Vísir - 27.09.1936, Side 1

Victor Morqens:
NVlendumálin.
Afríku-ófriðurinn
í vetur hefir gert ný-
lendumálin að fjörugu
umræöuefni stjómmála-
manna og þjóðhöfðingja.
Eitt af evrópisku stór-
veldunum (ítalía) stofn-
aði til landvinningastríðs,
þvert ofan í skyldur sínar
sem meðlimur Þjóða-
bandalagsins, til að bæta
úr hráefnaskorti sínum og
þörf sinni fyrir landnám,
sakir offjölgunar fólks í
heimalandinu.
ítalskur iðnaður er í einu og
öllu gerliáður hráefnainnflutn-
ingi. Raunverulega verður ítal-
ia að fó aðflutt öll kol, alla olíu,
haðmull, kopar, 80% af allri ull,
sem unnið er úr í landinu, og
auk þessa helming nytjamálma,
jám og stál.
Af þessu leiðir að undanfarið
liefir verslunarjöfnuður ítala
verið óliagstæður um 2,5 mil-
jarðir lira á ári. Landinu er um
megn að flytja út eins milcið og
það þarf að flytja inn. En það,
að greiðslujöfnuðurinn hefir aft
ur á.móti venjulega verið hag-
stæður, er fyrst og fremst að
þakka þvi fé sem ítalskir út-
flytjendur hafa sent heim til
tijálpar fjölskyldum sinum. En
slík þjóðarhjálp er slundum end
urgoldin með því, að lilutaðeig-
andi fær að koma heim til Ítalíu
í ellinni og livílir sig þar síð-
> ustu árin!
Nálægt 10 milj. ítala eru bú-
settir erlendis, og tekjur af
ferðamönnum og siglingum eru.
miklar. Öllu þessu fé hefir ver-
ið beinlínis varið til þess að gera
verslunarjöfnuðinn hagstæðari.
En síðustu árin hafa tekjulindir
þessar að mildu leyti brugðist
og fjárhagsástand þjóðarinnar
farið stöðugt versnandi.
Ahessiniuófriðurinn var síð-
asta úrræðið til að afla þjóð-
inni fjár, eða fyrst og fremst
til að láta henni í té þau hrá-
efni, sem hinum skapandi
mætti hafði yfirsést að gefa
Apenniuskaganum. Ófriðurimi
var örþrifaráð, af þó, að vegna
lians lenti Ítalía i deilu við
Þjóðabandalagið, og var um
leið lcomin í andstöðu við alla
Evrópu,aðÞýskaIandi einu und-
anskildu.
Ítalía þarfnast ekki einungis
nýlendna til að heirnta þaðan
liráefni, heldur og til að fá rúm
fyrir offjölgun fólltsins heima
fyrir. Árlega eykst höfðatala
þjóðarinnar um 4—500.000
manns, og þau lönd, sem ítalsk-
ir útflytjendur liöfðu horfið til,
eru nú yfirfylt og lokuð. En
heimalandið er líka þegar orðið
svo þéttbýlt, að þar eru ekki at-
vinnumöguleikar fyrir fleira
fólk, og vegna þess horfði til
vandræða með liina auknu i-
búatölu og vegna þess, að ítal-
ía var of mannmörg komst hún
í ónáð hjá Evrópu!
Á þessum fjalllenda og víða
lirjóstuga slcaga, Ítalíu, eru 133
íhúar á hverjum ferkílómetra,
en í Frakklandi, sem þó er
mildu frjósamara land, ekki
nema 75. Og landið getur ekki
fætt svo margt fólk, ljvað þá
fleira, en fólkinu fjölgar jafnt
og þétt.
Það er engin þjóð í Evrópu,
er fremur þarfnast nýlendna
en einmitt Italía.
ítalir vonuðu, að nýlendu-
þörf og nýlendueignir þeirra,
fyrir 1919 (Eritrea, Somaliland
og Tripolis, sem öll eru frem-'
ur verðlitil eyðimerkurlönd)
mundi verða tekið til greina,
og þeim málum stefnt í rétt-
látara horf við friðarsamning-
ana. Síst hafði skort fagurgala
og loforð, þegar Englendingar
og Frakkar fengu ítali til fylg-
is við sig gegn Miðveldunum
1915, og þá. var ítölum lofuð
landaukning i Evrópu, Litlu-
Asiu, og Afríku. En það var i
Evrópu einni, sem staðið var
við gefin loforð — þvi það, sem
tekið var frá Austurríki og
Ungverjalandi, var ítaliu einni
fengið óskift. En hún var svik-
in á nýlendu/num. Þýsku ný-
lendunum var öllum skift bróð-
urlega á milli Englands, Frakk-
lands og Belgíu, landa, sem fyr-
ir áttu meira en nógar nýlend-
ur.
* * *
Ítalíu var heitið skaðahótum
eða jafnaðargjaldi, en það sem
liún Iiefir síðan fengið að reyna
af hálfu Englands og Frakk-
Jands verður vart kallað „rétl-
sýnar málsbætur“, eins og stóð
í Londoúarsamningnum 26.
apríl 19915 — ekki a. m. k.
sanngjarnt samanborið við
hluti hinna, sem allir voru
fengnir á kostnað Þýskalands.
Árið 1924 fengu ítalir frá
Englendingum hluta af Ken-
eya i Austur-Afriku, Djúlia-
land, er bætt var við Somali-
Iand. 1926 fengu þeir eyði-
merkurspildu með aðgangi að
hafi við austanverða Lyhíu og
1934 hinar svonefndu „nu-
bisku“ vinjar í Sahara, en þær
leru litið annað en óbyggilegar
sandauðnir. Frá Frökkum
fengu ítalir landskika sunnau
og vestan við Libyu 1919. En
um meiri „réttsýnar málsbæt-
ur“ var ekki viðkomandi fyrr
en í Rómarsáttmálanum, sem
Mussolini og Laval gerðu með
sér og staðfestur var 7. jan-
úar 1935. Þá kvaðst Ítalía gera
sig ánægða með hluta af Ti-
besti (Saliara), 800 ferkílóm.
af franska Somalilandi og 2500
lilutabréf i járnbrautinni til
Addis Abeba. Auk þess endur-
vakti Mussolini kröfu ítala um
það, að ítalskir innflytjendur til
Tunis fengju að lialda itölskum
horgararétti — því að að öðr-
um kosti mundi árið 1965
140.000 ítalir i Tunis, á móti
nálægt 30.000 Frökkum, teljast
franskir ríkisborgarar, og vera
skyldir til að ganga í franska
herþjónustu.
Við þessa samninga var
Mussolini óvenjulega sam-
vinnuþýður og viðráðanlegur,
en það var af því, að Laval
hafði liálft um liálft látið í
veðri vaka, að liann mmidi fá
yfirráðin í Etiópíu — og varla
var blekið þomað á samninga-
skjölum Lavals og Mussolinis,
þegar einvaldslierrann ítalski
var farinn 'að gera ráðstafanir
til að ná undir sig Etiopiu
með góðu eða illu.
Etiopia, sem er hráefnaauð-
ugt land, með ágætum ræktun-
arskilyrðum, átti að nægja til
að leysa öll vandamálin og láta
Ítalíu í té þær „réttmætu máls-
bætur“, sem henni voru lofaðar
við skiftingu þýskra nýlendna.
Frh. í næsta sunnud.bl. Vísis.