Vísir - 15.09.1945, Blaðsíða 4

4
V í S I R
Laugardaginn 15. september 1945
VlSIR
DAGBLAÐ
Ltgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aúrar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Nýr ágreiningur.
Vú virðist vera upp kominn nýr ágréiningur
*■ út af sænsku samningunum, og er hann
að þessu sinni innan ríkisstjórnarinnar. Utan-
ríkisráðherra hefur gefið út yfirlýsingu um
j>að, að enginn ágreiningur hafi verið innan
stjórnarinnar, jiegar samningurinn var sam-
þykktur. En nú lýsa tveir ráðherrar kommún-
ista yfir því, að þeir hafi greitt atkvæði á
móti honum. — Þetta fer að verða heldur
leiðinlegt mál og jjjóðinni til lítillar sæmdar,
að teknar skuli hafa verið upp deilur um
milliríkjasamning á þann hátt, sem gert hef-
ur verið í tveimur stuðningsblöðum stjórnar-
innar. En ekki er bætt úr skák, þegar ráð-
herrarnir sjálfir fara opinberlega að vitna um
j)að, hvernig þeir hafi greitt atkvæði í jjessu
máli.
Það verður að teljast heldur lítil háttvísi
af ráðherrum kommúnista, að gefa út opin-
hera yfirlýsingu, sem gengur alveg í ber-
högg við það, sem sagt hefur sá ráðherrann,
er fer með utanríkismál. Þjóðin hlýtur að
heimta J)að af ráðherrum sínum, í hvaða
ílokki, sem þeir eru, að jíeir sýni þá háttvísi
í störfum sínum og framkomu, meðan þeir
eru í embætti, að áliti landsmanna út á við
stafi ekki hætta af.
Hér er um að ræða samninga við erlenda,
vinveitta jijóð. Þótt ekki sé, að vísu, verið
að bera hana neinum sökum í samhandi við
Jæssar deilur, J)á getur ekki hjá J)ví farið,
að öllu, sem sagt er um þetta efni, er veitt
athygli. Stjórnarflokkarnir, sem deilt hafa,
og ráðherrar, sem halda uppi opinberúm
déilum í málinu, vinna landinu litla sáeind.
Og sízt er J)etta til að aúka álit stjórnar-
innar, seni þeir standá að.
Togara-kanpin.
Samkvæmt tilkynningu ríkisstjórnarinnar
héfur ný nefnd verið send til Englands tii
þéss að ganga frá togarakaupunum. Eru i
þéirri nefnd tveir sérfróðir menn, sém vænt-
ahlega tekst að ganga svo frá samningunum,
að vel sé fyrir hagsmunum væntanlegra kaup-
enda séð, og skipin verði þanuig úr garði gerð,
að þau fullnægi J)eim kröfum, er gera vefð-
ur um nýtízku togveiðiskip.
Um J)að má að sjálfsögðu deila, hvort skip-
in eigi að vera 170 eða 175 feta löng, en um
J)að getur varla verið nokkur ágreiningur,
að þau eigi að vera þannig útbúin, að J)au
geti hagnýtt aflann gersamlega og þurfi sem
minnslu að kasta fyrir borð. Til þess að mjöl-
vinnsla sé í skipunum, þurfa þau að vera
mokkuð stór, og ef 175 feta skip getur haft
rúm fyrir slíka vinnslu, en ekki 170 feta skip,
J)á. cr ljóst, að sjálfsagt er að taka stærri
skipin.
Heyrzt hefur, að talsverður reipdráttur sé
nú um J)að, hverjir eigi að fá J)au 10 skip,
sem smíðuð verði á næsta ári. Allir vilja fá
l'yrstu skipin. Um það má deila, hverjir megi
vefðugastir teljast, þegar frá eru taldir þeir
nðilar, sem misst hafa skip í stríðinu. En
vafalaust eru allir sammála um það, að fé-
lög eða einstaklingar, sem misst hafa hotn-
vörpuskip í stríðinu, eigi að fá fyrstu skip-
in, sem smíðuð verða. Slíkt er sanngirnis-
hraí'a, sem ekki verður framhjá gengið.
Skátaskálinn í Lækjar-
botnum 25 ára.
Þann 5. sept. síðastl. voru
liðin 25 ár frá þvi, að úti-
leguskáli Skátafélagsins
Væringjar var vígður í Lækj-
arbotnum. Það var mikið
aí'rek fámenns og fátæks
drengjafélags, að koma upp
svo s i .'iim og myií lailegum
slnua á þeirra lian inali-
kvarða. Það var fyr;- ótuía
torgongu Axels V. Tuíi.úus-
ar, fyrsta skátahöfðingja ís-
lands, og Áræls heitins Gunn-
arssonar, þaverándi sveitar-
foringja Væringjafélagsins,
að ráðizt var í verkið. Stað-
r.r fyrir skálann var valinn
að Lækjarbotnum. Þar hafði
áður verið áningarstaður
íerðamanna, er fóru austur
yfir fjall, en Jiegar bílveg-
urinu kom, var bærinn flutt-
ur og um Icíð skýrður upp.
Var Jiarna autt svæði á fal-
leg stað í liæfilegri fjarlægð
frá Reykjavík. Svo vel liefir
staðurinn verið valinn, að
einiþá sækir hin uppvaxandi
skátaæska í Lækjarhotna,
sem fyrr.
Byrjað var á byggingu
skálans snennna á sumrinu
1920. Efninu var ekið í híl-
um og hestvögnum upp að
Lögliergi, en þaðan var Jiað
flutt á handvögnum, liest-
vögnum ogborið Jiangað sem
skálinn stendur nú. Skátarn-
ir unnu sjálfir við efnisflutn-
inginn og lileðslu torfveggj-
anna, en trésmiðir önnuðust
trésmíði.
Fyrstu árin var skálinn
nær eingöngu notaður að
suniri til, en með, tímanum
hefir þetta breytzt og er
hann nú iiiest notaður á vet-
urna til skíðaferða. Og Jiótt
skátarnir hér i Reykjavik
síðan hyggt sér þrjá aðra
skála, er alltaf um liverja
lielgi farið upp í Lækjar-
holna. Það er mest yngstu
skátarmr, sem sækja skál-
ann, sem f\’rr. Þar fá Jieir
fvrsla undirhúning undir
ferðalög og útilegustörf. Þeir
eru æði fáir, reykvísku skát-
arnir, sem ekki hafa farið
sínsr fyrstu útilegur í Lækj-
arbotrfáákáianii.
Næstkomamli sunnudag
ætla skátar, ungir og gaml-
ir, að sækja upp 1 Lækjar-
hotna og mimiast gamla og
góða skálans og hinna ötulu
lo: ingja, sem bórðust fyrir
Jiví að koma ská ir.'um upp.
Landsméf IL M. F. 1.
haldið að Laugum í
Þingeyjarsýslu í
júlí n.k.
Sambandsráðsfundiir Ung-
mennafélags Islands (þ. e.
hérciðsstjórar og stjórn U.M.
F.t.) var haldin í Reykjavík
dagana 8. og 9. september
síðastl. Þessar ályktanir voru
gerðar:
1. Samþykkt að lialda
landsmótið í byrjun júli-
mánaðar næsta vor; lielzt
að Laugum í Þingéyjar-
sýslu, Sérstök mótsriefnd
veðrur kjörin af U.M.F.í.
og Héraðssambandi Suð-
ur-Þirigéyinga.
2. Teknar voru fullnaðar-
ákvarðanir um íjirótta-
g'reinar á mótinu. Verða
þær birtar í næsta liefti
Skinfaxa.
3. í tilefni af 40 ára afmæli
ungmennafélaganna á
næsta ári var samþ. að
bjóða fulltrúum frá ung-
lnennafélögunum í Fær-
ej'jinii og Noregi á lands-
mótið og sambandsþing-
ið, sem lialdið verður
jafnframt mótinu.
4. Ungmennafélagi Færeyja
var sent kveðjuskeyti og
færeyska málstaðnum
óskað sigurs í sjálfstæð-
isbaráttririni.
5. Víttar voru tilefnislausar
ádeilur í hlaði einu á ril-
ara U.M.F.Í. Daniel Á-
gústínusson varðandi
máléfni ungmennafélag-
anna og Iionum Jiökkuð
mikilsverð og veí unnin
störf i þágu þeirra
6. Rædd voru og gerðar á-
Iyktanir um ýms önnur
starfsmál U.M.F.Í.
Samjiykktir Jiessar voru
gerðar einróma.
\
Hjúnaband.
1 dag verða gefin samjm i
hjónaband af síra Bjarna Jóns-
sýni, Margrét Jónasdóttir og Þor-
stéinn Guðmundsson prentari.
I. S. I.
1. B. 1.
WALTERSKEPFNIN
(Meistaraflokkur)
WATSONKEPPNIN
(II. flokkur)
heldur áfram á morgun —
sunnud. 16. sept., kl. 2 e. h.
Þá keppa í II. flokki
K.R.—Valur,
dómari Guðjón Einarsson, —-
og strax á eftir í Meistara-
flokki
Fram—Víkingur,
dómari Jóhannes Bergsteins-
son, til vara' Guðmundur Sig-
urðsson. — Línuverðir: Þórður Pétursson og Frímann
Helgason.
STJÖRNIR FRAM OG VlKINGS.
Hreinhorn. Dýravinur sendir mér svohljóðandi
fyrirspurn: „Fyrir nokkuru heyrði
eg auglýst i útvarpinu, að Kaupfélag Héraðs-
búa hefði á boðstólum höfuð af hreindýrum
með hornum og öllu saman. Var auðvitað lil þess
ætlazt, að menn keyptu til þess að hafa til
skrauts i híbýlum sínum, því að mörgum þyk-
ir prýði að því að nota hreinhorn til að liengja
höfuðföt sín á. En það sem mér leikur hugur
á að vita i þessu sambandi er, hvort ekki sé
bannað að veiða hreindýrin. Það er eins og mig
minni, að þau sé friðuð hér á landi, til þess að
gefa stofninum færi á að vaxa.
v
Hreinkjöt f því sambandi er rétt að cg komi á
til sölu. framfæri annari fyrirspurn, einnig
um þetta sama efni. Það hefir komið
fyrir, að Hótel Borg hefir auglýst, að það hafi
hreindýrakjöt á borðum sínum um stórhátíðir.
Getur það verið fengið með rétlu móti, ef hrein-
dýrin eru friðuð? Mig langar gjarnan til þess að
fá svör við þessu.“ — Eg minnist þess að hafa
lieyrt fyrri auglýsinguna — frá Kaupfélagi Hér-
aðsbúa — en eg man ekki eftir því, að eg hafi
orðið hinnar var, en verið getúr, að Dýravinur
muni betur en eg að því leyti.
♦
Friðun Eg hefi alltaf „stáðið í þeirri niein-
dýranna. ingu“, eins og það mun vera kallað
á miður góðri islenzku, eða reyk-
vísku, að hreinýrin hér á landi væru alfriðuð,
einmitt til þess að stofninn geti vaxið og breiðzt
út um landið. En hreinhöfuð þau, sem Kaupfé-
lagið býður til sölu, geta þó verið fengín með
lieiðarlegu móti, þvi að þau geta verið af sjálf-
dauðum dýrum. Menn þykjast hafa orðið þess
varir, að hreinhjarðirnar hafi minnkað mikið
á sumum árum og geta dýrin hafa drepizt af
einhverri pest. En um hreinkjötið, sem Hótel
Borg auglýsti, sltal eg ekki segja hvernig feng-
ið er, en ætla þó, að það sé fengið með réttu
móti líka.
í *
Kólnar í Það kólnaði skyndílega i veðri i
veðri. fyrrinótt. Það var kominn norðan
sveljandi, þegar eg kom út og þegar
eg kom niður i bæ, sá eg að Skarðsheiðin hafði
gránað lítið eitt efst. Eg hafði hálfvegis búizt
við þessu — ekki af því, að eg sé einhver veður-
spámaður eða spekingur, heldur af því, að það
var byrjað að snjóa eitthvað í fjöll fyrir vestan og
svo var hann kominn á norðan. Þá mátti alltaf
búast við hreti, en nú eigum við sýnilega að fá
gott veður í dag, vegna flugsýningarinnar.
*
Orustan um Síra Kristinn Daníelssön hefir sent.
Bretland. Vísi eftirfarandi pistil: „í Berg-
máisdálki Visis í fyrradag var sagt
frá því, að Bretar ætluðu þ. 15. sept. að minnast
5 ára, sigurdagsins i orustunni um Bretland og.
frá hinum hugdjörfu ungu mönnum, sem kunnu
til hlýtar að fara með þau fáu tæki, sem þeir
höfðu, svo að þá gerðist það sem sagt var, að
„aldrei hefðu eins margir átt eins fáum eins
mikið að þakka.“ Oft hefir, einnig i islenzkum
biöðum, verið minnzt á þessi afrek hinna ungu
manna, en eg man ekki eftir hvort nokkurn
tíniá hefir vcrið sagt frá aðálmanninum, sem
var foringi yfir flugher Breta.
*
Hefir látið Harin var ekki ungur maður og hef-
af störfum. ir nú aldurs vegna hætt herþjón-
ustu. En hann kallaði þessa ungu
ménn, sem hann stjórnaði með föðurlegri um-
hýggju, „drengina sína“. Hann heitir Hugh
Dowding og var eftir orustuna um England 1940
kalíáður frelsari, eða frelsari siðmenningaiúnn-
ar, og síðar aðlaður og heitir nú Lord I)o\vd-
ing marskálkur. I ensku biaði, sem eg hefi fyrir
framan rriig með rriynd af honum, er hann kall-
aður „a man of valorir", og er óhætt að segja,
að enginn maður var þá metinn meira en hann.
En mig langar til að bæta við, að undir mynd-
inrii af honum stendur einnig: „The latest ad-
vocate of proved survival“ (hinn nýjasti önd-
vegishöldur fyrir sannað frámhaldslífj.
- *
Sálarrannsóknir.
Hann hefir, síðan hann lagði
niður hermennskuna, varið tima sínum fyrir sál-
arrannsóknir, skrifað greinár, ferðast um og flutt
fyrirlestra, aðallega „um drengina sina“, sem vit-
anlega féllu margir. En hann, hefir fengið sam-
band við þá og sannanir frá þeim, og flutl ótal
sorgbitnum foreldrum huggun með þvi mói. Hann
segist samvizku sinnar vegna ekki geta þagað
yfir liessu. Mai*gt fleira væri hægt að segja um
þennaij frábæra mann, en eg býst við að Berg-
mál ráði ekki við meira að sinni.“