Vísir - 22.06.1945, Blaðsíða 2

2
V ISI R
Liðsforingjar úr 2. her Breta í
heimsóknfhjá frænku Görings.
Eftir VIRGINIU COWLES.
Yirginia Cowles var ein
af fáum konum, sem
brezku blöðin sendu til
vígstöðvanna á síðasta
vetri. Greinin er rituð um
þ'að bil, er lokasóknin hófst
gegn Þjóðverjum. (Þýtt
úr Daily Telegraph).
Það var kalt í veðri og tek_
ið að rökkva jaegar við kom-
nm lieim aftur til aðalbæki-
stöðvanna. Þegar bifreiðin
okkar nam staðar, veifuðu
nokkrir liðsforingjar til
okkar og spurðu, hvar við
iiefðum verið. Miekie, enski
kapteinninn, dró sínar löngu
Jnfur undan stýrislijólinu í
„jeep“-bilnum og sagði um
íeið: „Yið skruppum tii
Þýzkalands, til bess að rabba
\ »'-t9 iiana frænku hans Gör-
ings.“
Foringjarnir urðu i svip
Jiissa á þessu svari. En síð-
an tóku þeir allir að skelli-
Jilæja og einhverjum þeirra
varð að orði: „Hafðu þig
Jiægan, lagsi! Þú hefir lap-
ið of mikið af aprikósu-
hrennivíni.“
Mickie brosti og dró upp
úr vasa sínum íjréfspjald
með mynd a-f húsi, og sagði:
„Og hérna er húsið hennar.“
Ýmsir liðsforingjanna voru
cnn vantrúaðir, en fóru þó
með okkur inn í skrifstofu-
skólann og vildu fá að heyra
meira um ferðalag okkar.
Hér um bil þrem mílum
fyrir sunnan liollenzku borg-
ina Nijmegen er ofurlítill
skiki af Þýzkalandi, sem
potar ^ins og staurfingur
inn í „síðuna“ í Hollandi.
Mestur hluti þess skika er
„aleyða“, en nokkur liundr-
uð metrar af „fingrinum"
voru á valdi bandamanna.
Liðsforingi nokkur sagði
mér, kvöld eitt, er við vor-
um staddir i aðalstöðvun-
um, að hann vissi um gisti-
hús, hinum megin landa-
mæranna, þar sem hægt væri
að fá fyrirtaks-góðan þýzk-
an bjór, ef mann gilti einu,
þó að maður yrði skotinn.
„En,“ bætti hann við, „mað-
ur verður að vera heppinn
með daginn, því annan dag-
inn er gistihúsið á okkar
valdi, en hinn á valdi Þjóð-
verja.“ \
Á landamærunum.
Daginn eftir ákváðum við
Mickie að athuga ástæðurn-
ar þarna. Rigning var á,!
þegar við lögðum, af stað og
Jeiðin til vígstöðvanna var
ærið hlykkjótt og vandröt-1
uð, um þröng stræti og fram'
Jijá röðum af rauðum múr-'
steinshúsum. Við því mátti
búast á hverju augnabliki,1
að á næstu vegarbugðu yrðij
fyrik okkur þýzkur hervörð-'
ur. Við gáfum góðár gætur'
öllum vegarmerkjum sem'
merkt voru með orðinu
„Beek“.
Þarna var vegurinn brátf-
*ur og bugðóttur. Við ókum
fram hjá brunnum bryn-
dreka og brynvarinni bif-
reið, ög þégaí- við komum1
fyrir næstu bugðu á vegin-
um sáum við, að við vorum
komnir að úljaðri sveita-i
'borþs nókkurs. Þar voru fá-j
ein hús og búðir, — allt
bramlað og brotið af
sprengjum. Slitnir símavírar
liéngu niður á milli brotinna
staura, en á götunum voru
haugar af allskonar skrani
og glerbrotum.
Fáeinum metrum fram-
undan ökkur voru þýzku
landamærin. Þarna var
landamæra-„hliðið“, rautt,
livítt og svart, en það var ekki
lengur lokað. Spítnabrakið
| úr því lá liér og þar í skurð-
i unum meðfram veginum.
I^ýzki varðmanns-skúrinn
la á hliðinni, og í einum
! glugganum á tollbúðinni,
! var stöng með áfestri hvftri
jrekkjuvoð —- fáninn, sem
íáknaði nppgjöf. Þár neðan
undir var stór auglýsing, þar
sem skráð var á þýzku, holl-
enzku og frönsku: „Skipfið
peningum yðar hér.“
Við gengum frá bifreið-
inni og héldum áfram fót-
gangandi. Eg veitti-athygli
gaddavírsflækju sem fest
var í hliðstólpann og lá sið-
an út eftír grænum völlun-
um, á báðar hendur,. og það
fór hrollur um mig, þegar
mér varð hugsað til vesalings
fólksins, sem þúsundum
sainan liafði reynt að flýja^
ógnir nazistanna einmitt á
þessum slóðum.
Hefnd tímans.
Landamæri Hollands og
Þýzkalands munu jafnan
hafa einskonar sérstöðu í
minum liuga. Eg var stödd
í Berlín þegar styrjöldin
skall á, og fór þaðan dag-
inn eftir„yfir Holland. Lest-
in nam staðar í litlum landa-
mærabæ, svipuðum þessum,
þar sem við vorum nú stadd-
ir, og tíu eða fimmtán svart-
stakkar þustu upp í vagn-
ana til þess að atliuga vega-
bréf okkar.
Þeir ransökuðu vagnana
af mestu vandvirkni og tóku
öðru hvei-ju upp hnífa sína
til þess að rista göt á bekkja-
fóðrið í leit að fjármunum
og leyniskjölum. Þeir tóku
með sér um þrjátíu farþeg-
anna, flesta Gyðinga eða
gamalmenni, sem báðust
%ægðar grátandi.
Þegar lestin rann aftur af
stað frá stöðinni, sáum við
þetta fólk í einum linapp á
stöðvarpallinum, á bersvæðí
í helli-rigningu. Við gátum
getið oss til, liver örlög biðu
þessara vesalinga. öll kend-
um við sáran í brjósti um
þá, og mörg okkar munu þá
bafa borið þá bæn í. brjósti,
að ef fyrir oss ætti að liggja,
að koma aftur til Þýzka-
lands, þá yrði það ekki fyrri
en „þriðja ríkið“ væri lagt i
rústir.
Og liér, í svinuðu ólundar-
veðri, sáum við nú upphaf
þeirrar eyðileggingar, varð-
mannaskúrinn á hljðinni og
brotið Jandamærahliðið, ,—
og hvíta, uppgjafar-fánann
í glugganum.
Rétt handan við brotna
bliðið, á hægri liönd, var
gistihús, sem á var letrað:
„Deutsche,Hof“. Engar yoru
rúður í gluggunum og allt
var húsið „prýtt“ holum eft-
ir byssukúlur, en þegar við
komum þangað, voru þar
fyrir amerískir liermenn,
sem sátu á stólaræflum á
svölunum. Einn þeirra, sem
tyllt hafði fótunum upp á
handriðið, veifaði til okkar
og kallaði „Velkomnir til
Þýzkalands!“
/ eldlínunni.
Þessir piltar voru úr sveit
fallhlífahermanna, sem bar-
izt höfðu með brezka hern-
um. Þeir voru vel vopnum
búnir, höfðu sprengjur og
skammbyssur í beltum sín-
um, og þeir sögðu okkur að
fremstu skotgrafir Þjóð-
verja væri bandan við liúsa-
röðina, eða i liúsum um það
bil í 1000 metra fjarlægð.
Suma daga og flestar næt-
ur væri liarla „heitt“ að liaf-
ast við þarna, í Deutsches
Hof, því að þýzkir spæjarar
og leyniskyttur væri þá að
sniglast þar á næstu grösum
með riffla, vélbyssur og
handsprengjur.
„En það, sem hlálegast er
við hernaðinn hérna,“ sagði
hávaxlnn, Ijóshærður liðs-
foringi, „er það, að i hvert
sinn, sem Þjóðverjarnir
varpa hér sprengju, er óhjá-
kvæmilegt að fyrir þenni
verður eitthvað, sem Þjóð-
verjar eiga, sjálfir.“
Við spurðuíii piltana hvort
þeir hefði lent í nokkriim
vandræðum við þorpsbúana,
en þeir kváðu nei við. Þeir
kyáðust hafa hreinsað til í
fáeinum húsum þar í götunni,
en ánriars liefði þeir varað þá
fáu íbúa, sem eftir voru við
iþví að koma út fyrir dyr, eft-
ir að skuggsýnt væri orðið,
því að ella myndi þeir verða
skotnir.
Ljóshærði liðsforinginn
kvaðst gera sér þaðdielzt til
skemmtunar, að skreppa upp
á hæðina á daginn og heim-
sækja frænku Görings.
Við Mickie gerðumst nú
forvitnir. Fengum við þá að
vita, að frænka Görings var
kona um sjötugt, Frau
Schuster að nafni, og átti
heima í stóru liúsi, efst uppi
á liæðinni. Þangað var um
tíu mínútna gangur. Liðsfor-
inginn skýrði svo frá, að þeg-
ar hann hefði komið inn í
þetta hús í fyrsta sinni, hefði
liann fundið þar boðsbréf í
veizlu og símskevti frá Gör-
ing, dagsett á árinu 1936, þar
sem hann óskaði gömlu
frúnni til hamingju á 36. gift-
ingarafmæli hennar. En síð-
an hefði frúin tjáð liðsfor-
ingjanum að hún væri
frænka nazistaforingjans.
Þegar hann liafði svo liaft orð
á þvi við hana, að þetta væri
hættulegur dvalarstaður, þar
sem liúsið væri alveg í skot-
linu Þjóðverja, liafði hún
svarað því til, hispurslaust,
að liún nyti svo öruggrar
verndar, að sér væri engin
hætta búin. Fáum dögum síð-
ar höfðu þó þrjár sprengjur
Ient í garði hennar og hafði
hún þá orðið talsvert skelk-
uð.
„Ef ykkur larigar til að sjá
hana, skal eg fara með ykkur
þangað,“ bætti liðsforinginn
við. Hánn gat þess þó um
leið, að sennilega myndi liún
ekki verða eins skrafhreifin
og líún hefði verið. „Það er
eins og hana sé farið að renna
grun í, að henni sé ekki eins
mikið gagn af frændgeminni
við Göring .og hún liafði
haldið.“
Við héldum nú áleiðis til
hússins, fórum ýmsar króka-
leiðir og urðum að fara gæti-
lega, þvi að á þessum slóðum
mátti búast við þýzkum leyni-
skyttum. Loks komum við að
stórri hvítri byggingu, ein-
kennilegri í lögun, með ótal
kvistaburstum, sem vísuðu í
ýmsar áttir.
Liðsforinginn vísaði okkur
til vegar inn i eldhúsið. Þar
voru fyrir tvær þýzkar þjón-
ustustúlkur, sem sátu á stól-
ldökkum sín í hvorum encki ’
eldhússins. Önnur þeirra sat
við útsaum, en hin var að
spinna ull. Þær létu sem j>ær
sæu okkur ekki, þegar við
komum inn, og héldu áfram
við vinnu sína.
Ameríski liðsforinginn
sagði okkur nú hlæjandi, að
þegar þeir hefði komið þang-
að í fyrstu heimsóknina,
hefði þessar stúlkur elt þá
með sápu og.rykskúffur, og
sópað gólfin, jafnótt, þar sem
þeir fóru um. En þegar her-
mennirnir hefði farið að
fægja rifflana sína með dúkn-
um af borðstofuborðinu,
hefði þær gefizt upp og liörf-
að aftur til eldhússins.
Liðsforinginn fór á undan
okkur upp á loftið og knúði
þar dyra. Koinum við nú i
litla stofu. Þar var stór ofn i
einu horninu, en í öðru horni
sat þerna ein svartklædd og
önnum kafin við saumaskap.
En andspænis okkur sat grá-
hærð kona,-en fríð sýnum, í
hægindastóli, og hjá henni
stúlka um tvítugt.
,.Hi>rr sagði ykkur það?“
Gamla konan var vel búin.
Hún var í = kj ól úr ullarefni
með loðskinnskraga um háls-
inn. Sýnilegt var, að þetta var
menntuð hefðarkona. Og þó
að allar ástæður hennar virt-
ust nú vera liarla óvissar, bar
hún sig fyrirmannlega. Hún
heilsaði okkur með liæversk-
legri liöfuðhneigingu, þegar
við komum inn, og benti okk-
ur til sæta, en unga stúlkan
leit ekki við okkur.
Eg hóf samræðurnar með
því að segja að okkur hefði
tangað til að heimsækja hana,
þegar við fréttum, að hún
væri frænka Görings. Eitt-
hvert hik kom á hana.
„Hver sagði ykkur það?
Fólkið í þorpinu? Flónin þau.
Það er alltaf að búa til nýung-
ar. Eg er ekki f.rænka lians,
aðeins venzlu^ honum,“
Þó að hún talaði góða
ensku, lét hún sem liún fyndi
ekki annað orð heppilegra, og
lét okkur annars sjálfráð um
að ráða fram úr þessu.
Hún virtist síður en svo ó-
fús til að ræða við okkur og
sagði okkur meðal annars að
maðurinn sinn hefði verið i
utanríkisþjónustunni, og að
tuttugu fyrstu árin, sem þau
hefði verið gift, hefði þau átt
lieima í Metz. Þegar fyrri
styrjöldinni lauk, hefði hún
orðið að flytja, og síðan hafst
við í Beek. Siðan vék hún
talinu aftur að Göring.
Augsýnilegt var, að hún
háði baráttu með sjálfri sér á
milli hinnar nýju óttakendar
og hinnar gömlu hreykni af
tengslum við Göring. Hún
sagði okkur, að hann lxefði
þráfaldlega búið hjá sér í
Metz, er hann átti heima i
Stuttgart, á yngri árum.
Það kom viðkvæmnishreim-
ur í röddina, þegar hún
minntist á Göring. En þegar
Mickie spurði hana, hvort
Föstudaginn 22, júni. 1945
hún þekkti frú Göring, varð
hreimurinn annar.
„Það er allt í lagi með
liana,“ sagði húri eins og ann-
ars hugar og ypti öxlum.
Auður Hermanns.
Siðan fór hún að segja okk-
ur frá veiðiskála Görings, í
nágrenni Berlínar. Það væri
fábrotið hús, sagði hún, en
að sjálfsögðu væri þar þó
margt fágætra liluta. Og
þegar þess væri gætt, að faðir
Göring hefði aldrei átt bót
fyrir rassinn á sér, þá væri
það næsta furðulegt, liversu
auðugur maður Hermann
væri orðinn..
„Hvernig vai-ð hann svona
auðugur?“ spurði Miclcie sak-
leysislega.
Gamla konan brosti við og
vaf- íbyggin. „Það er það sem
við öllum ráðgátu.“ Einhver
okkar svaraði þvi til, að ekki
myndi nú heiminum virðast
sú ráðgáta sérlega vandráðin.
Þá barst talið að styrjöld-
inni, og frú Schuster sagði
okkur, að þó að hún liefði
sjálf ekkert farið í meira en
heilt ár, þá væri sér kunnugt
Um, að Þýzkaland væri
hörmulega illa farið, — og
helzt kvaðst liún halda, að
mikil mistök hefði það verið,
að stofna til styrjaldarinnar.
„Eflaust hafið þér ])ó
haldið, að þið ættuð sigurinn
visan 1940,“ varð Mickie að
orði.
„Sei, sei nei!“ svaraði frú-
in hiklaust. „Mér kom aldrei
til liugar, að við myndum
sigra.“
Meðan á þessu samtali
stóð, starði unga stúlkan án
afláts fram undan sér og var
svipur liennar 'eins og stein-
gerður. Seinna fréttum við að
maður liennar væri kapteinn
i þýzka hernum.
STBIGAEFNL
margir litir,
nýkomin.
VerzL Begio,
Laugaveg 11.
HVEITI-
KLIÐ.
Klapparstíg 30.
Sími 1884.
Kaupum
allar bækur, hvort heldur
eru heil söfn eða einstakar
bækur. Einnig tímarit og
blöð.
Bókaverzlun
Guðm. Gamalíelssonar
Lækjargötu 6.
Sími 3263.
KAUPH0LLIN
er miðstöð verðbréfavið-
skiptaima. — Simi 1710.