Vísir - 08.05.1946, Blaðsíða 7

Miðvikiulaginn 8. maí 1946
V 1 S I R
7
Höggmyndasýning Tove
og Sigurjóns Olafssonar-
Á sýningu þeirra hjóini'
Sigurjóns og Tove Ólafsson,
gefur margt að líta bæði
fallegt og sem betur fer
(listamaðurinn fyrirgefi
mér) — ljótt. Má vera að
ljótt sé ekki rétta orðið, en
orðið lieyrði eg nú oft nefnt
á sýningu þessari, og virðist
því merkja allt það sem ekki
beinlínis svarar liinum tröll-
auknu kröfum vorra daga,
til andlegs sælgætis og Holly-
wood brjóstsykurs. En eftir-
farandi dæmi lýsir ef lil vill
betur hvað eg á við.
Þar búkir „kroppinbakur“
á sínum stalli, krypplingur-
inn með afskræmdum og
limlestum líkama. Hið
mjóa andlit stai'ir beint fram.
Hægri hönd bans styður
hökuna, en fingurnir eru sem
skrúfaðir og undnir upp í
bið þjáningafulla og harm-
|>rungna andlit, — sem þó
er varla til sem slíkt, beldur
er þar aðeins liöfuð saman-
dregið í plastískum aðal-
formum; og skagar böfuðið
beint fram úr bákni hinna
rammundnu lierða. Allt lífið,
allur svipur, öll „expression“
er bundin í plastískum eða
þrívíðum formum. öllu ó-
plastísku hefir verið Sleppt.
Horfi maður með gaumgæfni
á myndina, þá liverfur allt
það „ljóta“ úr liuganum og
maður verður fyrir álirifum
þess djúpa mannlega skiln-
ings og bróðurhugar, sem
ieiðbeindi bjarta og bendi
listamannsins. Hefir bann
auðsýnilega lifað sig inn i
þessa ógæfusömu tilveru og
endurmótað bana ögn fyrir
ögn. Þannig strcymir nú úr
myndinni bin andlega fegurð
og sannleikur, sem er fvrir
ofan allt sem við erum vanir
að stimpla ljótt eða fallegt.
önnur höggmynd kallast
„Snót“. Er það kvenhöfuð,
stutt annari bendi, meitlað i
gabbró og þvi áreiðanlega af
góðu íslenzku bergi brotið.
maður og breyttu ekki eftir
mér“. (Sei ein Mann und
folge mir nicht nach!)
Ámæli þá enginn lista-
manninum, þó að hann vogi
sér fram fyrir liina þröngu
girðingu hins viðurkennda.
Vogun vinnur og vogun tap-
ar.-
En þarna er nú gabbró-
snótin.
Vildi eg sjá hana á stað
sem hæfði henni betur. (Fyr-
ir framan þennan texvegg
líður benni ekki betur en
bestinum, scm tekinn var
upp stigami inn i borðstofu).
Dti, umkringd gróðri, við
sjó, cða á lieiði þar sem lnin
þæri við háan himinn með
líðandi slcýjum.
Því miður verðum við láta
okkur nægja að sjá Vejle-
myndirnar aðeins á ljós-
myndum. Þessar myndir
þykja mér standa frábæri-
lega vel undir trjám Aka-
demi-garðsins, og befir lif-
andi gróðurinn og græn lauf-
in augsýnilega breitt heill-
andi hendur yfir þessa steina
meðan listamaðurinn vaV að
móta þá!
Það er ekki einstaklings
svipur á þessum myndum.
*Það er frekar eins og „Jed-
erman“ eða almúginn líti
á okkur úr þessum steinum.
Verður það skýrara ef mað-
ur ber saman gibslikanið af
Sigurði Nordal og grásteins
mynd sem kennd er við sama
mann. Mig grunar að þótt
við böldum það, þá vitum
.við ekki iivað steinninn er
í raun og veru. Grásteins-
mynd er mikilfenglegri og
stórbrotnari en „portræt
busta“, og vaknar bér sú
spurning, bvort slík stein-
mynd geti verið tileinkuð
einstaklingi. Minnir þessi
mynd (því að allt befir áð-
ur verið) á egipzka skulpt-
ur eða á Kristsmynd Ep-
steins. En styrkleiki og
þyngd mikilfcngleiks steins-
vil eg ekki fjölyrða, því
verkin hennar munu að-
gengilegri en hin. En þáttur-
inn sem hún bætir við, setur
sérstakan bljóm á sýninguna,
sem við vildum sízt missa:
hinn kvenlega yndisþokka
og mildi, sem kemur fram í
fínmótuðum líkamsmyndum.
Sýnir verk hennar í þessu,
íhaldssemi kvenkynsins (í
góðri merkingu orðsins) sem
aðvarar og leiðréttir andann
(sem tungan kennir við karl-
kynið) j)egar bann á það á
bættu að fjarlægjast bið lif-
andi líf. Verkin hennar befa
og j>ess vott að fínleiki get-
ur verið eins sterkur og
krafturinn.
Um listina gildir einnig bið
allkunna orð: „1 húsi föður
míns eru mörg herbergi“.
Þótt — eða einkum vegna
j>ess að bvort j>eirra hjóna
hfeldur sinni rödd, mvnda
verk j>eirra eins og það kem-
ur fram á sýningunni, eitt
fagurt og heilstevpt ljóð.
Og loksins var j>að eitt
sem j>essi sýning sýnir
greinilega:
Ei'nið sem listamaðurinn
er að glíma við setur binum
skapandi vilja bans ákveðin
takmörk svo að hann svífi
ekki í bið endalausa. Lít eg
svo á að þctta sé mikill kost-
því maðurinn og' manns-
Heimsstyijöldin.
ur
lífið verður áfram miðdepill
binnar evrópsku listar, j>rátt
fyrir alla bina tröllauknu
landslagsdýrkun von-a daga.
K. Zier.
Fyrir nokkui*u eru út
komin hjá Víkingsútgáfunni
bókin „Heimsstyrjöldin og
aðdragandi ^ hennar“ eftir
Ivar Guðmundsson frétta-
ritstjóra.
Bók þessi byrjar á því, að
skýrt er frá væringum J>eim,
sem urðu austur í Kína fyrir
nærri fimmtán árum, j>egar
Japanir byrjuðu að sölsa
undir sig lönd j>ar, en j>eir
atburðir bafa oft verið taldir
uppbaf ofbeldistímabils ein-
ræðisríkjanna.
Höfundur segir í formála
sínum fyrir bókinni, að benni
sé „ætlað að rifja upp fyrir
lesandanum atburðaröðina
1 og aðdraganda s tyrjaldarinn-
ar, og má þvi ekki skoða
bana sem „sagnfræðilegt rit“,
í j>ess orðs fyllstu merkingu.
Reynt hefir verið að segja
frá atburðunum sem ýtar-
legast, en þó í sem fæstum
orðum, og í j>eim röð, sem
j>eir gerðust.“
Bókin er liðlega tuttugu
arkir og er hverjum kafla
stríðsins gerð skil í sérstakri
frásögn, sem eru þó, eins og
gefur að skilja, í samfelldri
beild. Aftast í bókinni er svo
upptalning á j>ví, hvenær
helztu atburðir styrjaldar-
innar gerðust til frekari
glöggvunar á gang stríðsins.
Auk J>ess er fjöldi mynda til
skvringar.
F'vi'seti stuð-
íesth' föf/.
Forseti Islands staðfesti i
gær, 29. april 1916, eftir-
greind lög:
1. Lög uni* breytingar a.
lögum nr. 94 2. apríl 1943,
2. Lög um fræðslu barna
Frá aðalfundi Iðn-
ráðs Heykjavíkur.
Nýkosið iðnráð lauk aðal*
fundi í srðastl. mánuði.
I ráðinu eru nú um 50 full-
trúar frá 34 iðngreinum.
I framkvæmdastjórn iðn-
ráðsins til næstu tveggja ára
voru kosnir;
Pétur G. Guðmundsson,
formaður (endurkosinn).
Guðm. H. Guðmundsson,
msgagnasmíðameistari (end-
urkosinn).
Gisli Jónsson, bifreiða-
smiður.
Svavar Benediktsson, múr-
an.
Starfsemi iðnráðsins er all-
mikil. Það bcfir til meðferð-.
ar og afgreiðslu mikinn
fjölda mála, sem varða rétt-
indi iðnaðarmanna og iðn-
menntun svo sem vinnurétt-
indi, meistararéttindi, iðn-
nám, iðnpróf, beimilaðar
undanþágur frá iðnlaga-
ákvæðum, skipun prófnefnda
o. fl. Auk j>ess eru simtöl og
persónuleg viðtöl á skrif-
stofu þess næstym daglcga.
Skrifstofa iðnráðsins er á
Óðinsgötu 23.
3. Lög um byggingu gisti-
búss i Reýkiavik.
Frammi fyrir þessum steini I ins tala mál ofar öllu einka-
kann þessari spurningu að
\era hreyft: Getur nú ekki
Tivert barn gcrt þetta? „Nei!
Þessi steinn lætur aðeins
undan þróttmiklum karl-
manni“.
„Auðvitað! En lagið og
svipurinn á andlitinu eru svo
barnaleg, „Abstrakt“ eða
hvað sem J>að nú kallast!“
Jú, þá eru nú einmitt
lcomnir fram tveir böfuð-
kostir: Þrek karlmannsins
<og einfaldleiki barnsins, eða
að vera eins blátt áfram og
barn. En meira en það. Lista
• msiðurinn vcít j>að betur en
við að Michelangelo t. d. og
Forngrikkir eru frægir fyrir
höggmyndalist sína. En j>ó
þræðir bann aðrar brautir.
‘Svo sagði Goetlie eitt sinn
við aðdáanda sinn: „Vertu
hetjur
lifi. En hvar eru
okkar og guðir?
Starfsvið listamannsins er
mjög vítt og nær frá hinum
fínmótuðu líkönum (1.
mynd, bronze, móðirin)
til binna frumlegu stein-
bákna (Finngalkinn). Það
er íhugunarvert hvernig efn-
ið leiðbeinir og lokkar lista-
manninn fram í nýja leynd-
ardóma og ævintýri. Hugsa
eg mér að það sé ekki að-
eins kraftur sem þarf til að
að böggva úr steini, heldur
og, og ekki sízt, fínleik og
tilfinning og viðkvæmni
banda, sem kemur fram
þegar mótað er í leir eða
skorið í tré, en samblöndun
þess kalla Kínverjar liið
rétta „táó“. ______
Uni ”verk Tove. óíáfsson
1. Lög um breyting á lög-
um nr. 11 1. febr. 1936, um
eignarnámsheimild á nokkr-
um löndum og á afnotarétti
landsvæða i Hafnarfirði,
Garðabreppi og Grinda> íkur-
iucppi og um stækkun lög-
sagnarumdæmis I lafnar-
fjarðarkaupstaðar.
5. Lög um stofnlánadeild
sjávarútvegsins við Lunds-
banka íslands.
Félag matvörukaupmanna
heldur fund í Kaupþmgssalnum í kvöld kl. 8,30.
FUNDAREFNI:
Ákvörðun viðskiptaráðs um læ'kkun
sölulauna á malti, bjór. og pilsner.
Stjórnin.
6. Lög um breyting á lög-
um nr. 6 1935 um tekjuskatt
og eignasatt.
7. Lög um fandnám, ný-
byggðir og endurbyggingar í
sveitum.
8. Lög um álirif kjötverðs
á framfærsluvisitölu.
gaf bann út
Ennfremur
forsetabréf.
1. Um þinglausnir og
þingrof.
2. Um almennar kosningar,
til Álþingis árið 1946.
Sumarbwísiuðwr
Stór og vandaður sumarbústaður er til sölu af
sérstökum ástæðum. Húsið er steinsteypt, 54 ferm.
að stærð, 3 herbergi og eldhús. Raflögn er í húsinu.
Landið er afgirt ca. 1 hektari að stærð og mest
allt ræktað.
Sumarbústaðurinn er í strætisvagnaleið, um 15
km. frá Reykjavík og því mjög heppilegur til íbúð-
ar allt árið.
. Þeir sem vildu sinna þessu sendi nöfn sín í lok-
uðu umslagi til Vísis sem fyrst, merkt „Ársíbúð
14. maí 1946“.
Verkantetmn
Vegna aukningar á Vatnsveitu Reykjavíkur
vantar nú þegar allmarga verkamenn. Vmnan mun
standa yfir í sumar og fram á vetur. Eftirvinna.
Upplýsingar á skrifstofunni Austurstræti 10 kl.
12,40—14 næstu daga, eða hjá Jóhanni Bene-
diktssyni, Njálsgötu 8 C, sími 6574 eftir kl. 19.
Vatns- og Hitaveita Reykjavíkur.
Þegar einstakir atburðir
styrjaldarinnar fara að verða
óljósir, er gott að fletta upp
í j>essari bók til að rifja j>á.
upp fyrir sér.