmt.
. Fyrirlesarar verða þeir Axel
j Sömrne prófessor og Haakon
! Bingen ritari í fjárveitinga-
j nsfnd þingsins. Náminu lýkur
með fjögurra daga dvöl í. Berg-
en, rneð bátsferðum í skerja-
garði og fyrirlestri um fisk-
veiðar Norðmanna, sem Ger-
hard Gerhardsen flytur.
Á r.ayndinni má glögglega sjá, livernig geislavirkt ryk myndi
falla yfir vfir landið, .ef kjarnorkusprengja spryngi yfir Suð-
urnesjum. Á uppdrættinum má átta sig á víðáttu svæðisins.
Upplýsingar vísindamanna
um áhrif geisjavirkra efna á
heilsu fólks ásarnt almennings-
álitinu í heiminum knýja fast-
ar á en nokkurn tírna áður. Ýms
ar raddir eru þó ætíð á lofti um
hættulitlar sprengingar. Vís-
indamenn eru ekki sammála um
hversu mikil hætta stafar af
hverri tilraun, sem gerð er, en
reynslan hefur veitt heiminum
nasasjón af þeim sjúkdómsein-
kennum, sem fylgt geta í kjöl-
far spreninga. Fyrsta sýnishorn
ið var frá Japan á sínum tíma.
Á meðan ekki tekst að gera at-
ómsprengingar hættulausar
með öllu utan takmarkaðs svæð
is getur heimurinn ekki lengur
staðið álengdar og horft á.
*
225 þúsund Norðmenn undir-
xituðu áskorun Alberts
Schweitzers og Linuls Bauings
prófessors um að stöðva þegar
í stað allar tilraunir me'ð kjarn-
orkuvopn.
Bandaríski kjarnorkuvísinda
maðurinn Neumann skoraði á
stjórnarvöld heimalands síns að
IJann minnti á að talan gæti
orðið miklu hærri. Enn fremur
lét hann þess getið í viðtali við
Associated Press, að það muni
úr þessu aðeins vera spurning
um tíma, hvenær smáþjóðirnar
geta farið að koma sér upp at-
ómvopnum. „Getið þér hugsaö
yður Nasser með vetnis-
sprengju í höndum?“ spurð:
doktorinn, og hann hefur vissx
lega nokkuð til síns máls.
Adlai Stevensen, frambjóð-
andi demokrata, hefur í sjón-
varpsviðtali sagt að með tím-
anum verði síöðugt erfiðara af
stöðva vetnistilraunir, þes:
vegna bæri Bandaríkjamönn-
um að eiga frumkvæoi að því
að stöðva. sprengingarnar. Þrjí
lönd eiga nú vetnissprengjur
Bretar, Rússar og Bandarikja-
meiin.
*
Franski kjarnorkufræðingui
inn Joliot-Curie og hinn brezk
starfsbróðir hans, Powell, sen
báðin eru Nóbelsverðlauna-
menn og í stjórn alþjóðavísindí
Sem kunnugt er gerðist Sam
band ung.ra jafnaðarmanna á ís
landi aðili að IUSY á þingi þess
í Kaupmannahöín 1954. Var þá
Helgi Þórðarson stud. polyt.
fulltrúi SUJ á þinginu. Má telja
vístj áð, SUJ reyni einnig að
hafa fullt úa á þinginu í Róm í'
haust, enda er það í fullu sam-
ræmi við álylctanir 16. þings
SUJ urn ao treysta tengslin við
Aiþjóðasamhand ungra jafnað-
armanna. Gsta má þess einnig
í.því samhandi, að síðasta þing
SUJ lagði áhírzlu á aukin sam-
skipti við samvinnunefnd ungra
jafnaðarmanna á Norðurlönd-
um. F'ór Árni Stefánsson fil.
stud, fyí'ir samba.ndið á fund
samvinnunefndarinnar í Kaup-
mannahöfn, er haldinn var fyr-
ir skömmu. Er Árni nýkominn
til landsins og mun hann bráð-
AFRÁÐIÐ ER NÚ, að næsta þiag Alþjó&asambands ungra
jafnaðarmanna — International Uivion of -Sosialist Ýouth (II -
SÝ) vcrði haíddið í Rámaborg 26.—30. október næstk. Var í
fyrstu ætlunin að halda þingið í ísraei, en þaö var taliö ot
kostnaðarsamt fyrir Evrópusamböndin og því varö Róm aö'
lokum fyrir valinu.
lega ský: a frá fundi samvinnu-
nefndarinnar hér á síðunni.
SUJ heíur mikinn hug á því
að taka meiri þátt í starfsemi
IUSY en verið hefur undanfar-
in ár. iUSY heldur t. d. uppi
mjög öflugu sumarstarfi og efn-
ir til móta og námskeiða um all
an heim. Flefux oft verið um
það rætt í stiórn SÚJ að skipu-
leggja hópferðir héðan á slík
mót og mun það verða gert við
íyrstu hentugleika.
Á hverju sumii eru ýmis kon
ar viðfángsefni tekin fyrir á
námskeiðum. T. 'd. verður hakl-
ið í Brussel 11.—13. júlí nám-
skeið, er fjalla mun um alþjóða
mál, Aðalræðurnaður verður
Anna Kethly. Fer námskeiðið
fram í húsi verkalýðssamtak-
anna í Brussel.
STÚDENTAFUNDUR í RÓM
Innan IUSY starfar sérstök
j stúdentanefnd. Mun hún ha'ida
| fund réti fyrir þingið í Róm 2:2.
—23. október.