Vísir - 08.05.1946, Blaðsíða 4

V I S 1 R
Miðvikudaginn 8. maí 1946
VISIR
DAGBLAÐ
Otgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Tvennt ólíkt.
Ttjokkrir íslenzkir „vísilwlamenn" hafa látið
í ljós þá skoðun, að byltitígin í Frakk-
landi um aldamötin 1800 og byltingin í Rúss-
landi í lok fyrri heimsstyrjaldarinnar hafi
byggzt á sama grundvelli og orsakast af sviji-
uðu lögmáli. Virðist svo sem þessir menn telji
ofangreindar byltingar tvo áfanga á leiðinni
til öreigaríkisins og ráðstjórnarskipulagsins.
Einstaka menn hér heima fyrir hafa leitazt
við að falsa sögu innanlands-málanna, og þá
aðallega sjálfum sér í vil, en ])ess munu fá
<læmi, að menn reyni vitandi vits til að falsa
staðréyndir veraldarsögunnar á þann hátt,
sem ofangreindir „vísindamenn“ hafa lalið við
eiga í byltingasögunni. A frönsku byltingunni
og rússnesku byltingunni er reginmunur, og
skal það nú sannað.
Áður en byltingin reið yfir Frakkland var
nlgert einveldi ríkjandi. Lúðvík XIV. skil-
greindi vald sitt á þá leið, að hann fullyrti
uð ríkið væri ekkert annað en hann sjálfur.
Fanvaldsherrarnir byltu sér í völdunum, en
hugguðu sig að lokum við það, að holskeflan
mundi ekki ííða yfir fyrr en að þeim látnum,
en ístöðuminnsti einvaldinn varð svo bylting-
nnni að bráð. En til hvers var byltingin gerð?
Frelsi, jafnrétti, bræðralag, voru kjörorð
hemiar. Áður hafði athafnafrelsi ekki verið
til, ritfrelsi ekki heldur, en eignarrétturinn
var gcrsamlega háður duttlungum einvald-
ítnna og umhoðsmanna þeirra. Fyrir þessum
réttindum var barizt fyrst og fremst. Almenn-
ingur krafðist að eignarrétturinn væri í heiðri
hafður, að meijn nytu athafnafrelsis og að rit-
frelsi væri í lög leitt. Ailt var þetta gert í
frönsku byltingunni og síðar mótaði Napoleon
I. þá löggjöf, sem Frakkar búa við að veru-
legu leyti enn i dag, en allur heimurinn hefur
byggt löggjöf sína á í Öllum aðalatriðum, eft-
ir að einvöldunum hafði verið hrundið af
stóli. Frönsku löggjöfina má annars rekja til
Bandaríkja Norður-Ameríku, sem iyrst settu
á fót hjá sér lýðveldi í þeirri mynd, sem
heimurinn á við að búa enn'í dag, þar sem
sú skipun er á höfð.
Rússneska hyltingin var hyggð á gerólíkum
sjónarmiðum, eða afnámi eignarréttarins og
nlgeru flokkseinræði. Hún cr alger andstæða
við frönsku byltinguna. Annarsvegar var bar-
izt fyrir mannréttindum, en hinsvegar gegn
])eim. Annarsvegar stendur réttur einstaklings-
ins og almennings, en hinsvegar réttur ríkis-
valdsins. Þegar inenn blanda þessum bylting-
nm saman, er það gert í því eimi augnamiði
íið rugla almenning í ríminú og dreifa ljóm-
=anum frá frönsku byltingunni yfir á þá rúss-
nesku, þannig að hann geti þénað sem áróð-
ur fyrir þá menn, sem ekki þekkja sögulegar
staðreyndir. Sýnir þetta meðal annars, að
einskisverð • rök hæfa illum málstað. Islehd-
ingar cru söguþjóð, sem vilja það-eitt hafa,
or sannast reynist. Þeir munu þvi ekki láta
ginnast til fylgis við kommúnismann vegna
slíkrar sögufölsunar, en sjá í gegnum svika-
vefinn í þessu sem öðru því, erícommúnistai’
byggjast að nota sér til framdráttar. En þegar
svo er hallað réttu máli, sem að ofan greinir
undrar engan þótt þeir mcnn, scm sjálfir við-
xirkenna, að'þeir hafi ekki sagt sannleikann,
reyni að nota mál eins og herstöðvamálið sér
Og sínum flokki til framdráttar.
CELLOTONLEIKAR
UNDRABARNSINS.
Fyrstu tónleikar cellósnill-
ingsins unga i Gamla Bíó í
gær voru stórsigur fyrir
hann. Hann sigraði ekki i
krafti þess, að liann er enn
harn að árum, heldur végna
þess, að hann er snillingur.
Húsið var fullskipað og sjálf-
sagt hafa margir verið komn-
ir fyrst og fremst til þess að
sjá undrabarn. En sem hct-
ur fer var ekki mikið að sjá,
því að Erling Blöndal Beng-t-
son er eðlilegur og blá'tt á-
fram drengur á fermingar-
aldri og stingur að engu leyti
í stúf við jafnaldra sína,
hvað útlit ^snertir. Nei, það
var ekki mikið að sjá, en
aftur á móti var býsna mik-
ið að héyra. Það gat varla
hjá því farið, að er menn
tóku eftir snilldarbragðinu á
léik hans, að þeir segðu við
sjálfa sig: Sannarlega er
hann undrabarn. Og hann
liéfir verið undrunaréfni síð-
an hann var 4 ára gamall.
Þá sat ])essi glókollur með
dvergvaxið celló á skemli á
hljómleikapalli í Kaupm.-
höfn og spilaði þannig, eltir
því sem Politiken segir, að
manni Kom ósjálfrált í hug
kerlingin, sem sagði, þegar
hún sá gíraffa í fvrsta sinn
á æfinni: „Þetta getur ekki
verið. Sjónin ‘ glepur mig.
Svona dýr er ekki til.“ En
hér var þó ekki um missýn-
ingu að ræða, hætir blaðið
við.
Fyrsta tónverkið, sem
hann lék, var Ivonsert í d-dúr
eftir Haydn. Þctta klassíska
mcistaravcrk lék Iiann stíl-
hrcint, með öruggri leikni og
góðum tilþrifum og meira að
segja með þroskaðri skilningi
en maður á að vænta af
dreng, jafnvel þótt undra-
bax’n sé. Síðar lék hann mik-
ið tilbrigðaverk eftir Tschai-
kowsky, en þar á eftir smærri
verk eftir Sibelius, Gx’anados,
Boccerini og Cassado, scm
gál’u honum tækifæri til að
sýna hina miklu og glæsilegu
tækni hans. Erling hefir þeg-
ar náð undraverðri leikni,
sem cr alveg viðstöðulaus og
meistaraleg, og auk þess hef-
ir hann glæsilegan hogadrátt
og bjartan og mjúkan fiðlu-
tón, sem er sérlega fagur.
Allt er þetta nauðsynlegt, til
þess að gcta orðið fiðluleik-
ari í fremstu röð. En það,
sem gei’ir Erling svo aðlað-
andi, er ])að, hvcrsu auðug
músíkuppsprelta er í sál
hans, svo að hún streymir
fram í síféllu og gleður og
vermir. Hann lék m. a. eitt
aukalag, senx er góðkunningi
okkar Islendinga. Það var
ísl. ])jóðlagið „Hrafninn flýg-
ur unx aftaninn“ í útsetningu
Sandbys. I þessu lagi er ekki
tækninni til að dreyfa, því
að það er einfalt smálag, en
hann lék það með svo nxikl-
! um tón og af svo ríkri til-
finningu, að flestir nxundu
lxafa viljað fá mcira að hcyra.
Smálögixx eru góður mæli-
kvai’ði á listamennina, þvi
að þau standa og falla nxeð
því, að þau séu spiluð af sál
ög tilfinningu.
Erling cr hreint og beint
undrabarn. Unx það er eng- 11111 0
unx blöðunx að fletta. Hann
cr snillingur orðinn, sein vart
á sinii líka nxeðal jafnaldra
sinná. Þetta er fast kveðið
Ýmiskonar „Gamall Reykvíkingur“ liefir sent
hcrnaður. mér pistil þann, sem liér fer á eftir:
„Það var fyrir nokkru sagt frá þvi
í blöðunum, að nú ætti að hefja meiriháttar
hcrferð á liendur rottum og músum liér í bæn-
um. Er nú ekki látið nægja, að fólk tilkynni
um rottugang, hcldur eru menn gerðir út til
að spyrjast fyrir um hann. Og svo á að fá enskt
félag, cf eg man rétt, til aðstoðar, svo að áráng-
ur verði betri. En cg held, að það mætti liugsá
um hernað gegn fleiri skaðræðisdýrum en rott-
músurn.
Minkarnir. Það er á livers nianns vitorði, að
minkar hafa sloppið úr búruni og
gengið „sjálfala" víða um sveitir síðustu árin.
að oi’ði uni svo Uiigan mailll, (Einstaka sinnum frétfist um það, að minkur hafi
og illá vænla ])CSS, að með verið drepinn einhvers staðar, jafnvel á göt-
vaxnndi ])i’oska og aldri verði 11111 hæjarins. Þéir liáfa torðið hænsnum svo
list haiXs dýpri og enn atið- hundruðum skiptir að bana, bakað mörguin
Ugri, svo að nafn hans verði manninum stórtjón, sém seint verðúr bætt. En
skínandi stjarna á liinxni hst- Þrí,tt fyrir þetta bólár ekkert á því, að skrið-
arinnar. áir muni komast á að útrýma þcssum villidýr-
Móðir Erlings er Sigríður, l*m, og er þó sannarlega sjálfsagt að reyiia að
Nielsen, systir hræðranná e-vða l>eini sem fyrst.
Fridtiof og Hjartar Nielsen.l *
Það rennur því íslenzkt I)lóð 1>eir ,>relð‘ -áinkarnir eru * varla orðnir eins
í æðunX liins unga saiillings. iast út’ margir og rotturnar eða mýsnar, en
Faðirinix er Valdimar Bengt-' einmitt þess vegna ætti að liéfjast.
son og cr liann þckktur ilan(,a 8eSn lieim nú hið bráðasta. Þeir munú
fiðluleikari í Danmörku. Frú lm,da áfram uð breiSast út Jafllt og þéft, og
Sigríður er af Egilsen-ætt- þcim mun ,iraðar> sem l)eir fa meira llæði »11
inni og er systurdóttir Bene- au,ia ,vyn sitl- sv0 iíann að fara að iolí-
dikts Gröndals skálds. Það um> að ómögulegt verði að llfrýma Þeim, likt og
ætti l)á að vera óhætt að á- rcfunum’ sem nu mun fjö,ga 11111 ,and allt> af
líta, að nokkuð af listeðlinu þvi aö ckki hefir verið hafin markviss herferð
hafi drengurinn fengið úr ís-,á hcndur Þcim skaðscmdarvargi.
lenzleu ættinni, þó að faðir-
inn sé listamaður.
Ðr. Ui’bantschitsch lék
i Því fyrr —
þvi betra.
ncitt hálfkák
Það er því augljóst, að því fyrr,
sem gerð verður lierferð gegit
minkunum — og liún má elcki vcra
því betra. Eftir því sem þelta
píanósóiXötu í a-dúr op. 120
eftir Schubei’t og var xxxeð-' , , , „ * .
.. ý dregst lengur, verður það crfiðara viðfangs og
lerðin snjoll og serlégá grein- ,, . ,
■' ■ ö það cr betra að leggja fram nokkurt fe í þessu
argoð. Hann annaðist undir- , * * , . ,v - ,
., . . skym nu, cn verða að horfa aðgcrðalaus upp
leikinn hja cellosnillmgnum . , v * , . . v.
. , a það siðar, að þessi randyr vaði uppi og eng-
með þeirn prvði, sem við eig-1 • .... .. , ..v . , T * ... ,
1 1 - ’ ? ,inn fai rond við reist. Það ætti að lata til skar-
unx að venjast af hans'hálfu,1 , •* , . , ,v.
. •’ .. ’ ar skriða þegar i þessum manuði, með þvi að
en það skal tekið fram, að
hljóðfærið, senx er oi’kester-
flygill, er full-stórt til undir-
lciks, jafnvel þótt fínlegá sé skaðsemd
jleggja á ráðin, hvernig útrýma megi ófögnuð-
inum.“
á tekið.
Viðtökur fengu listamenn-
}að er sannkallaðar gleðifréttir, að
ardýr. i undirbúningi skuli vera herferð
gegn rottunum, því að þær eru orðn-
irnir mjög gþðar og íéltk Ei’- ar hin versta plága hér í bænum. Fram að þessu
ling hiaí'ga lagra hlónxyendi hefir ekki tekizt að Iialda þcim i skefjum, og
og varð að lcika aukalög. jveldur ]>vi margt, sem óþarfi cr að telja upp
I onlislaríélagið hefir böð- ^bér, cn vonandi ber þessi væntanlega herferð
izt til að kosta dvöl Erlings tilætlaðan árangur. Þá mættu allir bæjarbúar
i Anxénku í 2 ar, svo að liaixn sannarlcga fagna.
geti lialdið þar áfram námi. | *
A. Austurvöllur. Undánfarið hefir verið unnið við
að leggja steinhellur á gangstig-
ana yfir AusturvöII. Ilafa stigarnir verið liækk-
aðir, svo að þeir eru mun liærri en grasflet-
irnar í kring. Er að þessu mikil bót og þarf
ékki að kvíða því í framtiðinni, að þarna mynd-
ist vilpa, eins og undanfarið, þótt dropi konii
úr lofti, því að svö vel virðist þarna um búið.
I *
Fagrir Rcykvíkingar virðast liafa mjög vax-
garðar. andi áhuga fyrir að fegra og prýða bæ-
inn sinn með skraullegum görðum.
Þetta ætti framvegis að verða enn auðveldara
en áður, þar sem bærinn hefir í undirbúningi
OSúktalari í
revyunni.
Nýju atriði, senx nxenn
hafa nxjög nxikið garnan af,
hefir verið bætt í revyuna
Upplyfting.
Atriði þetta er að búk-
talari kenlur þarna fram og
hefir hann „talandi“ brúðu.
Búktalarinn er Baldur garðyrkjustöð uppi í sveit, sem vörður bæjár-
liefir |húum hjálpleg á ýmsan hátt við fegrun um-
Georgs, sem oft
skemmt á samkomum, en
jafnan með sjónhverfingum.
Búktalarar eru mjög vin-
Síelir meðal skemmtanagesta
erlendis og munu þeir félag-
ar Edgar Bcrgen og Charlie
McCarthy vcra þckktastir.
hverfis híbýli þeirra. Er það ekki sízt mikils
virði fyrir þá, sem cru að reisa hin nýju Iiverfi
i bænum, því áð þar'þárf að vinna mörg liand-
tök í görðum, áður en þeir verða sómasamlegir
og er þá gott, að njóta nokkurrar aðstoðar sér-
fróðra manna. Garðyrkjustöðin ætti að vera
drjúgt spor i þá átt að gera bæinn fcgurri.