Vísir - 31.07.1946, Blaðsíða 4

'4
V I S I R
Miðvikudaginn 31. júlí 104fi
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm Iínur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skólastj óraskipunin.
f ýðræðisgriman hefur fallið frá augliti
menntamálaráðherrans í augsýn alþjóðar.
Stefnu sinni trúr við að leggja grundvöll að
framtíðar áróðurskeffi kommúnista, hefur
hann misbeitt emhættisaðstöðu sinni á þann
veg, að enginn mælir bót og enginn getur
talið að samrýmist vestrænum lýðtæðisanda.
Ráðherrann hefur veitt skólastjórastöðuna við
Austurbæjarskólann flokksbróður sínum, ekki
af því að hann uppfyllti skilyrðin öðrtun um-
sækjendum hetur, nema síður sé, heldur af
þcirri orsök einni, að hann er snúningaliðugur
réttlínumaður innan kommúnistaflokksins.
Er Sigurður skólastjóri Thorlacius féll lrá,
var yfirkennari skólans, Gísli Jónasson, setlur
skólastjóri til eins árs. Gísli hefur stundað
kennálu í 20 ár þar af 2fi ár hér í Reykjavík.
Hann liefur starfað undir stjórn Sigurðar
Thorlacius, sem var viðurkenndur skólamað-
ur, alls í 16 ár, en'af þeim tíma var hann 10
ár yfirkcnnari og þar afleiðandi hægri hönd
skólastjóraris í starfinu. Hefur hann jafnan
gegnt skólast jórastörfum í forföllum, og nú
síðasta árið vérið settur skólastjóri. Gisli Jón-
asson héfur áunnið sér fyllsta traust allra
þeirra, scm til starls hans þekkja, og hefur
J)að ekki farið eftir því í hvaða flokk inenn
hafa skipað sér. Vegna starfs síns i þrjá ára-
tugi og prýðilegrar kennaramenntunár og
kennarareynzul har Gískf Jónassyni staðan,
enda mælti skólanefnd einróma með honum,
— einnig kommúnistarnir, — og fræðslumála-
stjóri gerði hið sama. Fyrir augum ráðherr-
ans fann Gísli hinsvegar cnga náð, en hann
valdi mann til starfsins, sém var fluttur frá
Eskifirði. hingað suður fyrir fáum árum, og
haíði aflað sér Jjriggja mánaða kennslunám-
skeiðs við erlendan háskóla. Þótt sá maður
se að ýmsu góður og gegn borgari, þar sem
jiólitískar bakteríur koma ekki að sök, rétt-
lætir það á engan hátt skipun hans í starfann,
og þarf mikil brjóstheilindi til að taka við
starfi svo sem hann gerir, á annars kostnað
og með því að traðka rétti hans. Er það ó-
hcillavænlegur fyrirboði og ill fyrsta ganga
fil skólastjórasætisins.
Ætti að veita skólastjórastöður með Iilið-
sjón af stjórnmálastefnum, sem engum heil-
vita manni dettur í hug, og ef virða ætti lýð-
ræði nokkurs á Jjeim grundvelli, mætti vekja
uthygli á, að Sjálfstæðisflokkurinn, scm er
langstærsti flokkur hæjarins, á engan full-
trúa í skólastjórastöðu. Ráðherrann hefur Jjví
ekki verið að vinna upj) fornan órétt, með
því að skij)a þennan flokksfúlltrúa sinn skóla-
stjóra, á lýðræðisgrundvelli samkvæmt ofan-
sögðu. Vcitingin er í fullu samræmi við þá
viðleitni ráðherrans að troða flokksmönnum
sinum í allar kennarastöður um land allt, í
beinu flokksáróðurs skyni, enda er nú svo
kornið, að almenningur viða um land ráðgerir
að senda hörn sín ekki í Skólana vegna Jjessa,
en sjá þeim fyrir heimakennslu, jafnvel ]>ótt
það hafi heinan aukakostnað í för með sér.
Stjórn fræðslumálanna er ójjolandi. Þjóðin
verður að reka menntamálaráðherrann af
höndum sér, á sinn máta og flokkur hans hér
i hænum, sem sendi hann út til Vestmanna-
eyja. I stöðu sinni hefur hann ekkert fylgi
almcnnings frekar en i Eyjum, og.það renar
jneð degi hverjum.
Stiídentaskipti milli íslands
og írlands.
Viðfal við James Conolly. írskan
magister.
| ráði er að hefja stúdenta-
skipti milli Háskóla Is-
lands og háskólans í Dubl-
in á írlandi.
Hingað til lands er nýkom-
inn írskur fræðimaður, Jam-
es Conolly, magister, sem
kemur beinlínis í beim er-
indum, að greiða fyrir stúd-
entaskiptunum.
Tíðindamaður frá Vísi átti
tal við Conolly ög innti hann
eftir tilhögun stúdentaskipt-
anna.
Hefst í september.
Herra Conolly sagði að
fyrsti írski stúdentinn væri
væntanlegur hingað til lands-
ins í september'og vitað væri
um fjóra íslenzka stúdenta,
sem hefðu hug á því, að kom-
ast í skiptum fyrirírska stúd-
enta til Irlands. Irsku stúd-
ehtarnii- ætla að leggja stund
á íslenzk fræði og kynna sér
irsk áhrif á íslenzkar - bók-
menntir aðallegá fornsögurn-
ar og samband Ira og Islend-
inga fyrr á öldum.
Heimsókn í Landsbókasafnið.
Conolly skýrði líðinda-
manni blaðSins frá ]>ví, að
hann hefði komið í heimsókn
í Landsbókasafnið hér og
rekizt þar á tvær írskar hæk-
ur, sem gefnar hefðu verið
safninu af írskum manni,
sem taldi sig veia af islenzk-
um ættuni. 'Önnur bókin
reyndist vera írsk biblia fi'á
1857 og hin hókin guðsorða-
bók, sem prentuð hafði verið
i Róm 1676. Vegna þess að
írar hafa sérstakt letur, sem
er fi'ábrugðið latneskri stafa-
gerð, höfðu bækurnar ekki
skilizt liér. Gonolly ætlar,
meðal annais, að kynna sér,
þann tíma sem liann verður
héi', hvort letrið á islenzkum
handiitum og irska Ietrið
beri nokkuru skvldleika
með sér.
í tvo mánuði.
Conolly ætlar að dvelja hér
í tvo máriúði lil Jjess að kynna
sér þessi mál og einnig ætlar
hann að fei'ðast um lándið og
vill gjarnan koma til staða,
sein hfeítnir eru eftir írskum
munkum til forna, svo sem
Papey. Hann þarf lika að
kynna sér kosln'aðiim við
uppihald og ýmislegt við-
vikjandi slúdenlaskiplun-
uni, sem ,er aðalerindi hans
hingað.
Banaslys.
S. 1. föstudag vildi það slys
til að bænum Torfufelli í
Eyjafirði, að bóndinn, Jósep
L. Sigurðsson, féll ofan af
uppbornu heyi og hrygg-
brotnaði.
Var maðurinn fluttur með-
vitundarlaus til sjúkraliúss-
ins á Akurevri og lézt hann
]>ar aðfarnótt sunnudagsins
án þess að koma til meðvit-
undar.
FG'iðarfundurinn
Framh. af 1. síðu.
vinaland lcngi, ]>ví það 'væri
ekki rélta leiðin lil ]>ess að
gera þau sem skjótast þátt-
takendur i samfélagi þjóð-
anna. Hann taldi J)á stefnu
til ])ess að vekja liatur íhú-
anna og það bæri að forðast.
A fuiidinum tóku einnig
til máls Attlee forsætisráð-
herra Rreta og dr. AVang
utan í’íki sráðh erra Iví nverj a
og voru þeir báðir stuttorðir.
Molotov mætti ekki á fund-
inum vegna lasleika, en mnn
Iialda fyrstu ræðuna á fundi
ráðstefnunnar í dag.
Slökkviliðið telnsi uýjan œ§ !nll-
komiim dælnbíl i notlnm.
A v©n á ýmsum slökkvifækgum frá Banda-
ríkguimm í hausi
Slöklcviliðið í Reykjavík
er um þessar mundir að taka
í notkun nýjan fullkominn
dælubíl.
Er hér um að ræða sér-
staka tegund af dælubíl,
svonefndan háþrýstibíl, sem
tekinn var í notkun á stríðs-
árunúm. Bíll Jjessi var áður
notaður á flugvellinum i
Keflavík.
Geta má þess, að þrýsting-
urinn, sem dæluvél bílsins
framleiðir er um 1000 pund
á hvern ferjjumlung, en
dæluvélar liinna bílanna
framleiða um 150—200 pnd
á hvern férþumlung. Kostur-
inn við Jjessa háþrýstihíla
er sá, að J)essi mikli Jjrýst-
ingur klýfur vatnið svo ör-
smátt, að úr J)ví verður fin-
gerður úði eða valnsJ)oka.
Eru þeir sérlega lientugir
þar sem vatnsskortur cr mik
ill eins og t. d. liér. Rétt ev
að taká J)að fram, að hill
J)essi flytur mcð sér um 900
dílra af vatni.
Að lokum má gela J)ess,
að slökkviliðið á i pöntun
frá Bandaríkjunuin annan
slík bí 1, auk ýmissa annarra
tækja. Er billinn væntan-
legur til landsins.
Ferða- Það hefir svo oft verið um það rætt
langar. og ritað, hversu margir íslemlingar
fari utan um ]>cssar mundir, að það
er sannarlega að bera i bakkafullan lækinn
að fara að kríta eitthvað meira um það. íslend-
ingum liefir löngum verið .útþráin i l)lóðið bor-
in og það var ekki aðeins á söguöldinni, sem
þei’r flæktust suður um öll hin þekktari lönd
þeirra Jima, heldur má og segja um þá nú,
að þeir fari allar þær leiðir, scni færar eru,
þvi að viða eru nú liöft á ferðum nianna.
*
Blaða- Fyrir nokkurum dögum lögðu nokkrir
menn. bláðalnenn land undir fót og er það
eitt út af fyrir sig ekki i frásögur fær-
andi, því að þeir reyna að flækjast sein viðast
eins og aðrir. Þó hefir islenzkum blaðamönn-
um ekki tekizt að vcra eins viðförulir á stríðs-
árunum og stéttarbræður þeirra í mörgum löml-
uin, enda aðstaða þeirra óhægari á marga lund,
þar sem þeir voru af hlutlausri þjóð, en blaða-
mcnn hinna striðandi þjóða fylgdu jafnan lierj-
um þeirra og leituðust oftast við að vera þar
sem bardaginn var beitastur.
*
Suður um Iiins og áður getur lögðu nokkrir
Evrópu. •blaðanienn af stað út í lieim fyrir
fáeinum dögum. Þeir ætla að lieim-
sækja nokkur þeirra landa, sem nú er erfiðast
að heimsækja, þar sem þau eru*enn í hersliönd-
um, þótt vopnaviðskiptinu sé hætt. .Etlunin cr
að aka i bifreiðum frá Kaupmannahöfn, suður
uiu pýzkaland — með yiðkoinu í Vín og fleiri
stórborgum, til Tékkóslóvakiii og Austurrikis
og siðan norður á bógiiin um Holland og Belgíu
og aftur til Kaupmannahafnar.
*
Fróðlegt Það leikur ekki á fveim turigum, að
ferðaiag. ferðaiag þelta liiýtur að vera mjög
lróðlegt og margt ber fyrir augu. sem
-gerir ])oini, er föriiia fara, auðveldara að skilja
viðfangsefrii og örðugleika þjóðarina, er heim-
sóttar verða — og þá að likindum einnig að
túlka þá atburði, sem þar gerast. Máltækið segir,
að sjón sé sögu ríkari og á ])að ckki siður við
iim þetta ferðalag en margt annað. Heimsfrétt-
irnar snúast lika að miklu leyti cnn um þcnna
litla blctt jarðkringlunnar, svo að margt geJur
skýrzt við heimsókn þangað.
*
Land- Blaðamenn ímmu tala manna mcst
kynning. um.landkynningu, þörfina á lienni og
þar frant eftir götunum. Til þess að'
breyta samkvæmt kcnningum sinuin um þetta
efni, ætla blaðamenn þcir, sem fara þessa ferð,
einnig að leitast við að gcra þetta ferðala'í nð
einskonar landkynningarför. Þeir hafa með sér
fjöhla niynda héðan að lieiman, úr atvinnulíf-
inu og af fögriun stöðum 'hér á landi. Jafn-
framt hafa þeir meðferðis efni, sem þeir ætla
sér að láta blöðum í té, þar scm þeir koma.
*
Aukin Það ei: tíðum talað um, að fslend-
viðskipti. .ingar verði að, auka viðskipti sín
og helzt að koma ])eim á framfæri
við sem flestar þjóðir. Ein af þjóðum þéim, sein
við höfum komizt í samb'and við síðustu mán-
uðina, eni Tékkar. Þcim hefir að sögn likað
ágætlega við fiskinn, sem þeir hafa fengið héð-
an, en það mun óhætt að segjn, að þeir og aðr-
ar þjóðir í grennd við þá, viti harla litið um
þjóðina, scm þessa vöru framleiðir. Það á auð-
vitað við um i'Ieiri þjóðir.
*
Mikið þarf Þær eru miklar og margvíslegar af-
að selja. urðirnar, sem við ])urfum að koma
á framfæri við aðrar þjóðir. Þó
verða þær enn meiri og væntanlega einrtig fjöl-
breyítari, scm koma þarf í peninga á næstu •
árum. Ti! þess að vel sé, þarf að koma þeiin
á framfæri sem víðast, opna fyrir þcim sem
fiesta markaði. Aukin kynni milli þjóða — þóll
i smáum stíl sé til að byrja með — ættu að geta
léitt til þess, að hægara verði apkpmp þ<|ssu í
kring cn ella.