Vísir - 16.04.1947, Blaðsíða 2

V 1 S I R
M o 11 a:
Orgar í boðum, en urgar í grjóti,
engu er stætt í því drynjandi róti.
Ain, sem stundum er ekki í hné,
er orðin að skaðræðisfljóti.
Hannes Hafstein.
Undanfarið liefir nokkuð
verið ritað um hrakning og
björgun skipshafnar af átt-
æringnum „Sæfara1* frá Þor-
lákshöfn fyrir rúmum 60 ár-
um. Til þess að taka af öll
tvímæli fer liér á eftir skýrsla
Þorkels Þorkelssonar fyrir
lögreglurétti Vestmannaeyja-
sýslu 7. apríl 1883 um þetta
mál:
„Vér rérum frá Þorláks-
höfn fimmtudaginn 29. f. m.
snemma morguns, þegar
ofsaveður með snjókomu
skáll á hér um bil klukkan 4
um eftirmiðdaginn, svo að
við gátum eigi róið móti
austanveðrinu fyrir Hafnar-
nes, sem við áttum að kom-
así fyrir til þess að ná lend-
ingu og vorum við þá rétt
undir landi. Heldur eigi gát-
um við' náð lendingu í Sel-
vogi vegna myrkurs og byls.
Við héldum skipinu í horfi
en rákum undan lil hafs;
þegar við vorum konniir
nokkuð langí til sjós, rofaði
lítið eitt til og sáum við þá í
hlé skammt' frá okkur frakk-
ri'éskt fiskiskip, snerum við
þá undan og fórum að veifa.
Sá hann okkur þá strax og
setti fyrst út tó, sem liann
ætlaði okkur að ná i, en við
gátum eigi náð því. Þá varð
iiann að taka fleiri siagi tii
þess að komast að okkur,
sem einnig tókst honum.
Setti hann þá út lcörfu í færi
og kaðal bundinn þar við,
sem við gátum náð í og dróg-
um við okkur á lionum að
skipinu. Gáfu skipverjar þá
niður kaðallykkjuna og
drógu okkur þannig upp í
skipið. Honum hlýtur það að
hafa verið bæði fyj'irhafnar-
mikio ög hættulegt, eftir
hversu veði’ið var ofsalegí og
með því stórsjór var kom-
inn, að komast að okkur; og
varð hann að lækka seglin og
breyta stefnu sinni til þess.
Það hafa sjálfsagt liðið meira
en tvær stundir fi'á ]>ví við
sáum hann fyrst og þangað
til liann var búirin að hjarga
okkm', og var það hér um bii
klnkkan niu um kvöklið að
við kornum um bofð j skip-
ið. Eins og tilgreint cr i
skvrslu þeirii frá franska
skipstjóránum um atburð
þennan. sem nú hefir vei'ið jxctta eru heinxih
nókkra daga upp undir Vest-
mannaeyjar og setli okkur i
land þar þann 5. þessa mán-
aðai', hér um bil klukkan eitt.
Bátur okkar Var bundinn við
skipið með löngum kaðli en
að hálfum tíma liðnum eftir
að við vorum komnir um
borð fylltist báturinn af sjó
og kaðallinn slitnaði og töp-
uðust margir faðmar af
kaðlinum þar sém harin slitn-
aði’rétt við frakkneska skip-
ið.“ (Þá skýrði foi’maðux'inn
Þ. Þ. frá hvei'jir væru eig-
endur bátsins og hverjir há-
setarnir sem bjargað var).
Þá segir í réttargerðinni:
„Meira getúr hann (þ. e. Þor.
Þork.) eigi borið til upplýs-
iixgar um téðan atburð og
tjáir hann sig fúsan til að
staðfesta fraíixburð sinn með
eiði, ef þess vei'ður krafizt.
Upplesið, játað og bókað.
Því næst ffamstóðu Símon
Jónsson frá Oddhól f Rang-
árvallahrepp og' Guðmundur
Guðnason fi’á Arabæ í Gaxxl-
verjabæjai'hrepp, báðir há-
setar frá téðunx bát, senx báð-
ir lýstu þvf yfii’, að hin upp-
lesxxa skýrsla forixiannsiixs
væri í alla staði rétt og xxá-
kvæm, svo að þeir engu gætu
bætt við lianá og tjáðu þeir
síg báðii’ fúsa til að staðíesta
hana með eiði fyrir réttinum,
ef þess yrði kraf izl. Upplcsið,
játað og x’étt bókað.
Skýrsla frá franska skip-
stjóráriúnx uxxi .ofanritaðaix
atburð hafði verið upplesin
og útþýdd fyrir lxiixunx xxxættu vei ^ meg þélnx eftir þvf s
og lýstu þeir yfir því, að hún
væri samxleikaxxuixi sanx-
kvænx að því leyti*senx þéir
gætu uixx það boriö. Þvi næst
var þingbók upplesin og rétti
slitið.
örgun.
an talar sínu íxiáli unx ýms
atriði og xxieixix taki eftir að
einn þeirra manna sem und-
ifski’ifa skýrsluna og hafði
þá engu við að bæta er ein-
nxitt Símon Jónsson frá Odd-
hól. En liann hafði þó ýnxsu
við að bæta þegar frá leið.
Nú líða fjörutíu ár. Allan
þann tima er Þorkell fox’-
maður á í'óðrarskipi í Þor-
lákshöfn. Alger þögn ríkir
um atburð þennan á opin
bei’um vettvangi. Þá bregð-
ur svo við að fraixx kenxur á
sjónai’sviðið maður-senx ekki
virðist lengur vilja sætta sig
ið skýrsluna, sem gefin var í
Vestnxaixnaeyjuxxx, en telur
sig þui’fa við að bæta. Grein
birtist í „Vísi“ 26. íxiarz 1923
undii'skx’ifuð af S. Þar er lal-
að uixx hrákning Þoi'kels á
þann veg, að liann tekur sig
tii óg skrifar allýtai'lega sögu
uixi hrakniriginn frá upphafi
til enda. Birtist þessi frásögn
lians í 16. áx'gaiigi „Ægis“,
júnilxefti. Þar er tekið fraixx
að hún sé ski-ifuð til leiVétt-
ingai' Vísisgi’ein þeirri, sem
áður uxxi getur.
Næstu tíu ár.
Nú líða tiu ár án þess að
nokkuð sé uixi hi’akixinginn
skrifað. Engiixix xxiótnxælir
Ægisfi’ásögn Þorkels, Iiann
leggur íxiður fornxensku og
flytzt til Reykjavíkur. Sínxoxx
fi’á Oddhól álti þá hér lieima
og gei’ðist nú tíður gestur á
lxeimili Þorkels. Virtist fara
Sem vottar;
Þorsteinn Jónsson,
Jón SigiUun'dsson,
Þbrkeil Þorkelsson,
Guðnxundur Guðnason,
Símoix Jónsson,
(ut supra)
M. Aagaard.
Fjörutiu ára þögn.
Þannig er þá slcýrsla iöður
enx
bezt var séð þrátt fyi’ir gi-eixx
þá i Vísi, seixx ahxxeixixt var
eignuð Símoni og frásögn
Þorlcels í Ægi, sem ekki bar
saman við Ixana.
Rauðskinna, —
Arið 1933 lconi út í „Rauð-
skixinu“ fi’ásögn um lirakn-
inginn í handriti Guðna Jóns-
sonar magisters. Heimildir
voru taldar Símon Jónss. frá
Oddhól, lögi’eglurétlarbækur | beinxleiðis og veði’ið skall
Vestmannaeyja, dómabækur jyÞr. Hann var kappi mikill
Árnessýslu og viötal viðjme* valinn mann i hverju
ýnxsa menn. Þá var Þorííell rúmi> skiP hans fúrst með
iominn undir græna toríu, allri áhöfn. Þoi’kell var ung-
sér þó ófsjónir og ixiá sín
miður eftir það. Er Þorkeli
yfix’leitt box’in nxjög vel sag'-
an í Rauðskinnu. Afkomend-
ur lians gátu vel látið sér
það lynda, því þeir vissu að
hann liafði sjálfur reist sér
þann minnisvarða með ævi-
starfi sínu austur í sýslum
senx ei’fitt nxyndi niður að
níða fyrst um sinn í augunx
þeirr'á . manna senx lil lxans
höfðu þekkt. Þeir vissu lield-
ur ekk’i til að neinn eða nein-
ir liefðu liina minnstu á-
stæðu lil sliks. „Hindui’vitni
Símonar gaxxxla og karla-
gi’obb í Rauðskinnu fengi
þar engu áorkað töldxx þeii’,
og þögðu.
Blaðadeilur.
Sigui’ður Þorsteinsson frá
Flóagafli var liáseti á skip-
inu þegar hrakningxxrinn átti
sér stað. Ilann kvæntist siðar
Ingibjörgu systur forlnanns-
ins. Skömmu eftir að saga
Símonar konx xit í "Rauð-
skinnu reis Sigurður upp til
andmæla og gagnrýndi ýms
atriði sögunnar. Urðu úr því
allharðar blaðadeilur íxiilli
Sigui’ðar og Guðna, senx
varði frásögn Símonar. Sig-
urður sannaði svo að ekki
verður unx deilt að Sínxoni
lxafði skjátlast. Þetta sannaði
hann meðal annars með vott-
oi’ðunx nokkui’ra manna,
sem verið lxöfðu með í hrakii-
ingnum 1883. Þess xxxá geta
að Sigurður tók sig til og
skrifaði sögu hrakningsins i
bók sinni „ÞoiJákshöfn“. Það
er hugai’burður einn að Sinx-
on hafi bjargað skipinu nxeð
framkomu sinni. Engum
getur dulizt að það var fyrir
hreina tilviljun og guðsmildi
að mennii’nir bjöi’guðust úr
þcim geigvænlega háska senx
þeir komust i. Það sýnir hin.
stultoi’ða skýrsla fyrir rétt-
inurii í Vestmannaeyjum.
Þeim nxun öllunx hafa skilizt
það að þar var í sannleika
sagt engu við að bæta. Ólafur
frá Dísastöðum var á sönxu
slóðunx þegar lagt var af stað
míns Þorkels i
frá lÓseyrarnesi
í\
>nar en Sínxon farínn að hcilsu og!ur að árum °S formaður í
ög- í kröftum. Af sögxx Símonar
reglurétti Vestmannaeýja unx j verður Ijóst, að hann þurfti
að bæta við þá skýrslxx, sem
hann hafði undii’rítað fimrii.
tíu árum áður. Og eru þetía:
bclztu atriðin: Þox’kcll biður
Simon að taka við.stýrinu a f
sér meðan lxánn talar kjai’k i
háseta og skýrir þeirix frá
sjóhrakninginn 1883. Oí't er
búið að.'nefna þessa skýrslu,
svo og' ’Úómabæi; i • Áx-ixes-
sýslu siðan farið var að (kiia
iim hrakríinginu litið
ir borið á þvj að nokkuð
úr þeinx jxlöggum birt.
það undarlegt heila, þar
Ixt
ærx
Má
s'cm

;m. x’oru hér um bil
þrír f.iörðu partar af skips-
til eru um þennaií albiirð, j Þel)
sem fullkomk; ö;
Ii'öfn okkar af sér konxnir af jrhega teljasl
HáíMuriábæ
■Ial|
uiil
fyrirætlun sinni sem var aðj
reyna að ná larídi i Selvogi.
scgir Þorkell Iika ij
psgrcin siixni, t Raiið-
mm silur Símon' x ið stvrið'l
.E
þreytu og kulda. • ndir eins Árnessýslu er þæ að seg jJUftxxWxið^æ iæ 7 ’ íur iiyðjb úl fjíj'ríi
og við konuxm um boi’ð feng- j að eklært er á 1 • • að græ tááéííiiri' láta ll rinu
m;i við g'óða hjúkrun og að- fram yfir það syip síeudu i þiig^last, S •a er sjðasti xriálti
idyimingu, og var látið líða lögregluréttarskýi • I urini í i maðxiri.nn'' rípy í.fi’öMku nú að
svo vel sem unnt var meðan sainbandi við þ:x- • deilc ué| skútuna, Þorke! sto:; uí- síg- óviðk
éið vorum i skipinu. Sigldi scm risið Iiafa m u hrab n- l-vel og:'ér't cMi/iV; ai’ þétrí'x fáu an he
íiann þá eftir að lxafa drifið inginn. Lögregl tarskýx s l 'f sc iju ek k j. ,xn i ssi r kjarkinxi en íiuy
fyrsta sinn nxeð marga ung-
linga innanborðs. Opið ára-
skin bi’ekur undan fárviðri
á haf út i byl og frosthöi’ku
mn vetur. Nóttin var fraxn-
uudan, þeír liitta á fiskiskútu
sem bjargar þeim öllum.
Þarf lxér frekari vítna við?
iJv! rháska.
ímou og Þörkell ex’u báð-
comr.ir í gröfina. -Blaða-
ur Sigurðai’ og Guðna eru
onijýiai’ aiðúr. Sextíu og
úc’JiðÍn sfSan' aihúrð-
aíli sér stað. Ætla
idnir dauðu fengju
• : ;• i friði í'yiir áreitixi
ixxaíjdi nianna. Reynsi-
r sýnt hið gagnsta’ða.
i kurður Sxmouar ganxla
Miðvikudaginn 16. apríl 1947
er koiiiinn xit í nýju gerfi.
Maður er nefndur séra Árni
Þói’arinsson fyrrverandi pró-
fastur. Hann hefir öðlast
mikla speki á langri ævi.
Þórbergur Þói’ðarson rithöf.
undur situr við fótskör
meistarans og nerixur margs
konar fi’óðleik sem fram
gengur af lians munni. Þetta
færir-haixn i letur á skemmti-
legan liátt. Fátt er Árna pró-
fasti óviðkomandi. Víðlesinn
er liann og stálminnugui’,
liann virðist bafa lesið Rauð-
skinnu og mann hefir liann
lxitt endur fyrír löngu, sá hét
Tómas. Er ekki að orðlengja
það, Tómas segir Árna pró-
fasti söguna um hrakninginn
senx átti sér stað 1883. Sagan
kenxur síðan lit í hók sem
heitir „í sálai’háska“. Nú er
Sinxon ekki einu sinni sjálfur
tekinii trúanlegur, livað þá
Sigurður Þorsteinsson. Nú er
Sínxon látinn lirinda Þoi’keli
fi’á stýrinu, minna mátti
þetta ekki kosta til að sagan
gæti orðið skemnxtileg. Það
er hvort unx sig að Þoi’kell
Þorkelsson vildi engunx mein
gera að fyri’á bragði meðan
lxann lifði og dró margan
uggann á land þær 40 vei’-
tíðir senx hann var formaður
á róðrarskipi fi’á Þoriákshöfn
enda hefir liann nú fengið
þakkii’ixar hjá Árna prófasti
Þórai’inssyni.
Gifta Þórkels Þorkelssonar
var mikil 1883. Svo muu emi
reynast þi’átt fyrir gáleysi
þessará manna.
Grímur Þorkelsson.
Eggert Claessen
Gústaf A. Sveinsson
hæstaréitarlögmenn
Oddfellowhxxsið. Sími 1171
Allskonar lögfræðistörf.
Regnlxlífar
Döimikápur
Telpukápur
Barnaslár
Regnhettur
Sundhettur
Klapparstig 30
Simi 1884