Vísir - 26.03.1947, Blaðsíða 4

4
DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F
Eitstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Súnar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Gatnahreinsunin.
íjeykvíkingar eru yfirleitt hreyknir af því, hve framfarir
hafa orðið miklar í bæ þeirra á undanförnum árum
•og er það að vonum, því að enginn getur neitað J>ví með
rökum, að sé á allt litið, hefur hér verið unnið að slór-
•kostlegum framkvæmdum og endurbótum á nær öllum
sviðum. Bærinn hcfur þanizt stórkostlega út, svo að varla
. er liægt að líkja við annað en gullgrafárabæi í Bandaríkj-
unum, þar sem heilar borgir risu upp svo að segja á
einni nót'tu.
Þó verður því ekki neitað, að margt er hér öðru vísi
•en ákjósanlegt er, þótt frekar lítið hafi verið gert að því
að gagnrýna það, af þeirri ástæðu, að mönnurrí heíur ver-
ið Ijóst, að erfitt hefur verið að x-áðast í allar framkvæmd-
ir bæjarins i einu og raunar ofviða ekki ríkara bæjar-
félagi en Reykjavík hefur verið fram á siðustu ár. Þar
að auki er Reykjavík tiltölulega ungur hær, þótt liálf önn-
ur öld og tíu árum betur sé síðan íiann fékk kaupstaðar-
réttindi. Þótt hann hafi verið höfuðstaður landsins um
langt skeið, hefur þó margt skort á, að hann væri með
sama yfirbragði og höfuðstaðir annarra landa, enda þar
•ólíku sainan að jafna.
Gatnahreinsunin hefur þó varla fylgt þróuninni síð-
ustu árin hér í bæmim. Það hlýtur fýrr en síðar að verða
eitt af höfuðverkefnum hæjaryfirvaldanna, að koma betri
skipan á þau mál, láta nýsköpun fara fram á þeim. Gatna-
jireinsunin verður alltaf mikilsverður mælikvarði á mcnn-
irígu liorgarinnar, og Rcykvíkingar vilja telja borg sína
jnenningarhorg.
Menn leitast við að láta vélarnar vinná sem mest fýrir
sig og Itærinn hefur að undanföriiu bætljvið sig nýtízku
og stórvirkum vélum á ýmsum sviðum. Á sviði flutning-
anna hcfur hann gefið hestunum hvíld og tekið bílana æ
meira í Jijónustu sína, en á sviði gÓtuhreirísunarinnar er
A’innuaðferðin nær hin sama og í upphafi —• líandafl,
luistar og skóflur. Þarna er unnið með úreltum aðferðum
•og tækjum. Erlendis eru vélar látnar hreirísá gðtrírnar svo
sem kostur er á og þær jafnvel Jivegnar á hverjum degi,
j>ar scm það er hægt. Þannig eigvun við að fara að hér.
Við þuxfum að leita fyrir okkur erlendis 'mn kavip á hent-
ngvim vélum lil götulireinsunar og jmríta. Þær kunría að
;vera dýrar, cn borga sig með auknum [nifnaði í bænum.
Traman og kommúnistar.
*|lrumán Bandaríkjaforsétí er nú orðinn þreyttur á fráln-
“ ferði kommúnista og ætlar sér að draga sem mést liann
má úr áhrifum þeirra í landi sínu; en á stríðsárunum fengu
þeir ýmsar trúnaðarstöður, ]>ar sem ætla mátti að ]>eir
mundu vinna vel og dyggilega, er Rússland var í banda-
'lagi við Bandaríkin. En áður en Rússlaríd lenti í stríðinu
var afstaða kommúnista í Bandaríkjunum hin sama og hér
þao mátti ekki hjálpa Bretum á neinn hátt, af því að
liitler og Stalin voru þá enn vinir,
Nú kallar Þjóðviljinn hér það, að Truman „löglciði
skoðanakúgun“, er hann vill ekkí að þeir menn sé í em-
bættum i Bandaríkjunum, sem valt sé að íreysta. Var auð-
vitað ekki við öðru að búast, en að kommúnistarnir hér
agæfu þessari ráðstöfun hans slíkt nafn og lesendur komm-
únistablaða lit vim hcim munu geta lesið hina sömu fyrir-
•sögn í öllum blöðurn sínum, rétt eins og hún hafí til orð-
ið viö það, að kippt hafi verið í taug, er nær til ritstjórna
allra kommúnistáblaða í heiminum.
Annars ættu kommúnistar síður en svo að vera Tm-
inan forseta reiðir fyrir „skoðanakúgun“, því að ]>að, sem
Iiann gerir nú, er ekki annað en það, sem viðgengizt hef-
ur í Rússlandi í nær aldarþriðjung. Þó er Bandaríkja-
forseti enn svo langt á eftir tímanum, að hann er ekki
•enn húinn að finna sína Síberíu handa pólitískum and-
stæðingum sínum. Vera kann að reiði kommúnista stafi
af því, að þeim finnist Truman ekUi gaíirí;i nógtl'’ laiigt 'í
Jíkingu sinni við hið rússneska sljórnarfyrirkomulag og
<Sr gremja þeirra þá skiljanlegri.
V 1 S I R ■ Miðvikudaginn 26. marz 1947
RANDDLPH CHURCHILL (U.P.) :
Franco er kommúnist-
um nauðsynlegur.
Loksins steig ein þjóð
fyrsta skrefið til þess að losa
Spán við einvaldsherrann
Franco. Þótt kynlegt megi
heita, var það ekki ein hinna
sameinuðu þjóða, lieldur Ir-
land. Eamon De Valera, for-
sætisráðljcrra Ira, hefir lát'ið
það boð vit ganga, að hann
sé reiðubúinn til þess að sjá
spænslca einvaldsherranum
fyrir liæli, ]>egar hann óskar
þess að draga sig í hlé. Fram-
koma þessi er miklu væn-
legri til árangurs en hin bros-
lega samþvkkt, sem allsherj-
arþing Sameinuðu þjóðanna
gerði og setti í framkvæmd.
Það jók aðeins á þvermóðsku
Francos og þjappaði um leið
spænsku þjóðinni saman að
haki lians.
Sú gágnslausa ráðstöfun,
að kalla heim sehdiherrana,
sem margir voru auk þess
farnir, kom ekki öðru til
leiðar en því, að ala á þeim
sjálfbyrgingshætti, sem
sþæhska þjóðin er fræg orð-
in fyrir. Franco tókst að
hagnast á þeirri liugmynd,
að Sameinuðu þjóðunum
gengi aðeins illvilji til og gat
um leið fært sér í nyt þá
skoðun, að Spánn þrátt fyrir
fálækt ætti ekki að láta stór-
veldin kúga sig.
I sambandi við þetta verð-
ur ekki fjarri, áð varpa fram
þeirri spurningu, hvort Sam-
éinuðu þjóðirnar kæri sig í
raun og veru mn að losna
við Franco, eða livort hér sé
aðeins um að ræða andstöðu
við Fraríco andstöðunnar
vegna. Heimurinn er yfirfull-
ur af alls konar fólki, sem
æskir ]>ess að fá orð fyrir að
vera „gött lýðræðisfólk“.
Flest þessara íríanna eru of
latir til þess að ríenna að
kryfja til mergjar, hvað þáð
sé í raun og veru, að vera
lýðræðissinni. Kommúnist-
arnir, sem allra manna bezt
kunna að notfæra sér tilfirín-
ingar fólks, hafa fundið upp
einfalda skilgreinirígu, þ. e.
orðið andfasisti. Geti maður
sannað, að haiín sé „andfas-
isti“, á það að vera sarinað,
að hann sé bæði lýðræðis-
sinnaður og frjálslyndur. Og
þessu verður grcinilega náð,
án nokkurrar andlegrar á-
reynslu og jafnvel án ]>éss
að leggja það á sig að lesa
nokkura bók.
Þetta hagræði væri hins
vegar ekki fyrir hendi, ef
ekki væru til einhverjir fas-
istar, til þess að vera á móti.
Franco er að ]>essu leyti
heppilegur. Sauðarhausar,
sem lítinn skilning bera á
eðli stjórnmála og því síðiir
frumatriði l'rjálsræðisins,
komast að raun um, að'þeir
liafa fengið handhægt vega-
bréf í heim þeirra alvilru,
með því einu að niðra
Franco.
Þess vcgna er þessum
mönnum áhugað um, að
Franco-stjórninni vcrði hald-
ið við lýði. Eí' hann hyrli af
sviði stjórnmálanna, myndu
margir „upplýstir“ menn
verða andlega klumsa. Og
með lauslegri þýðingu á gam-
alli tilvitnun mætti segja:
„Hefði Franco ekki verið 'til,
hefði orðið að Inia hann til.“
Sannleikurinn er sá, að
Franco hefði helzt óskað
þess, að losn við núverandi
stöðu sína. En hann er sér
þess meðvitandi, ef hann er
dæmdur til þess að verða á-
fram á Spáni, yrði bæði hann
og fjölskylda hans síðar í4
hættii stödd vegna refsiað-
gerða í þeirra garð. Meðan
liann sér engar útgöngudyr
fyrir sig og fjölskyldu sína,
verður hann áfram. Éf hægt
yrði að veita honum hag-
kvæma og virðulega hrott-
för, mundi hann taka lienni
með þökkum.
Því miður er almennings-
álitið gegn þessum mögu-
leika'. Fólk vill alltaf hafa
einhverja syndaseli og ill-
virkja, sem hægt sé að skeyta
skapi sínu á. Heimskir
„frjálslyndir“ og fáfróðir
„lýðræðissinnar“ myndu
verða utan gátta, ef þeir
hefðu engan Franco til þess
að afneita.
Þess vegna þykir ekki lík-
legt, að Sameinuðu þjóðirn-
ar noti sér tækifærið, sem
De Valera bauð. Hins vegar
munu kommúnistar og sálu-
félagar þeirra um allan heim
keppast um að afneita De
Valera og nefna hann
„Francosinna“ og „fasista-
vin“. Með því móti hjálpa
þeir til þess að halda völd-
uniim fyrir Franco og um
leið veita Iið „and-fasislísk-
um öflum“. Þetta getur ekki
orðið til þess að auka á frels-
ið í heiminum né tryggja
friðinn. Það getur samt orð-
ið til þess að hjálpa komm-
únistum hvar sem er í licim-
inum.
.______________S____________
* Eggerfc Claessen
Gústaf A. Sveinsson
hæstaréttarlögmenn
Oddfellowhúsið. Sínrí 1171
Allslconar lögfræðistörf.
BERGMÁL
Eru happdrættin plága?
Mörgum , þykja hin tíöu
happdrætti hér á landi hin
niesta plága. Þ.ó cr erfitt aö for-
dæma slika aöferö til fjáröfl-
unar meö öllu, því aö það ertr
mörg góömál, sem erfitt er aö
lirinda í íramkvæmd, án þess
aö ahnenningur leggi eitthvaö
af mörkum af írjálsum vilja.
Þótt sum sé vafasöm, þá eru
önnur þó þannig, aö enginn
sanngjarn maður gettir lagzt
gegn þeirn og eitt af þeim happ-
drættum er það, sctn góötempl-
arar stofna til þessa dagana.
Vel er boðið.
Ekki verður annað sagt en að
templarar bjóði vel i þessu
happdrætti eins og þeir hafa
oft gert áður. Að ]>essu sinni
eru þaö hvorki meira né mintia
éii íim'm bílar, sem „úr er ab
velja“, ef taka má svo til oröa,
]>egar gæfan ein á að velja þá,
sem hljóta eiga og þeir ge.ta
ekki valið úr vinningunum.
Gott málefni.
Mönnum er smám saman að
verða þaö ljósara, að það er
göfugt málefni, sem templarar
vinna fyrir og aö það á gott eitt
skilið. Þess .vegna er víst ekki
hætta á að öðru cn menn bregð-
ist vel við, þegar happdrættis-
miðarnir eru boðnir frani og
svo er líka hins að gæta, að þaö
er vandi vel boðntt aö neita.
Klassisk tónlist á Borginni.
„Pé emm joð“ skrifar eftir-
fararídi pistil: „Hótel Börg hef-
ir tekið upp þá nýbreytni —^
gestum sínum til stóraukinnar
ánægju — að hafa létla klass-
iska tónlist á sunntulagskvöld-
um í stað jazzins, sem æsku-
iýðurinn cr orðinn svo: sólginn
i. VTar þétta reynt í fyrsta skipti
s. 1. sunnudagskveld og tókst
vonum framar. Þrátt fyrir
mjög leiðinlegt veður voru
veitingasalir hótelsins fullsetrí-
ir, ekkt af sama fólkinu og
„stundað“ hefir Borgina síöustu
árin h'eldur af eldra fóiki, sem
sést ekki á „skröllutn" svo-
nefndu. -
Ánægjulegt fyrirkomulag.
Flestir gestauna voru ánægð-
ir með þetta nýja fyrirkomu-
lag á rekstri hússins og luku
lofsorði á tónlistina, sem
hljómsveitin bauð upp á.
Hjörtur Nielsen hótelstjóri hef-
ir sagt mér, að það sé ætlun
hótelsins að fjölga smátt og
smátt dögunum, sem kassisk
•tónlist er leikin í veitingasul-
unum, en fyrst um sinn verða
aðeins sunnudagarnir „klass-
iskir“ dagar, og laugardagarn-
ir ef ástæður leyfa, þ. c. a. s.
ef salirnir verða ekki upptekn-
ir af stórum veizlum. Hann a
þakkir skilið fyrir þetta.“