Vísir - 08.12.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 8. desembfer 1948
VISIR
BÆKIJR Á JðLAMARKAÐINlJM
u i' Jóns Thoroddsens, cnda
] íefii- liann kunnað íslenzkt
mál — í eiginlegasta skiln-
ingi þeiiTa orða — betur en
flestir þeir, sem skrifa nú
sléttastaii og samræmastan
stíl eða setja öðruni forsagn-
ir. Eg held að aisku íslands
verði elvki búinn öllu betri
skóli til að finna kjarna máls-
ins og safa orðanna en selja
þeim i hendur skáldsögur
Jóns Thoroddsens.“ Enn-
fremur segir Steingrímur:
„En það eru persónur sög-
unnar, sem eru okkur svo
innlífar. Þær eru að visu ó-
brötnar í sniðum, einfaldar
að gei’ð, eins og jafnan verður
í liöndum kímnihöfunda. En
þær eru siunar hverjar gædd_
ar_ þvi lífsmagni, að það er
sem þær hafi brotist út úr
upphaflegu umhverfi sínu,
svo að þær hfa ekki aðeins
lífi sínu i bókmenntunum,
lieldur í sjálfu þjóðlifinu,
þar sem þær ganga staflaust
um á meðal okkar.“
Ummæli Steingríms eru
rétt í livivetna. Allir þeir,
sem alist hafa upp til sveita,
unna skáldsögum og raunar
skáldskap Jóns Thoroddsens,
sem þeir liafa lesið á borð við
íslendingasögumar, en num.
ið af ýms blæbrigði íslenzkr-
ar tungu. Munu þeir flestir
telja að slík þekking á tung-
unni liafi verið rikulegt og
giftudrjúgt veganesti, en
stallda því ávallt i þakkar-
skuld við þennan brautryðj-
anda íslenzkra nútimabók-
memita.
Halldór Pétursson, hinn
góðkunni nlálari og teiknari,
ÍÍefir teiknað margar myndir
úr efni sögunnar, og bera
þær kímnigáfu lians vitni.
Þótt telja megi þær nokkuð
ýktar, er það svo sem við á
og verður ekki gagnrýnl með
nokkru viti, svo sem sumir
„alvilringar“ liafa þó reynt
að gera. Að öðmm ólöstuð-
um niá fullyrða, að myndir
Halldórs eru gæddar þéim
lifsneista, sem mun gera þær
kunnar og eftirsóttar. Kímni-
gáfan og næmt auga fyrir
öllum afkáraskap, samfara
öruggiá tækni og kunnáttu,
skipa Halldóri á bekk með
beztu og færustu listamönn-
um okkar, og er hann sér-
stæður en réttstæður í starf-
semi sinni.
Til útgáfunnar héfir á all-
an liátt verið vandað, og á
útgáfufélagið Helgafell þakk-
ir skyldar fyrir stórhug sinn
og myndarskap.
K. G.
Vegleg útgáfa
af Landnámu.
Helgafell hefir sent frá
sér mjög vandaða og fallega
útgáfu af Landnámabók ís-
lands.
Er útgáfa þessi sérstæð að
því leyti, að henni fylgir lit-
prentað kort af landnámi á
íslandi og er því greint land-
námssvæði hvers landnáms-
manns. Kortin voru gerð í
Englandi, en Ágúst Böðv-
arsson gcrði kortin eða lét
gera þau.
Einar Arnórsson hcfir séð
um útgáfu þessarar bókar.
Er í útgáfunni textum allra
fjögurra landnámsgerðanna
steypt saman á einn stað, en
þess cr jafnóðum getið, ef
textum ber ekki saman.
Einar Arnórsson liefir
skrifað ílarlegan formála að
bókinni, en aftan við text-
ann er registur yfir manna-
nöfn, staðanöfn, ættarnöfn,
þjóðanöfn, kvæði o. fl. Loks
er skrá yfir landriámsmenn
og landnámið.
Landnámabók íslands i
útgáfu Helgafells svipar að
ýmsu leyti til viðhafnarút-
gáfu forlagsins á öðrum
fornbókmenntum Islend-
inga. Kortin, sem fylgja bók-
inni eru í sérstakri möppu,
en ekki fest inn i bókina.
Munu margir fagna útgáfu
þessarar bókar.
*
Tímaritið „Það bezta“ úr
nýjum bókum og tímaritum,
septem berhefti 1948 er ný-
komið út.
Flytur ]>að m. a. grein um
óratóríið heimsfræga Mess-
ias, Hándels og auk þess eft-
irtaldar greinar: Að hætta
reyk i ngu m, T óbaksádeila;
Val nemenda til framhalds-
náms, Blessað saltið, Grímur
biskupsfóstri, Skólataflan lif-
andi, Eg er hreykinn af að
vera negri, Ástalif frosk-
anna. Þá eru tveir bókarkafl-
ar úr bókinni Manndómsár
Franz rottu og kvæðið Vor-
hvöt eftir Steingrím Thor-
steinsson. Er þetla vfirleitt
góður lestur og gagnlegur.
Eimreiðin,
3. og 4. hefti fimmtugasta og
fjórða árgangs, er komin iit, mjög
fjölbreytt a'ð efili. Baldur Bjama-
son ritar grein um gyðingavanda-
málin, scm nefnist Gyðingar,
Arabar og Palcstína, Lárus Sig-
urbjörnsson ritar greinina Skop-
I leikari of saltan sjá, um leikar-
ana Alfred Andrésson og Ingu
Þórðardóttur, og fylgja þcirri
grein 12 myndir. Það var nú þá,
endurininning frá Kanada, heitir
grein eftir Björgvin Guðmunds-
son tónskáld. Eftir ritstjórann er
grcinin Heimsókn á lielgan stað
(með mynd) og gröin um Guð-
mund skáld Hagalin fimmtugan,
einnig með mynd. í kaflanum
Við þjóðveginn eru þcssar grein-
ir: Nörræn myndlist (með 5
myndum), Búnaðarbunkinn nýí
(með 2 myndum), Nýtt þjóð-
varnabandalag, Marsliallaðstoðin,
Halldó'r Jónásson ritar yfirlit um
ísland 1947 og Stefán Jónsson
námsstjóri greinina Merkileg
bókagjöf (með 4 myndum). Þá er
þýdd grein eftir Albert G. Ing-
alls: Nótt á Palómarfjalli. Sögur
eru þessar: Veganestið eftir Guð-
mund G. Hagalín, Snmrt brauð
eftir Skugga og Ljós eftir írska
skáldið Liam O’Flalierty. Meðal
kvæða ber að nefna áður óprent-
að kvæði cftir Einar skáld Bene-
diktsson, kvæðið Pétur Magnús-
son frá Gilsbakka eftir Þóri
Bergsson, Fjögur kvæði eftir
Kjartan Gíslason frá Mosfelli, o.
fh Þá eru i Eimreiðinni að þessu
sinni nýtt sönglag eftir Baldur
Andrésson við kvæði Þorsteins
Erlingssonar, Hreiðrið mitt,
grein um sjónvarp og fleiri smá-
grcinii' um ýmis cfni, hinn fasti
ieiklistarþáttur um viðburði á
sviði islenzkrar leiklistar undan-
farna mánuði, þátturirin Raddir
mcð grcinum eftir Jochum M.
ggcrtsson og Snæbjörn Jónsson,
ritsjá um innlendar og erlendar
bækur eftir ýmsa, o. fl.
ttrtfaH4i fráAtyH a^ tiilniriaríkri tferi
Með íslenzka hesta yfir
hájökul Grænlands
Bókin er samin af foringja leiðangursins, J. P. Koch, höfuðs-
manni, en hirtist nú í þýðingu Jóns Eyþórssonar, veðurfræðings.
I hók þessari segir frá æfinlýralegum og djarflegum leiðangri
yfir hájökul Grænlands. Leiðangursmenn voru fjórir, tveir Dan-
ir, eiirn Islendingur og einn Þjóðverji. Þeir létu í haf frá Akur-
eyri 7. júlí 1912 á litlu seglskipi, og sigldu til Austur-Grænlands
norðarlcga. Til flutninga höfðu þeir lítinn vélbát, 10 íslenzka
hesta og nokkra sleða. Ferðin yfir hájökulinn er um 1200 km.
í beina línu. Urðu ]>eir löngiun að ferðast í skafhríð og 30—40 st.
frosti.
Ferðasaga þessi er að því leyti einstæð, að leiðangurinn setti
mest allt traust sitt á íslenzka hesta til þess að flytja farangur
sinn. Hestarnil’ fórust allir, en þeir félagar björguðust á síðustu
stundu.
Ferðalag þetta vakti athygli á sínum tínia. Menn fylgdust með
örlögum hestanna og hörmulegum afdrifum þeirra. Nú eru vél-
búin farartæki á landi og í lofti komin í stað hunda pg’ hesta
í heimskautaferðum. En hugrekki og þrautseigja hinna gömlu
landkönnuða mun þó aldrei fyrnast. — Þess vegna er þetta
sígild bók.
i íi’ • íi •ááv.>v^)V.V:i . JFwwmmmwttMÚigiúkMn
Í«ÍÍÍÍÍ5ÍÍtÍritÍri?>«0;iO««COO«Ceri;iO«riOOC«OOriK>OÍÍOQtOöíStÍöeGQOOOOÍS»OOOí5tS!JtiC«GÍ50!KSOÍÍttí3C!<SKO<iOÍÍOOOOÍX400í>0000«tíOtSOOOÍXKií>«í5ö;ítStÍÍ5ÍSÍÍÍÍtíííC;OOOÍi!:>t