Vísir - 18.08.1939, Blaðsíða 4

4
VlSIR
Föstudaginn 18. ágúst 1939.
ÞIÓÐVERIAR LATA SER
BANZIG

EKKI NÆGJA A
Þeir vilja fá „pólska
hliðið“ líka.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Berlinarfregnir herma, að samkvæmt áreiðanleg-
um heimildum megi fullyrða, að helstu menn
nazista muni ekki láta sér nægja að Danzig
sameinist Þýskalandi, heldur munu þeir kref jast þess,
að þeir fái „pólska hliðið“ líka.
Því er við bætt, að fyrir einni viku mundi Hitler
hafa sætt sig við það eitt, að Þýskaland fengi Danzig,
en nú muni hann halda til streitu kröfunni um, að
„pólska hliðinu“ verði skilað aftur.
Það er athyglisvert í þessu sambandi, að þýsk blöð eru farin
að bera fram kröfur í þessa átt, og er það vafalaust gert að vilja
stjórnarinnar. Deutsche Allgemeine Zeitung, sem stendur nærri
utanríkismálaráðuneytinu, segir í gær, að Danzigvandamálið og
önnur vandamál, verði að leysa — og það þegar í stað. Þjóð-
verjar geti ekki beðið lengur. Þeir hafi sýnt fullan vilja á að
leiða Danzigmálið til lykta friðsamlega, en Pólverjar hafi hafn-
að tillögum Þjóðverja.
Deilurnar í pólskum og þýskum blöðum balda annars áfram 1
fullum krafti og lælur hvorugur aðili nokkurn bilbug á sér
finna. Undirbúningur fer fram í báðum löndunum — og er sem
menn geri ráð fyrir þeim möguleika, að til styrjaldar kunni að
koma þá og þegar.
Það hefir vakið ógurlega gremju í Þýskalandi, að Pólverjar
bafa bandtekið fjöída manna af þýskum ættum í pólsku Slesiu.
Blöðin segja, að alt að 1000 manns muni liafa verið handteknir.
Ennfremur, að Þjóðverjar í Póllandi sæti mjög illri meðferð
og sé mikill fjöldi þeirra í fangabúðum.
Orðrómurinn um fjögurra velda ráðstefnu er ekki lognaður
út af. Nú hefir frést, að merkur ameríslcur stjórnmálamaður,
James Farley, póstmálaráðherra, og framkvæmdastjóri demo-
krata flokksins, maðurinn sem átti mestan þátt í að Roosevelt
var kosinn og endurkosinn forseti, fari á fund páfa, en Farley
er á ferðalagi í Evrópu um þessar mundir. Orðrómur hefir lcom-
ist á kreik um, að bann liafi orðsendingu meðferðis til páfa frá
pólsku stjórninni, en því er neitað í vatikaninu.
Atvixmumáiamðherira veitir Sigl-
firðingum leyli til 2500 mála verk-
smiðju, en íulltrúaráð Utvegsbank-
ans drepur málið.
Siglfirðingar sóttu um leyfi til atvinnumálaráðherra fyrir all-
löngu til þess að stækka og endurbyggja „Rauðku“, þannig að
hún gæti unnið úr 5000 málum á sólarhring. Voru allir Siglfirð-
ingar fylgjandi þessu máli, hvaða stjórnmálaflokki sem þeir
fylgdu og undirrituðu mörg hundruð kjósendur þar norður frá
áskorun til ráðherrans um að veita leyfið.
TtSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÍJTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
S í m a r:
Afgreiðsla 3100
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á tnánuði.
Lausasala 10, 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Norðmenn
og físksalan.
JJjFTIR því se’m dagarnir líða
daprast vonir manna um
bærilegan árangur síldveiðanna
á þessu sumri. Það er alveg ó-
þarft að lýsa því, hvaða afleið-
ingar aflabrestur á síldarvertíð-
inni blýtur að hafa fyrir af-
komu ríkis og einstaklinga. í
fyrra nam útflutningur síldar
og síldarafurða um 17 miljón-
um króna. Verðlag hefir hækk-
að allmjög frá þvi, er þá var.
Að óbreyttum afla hefði mátt
búast við að síldin færði 24—25
miljónir í þjóðarbúið. Af þessu
hefði ekki veitt til þess að stand-
ast skuldbindingar okkar út á
við. Ekki verður enn um það
sagt, hvað á kunni að skorta
til þess að sildin „standi i skil-
um“ með það, sem henni var
ætlað. En allar horfur eru á,
að þar muni gífurlegum upp-
hæðum.
Nú liefði það getað bætt
nokkuð úr skák, ef verðlag á
saltfiski liefði orðið það, sem
framleiðendur gerðu sér vonir
um. En einnig þessar vonir eru
að bresta. Alveg nýlega hafa
verið seldar 6000 smál. af fiski
til Portugal, eða 37.500 skpd.
En verðlækkunin á hinum er-
lenda markaði frá þvi í fyrra
er svo mikil, að útborgunar-
veirðið í íslenskum krónum
verður miklu lægra en fram-
leiðendur höfðu vænst, aðeins
litlu hærra en það var í fyrra.
Erfiðleikamir á fisksölunni
stafa ekki af því, að af hálfu
íslendinga sé ekki gert það sem
unt er til þess að halda verðinu
uppi. Erfiðleikarnir eru utan-
aðkomandi og okkur óviðráðan-
legir með öllu. Meðan viðskifti
voru frjáls vorum við ísle’nding-
ar ár frá ári, að vinna aukna
markaði, þrátt fyrir harðvítuga
samkepni annara fiskfram-
leiðsluþjóða. Þegar liaftastefnan
nær tökum í markaðslöndunum
fer að halla á okkur. Yið stönd-
um miklu ver að vígi en keppi-
nautarnir um að verða við kröf-
um neýtendaþjóðanna um jafn-
virðiskaup. Þetta er einn þátt-
ur þeirra erfiðleika, sem við
eigum við að stríða.
En það sem sögja má, að úr-
slitum valdi í þessum efnum,
eins og nú er komið, er hin ó-
heilbrigða afstaða, sem Norð-
menn hafa tekið til þessara
mála. Á fjárlögum Norðmanna
eru veittar 12 miljónir króna til
styrktar fiskframleiðslunni. —
Með þessu móti lætur nærri að
rikið gefi andvirði tveggja
fiska með hverjum þreln, sem
á land eru dregnir. íslenskir
fiskframleiðendur mundu telja
sig draga það, að fá 40% af
fiskverðinu gefins frá ríkinu.
Þessi gjafapólitík norska rík-
isins leiðir til þess, að fiskveið-
ar eru stundaðar þar af meira
kappi en ella hefði verið. —
Þetta ár hefir verið geysi-
afli í Noregi. Síðasta ára-
tuginn hefir aldrei aflast jafn
mikið. Alls er aflinn á þessu ári
um 55 þúsund smálestir þur-
fisks. Þar við bætast 12—14
þúsund smále’stir, sem fisk-
birgðirnar námu um siðastl.
áramót. Þannig hafa Norðmenn
alls upp undir 70 þúsund smá-
lestir á þessu ári. Allir geta gert
sér í liugarlund hverju þessar
feiknabirgðir valda um verðlag-
ið i markaðslöndunum.
En óheilbrigði skipulagsins
sést best á þvi, að vegna liins
aukna afla telja framlciðendur
sig eiga kröfu til aukinna gjafa
úr ríkissjóðnum. Þeir heimta
nú 20 miljónir fyrir 12 til þess
að ríkið haldi áfram að gefa 2
fiska af hverjum 5. Hitt virðist
þó viti nær, að eftir því sem
meira veiðist fari styrkurinn
lækkandi en ekki hækkandi.
Norðmenn eru rík þjóð í sam-
anburði við ísle’ndinga. Þá mun-
ar sennilega ekki mikið um
þessar miljónir úr ríkissjóðn-
um. En íslenska fiskframleið-
endur munar [>elta miklu. Það
væri fróðlegt að vita, hvort
frændur vorir vildu nokkru
fórna af þe’ssu háðungarskipu-
lagi á altari þeirrar ættrækni,
sem þeir eru sífelt að tjá sig
um.
a
Minkar
upp hjá Hólmi og- fyrir neðan
Gröf?
Bílstjóri, sem ekur oft upp
bjá Hólmi segir, að hann hafi
í vor séð þar kynlegt dýr, sem
hann ekki þekti, skjótast yfir
veginn og upp í holt. Dýrið var
með stóru skotti og töluve’rt
stærra en rotta, en minna en
stór köttur. Heldur hann að
þetta hafi verið minkur.
Annar bílstjóri sá i vor við
veginn fyrir neðan Gröf dýr,
söm hann heldur að hljóti að
hafa verið minkur.
Vegna minkanna, sem slopp-
ið hafa úr haldi og leika nú
lausum hala, hefir landbúnað-
arráðuneytið ritað H. J. Hólm-
járn, loðdýraræktarráðunaut,
svoliljóðandi bréf:
„Með því að kunnugt er, að
minkar hafa sloppið úr vörslu
og eru farnir að valda tjóni,
óskar ráðuneýtið eftir þvi, að
þér, lierra ráðunautur, látið nú
þegar gera skrá yfir öll minka-
bú og aðra minkaeigendur og
tölu dýra í hverju búi um sig
á landinu, og óskast hún send
ráðuneytinu. Jafnframt biður
ráðuneytið yður að sCnda þvi
sem fyrst tillögur um hvernig
haga skuli umbúnaði og eftir-
liti með minkabúum og fram-
kvæmdum til útrýmingar mink-
um, sem sleppa úr vörslu“.
Frá
Siglufirdi
Fimtíu skip komu til Siglu-
fjarðar í gær og voru þau með
samtals 716 tn. Annarsstaðar
af söltunarstöðvum voru ekki
komnar nákvæmar skýrslur í
morgun.
Flest skipin voru rekneta-
skip. Síldin fékst helst á Haga-
nesvík og nágrCnni.
Ágætt veiðiveður er fyrir
norðan, kyrt og sæmilega bjart.
Höfnin.
Súðin fór í hringferð í gærkveldi.
Enskur togari kom hingað í gær-
kveldi að fá sér íiskilóðs.
Alvarlegir árekstrar
á landamærum Rúm-
eníu og Ungver jalands
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregnir frá Bulcarest herma,
að alvarlegur árekstur hafi orð-
ið milli rúmenskra og ung-
verskra landamæravarða, og
liafi þeir skifst á skotum nokk-
ura stund. Biðu tveir rúmensk-
ir hermenn bana í viðureign-
inni. Hvor aðili um sig kennir
binum um.
Rúmenska stjórnin hefir á-
kveðið að senda mótmælaorð-
sendingu til Budapest. Árekstur-
inn varð milli staða, sem nefn-
ast Arab og Oradea.
Japaiiir fljúga
ylir land§§væði
Brcta lijá
Hongrkong*.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregnir frá Hongkong herma,
að 15 japanskar flugvélar hafi
flogið yfir Stanleyskagann, suð-
vestur af Hongkong, og er þetta
talið sönnun þess, að Japanir
hafi hernaðarlegan undirbúning
i frammi á Kirsbay-svæðinu, en
þangað voru tveir breskir fall-
byssubátar se’ndir í gær. Flug-
vélarnar voru þarna á sveimi í
morgun snemma.
Síldveidin
„Síldveiði er lítil eins og að
undanfömu“, sagði fréttaritari
Vísi á Siglufirði í morgun, „og
smokkfiskur er alstaðar á veiði- j
svæðinu frá Grímsey vestur að
Horni, svo að horfur eru langt
frá því að vera glæsilegar.
Reitingur er þó i reknet og í
nótt fengu Norðmenn dágóða
veiði undan Rauðunúpum. T. d. !
fékk eitt skip [æirra 100 tunn-
ur í 10 net og er það gott.
1 gær komu til Siglufjarðar
nokkur skip til Ríkisverksmiðj-
anna með um 2500 mál, en sölt- J
un nam þar s.l. sólarhring milli
2000—3000 tn.
Le’ið svo og beið, að ekki
fékst máhð afgreitt og var kom-
ið fram yfir þann frest, sem
Siglufjörður hafði til þess að
svara bankanum, sem bauð lán
til verksins.
M. a. hafði ríldsverksmiðju-
stjórnin á Siglufirði verið að í-
huga stækkun og hafði hún
augastað á stað þeim, se’m
„Rauðka“ ætlaði sér. Mun það
hafa átt sinn þátt í drætti máls-
ins.
Loksins i gær veitti atvinnu-
Itlaðaincouiriiir
cru koinnir til
Slgiufjai’ðai*.
Heimsókn dönsku blaðamann-
anna ætlar að hepnast vonum
framar. Yeðrið er dásamlegt,
svo að öll ferðalögin verða til ó-
blandinnar ánægju og þeir sjá
ísland frá þess fegurstu hlið.
í gær var lagt upp frá Alcur-
eyri kl. 9 árd. og ekið austur á
bóginn áleiðis til Mývatns. Á
Vaðlaheiði var numið staðar og
útsýnið skoðað, en siðan haldið
í Vaglaskóg og höfð þar skömm
viðdvöl.
Næst var numið staðar við
Goðafoss og þótti Dönum skilj-
j anlega mikið til hans koma.
\
Til Djúpavíkur
liafa komið Rán með 294 mál,
Surprise með 582 og Baldur
með 372 mál.
Til Hjalteyrar
komu í gær 1500—2000 mál
og hafa alls borist þangað um
107.000 mál.
málaráðherra leyfið til endur-
byggingarinnar og þá aðeins til
2500 mála verksmiðju.
Var málið svo lagt fyrir full-
trúaráð Utvegsbankans strax á
eftir — að því er Vísir hefir
heyrk,— en það drap málið um-
svifalaust með því að neita að
ábyrgjast lánið (ríkisábyrgðar
var ekki krafist af hinum er-
lenda lánsbjóðanda).
Er því mál þetta úr sögunni
um sinn.
Frá Goðafossi var svo ekið til
Skútustaða og bauð h.f. Brenni-
steinn til árdegisverðar þar.
Var svo dvalist noklaið við
Mývatn og hreif það alla mjög
milcið. Síðan var lialdið upp á
Námaskarð og verksmiðjan
skoðuð. Þaðan var haldið til
baka og á leiðinni til Akureyr-
ar var staðnæmst við Laxá.
Voru þar skoðaðir fossarnir og
virkjun Alcureyrarbæjar.
Sögðu hinir dönsku blaða-
menn, að förin myndi hafa
borgað sig, þótt þeir hefði að-
eins komið á Námaskarð og að
Laxárvirkj uninni.
I nótt kl. 12 var farið með
Dr. Alexandrine til Siglufjarðar
og komið þangað kl. 4. Var
ekkert aðhafst til kl. 1, en þá
hafði bæjarstjórn boð inni. Sið-
an tók Síldarútvegsnefnd við
gestunum og loks stjórn Pdkis-
verksmiðjanna, sem sýndi verk-
smiðjurnar og umhvetfið.
I kveld hefir stjórn Ríkis-
verksmiðjanna veislu inni og
verður þar bæjarstjóm o. fl.
Siglfirðingar.
I fyrramálið verður farið sjó-
i
NÝJASTA LÍNUSKIP PÓLVERJA.
Pólverjar eru orðin mikil siglingaþjóð. Þess vegna vilja þeir verja pólska liliðið með oddi og egg,
en þar er hafriarborg þeirra, Gdynia. ÖIl framtíð þeirra byggist á, að eiga land að sjó. Myndin er af
nýjasta stórskip Pólverja, ,,Cliroubry“, en það var smíðað á skipasniíðastöð i Danmörku. —