Vísir - 30.04.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Þriðjudaginn 30. apríl 1946
VÍSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsm iðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Hrakfarir.
ILfýtt er það, sem sjaldan skeður, en fátítt
mun að flokkur tapi kosningum svo herfi-
lega, sem kommúnistaflokkurinn hefur þegar
gert, allnokkru áður enn framboðsfrestur er
útrunninn, en þetta einkennilega fyrirbrigði
feiðir af einu máli og aleinu, — herstöðva-
Tnálinu. Kommúnistar höfðu hugsað sér að
nota það mál öðrum málum frekar sér til
.framdráttar í kosningunum, og gerast með
því einskonar þjóðhetjur, cn örlögin hafa leik-
ið þjóðhetjurnar svo grátt, að slá vopnið úr
hendi þeirra, áður en til sjálfrar kosninga-
ijaráttunnar kom.
1 vantraustsumræðunum skýrði formaður
Alþýðuflokksins frá því, að ráðherrar j)ess
flokks hefðu lýst yfir því, að j>eir teldu ekki
fært að ljá máls á leigu bækistöðva Banda-
rikjunum til handa, svo scm tilmæli liöfðu
horizt um á síðasta liausti og túlkuðu svar
xíkisstjórnarinnar á þann veg. Kommúnistar
höfðu ekkert annað til málanna að leggja, cn
gerðu sama fyrirvara og Alþýðuflokkurinn.
Þrátt fyrir jætta þóttust ráðherrar kommún-
ista hafa hafið skelcgga baráttu innan ríkis-
stjórnarinnar fyrir því, ,að hún stæði gegn
öllum slíkum kröfum, en jafnframt efndi
ílokkurinn til fundahalda um málið og marg-
vislegra blaðaskrifa, sem öll cru þjóðinni í
heild til minnkunar. Eftir |>essa einstæðu
'kosningabaráttu lýsir íslenzka ríkisstjórnin
jl'ir því, að málið hafi með öllu legið niðri
;nú í vetur, en í kjölfar þeirrar yfirlýsingar
<er því jafnframt opinberlega yfirlýst í Wash-
jngton, að allur her Bandaríkjanna verði flutt-
iiir héðan strax, er friðarsamningarnir hafa
herið undirritaðir. Hefur þannig spá þeirra
jmanna rætzt, sem hezt hafa treyst Banda-
.’rikjastjórn, en hrakspár kommúnista og allur
jjeirra áróður fallið um sjálft sig. Þeir lial'a
aijáll'ir búið til „fjandntenn“ til að berjast við,
cn jætta hefur vcrið vindmyllu-viðureign og
■annað ckki. Allur óhróður þessara manna um
úgengni Bandaríkjanna cr ástæðulaus, en hann
getur hæglega skaðað þjóðina, ef hinn komm-
únistiski óþjóðalýður væri tekinn alvarlega er_
lcndis, en scm betur fer er Jiann samur við
sig i öllum löndum heims, — einnig í Banda-
ríkjunum, og þar er fylgi þeirra né áliti ekki
iyrir að íara. En á hvaða grundvelli ætla
kommúnistar nú að byggja, baráttu sina, ]>eg-
■ar jjeim tckst ekki að sýna þjóðrækni sína í
ísannara Ijósi cn raun cr á órðin?
Islenzka j)jóðin veit vcl hverjum hún getnr
treyst; af innlendum mönnum og erlendum
j)jóðum, en í þeirri fylkingu verða komnfiún-
istar aldrei taldir. Hrakfarir þeirra í her-
stöðvamálinu eru svo broslegar, að helzt má
Jíkja við, er menn falla á cigin vindhöggum
■eða sjálfs sín hragði. Það þykir yl'irleitt lítt
jglímumannlegt fyrirbrigði. Bandaríkin flvtja
sdlan herafla sinn héðan, svo sem samningar
standa til, cn auk þess munu jxui greiða fyr-
Jr upptöku Islands í hóp hinna sameinuðu
]>.jóða. Er þetta vinsemdarvottur sama eðlis og
])cgar þetta stórveldi tryggði okkur fullt og
oskcrt sjálfstæði meðan á stríðinu stóð, en
Jiver cfast um það nú, að það skref mátti ekki
stíga ;síðar en gert var, ef miðað cr við dönsk
hlaðaskrif og framkomu Dana yfirlcitt cftir
Stvrjajdarlokin.
:!5a.1ÍIÍ»iaKaá«WBHa«B3*W»íKJ‘SÍ*'-
Um nýja visifölu —
t*jjóðk u#fii /V tnenn lútn í
liós eítií sitt.
VlSIR birtir hér síðustu
svörin við spurningum
þeim sem blaðið lagði fyr-
ir nokkra menn vegna
greina þeirxa, er Björn
Ólafsson ritaði hér í blað-
ið um nýja vísitölu. Vill
blaðið þakka rnönnum
svör þeixra og er málið út-
rætt að sinni.
Jfótuus
•Jót&ssun.
alþingismaður:
Vísir hcfir gefið mér kost
á að segja fáein orð um vísi-
töluhugmynd Björns ólafs-
sonar. Vil cg vcrða við þeirn
tilmælum.
Það cr hverjum manni
ljóst, að innan tíðar hlýtur
kaupgjald og verðlagsgrund-
völlurinn í landinu að rask-
ast stórvægilega, cftir að út-
lend sanxkeppni fer að ná
til íslenzks atvinnulífs. Má i
])ví cfni benda á að skip Eim-
skipafélagsins hafa um nokk-
uð langa stund verið rekin
með miklu tapi, en félagið
araflokkum landsins og frá
atvinnuvegunum lil að taka
til meðferðar tillögur Björns
Ólafssonar, kryfja j)ær lil
mergjar og halda rnálinu
lengra áfram í rétta átt til
fullkomins skipulags og
kaupgjald og launamál, þar
sem byggt væri á afkomu
atvinnuveganna ár hvert.
Það væri viðeigandi áfrarn-
hald af hinurn umfangsmiklu
almennu tryggingafrám-
kvæmdum, sem nú er verið
að lögleiða.
Jónas Jónsson.
Siejurður
{xuðnttsun*
alþingisnxaður:
Eg álit þetta nýja aðferð
talnafræði.nganna til þess að
Danir og „Frá því að íslendingar tóku þá
íslendingar. ákvörðun að skilja við Dani og
sigla sinn eigin sjó,“ segir i bréfi
til mín frá „Þ.“ „hefir það oft komið i ljós,
að íslendingar eru illa séðir í Danmörku. Vilja
sumir halda þvi fram, að þetta sé einkamál
Dana, ;— við hverja þeim fellur vel og illa, og
okkur komi það í rauninni ekki við. En eg
lield, að ökkur komi það einmitt við.
*
íslendingar í Danmörku búa margir íslend-
í Danmörku. ingar, margir dvelja þar við nám
og aðrir ieggja lcið sína þangað
á ferðalögum. Hér lieima eru allmargir Danir,
einkum eftir að striðinu lauk. Við hljótum að
hafa mikil og margvisleg viðskipti við Dani eftir
stríðið sem áður. Það væri þvi æskilegt, að
allar crjur væri látnir niður falla og J)að þeim
mun fremur, sem öll úlfuð er ekki aðeins þýð-
ingartaus í Jæssum efnum, heldur litillækkar
hún J)á aðita, sem ala á lienni.
*
Afstaða Okkur íslendinga stórfurðar á þvi, að
okkar. Danir skuli ekki skitja afstöðu okkar
í sambandsslitamálinu. Þeim ætti að
vera það fullkomlega ljóst, að rétturinn var
okkar megin og við áttum þeim ekkert upp að
unna á eiiin eða ncinn liátt. En hinsvegar ætti
Dönum að vera l>að sérstaklega tjúft og þeir
áttu að liafa góða aðstöðu til að skitja afstöðu
okkar íslendinga eftir að þeir hafa sjálfir átt
við erlend yfirráð að búa um nokkurra ára
■skeið. Og þó voru árin færri hjá þeim en ald-
irnar, sem við höfum búðið við erlenda kúgun
— og hana lengst af danska.
*
hagnazt, og stundum mikið,
á erlendum leiguskipum.
Þessi staðreynd er einkenn-
andi fyrir ástand framleiðsl-
unnar í landinu.
Mér þykir einsætt, að þeg-
ar til lagfæringar kemur í
þessu efni, ])á verður að
hyggja kaup og laun í land-
inu á söluverði íslcnzkrar
l'ramleiðslu erlendis. Þjóðin
þarf að kaupa svo mikið af
daglegum nauðsynjum frá
öðrum löndum, og greiða
þær vörur með ísíenzkum út-
flutningsverðmætum, að jæg-
ar tálmyndir stríðsgi’óðans
eru horfnar, verður þjóðin
að skipta hinu innkomna
verðmæti framleiðslunnar
milli sín eftir réttum og
skynsamlegum rökum. Eg á-
lít, að ])egar ]>ar að kemur,
og harðhcnt krcppa hefir
byr.jað að kenna sti’íðsgróða-
kynslóðinni sína hagfræði,
verði að ganga enn lcngra,
heldur cn Björn Ölafsson ger.
ir í tillögum sínum. Það verð-
ur að taka uj)þ aftur land-
aurareikninginn í iiýjum stíl,
og hyggja eyðslu cinstakl-
inga, bæjarfélaga og ríkis á
magni og verðgildi í'rám-
leiðslunnai*.
Eg vildi mega henda á
þann möguleika, að sctt yrði
néfnd sjálfbóðaliða úr hoi*g-
reikna niður lífsafkomu laun-
þeganna.
Sigurður Guðnason.
%
Þetta svar form. stærsta
verkalýðsfélags landsins ætti
að vera gott dærni þess,
hversu mjög hann og hans
flokksménn hcra velferð
j)jóðarinnar í'yrir brjósti.
Grein um
handritamálið.
Nýlega hefir Vísi boiizt
sérprentuð grein úr Nordisk
Tidskrift, er fjallar um hand-
ritamálið og’ er höfundur
hennar próf. Sigurður Nor-
dal.
í grein ])essari bendir pró-
fessorimi á hið mikla bók-
menníagildi fornrita vorrá,
scm hann telur Iiafa verið
einslætt i heimshókmenntum
J)eirra tíma. Gerir Nordal
siðan greiii fyrir áhrifum
fornrilanna á menningu og
bókmenntir íslcndinga og
heldur þvi fram að handritin
eigi að geymast hér og hvergi
annarsstaðar. Það liggi i
hlutarins eðli að ]>að eigi að
geyma handritin þar, sem
þau koma að mestum og
beztum notum i framtíðinni,
og það sé á íslandi.
Grein prófessors Nordals
er ineð þeim ágætum, sem
annað sem úr hans penna
kcinur, glögg, skimerkileg og
einurð og megum við Islend-
ingar. vera préffessornum
þakklátir fyrir hana.
Kvartanir. Islendingar, sem farið Iiafa til Dan-
mcrkur eftir að striðinu lauk, hafa
margir kvartað undan óvild danskra manna í
garð okkar og sú óvild hefir siuns staðar stapp-
að nærri liatri, að þvi er virðist. Ættu Danir
þó að minnast l)ess, að íslendingar lögðu ærið
af mörkum i fjársöfnun til þeirra fyrir eigi
löngu. Og enda þótt þær gjafir liafi verið gefn-
ar, án þess að vænzt liafi verið nokkurs sér-
staks þakklætis í móti, keniur gefendum þó
mjög á óvart sú afstaða, sem mikill þorri Dana
liefir nú tekið gagnvart íslendingum.
*
Bréf frá Eg veit um islenzka konu i Dan-
konu. mörku, sem skrifað hefir heim á
þessa leið: „Danir elska ekki bein-
linis ísland sem stendur, sérstaklega ekki sið-
an íslendingar heimtuðu gömlu skjölin, en það
mál skijja Danri cnn síður en sambandsslitin.
Sem stendur títur lielzt út fyrir, að aldrei geti
gróið urn heilt....“ Ilún segir ennfremur, að
Islendinagr sé ekki vel séðir í Danmörku og
eftir annarra frásögn að dæma, verður maður
— því miður — að sannfærast um, að hér sé
farið með staðreyndir, sem ekki verða vé-
fcngdar.“ •
*
Umræöur Þannig var bréfið frá „Þ.“ Hingað
um málið. út liafa hvað eftir annað borizt sög-
ur um móttökur þær, sem íslend-
ingar fá í Danmörku, er fólk þar kemst að
því, hverrar þjóðar þeir eru. Þær sögur eru
/■kki okkur til minnkunar, lieldur hinum aðil-
janum. Það hefir líka verið gert miklu minna
úr þessum sögum hér en gert mundi viða ann-
ars staðar. ökkur hefir varla þótt taka því að
liafa umræður um þessi mál.
Kali. Eg býst við, að Danir hefðu ekki siður
borið kala til okkar, þótt við hcfðum
sagt skilið við þá á síðastl. liausti, eftir að sam-
band var á komið. Eg hefi alltaf verið þeirr-
ar skoðunar, að þeim hafi clíki fyrst og fremst
gramizt hvenær yið skildum, heldur að yið
skildum við. þá yfirleitt — þeir misstu eina
„kploniuna". Það held eg að sé sannleikurinn
í málinu, þótt hinu.sé el' til vill borið við.