Vísir - 06.12.1936, Blaðsíða 4

4 VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
„/ sofur“.
Haustið 1895, um réttaleytið,
átti eg leið um Skagafjörð. Við
vorum nokkurir saman, ungir
menn og glaðir, allir eða flestir
innan við tvítugt og sumir ný-
lega fermdir. Við höfðum gist
í Langadal utan verðum nóttina
fyrir og lagt seint af stað um
morguninn. — En austur yfir
Héraðsvötn vildum við ná um
kveldið.
Riðum við nú sem leið liggur
„norður“ Stóra-Vatnsskarð og
komum að Víðimýri i það
mund, er birtu tók að bregða.
Þar bjó þá rausnar búi Jón heit-
inn Jacobson, síðar landsbóka-
vörður. Þungt var i lofti og
blæ-kyrt síðari liluta dagsins. —
En liklegt þótti að hvessa mundi
og rigna, er á kveldið liði.
Viðdvöl varð lítil eða engin
áVíðimýri og þótti okkur miklu
skifta, að komast austur yfir
Vötnin í skímu.
Jón heitinn Jacobson réð
okkur frá þvi, að ríða Vötnin.
Kvað slikt ekki hent ókunnug-
um unglingum. — Við skyldum
heldur nota kláfferjuna. Hún
væri hjá Mikley, hið mesta þing,
og mundi fleyta okkur og hest-
unum yfir á þurt land. Hurfum
við að þvi ráði og gekk alt held-
ur seint, en'slysalaust. En hrædd-
ir voru hestamir og skulfu sem
strá í vindi meðan yfir var far-
ið. Og feginsamlega stigu þeir
fótum á jörð austan Vatna. —
Dimdi nú óðum af nóttu og
þyngdi i lofti enn meir. Við
spurðum ferjumanninn um
náttstaði, en hann kvað ekld
allskostar ráðlegt, að halda
lengra en að Silfrastöðum. Á
bæjunum þar fyrir framan
gæti orðið óhægt um gistingu
svo mörgum mönnum. —
Kvöddum við nú ferjumann
og lögðum þvi næst af stað. —
Var þá svo dimt orðið,að naum-
orðrómur um, að hennar hefði
orðið vart i Milano, en lækn-
unum var mútað til þess að
lýsa yfir því, að dauðameiniS
hefði verið þetta. En eigi tókst
þó að varðveita leyndarmálið
svo, að eigi vitnaðist er frá leið,
hvernig i öllu lá. Og hver mun
þá neita þvi, að afbrýðin sé
sem eiturslanga, cr blindar
augu manna, ef sannleikurinn
var ekki sá, að afbrýðin hafði
firt Galeazzo vitinu.
A. Th. þýddi úr ensku.
ast gat talist farljóst, en sunn-
anstormur lagðist í fangið og
fylgdi lamnings regn. — Þótti
nú heldur vandast málið, er
fæstir okkar höfðu áður komið
á þessar slóðir. — Gall þá einn
við, sá er elstur var og mest
lét yfir sér: „Verið óhræddir,
drengir mínir. Eg rata um
Skagafjörð, þveran og endilang-
an, og þekkja mun eg Silfra-
staði, þegar þar að kemur“.
Við létum það gott heita. -—
„Foringinn“, sá er allar leiðir
kunni, reið fyrir flokkinum og
kvað vísur eftir Bólu-Hjálmar.
— Munu þær hafa verið úr
Göngu-Hrólfs-rímum. Sumar
voru um Grím ægi. Einkum
man eg greinilega eftir erind-
inu, sem endar á þessum ljóð-
línum:
Gæðasljór með glæpa-fans
Grimur fór til andskotans.
Næsta vísa mun vera um við-
tökurnar i Víti, þegar Grímur
kemur þangað. Ilún byrjar ein-
hvernveginn á þessa leið:
Hitti að bragði satan sinn,
sönn fram lagði skilríkin ....
Hinn kunnugi maður hafði
bersýnilega mikla nautn af því,
að fara með þessi mergjuðu er-
indi. —
Áfram var haldið í regni og
stormi og við kveðskapar-
glaum „foringjans“. — Stund-
um nam hann staðar í kveð-
skapnum, hara til þess að láta
okkur vita, að Bólu-Hjálmar
væri Iang mesta skáldþjóðarinn-
ar að fornu og nýju. — En
þarna væri þó „liátindurinn".
Vísurnar um Grím ægi bælri
af öllu öðru, sem þetta frábæra
skáld hefði kveðið.
Okkur sóttist lieldur seint
leiðin, því að hægt var farið.
Loks náðum við þó að Silfra-
stöðum. En þar voru allir til
hvílu gengnir og hvergi ljós i
glugga. Og nú var ekki ann-
að fyrir hendi, en að guða á
glugga og „vekja upp“ sem
kallað er. — Tókst það bráð-
lega. —
Heimamaður sá, sem til dyra
gekk, virtist all-mjög við aldur.
Hann dró loku frá liurð og held-
ur seinlega, en við stóðum fyrir
dyrum úti og hélt hver i sinn
reiðskjóta. — Heimamaður sá,
að við vorum margir saman og
mun vafalaust hafa getið sér til
um erindið. — Og allir munum
við hafa fundið til þess, hversu
leiðinlpgt það er, að þurfa að
gera daglúnu fólki.ónæði, þeg-
ar það er loksins búið að taka
á sig náðir.
Samt var nú ekki um annað
að ræða, en að bera upp erindið
og beiðast gistingar.
Hinn aldni greppur var seinn
til svars. Hann þokaði sér út
á bæjarhelluna, leit yfir hóp-
inn og mælti af stundu:
„Þið eruð seint á ferð, piltar,
og farið margir saman. — Ein-
hverju mun þurfa að buga að
ykkur, ferðlúnum og votum. —
En hér eru allir komnir í sofur.
— Eitthvað mælti hann fleira
og er það nú úr minni liðið.
En heimila lét hann gisting-
una og áttum við þarna hina
ágætustu nótt.
Eg hafði ekki áður heyrt svo
lil orða tekið, að fólk væri
„komið í sofur“, er það væri
til rekkna gengið. Og eg hefi
ekki heyrt það siðan. —
Við ræddum um þetta daginn
eftir, félagarnir, er við riðum
„norður“ Öxnadalsheiði. Það
hafa sjálfsagt verið viturlegar
umræður. — En „foringjanum“
geðjaðist ekki að þeim allskost-
ar. Hann sagði: „Þegi þið nú,
strakar! Þetta er svo andlaust
hjá ykkur. Nú ætla eg að lofa
ykkur að heyra fáeinar vísur
um hann Grím ægi og viðtök-
urnar sem hann hlaut hjá kong-
inum í undirheimum“.
P-
Skilaboðin.
„Viljir þú finna vin þinn,
þá farðu strax.“
Þeir voru æskufélagar og vin-
ir, sira Jón skáld Þorláksson
á Bægisá og Ilalldór konrektor
Iljálmarsson á Hólum. Um það
atriði segir svo dr. Jón Þorlcels-
son, þjóðskjalavörður:
„Vinátta þeirra Halldórs kon-
rektors og síra Jóns var mjög
fölskvalaus og stafaði í önd-
verðu frá samvistum þeirra á
yngri árum, þegar þgir voru
skrifarar saman, fyrst hjá
Magnúsi amtmanni Gíslasyni og
síðan, hjá Ólafi amtmanni
Stephánssyni, á árunum 1762—
1768. IJalIdór var tröllunum
tryggari vinum sínum og ágæt-
ur maður að öllu leyti, stórlega
lærður og einn hinn þarfasti
fræðimaður hér á landi á sinni
tíð, í kyrþei; liefir það sýnt sig
siðan og mun j'afnan sýnast.
Sira Jón og hann voru og mjög
jafngamlir, Halldór ári yngri“
(f. 1745).
Halldór konrektor hafði bú
í Hofstaðaseli í Skagafirði.
Hann andaðist 10. dag júlí-
mánaðar 1805. Hefir síra Jón
kveðið eftir hann fagurlega, svo
sem hans var von og vísa.
Það bar við, er Halldór lá
banaleguna, en sira Jón Þor-
láksson sat heima á Bægisá, að
honum þótti hvíslað að sér í
vöku þessum orðum: „Viljir þú
finna vin þinn, þá farðu strax!“
Sira Jón vissi þá ekkert um líð-
an Halldórs konrektors. En lagt
mun hann hafa af stað vestur
að Hofstaðaseli þá þegar og
væntanlega náð vini sínum lif-
andi. Daginn, sem Halldór and-
aðist (10. júlí), var steypiregn,
en þann dag var sira Jóh á
leiðinni vtestur, eftir því jsem
hann segir sjálfur í kvæði um
þau hjúliin bæði, Halldór og
konu hans, Guðrúnu Jónsdótt-
ur. Hún andaðist nokkurum
mánuðum síðar en maður henn-
ar. Sira Jón segir svo í kvæðinu:
Nær að hins fyrra láti leið,
loftið grét yfir jörð,
teiknandi hversu tjón því sveið
tilstofnun henni gjörð.
mér spáðu, því svo mjög á reið,
missi í þvílíks vinar deyð
tíð skýja-tár á svörð.
Það er augljóst af kvæði sira
Jóns um Halldór látinn, að
hann hefír trúað því, að frá
guði sjálfum hafi liann fengið
hendinguna um það, að vestur
skyldi hann fara og hvata för
sinni. — Hann segir:
Hver var ella, sem hvatti mig,
hvíslandi mér í brjóst
fúsum að sjá og finna þig
í f jarlægð áður en dóst,
við efsla lífsins staddan stig,
af stað þá héðan bjóst,
án þess að nokkur sýndi sig,
sem mér það gjörði Ijóst?
Sira Jón liefir og verið þeirr-
ar skoðunar, að framliðnum
mönnum væri leyft að líta eftir
vinum sínum hér í heimi og
verða þeim til aðstoðar og
hlessunar að einhverju leyti.
Hann segir að Halldór vinur
sinn hafi alla stund verið boð-
inn og búinn til hverskonar lið-
veislu við sig, meðan liann
dvaldist hér og liann væntir
þess auðsjáanlega, að svo kunni
enn að verða, þó að Halldór hafi
fluttst í „fegra heim“. Um það
kemst skáldið svo að orði:
Nær sem aðstoðar var mér vant,
vottaði hjálp þín sig.
og hvað þú jafnan gáðir grant
að greiða’ en bágu stig!
Hver veit nema þér enn sé ant
um það, sem hendir mig,
og þú víst bætir öll, sem kant,
áföllin hryggilig!