Vísir - 06.07.1948, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Þriðjudaginn 6. júli 194S
ALAN MDRAY WILLIAMS
Robinson Crusoe vorra tíma.
Fyrir skömmu dvaldi eg
hálfan mánuð með rnjög sér-
kennilegum manni. Þegar
mér verður liugsað til lians,
koma mér ósjálfrátt í hug
Alexander Selkirk, (hinn
upprunalegi Robinson
Crusoe), Arabíu-Lawrencc
og fleiri æfintýramenn.
Hann cr þrjátíu og fimm
ára að aldri, fæddur í Glás-
gow og heitir Robert Jack.
Áður cn* háhn kom hingað
til lands var hann velþekkt-
ur áhugamaður í knatt-
spyrnu* í Skotlandi, en síð-
an í júlí 19 47 hefir liann ver-
ið þrestur í Grímsey, eyj-
unni litlu á héimsskauts-
baugnum, um það bil 45 míl-
ur norður áf íslandi.
Rolært Jack kom til Is-
lands í séptember árið 1936
sem þjálfari knattspyrnu-
félagsins Vals hér í Reykja-
vík.
Þegar hann var drengur
lék hann knattspyrnu fyrir
skóla sinn á opinberum vett-
vangi og síðar lék hann fyrir
háskólann í Glasgow, en þar
stundaði hann nám frá 1933
—1936. tlm skeið lék hann
sem áhugamaður með at-
vinnuliði i Bretlandi. Yalur
á þessum manni mikið að
þakka, en einmitt þegar hann
þjálfaði lið félagsins, varð
það Islandsmeistari í knatt-
spyrnu npkkur ár í röð. (
Síðar fór hann víða um land,
til þess að kenna ílendingum
þessa e£tirlætisíþrótt Eng-
lendinga, knattspyrnu.
Stundaði
guðfræði hér.
A stríðsárunum dvaldi Ro-
bcrt Jack hér í Reykjavík
Hann fékk ekki upptöku
herinn vegna þess, að hann
var ckki líkamlega hei.ll, en
vann dyggilega að því að
skipuleggja starfsemi brezka
K.F.U.M. og annarra hlið-
stæðra skcmmtistofnana her-
manna í Reykjavík. Hann
lagði stund á guðfræði í Há-
skóla Islands árin 1939—
1943; og árið 1944 var hann
vígðúr til prests og hafði þá
verið véittur íslenzkur ríkis-
borgararétlur. Á sama ári
k.væntist hann dóttúr íslenzks
bónda, er hann Iiafði kynnzt
;'U;afskekktum slað á íslandi.
Á árunum frá 1944—1947
stai’faði Robei’t Jack
V t 4 . f. *
])restvir á suðaustursti’önd
Islands, skammt frá stærsta
jökli í Evrópu, Vatnajöldi.
Yegria rheiðsla ,á ,fæti átti
hann erfitt með að ferðast
milli kirkna sinna og í öðx’-
uni erindum, svo hann tók
þá djarflegu ákvörðun, að
sækja um prestakallið i
Grímséy.
Þessi eyja er svo afskekkí,
að s.l. fjórtán ái’ hefir eng-
inn prestur fengizt til þess
að setjast þar að og á sama
Hér er staddur um þess-
ar mundir ungur, brezkur
rithöfundur, Alan Maray
Williams *að nafni og er
hann höfundur greinar
þessarrar. Hún er upp-
runalega skrifuð fyrir
enskt blað, svo sem sjá má,
en Vísir telur að fólk hér
geti og haft gaman af
henni. Mun blaðið síðar
birta fleiri greinar eftir
þenna höfund. — Alan
Maray Williams er bróðir
listakonunnar Barböru
Árnason, sem er löngu
iunn.
og yfirgefiri. Grímsey er um
það bil fjórar mílur á lengd
og tvær á hreidd. Hún er
grasi vaxin. Ibúar éyj'unnar
eru aðeins 73 og eru þeir
ílestir sjómenn og fjölskyld-
ur þeirra. Fólkið lifir aoaí-
lega á fiskvciðum og hefir
nokkra nautgi’ipi og sauðfé.
Allt undir
einu þaki.
í kjallara prestsetursins
hefir síra Robert Jack lxæns
og mjólkurkýf, en býr á efi’i
hæðinni ásamt konu sinni
og tveimur uiigbörnum.
Rrestsetrinu svipar því mjög
til gamals skozks býlis. Hluti
af tekjum preslsins eru fólgn-
ar í afi’aksti’i búsins.
-Átta mánúði ái’sins er ekk- i
crt samband milli Grímséyj-
;ur og „megirilándsins". Hríð-
arveður eru tíðar og oft er
snjórinn nokkui’ra feta djúp-
ur, frost mikil og birta að-
eins nokkrar stundir á dag.
Á sumrin, hinsvegar, eru veð-
úr oft blíð, sólfar nnkið og
nætur bjartav °g grasvöxtur
mikill og verður iðgræut.
Mikið blómskrúð er i eyjunni
og margar fuglátegundir
taka sér bólfestu þar á
sumrin.
Stai’f Roberts Jack er
miklu umfangsmeira en
éhskra presta. Á Islandi er
jxresturinn einnig skólastjór-
inn, nokkurs konár dómari
og hefir hliðstæða aðstöðu
ög énskur jai’ðeigandi.
Rússar skila
nótabátunum.
Nótabátarnir fjórtán, sem
Islendingar létu smíða í Finn-
landi og hurfu að því búnu,
eru nú komnir í leitirnar.
j Svo sem kunnugt er, voru
nótabátai’nir á ferð undan
■ströndum Porkkalaskaga,
en Rússar hafa einmitt skaga
þenna á leigu, er þeír hurfu,
Var bátunum skilað aftur til
I Helsinki í lok vikúnnar sem
. leið, þegjandi og hljóðalaust.
Þjóðviljinn reyndi áð gfefa
í skyn, þegar upp komst um
nótabátahvai’fið, að "rilus-
stjórnin hefði jafnvel komið
því svo fyrir, að Rússár
tækju bátana. Hefði liann þó
átt að þekkja sína nógu vel,
þessum skyldum síinim sem' ui as væna þá ekki uni að
pi’estur og hugsa úm bu sitt. J vera hjálparþurfk i þessuin
hefir háiin gcfið sér (ínia til éfnum.
þess áð kenná eýjaiskeggj-
um knattspyrnú. Grfms-
ingar ciga nú allgott kijatt-
spyrnulið og héfir þgð þreytt
keppni við knattspyrnuliðj
af érlendum veiðiskipum, er
koma til eyjunnar. Hafa þá
allir, sem vettlingi geta vald-
ið horft á leikinn og hvatt
sína menn óspart. Ég lék
sjálfur með þeim í einni
knat Ispyrnukeppni í Gríms- son raf0rkumálastjóri,
ey óg gct þess' vegna sjálfur
borið um, að þeif eru góðir
knattspyrnuménu. Robert riksson eftirlitsmaður eru
Jack teluur, að nokkur_ tími komnir heim fr^ Danmörku.
Þeir sá.tu jþpg Norræna
ur i
Tivoli.
Um helgina tók Tivolí
upp þá nýbreytni að sýna
látbragðsleik á útileiksvið-
inu á skemintigarðinum.
Látbragðsleikur eða „Pan-
tomime“ er óþekktur hér
á Iaiidi, en kunnur erlcndis.
I Tivoli í Kaupmannahöfn
er látbragðsléikur oft sýndur
og þykir mjög vinsælt
skemmtiatriði.
S.l. laugardag var blaða-
mönnuni gefinn kostur á að
sjá látbragðsleik í Tivoli. Kaj
Smith héfii’ samið leikinn,
sem lieitir Ali Baba, og fer
jhann sjálfur nieð eitt hlut-
verkið. Tókst sýningin vel
og höfðu áhorfendur mikla
ánægju af.
Bæjarbúum gefst kostur á
að sjá jxetta skemmtiatriði
í.Tivoli næstu lcvöld,’ ef vcð-
ur ley’fir.
Sátu þing Noi-
ræna raívirkja-
sambandsins.
i
I Þeir Steingrímur Jónsson
(rafmagnsstjóri, Jakob Gísla-
Ind-
riði Helgason, rafmagnsstjóri
á Akureyri og Nikulás Frið-
Finnar keppa
í kvöld.
Tekst Val-
Víking að sigra?
mum enn líða, þar til Is-
lendingar verði snjallir knatt- í’afvirkjasambandsins, er var
spyrnumeim, j,ar sem jieir, haldið dagana 26.-29. maí.
„Þiiigið yar kvatt saman
xar sein
eru of íniklir einstaklings-
hyggjunienn og skilja ckki
nauðsynina á jxví, að liðið
sem neild vinni sanxan.
Vel metinn af
eyjarskeggjum.
í ljlýju veðri er mjög á-
nægjulegt að dvelja í Grims-
cy. Loftið er sérstaklega
hressandi og eyjarskeggjar
glaðlyndir og samvinnuþýð-
ii’. Robert Jack umgengst
Islendingana mikið og jxykir
jxeim mikið til hans koma.
Framkoma bans gagnvart
þeim er ekki bundin neinum-
Finnskct landslioið keppir
i kvöld kl. H,30, við nrval úr
Val og Víking.
Dómari verður Guðjón
Einarsspn, en linuverðir
Jolin Nilsson (sænski dóm-
arinn, sem dænidi í milli-
í tilefni af þyí, að Danska. rikjaUejipninni fös(udag-
mfvirkjasambandið átti 25 i111.1) og Sigui’jón Jónsson.
ára afmæli á jxessu ári,“ sagði j
Steingrímur Jónsson
tiali við lxlaðið á
1 VJ
I gær fóru finnsku knalt-
ið- spyrinimmenriirnir upp að
laugardag- í Reykjum, í boði bapjars.tjórn-
ar Reykjavíkur til þess að
kynna sér hitayeituna og
mn. >: ;
Þeir Steingrímur Jónsson,.
Jakob Gíslason og Gunnar,^ lie™ koma'
BöðvaVssón undirbjúggu er-l rva 1 111 a
indi, sem Jakob fhitti á Jxing-
inu. Erindi þetta var síðan
prentað i Danmörku og hef-, /rT
, .* „ , son (Val), Helgi Eysteinsson
ir vakið allmikla atlivgh a,,TT„\ ' ’ . ° V
VT „ ,.'í (Vik.), Gúömundur Samu-
Norðurlondum. Fyrsli kafli; T T,T , „ . ^ '
. • , , elsson (Vík.), Gen- Guð-
ermdisins er um hveraork-1 , v TT TT -
mundsson (Val), Sig. Olals-
Úrvalið úr Val og Víking
verður þannig skipað, talið
frá markverði til hægri út-
herja; Hermann Hermanns-
annar um
tíma hefir kirkjan staðið auð
9
iTennur dregnar
með naglbíí.
Rohert Jack jxekkjr sókn-
al’Ixörn sín öll jxersónulega
sem og heimili Jxeirra. Á sumrin
beldúr hann guðsjxjónustur
fyi’ir þúSúndir fiskimanna,
sem heimsækja eýjuna á
síldveiðitímabilinu, frá júní
og fram í séptember. Það er
enginn læknir á eyjunni og
verður hann oft á tíðum að
gegna læknisstörfuum. Hanii
dregur tenimr úr sjómönn-
um með gömlum naglbít og
framkvæmir jafnvel minni
■liáltar læknisáðgérðir, cf
brýn nauðsyn ber til, og
styðst Jxá víð læknab’ækur.
Auk þéss að gegna ölluum
/Una á íslandi, ------- —,
erl’ðayenjum eða siðum, sem hitaveituua og ábrif bennar son <Val); „ Gunnlaugur
á rafmágnsnolkun í Reykja- ' "ai wsson ^ 1 ' ’
v,ík og þriðji kafíinn um
„ , . , hitadælur og er skrifaður
sagði hann við mig. „Margir| samkVæmt sérstakri lxeiðni
cru enskum jxréstum oí’t'
fjötur um fót. „Líf mitt hér
er mjög frjálst Bg óíxi’ptið“, I
af kunningjuin minum
Englandi mundu öfunda mig
af dvöliiini '■ liéP. Og ég éf
honunx fyllilega sammála.
Þrátt fyrir einangrun langa
vetur, kulda óg vosbúð, sem
stundum er fjörða hluta árs-
ins,- lifir hann lífi, sem rnarg
ir í’imndu kjósa. jxótt mjög
fáir mundu hafa bugrékki
til þess.
Mér hefir láðst að geta
jxess, að Robert Jack er að
skrifa bók um reýnslu sína
og dvöl í Grímsey og heit-
ir hún „Söfnuðurinn í Is-
bafinu“. Gerir hann sér vön-
ir um að fá útgéfanda að
bökinni í London.
1 liinna Norðurlandaxma.
; „Hitadælur hafa verið not-
,aðar tölúvert i Bandarikjun-
um.til hitunar og kæliúga í
búsum,“ sagði Steingrimur.
„Þær liafa eínnig verið not-
aðar töluvert lil iðnaðar í
Svisslandi. Rafknúin þrýsti-
vél getur dælt 3—4 sinnum
rnéira hitamagni en svarar
til hitagildis rafmagnsins.
IJela er þvi mjög-ódýr hitun-
araðferð.“
I sambandi við motið var
raforkusýning. ísland sýndi
þar myndir, linurit og yfir-
litsskýrslúr yfir rafmagns-
ox’ku, rafmagnsnotkun og
Halldór
Halldórsson (Val), Ingvar
Pálsson (Vík.), Sveinn
lielgáson (Val), Einar Ilall-
dórsson (Yal) og Gunnar
Sigurjónsson (Val).

Jll sl<c>y*uxv
tcíl<v\íy\<3;<\r
EH
nUGLOSIMGflSHRIPSTQm
■ 'ráfmagnsvirkjanir á íshmdi.< V
■’.ifj, >U> í p.IÞ ' öi T ;.*P;«h .•mFK■•■r*
J