Vísir - 16.10.1947, Blaðsíða 7

Fimmtudaginn 16. október 1947
a
V I S I R
7
S. SHELLABARGER :
KASTIIÍU
i herbergið, en stúlkan varnaði honum inngöngu. Litlu
röddinni jókst þrek. Það fór undarlegur skjálfti um Pedro
við að hlusta á hana.
Garcia rak lionum bylmingsliögg milli lierðablaðanna.
„Ilæ, félagi! Hlustaðu bara á! Hvcrnig lízt þér á! En sá
gauragangur!“
Stúlkan kom nú aftur fram í dyrnar og dró tjaldið til
hliðar. Pedro gekk inn, en Garcia beið frannni. Katana
var föjleit og það jók á fölva hennar, að tinnusvart liárið
féll niður með vöngunum. Augu hennar virtust stærri og
dekki'i en venjulega.
Ilún brosti með veikum mætti. „Það var telpa, þrátt
fyrir alll. Gerir það nokkuð til?“
Hann kraup við híið hennar og bar li‘nd hennar að vör-
um; sér.
Á m a d a níi a (ástin mín) !“
„Gerir það nökkuð til? Eru það þér vonbrigði?“
Indiána kona ýtti við Pedro og rétti honum reifastranga.
Harin þorði varla að taka við honum, gerði það þó og
kom þá auga á lilið, raritt aridlit og tvær hendur, sem
voru sifellt á iði. Hann fann lífið kvika í gegnum umbúð-
irnar. líonum hitnaði öllum og hann varð feiminn.
„Droltinn minn dýri!“ sagði hann. „Sei, sei, sei!“
„Varðstu fvrir vonbrigðum?" endurtók Katana.
„Af hverju?“
„Af því að það er telpa.“
Hann gaf sér ekki tiiha til að svara, því að honum liafði
lckizt að opna aðra litlu liöndina, sem lokaðist þégar um
þumalfingur hans. Ilann hló dátt.
„Guð minn göður Svei mér þá! Og liver fingur rétt
skapaður — þeir eru bará svo agnarsmáir. Þetta cr krafta-
verk.“ Bleikar tær brutust út úr hinum enda strangans.
Hann tók eftir þeim og hló aftur. „Sjáðu, Katana.“
„Þú ert þá ekkert óánægður?“
„Óánægður ? Ilvers vegna ætti eg að vera það? Guð minn
góður. Að eignast svona lilla rós! Q u é vergiienza
(en sú forsmán) ! Ekki langaði mig í strák. Eg vildi fá
aðra Katönu.“ Þá mundi lianri allt í eiriu eftir Juan og
kallaði: „Hæ, Juan, komdu hingað. Eg þarf að sýna þér
lítilræði.“ . _. jf!
Ilisinn gekk inn og brosti út undir eýrri.
„Ileldurðu að það sé fjör í telpunni!“ sagði Pedro.
„Taktu á liettni — liún er þétt fyrir, feit og liúðin eins og
silki. Augun eru græn.“
Garcia strauk fingri um liárið á barninu.
„IJún er rauðliærð. Ilún er lifandi eftirmyndin þín! Guð
blesSi hana!“
„Þú inátl lialda á lrenni augnablik.“
Garcia fannst þctta mikill heiðtir, en liann var svo lauga-
óstyrkur, að það var eins og lianri héldi á heilli vætt í fang-
inu. Barnið varð liræft, rak upp hrynu og Indíánakona tók
það frá honum.
„Fáðu mér ástina mína,“ sagði Katana. „Þið slítið liana
i sundur á milli ykkar!“
■Þerin bárust daglega fréttir af stórviðburðum Jý'rri'
norðan. Kortes hafði tekið Takubu, siðan liélt liann til
Sokimilko og Kovoakan. Óunnin var aðeins boi“g Ténok-
arina ^Xénoktitlan. Hann hafði unniö Mexiko. Tlaskal-
arnir fóiu.um■ myrðandi og drepandi, Spá'nverjar rændu
og brcnndu.
Eilt kveld, cr þau höfðu legið á bæn, ræddu þau uni at-
burðbia, sem þau höfðu verið að l'rétta undanfarið. Guð
liafði gcrt kraftaverk fyrir Spán, hin sanna trú hafði sigrað
endarilega.
„Og þó,“ sagði Ivatana, „vorkenni eg konum ög börrium
— smælingjunum éiris og henni dóltur okkar. Þeir eru al-
saldausir. Manstu þegar við sáum dalinn fyrst ofan úr
Ahulako-fjöllunum? Stöðuvötri, hvítar borgir og grænar
hæðir. Þetla var svo dásamlega fagurt, að jafnvel mestu
harðjaxlarnir í hernum signdu sig. Dalurinn gétur áldrei
orðið samur aftur.“
Pedro yppti öxlum. „Þctla er strið.“
Þessu vay ekki liægt að svara — að minnsta kósti gat
hún það ekki —. cu1.húnr þiiýsti barninu. ósjálfráll i'astar
upp að'sér,1 eins og þáð væri tákn einhversi'Heiti Væri ofár
og æðra öllum styrjöldum.
Þau heyrðu fótatak nálgast og Ivoatl gekk upp á flötina.
Honuin var mikið niðri fvrir, en gaf sér þó tíiria til að
heilsa hverju þeirra fyrir sig.
„Sehores,“ sagði liarin, „eg er hjálpar þurfi. Sonur minn
er sjúkur. Læknar okkar þekkja ekki sjúkdóminn. Margir
aðrir af ættbálki mírium brenna af veikinni. Eg liefi heyrt,
að liún sé fyrir norðan — liún kom'með skipum ylckar.
Ef til vill kunnið þið að lækna þá sjúku.“
„Juan Garcia hefir flækzt víða á skipum,“ sagði Pedro,
„og séð margan sjúkan mann. Við skulum koma með þér.“
Þeir gengu með Ivoatl til liallarinnar og inri í herbergi,
þár sem loftið var þrungið reykelsisilm. Nokkrar konur
sátu grátandi lijá þeim sjúka, sem lá á ábreiðu á gólfinu,
en tveir læknar krupu við lilið lians. Töframaður sat úti í
horni og sönglaði töfravísur, til að veita vísindunum lið
með töframætti sínum.
„Við vitum, að það er hitasólt,“ sagði Koatl, „og höfum
gefið lionum lvf við henni: Muídar jurtarætur, steina úr
fuglamögum, gimsteinasvarf og mannabein, sem látið
hefir verið í eld. Við höfum einnig bundið tönn úr dauð-
um manni við liöfuð lionum, eins og þið sjáið, en ekkert
stoðar.“
Garcia og Pedro virtu drenginn fyrir sér. Þeir sáu þegar,
hvað að honum var, því að þenna sjúkdóm liöfðu þcir oft
séð.
„Einmitt, viruleas (bölan eða bólusótt),“ sagði
Garcia. „Eg frétti, að veikin liefði konrið upp i Eemppölu.“
Skipin frá Kúbu höfðu nefnilega flutt til Nýja Spánar
nokkuð, sem var landsmönnum enn liættulegra cn sið-
menningin — bólusótt (small pox).
„Ilann er mjög þungt lialdinn, Koatl,“ sagði Garcia, „cn
eg' skal segja þér, hvað þú átl að gera. Dúðaðu liann vand-
lega, gefðu honum heitt að drekba og láttu liarin kófsviina.
Hann fær ef til vill óráð, en við því er ekkert að gera.
Þegar liann svitnar, munu bólurnar koma út og þá fér
liorium að liða betur. Látlu vera dimrrit i herberginu.
Láttu hann ekki klóra sér, því að ella mun liarin verða
með ör til æviloka.“
Pedro greip tækifærið til að útbreiða trúná: „Ef þú
bindiír kross um hálsinn á honuín, þá mun það réynast
honum betur en þessi skíiuga tönn.“
Eftir nokkra daga hafði lielmingur borgarbúa tekið
veikina, en vegna þess að menn fóru yfirleitt að ráðum
Garcia, kom veikin ekki eins liart niður þar og annars
staðar. Annars staðar baðaði fólk-sig i fjallalækjunum, til
að kæla sig og dó fyrir bragðið eins og flugur. I sumum
þorpu’m andaðist hver maður, en í Zapoteka-dalnuni náðu
flestir lieilsu aftur.
Pedro og Garcia höfíhi báðir haft veikina og þeir reynd-
ust Koatl og ættbálki hans lrið bezta í þessum raunum og
iriargir snérust til kristinnar trúar vcgna þess hve lieilræði
þeirra gáfust vel. Þeir gátu ekki fengið af sér að fara, þeg-
ar svona stóð á, en Pedro sendi mann með bréf til Ivortes-
ar, þar sem liann tilkynnti, livar hann væri niður kominn,
livefsu nriklum auðæfum landið byggi yfir og að þáu
mundu snúa aftur lil liersins jafnskjótt og unnt væri.
Meðan þeir voru önnuiri kafnir við þessi liknarslörf,
kom Pcdro cinu sinni að Katönu, þar sem liún stóð yfir
körfunni, sein var vagga Ninitu, dóttur þeirra.
„Henrií er svo heitt. Hún vill ekki brjóstið —- grætur
bara. Guð minn góður! Ef eitthvað kæini fyrir . . . .“
Pedro neyddi sig til að segja ofur rólega: „Þetta er
líklcga ekkert,“ en liann liélt niðri í sér andanum, er hann
geklc að vöggunni og Virti litla angann fyrir sér. Siðan
heygði liárin sig og lagði höndina á kiriri þess.
„Hcldur þú,“ sagði Katana, „að það sé ....?“
„Néi,“ sffgði liánn og reýhdi að leyna ótta sínum. *
„Ástin min! Yridið inilt!“ Ivatana greip um vögguna.
„Himneska móðii'!“
Það fór hrollur um hariri. „Q u e r i d a, þetta er .ekkert.
Það liður hjá.“
C
Barnið tók að gráta veiklulega. Katana tók það upp óg
'réri með það frairi og aftur. „Ilimneska Guðs móðir . ...“
sagði hún í lágum hljóðum.
Nóttin slcall á. Barnið hætti að gfála og andardráltur
þess varð tiður og sluttur. Hitinn ágerðist. Katana liélt
íelpunni i faðmi sínum klukkusturidum saman. Pedro
og Garcia gálu ekki annað en horft á hana eða læðzt um
á tánuin. Þeir liöfðu oft horfzt í arigu við dauðann, en er
skugga lians bar þarna á, voru þeir óltaslcgnir og auð-
mjúkir eins og börn.
Þegar komið var undir morgunn, sagði Kataná allt i
-einu: „Biðjið fyrir henni, senores, biðjið heitt fyrir hcnni.“
Þér féllu á kné, beygðu höfuð sin og báðu ejns heitt og
þéri' gátu, cn nokkur síðar rak Katana allt í. eintTupp lágt
óp: „Hún er dáin! Barnið mitt er dáiðitv .i i
En hún liélt áfram að^halda litla líkamanum fasl upp
að sér: „Nei, Ninita, það er ekki satt. Yndið mitt. Bósin
„Mig langar til að reka hús-
bóndanmn aftur utan undir.“
„Aftur? Hvað meinar þú?“
„Jú, mig langaði líka til þess
að gera það í gær.“
Ungur maður, sem var ný-
kominn úr menntaskóla, leitaöi
ráða harðsnúins' kaupsýslu-
manns : „Hvernig á eg að koma
á fót arðbæru og gróðavænlegu
verzlunarfyrirtæki ?“
„Seldu armbandsúrið þitt og
kauptu þér vekjaraklukku," var
hið gagnorða svar.
„í guðanna bænum,“ sagði
Ciginkonan öskuvond, er hún
hafði beðið bónda sinn fimm
sunnudaga í röð aö korna með
sér til kirkju. „Það endar með
því, að nágrannarnir fara að
tala um okkur eins og þeir
gerðu um veslings Brown-
hjónin. Eina skiptið, sem þau
fóru út saman, var þegar gas-
eldavélin þeirra sprakk í loft
upp.“
Stærsta músa-uppeldisstöð
heimsins er sögö vera Tuck-
stöðin í Raleigh á Bretlandi.
Þar eru nú aldar um 500 þúsund
mýs til ýmislegra vísindarann-
sókna og tilrauna. Stöð þessi er
talin svo mikilyæg, að síðan
árið 1940 hefir hún fengið sér-
stakan matarskammt og Þjóð-
verjar reyndu að eyðileggja
hana með sprengjuárás. I einni
árásinni drápust um 20 þús.
mýs.
Orðið „hallo“ er talið eitt
mest notaða orð í Bandarikjun-
um í dag. Samt er talið, að það
liafi ekki sézt á prenti fyrr en
um 18S0.
■HnMgátœ nr 491
Skýringar:
Lárétt: 1 röng, 4 grasblett-
ur, 6 hljóp, 7 greinai', 8 tveir
cins, 9 fljöt, 10 æst, 11 veiki,
12 utnn, 13 eind, 15 kyrrð,
16 skel. ~ .
Lóðréil: 1 sterkilr, 2 fant-
ur, 3 ending, 4 töluorð, 5
dvalí, 7 sundfugl, 9 l'laga, 10
mann, 12 ílát, 14 ljóðmæli.
Lausn á kiossgátu rir* 490:
•Láréll: 1 'JijftTj 4 110., 6 róis,
7 hýi\ 8 e!. 9 ró. 10 tap, 11
kröin, 12 ek, 13 forna, 15 ræ,
16 nón.
Lóðrétt: 1 þrckkur, 2 jól,
/3 ös,i4- ný, 5 <msaka, 7 JHóp,
9 Ramon, 10 töf, 12 enn, 14
ró.