Vísir - 03.10.1947, Blaðsíða 7

Fö^tudaginn 3. október 1947
V I S I R
7i
inn var alstirndur og liingað og þangað um borgina loguðu
altariseldar efst á pyranaidunum. En Pedro fannst niða-
mvrkur umJykja sig. Bezti vinur lians dauðans matur
og það saurgað, sem lionum var laelgast. — -------
Ilonum fannst liann þó elvld liafa verið svildnn af Luisu
de'Karvajal, því að liann aumkaði liana eigi síður en sjálf-
an sig. Ilann vissi, hve litlu hún licfði fengið að ráða um
ráðahaginn. En það. var eins og hún væri ekki til lengur,
þar sem hún var gift Diego de Silva. Myndin af henni i
liuga hans var eins og mynd af látinni manneskju. Þessu
hefði vikið öðru vísi við, ef hún hefði verið gefin einhverj-
urn öðrurn.
Þegar Pedro kom til lærbergja sinna, var Katana ný-
komin úr svartholinu, þar sena hún Iiafði farið að heilsa
uþp á Juan Gai’cia.
„Hvernig gekk i veizlunni? Er nokkur von?“
Iiann hristi höfuðið. „Ekki nema við getum dregið þetta
á langinn, en til þess er lítil von. Eg vildi, að eg mætti
deyja í hans stað á morgun.“
Katana tók nú fyrst eftir svip Pedros, en hun misskildi
hahn og reyndi að-hughreysta hann. „Ilvað yrði þá um
mig?“ sagði liún. Hann svaraði ekki strax, svo að hún
spurði: „Elskarðu mig ekki framar? Hvað hefir komið
fyrir?“
Ilann þrýsti henni svo fast upp að sér, að hún kveinlcaði
sér.
„Nú sé eg, að þú elskar mig. En eg óttast aðeins tvennt
í þessurn heimi — aö, jni deyir eða hættir að elska mig!“
Hún gerði sér upp lilátur. „Eg er meiri kjáninn! Lánaðu
mér vasaklúlinn þinn.“
Pedro renndi hendinni inn fyrir hrynju sína, tók fram
pergamentsböggulinn, sem hafði inni að lialda gjöf Lúísu
og fékk Katönu.
„IIérna,“ sagði hann.
Fyrst veilli hún þvi ekki alhygli, hvað það var, sem
liann rétli að henni. Svo varð laún undrandi og starði á þaS.
„Ivlúturinn hennar? Ilvers vegna?“
„Því ekki?“ sagði hann. „Ilann kernur að sömu notum.
Eigðu hann éða hentu honum. þú skalt ekki dirfast að
segja framar við mig, að eg elski þig eklci!“
„Hvað hefir eiginlega komið fyrir milli þín og Luisu de
Ivarvajal?“
lýr hann svaraði henni, sagði svipur lians henni meira
en orð lians.
„Hún Jiefir hrevtt uni nafn. Ilún heitir nú Luisa de
Silva.“
LVI.
Eins og Pedro liafði húizt við, stóðu réttarhöldin yfir
Juan Garcia ekki lengi. Áður en Kortes kvað upp dórninn,
mælti hann á þessa leið:
„Senor Garcia, viljið þér vinna eið að því að láta Ignasio
dc Lora afskiptalausan framvegis, ef dómurinn sýnir yður
þá nnldi að dæma yður aðeins til sektar og fangelsisvist-
arT'
Garcia stóð í tvöföldnm járnum frammi fyrir dóminum,
en liann vár hnarrreistur og rödd hans fösl og álcveðin, er
liaíin svaraði: „Andskotinn hafi að eg vinni slikan eið,
lieii’ar minir! Meðan þessi hórusonur og eg erum háðir
lífs, mun eg ekki telja heiðri mínurn borgið, nema eg
reýni að hefna móðuruninnar á honum,
WVitið þér, hvað þér eruð að scgja?“ urraði í Ivortes.
þþað gerl eg, scnof. Og eg vil hæla því við, að eg mun
ekki hvíla kyrr í gröf minni, fyrr cn cg hefi gert upp reikn-
ingana við hann.“
Garcia mælti þetta áf þvílíkum sánnfæringarkrafti, að
margir liöfuðsmannanna fölnuðu og gerðu krossmarlc
íyrh sér.
„•Tæja, Juan Garcia,“ rnælti Ivortcs,. „eg Ijefi þá ckki urn
neitt að velja. Þér eruð sekur fúndinn og þar sem þér hafið
brotið af yður gagnvart ]n-esti, æjtti að hrenna. ýður á -háli,
eU’dómurinn liefdr ákveðið að láta þess í stað hengja yður.
Nokkrir menn úr hernum hafa óskað eftir þvi, að full-
næging dómsins verði frcstað, en við þcirri heiðnj er ekki
hægt að verða. Aftakan fer frahi kl. 12 á hádegi á mórgun,
26. dag júrííriiánáðar, það Herirárí| ái’ íö^O.JÞér gétið þyí
særít við Guð yðar næstu tuttliiiu" og l'jofar kllifiicu^&lau-
iriaar. Guð auðsýni yður miskunn!“
Enginn sá Gai’cia hregða eða íaaæla orð, íaaeðan síra
Juan Diaz hókaði orð Kortesar. Foringjarnir fjórir, sem
sátu i riómnum og verið höfðu með Kortes frá öndverðu,
voi’u þungbúnir en Narvaez-menn virtust hinir ánægð-
ustu.
Kortes tók aftur til máls og var heldur blíðari á rnaian-
inn:
„Eg hefi nú talað sena dómari, en naig langai’ eimaig til
að lala sem félagi og fornkunningi, elcki aðeins hér, heldur
og í Hispaníólu. Þú liefir lagt íaaér þungbæra skyldu á
lierðar, Juan Garcia. I orustunum á Nýja-Spáni liefir þú
harizt af hreysti og Iiai’ðfengi. Þú ert ágætur hermaður og
dreiagur góður. Það er mér þunghært að verða að dærna þig
til dauða, en það er líka erfitt að vei’a foringi.“
„Þér hafið gert það, sem eg nmndi gera i yðar sporum,
Ilernan Kortes,“ svaraði Gai’cia. „Eg er yður ekki reiður.
Hvernig væri máluna hersins kornið, ef við færum ekki
að neinum reglum? Þér munduð liafa farið eins að og eg
i mínum sporum, en sýnt meiri slægð. Eg harma það,
lierrar naínir, að eg skyldi hegða mér eins og óður tarfur,
þegar eg átti að leika refinn. Látið yður það að kcnningu
Aærða, herrar minir. Vonaiadi gengur yður hetur að fást
við fjandiaaema yklcar og---------“
Ilann þagnaði, því að utan heyrðist þung druna, cins
og skotið laefði verið af fallhyssu og una leið harst til
evrna þeirra Iiáreysti utan úr garðinum. Öllum var ljóst,
að aðalhliðunum hafði verið skellt aftur. Hávaðinn færð-
ist nær réttarsalnum.
Kortes spratt á fætur og gekk liratt til dyra og dómarar
og álieyrendur þuslu á eftir lionum. Fyrir neðan þrepin
niður af pallinum, sem var fyrir framan réltarsalinn,
stóð þröng hermanna, sem vék úr vegi fyrir manni, er
slaulaðist i áttina til Kortesar, en hania var þegar kominn
niður fyi’ir þrepin.
Þetta var E1 Moro, sem þá una morguninn liafði verið
seiadur einhveri’a erinda til Tlakopan, við enda vestur-
garðsins. Hann lióstaði, er laann reikaði áfrarn, greip
fyrir brjósf sér og hlóðið vætlaði úr öðru munnvikinu.
Hann gat varla staðið uppréttur fyrir framan Korlcs.
„Þeir hafa gripið til vopna, yðar ágæti. I þúsundajtali.
Þeir handtóku mig, .... en eg- sleit mig lausan. .... Þeia-
stefna liingað .... eftir hverri götu .... skrirði. J. . . Þið
megið engan tíma naissa........Eg get ekki meira. ....
Kristur!....“
Hann féll á grúfu. Tvær örvar stóðu út-úr baki laans.
Borgin, sena hafði verið þögul og mannlaus síðan dag-
inn áðui’, tók nú allt i einu að óma af þungum nið, sena
færðist óðurn nær. Kortes lagði við hlustir og sagði siðan:
„Jæja, svo að þi’ælana langar til að fá að kenna á keyr-
inu! A f e m i a — það veit trúa mín, að þeir skulu fá sig
fullsadda! 1 þetta sinn skulum við verða fyrr til........
De Ordas liöfuðsmaður, þér fai’ið i njósnaleiðangur með
iniklu liði. Takið fjögur lumdruð menn. Komizt að því,
hvað á seyði er og friðið hundana með einhverju rnóti.
.... De Alvarado, treystið varnirnar hér.......“
„Juan Garcia?“ sagði Pedro og vonaðist til þcss, að liiií
yfifvofandi hætta gæti orðið til að bi’eyta dóminum.
„Hann verður að sitja í fangelsinu. Við naunum hengja
hann á moi’gun, eins og eg sagði áðan......De Olid, sjáið
urn að hestaa’nir sé tilhúnir. Sandoval, lálið lúðurþeytar-
ana kalla herinn saman.“
LVII.
Diego de Ordaz, sem stjói’naði fótgönguliðinu, fór i
hroddi fjögúr hundfuð manna fylkingar til að taka á móti
Azíekuín. Þetta vár glæsileg sveit, er sólin skein á lijálma
og hrynjiír og veifurar hlöktu i golunni.
..En sveitin liatði ekki fafiðsem sváfaði laalfri götuléngd,
þegar á hana hrast ofviðri slíkrar árásar, að Spánverjar
höfðu aldrei kynnzt hennar lika. Þeir liöfðu oft ált i hög'gi
viö organdi villimannahópa, til dæmis á Jukatan og i
Tlaskölu og þeir höfðii lika oft verið umkringdii’ áðuf.
En þafna var cklci aöciris ráðizl á þá frá öllum hliðrim,
líeldur og að ofan og neðan. Nokkurir Aztekar ruddust úpp
úr skurðunum, seiri fullir voru af hátum og af húsaþök-
ununa skall grjóthríð á Spánverjum. Jafnframt sóttu að
þeim óðir menn lir öllum áttum og fögnuðu dauða sinum,
ef þeir fengju aðeins að vinna á einuin liinna ósigrandi
livítu manna fyrst.
Þótl þarna væru hundráð Indíánar gegri hvcrjum Spári-
verja, riðluðust fylkingar þeirra sam.t ekki og skjaldborg-
in rofnaði livergi. En hjá undanhaldi varð ckki kornizt.
Spánverjar mjölaiðust liægt í áttína lil torgsins, hlóðið
lagaði úr niörgum, cn hinir föllnu og særðu voru dregnir
jmeð, tilþéss að fndíánarnir nípðu þeim'ékki'. Þegáf koniið
vai’ áð torginu var leiðin lokuð M virkisins, þvi að aragrúi
Indíána var milli þess og liðs Ordaz. En Spánverjar létu
—Smælki—
Sem dæmi um sálræn áhrif,
sem litir hafa á menn, má nefna,
aS eftir a’S brú ein, sem var
upphaflega svört á litinn, var
máluð í' mildum, grænum lit
minnkaSi til muna aS sjálfs-
morðingjar hentu sér út af
henni. Einnig haföi endurmál-
un á símaklefum þau áhrif, að
simtöl urðu hraSari og biSin
styttri.
Rússar eiga nú orSiS vélar,
sem eru i laginu eins og sívaln-
ingar — 4 fet í þvermál; xó fet
á lengd og einna svipaSastar
kafbátuin — og grefur sig
gegnum jörS á mismunandi
dýpi. Gerir þetta þeirn sem í
vélinni er og stjórnar henni
kleyft að leita eftir málmum
eSa aS athuga jarSlögin vegna
byggingarframkvæmda.
„HeyriS þér læknir. Mig
langar til aS þakka ySur fyrir
hiS ágæta nteSal ySar.“
„Jæja, það hefir þá verkaS
vel,“ sagSi læknirinn, hinn á-
nægSasti. „HvaS tókuð þér
mörg glös?“
„Eg bragSaSi ekki á rneðal-
inu. En frændi minn drakk eitt
glas af því og eg er einkaerf-
ingi hans.“
Skotinn Sandy McPherson
var í þann veginn aS gefa upp
öndina. Kona hans ástkær sat
álla daga viS rúmstokkinn. En
henni fannst hún vanrækja hús-
verkin og hún ákvaS aS sinna
þeim andartak og yfirgaf bónda
sinn.
Hún sagSi viS hann: „HeyrSu
Sandy, eg verS .aS skreppa frá
augnablik, Sandy, en ef þú
skyldir deyja á meSan, verSur
þú aS muna að drepa á kertinu
áSur.“
tírcAAqáta Ht. 481
Skýring:
LáréW: 1 Húsdýr, 4 tveir
eins, 6 stök, 7 hið, 8 -þyngdai’-
einirig, 9 íþróttafélag, 10
helming, 11 innýfli, 12 tví-
hljóði, 13 seinfær, 15 ung, 16
hlóm.
Lóði’étt: 1 Hlýðinn, 2
málmur, 3 greinir, 4 frum-
efni, 5 hendir, 7 gengi, 9
sleikir, 10 fálál, 12 hella, hli.,
14 grashlettur.
Lausn á krossgátu nr. 480:
Lárétt: 1 Di’óg, 4 ás, 6 rós,
7 sóa, 8 en, 9 ló, 10 sat, 11
fáks, 12 Lu, 13 endir, 15 rá,
16 arð.
ýLóðréfl:' 1‘ Dreifar, 2 Rón,
3 os, 4 A.Ó., 5 sannur, 7 sót,
9 lasna, 10 ske, 12 lið, 14 Dr.