Vísir - 12.03.1949, Blaðsíða 5

Laugardaginn 12. febrúar 1949
V IS I R
RIGÐISMAL
Hvernig fá menn
ingu fyrir krabbameini ?
Ytri áhrif, scni virð-
ast ef til vill mein-
laus, valda ef til vill
sjúkdómnum, eí'tir
nokkra áratugi.
Danskur læknir, dr, med.
Fridtjof Bang, hefur nýlega
skrifað um niöurstöður sín-
ar á krabbameinsrænnsókn-
um á músum.
Styðja þær þá kenningu,
að svonefndur „fálinn
•krabbi- get-i komið fram við
minniháttar meiðsl af mis-
munaridi orsökum og geti
þannig undirstaðan verið
lögð að hinum hræðilegasta
sjúkdómi, sem kemur fram
fyrr eða scinna. Samskonar
ranrfsóknir hafa farið fram
í ýmsunr löndum og telur
„Ugeskrift for læger“ að
færa dýratilraunir og nið-
urstöður þéirra heint upp á
menn. En dr. Bang bendir
á að tilfelli sjáist hjá mönn-
um, sem hægt er að skýra
út frá athugunum hans.
Gamlar skýrslur skýra t.
d. frá því, að sótaradrengir,
sem tóku upp annan starfa,
er þeir voru uppkomnir,
fengu sumir svonel'ndan sót-
arakrabba, máske tuttugu
árum oftir að l>eir lögðu sól-
arastarfið niður. Svipað hef-
ir átt sér stað við ýms önn-
ur störf.
Það sem gerist, þcgar
menn fá s'líkt næmi fyrir
krabhameini, sem ekki
kemur fram fyrr en löngu
seinna, er sennilega á þá
Geöveikrahæli
nota antabus.
Sjúklingar, sem áður urðu
að dvelja lengi á sjúkra-
húsum, snúa nú fljótlega
aftur til daglegra starfa.
Áhrifaríkl lyf gegn alvar-
legum húðsjiíkdómum.
Möguleikar fyrir auknurn
árangri í baráttunni við syf-
ilis, liðagigt og aðra sjúk-
dóma, sem arsenik- og gull-
sambönd eru notuð gegn,
hafa batnað veruleg-a.
A seinustu árum hefur hið
svoncfnda Bal-lyf, sem var
uppgötvað í Englandi á
stríðsárumun og sem var
fyrst og fremst ætlað sem
móteitur gegn gasskemmd-
um, hlotið mikla útbreiðslu.
„Ugéskrift for Læger“, gerir
þessar rannsóknir muni þýða leið, að hið utanaðkomandi
nýja irinsýn við hugmyndir efni, hefir þau áhrif á frum-
vorar og rannsóknir viðvíkj- urnar, að þær skifta sér á
andi uppruná hinna illkynj-, annan hátt en áður. Auk
uðu meina. Ennfremur er þar vissra efna geta t. d. hormon
n að skifta um skoðuri meiðsli verið orsok til þessa. | iögðum sjúklingum. Meðferð hefir ýmist batnað mikið cða Scsher hrifinn af þessu nvja
íkjaridi því, hvaða efni I íyrstu skeður svo ekki | ,}eirra hefir ver-ð críið, VCígna o/ ár/D o/Doí«. lyfi og segir, að ef tekin
i krabba. Mörg þeirra ncilt, sjúka liuman helur i1PSS .,>y 011*0,r i-iPfir hurft nrS Árlerfa knma fvrir 10 .‘lO nnn cnm™nvi mnísfm'ít
sagt, að ef til vill kunni (hvatar) cða blátt áffam lítm hundraðshluti af
menn
viðv
valdi kral)ba. Mörg þeirra ncitt, sjiika fruman hefur
efhi, sem nú eru álitin valda ekki strax hælileika til að
hórilmi eru' ef til vili skað- j hrjótast inn í aðrar framur.
laus riema þegar önnur efrii j ,'-n þegal' það gerist verður
hafi áður skapað dulinn sjúkdómurinn fyfst hættu
Á geðveikrahælum í Dan-
mörku er nú fariö að nota
antabustöflur, töflui-nar, sem
gera mönnum ómögulegt að
drekka áfengi.
■ Tími til athugana á þeim
tílt'ellum, sem Kér er um
að rieða, er að vísu stuttur,
en að því er séð verður, að
svo stöddu, virðast sjúkling-
ar, sem annars héfðu orðið
að dvelja ár cða lengur á
geðveikrahæli, geta nú liorí-
ið að daglegum störfum og
liðið vel. Noti þeir antabus-
töflur, drekka þeir ekki og
fá ekki geðtruflanir þær, sem
lciddu til þess, að þeir lentu
á geðveikrahæli.
Ár livert kemur talsvert
af ofdrykkjumönnum á geð-
veikrahæli. Að vísu eru þeir' verið athugaður og komið í
íæknaði
Árángur af kíkhústaflug-
inu í Danmörku hefir nú
grcin fvrir reynslu Dana af*
þessu lyfi og er því slegið
þar föstu, að enda þótt það sé
ekki fulh-eynt ennþá og því
heri að nota það með var-
kámi, þá sé hér um að i"æða
móteitur, sem verkar á þann
veg, að hægt er að losna við
ýmsa fylgikvilla, sem áður
gátu komið við notkun gull-
og arscniksambanda.
Þessir kvillar voru einkum
slæm bólga í húðinni með
flögnun og svo eksem. Áður
gat tekið mánuði að lækna
þessa kvilla, en nú aðeins
vikur, ef ])ess cr gætt, að
meðfcrðin byrji strax og húð-
einkennin koma í Ijós.
Bal getur komið að. góðu
gagni, þegar um er að ræða
kvikasilfurseitranir, cnn-
í'remur gelur það komið að^
notinn við kopar og zink-
eitranir, sama ter að segja.
um sublimat- og kalomel-
inn- tjós að 60% sjúklinganna
eitranir, sem að vísu eru
sjaldgæl'ar, en hættulegar.
Einkum er prófessor Knud
jarðveg "fyrir sjúkdóíninn.
Hvcrnig dulið næmi fyrir
kiabbameini verður til.
Dr. Bang hefur veilt því
athygli, að mýs, sem eru
penslaðar mcð efni, scm
framkallar krabbamein, fá
legur og því er um að gera
að geta rannsakað frumurnar
á þessu stigi.
J)ess að alltaf hefir þurft að| Árlega konia fvrir 10 —30 væri upp samræmd meðferð
hafa vakandi auga með ]ieim. ])ús. kíkhóstatilfelli i Dan- á byrjandi liðagigt um allt
Nú er hægt að geía ])cim mörku og cr þvi í ráði að landið, með vitamini, gull-
an'tahus, og eftir að húið cl- auka kíkhóstaflugið svo að salti og þegar þörf gerðist,
1 að fyrirbyggja með því, að það taki til alls landsins. Er Bal-lyfi, miindi vera mögu-
þeir freistist ekki til að ætlunin að koma á fót 10 legt að takmarka þennan
drekka áfengi nieðan ]>eir kíkhóstafhigstöðvum dreifð- sjúkdóm, sem kostar landið'
eru úti geta þeir fengið um um allt landið, nieð flug- margar miUjónir.
Með því mætti 0. t. v. tak- miklu meiri möguleika til
asl að komast að raun um,
hvað ]>að er sem kemur hin-
um éi'gínlega krahhmeins-
vexti af stað. Það virðist svo
að ná sér í hinu heilsu-
samlega umhverf-i spítalans.
Þegar sjúklingnum er
hatnað, er hann sendur aft-
sumar ekki meinið ekki fyiTjsem sá liður sé óháður efn-'ur
en löngu éí'tir að tilraunumj imi, Sem olli fyrstu hreyt-'cr
vélum sem sérslaldega væru
ætlaðar lil ])ess. Jafnframt
á að halda áfram visindaleg-
um rannsókmmi á þessari
meðferð því enn hefir ekki
með þær er lokið. Hann
heí'ur gjört tilraunir þannig,
að sumar hefir hann penslað
lítið eitt, þannig að þær (húð-
in) hafa lælmast fljótlega.
Aðrar hefir hann penslað
meira, en ekki meira en svo,
að meiðslin hafa batnað að
því er virst hcfur. Loks er
svo þriðji flokkurinn, sem
hann hefur pensláð mcst,
þannig að bein afleiðing
hefir orðið krabbameins-
iriyndun.
I ])eim tilfellum, ])ar sem
hati hefir átt sér stað, að því
er séð varð (í fyrsta og
öðrum ilokki), hlýtur að
liafa orðið einhver ummynd-
un í frumunum, og þegar
músin hefir gengið nieð sitt
dulda krabhanæmi um
áma, sem svarar til þriðj-
ungs vanalegs aldursskeiðs
Iiennar, byrjar sjúkdómur-
inn al' fullum krafti og hag-
ar sér eins og tilfellin, sem
voru bein afleiðing af pensl-
uninni (þriðji flokkur).
Það er ekki Inegt að heim-
ingunum i frumunni. Slíkar
krabbafrumur geta lifað ár-
um samau innihirgðar í líf-
færam effir uppskurði eða 1
sogeitlum eða þvílíku.
Dr. Bang endar grein sína
með uppástungu um að hefja
rannsóknir á ýmsum sérsvið-
um til að komast nær lausn
þessara viðfangsefna.
Politiken, 28. des. ’48.
tii sinna fyrri starfa. Séð tekizt að finna svo örugt sé,
um, að hann (eða hún) hvers vegna bati á sér stað
komist í hoil andrúmsloft við háflugið.
og ráðanautar spítalans gera | Það var í júní í fyrra sem
ail't hvað þeir getá til að byrjað var að gcra lilraunir
hjálpa hinum fyrrverandi með þessa nýju meðferð á
ofdrykkjumanni og sjá um
að hann taki tölurnar að
staðaldri.
Til þessa virðisl ])essi að-
ferð gefa gó.ða raun og er
það von inanna að áfra-mhalcT 11111. Af þeim
verði á því.
kikhósta. Alls voru rannsal;-
aðir 222 sjúkl. og var þeim
skipl í þrjá hópa. 120 voru
láfnir í klefa þar sem liægt
var að breyta loftþrýstingn-
I forystugrein vikuritsins
er hcnt á ýmis smáóþægindi,
sem eru samfara ])essari með-
férð. «
vægari, matárlyst jókst,
svefninn varð betri. Bagt er
að árangur þessarar með-
fcrðar hafi þó orðið “cnn
hetri i Sviþjóð og Sviss.-
Veikur liður í ransóknum
þessiun er, hvað fá tilfelli
eru til samanburðar. Lækn-
irinn sem stóð fyrir þeini,
fékk aðeins upplýsingar um
20 tilfelli sem livorki höfðu
klefa
var helmirigur
no ■ • 1 r, i fcngið meðferð í klefa eða
mn latinn vera 90 min. 1 loft-1 ,
1 flugvel. Það kom 1 ljós, að
.Hvað viltu vita?
,,SnjcIfur“ spyr: Hvað
kallaði gamta fólkið þessar
sfundir: Klukkan 12, 15, 18,
21, 24, 3, 6 og 9?
Svar; Svarið verður, í
söriíu röð og spurt er: Ilá-
degi, nón, miSaftan, nátfcmál,
miðnætli, c>tta, dagmál, inið-
ur morgun. Þessi heiti munu
Iiafa verið algengnst, en þó
munu ýms önnur heili liaía
velið notuð.
J. Á. spyr: Af hverju er
dregið orðið prjónles? Og af
hverju sögnin „að klykkja
út“?
Svar: í) íslenzkufræðing-
ur, sem 'liafður var með í
ráðum til þess að svara þess-
um spurningum tclur, að hér
sé Hin samsetningu íslenzks
og útléázks Orðs að i-æða. Eri
prjónles merkir fullunna
þrjónavöni.
2) Sögnin að „klykkja" er
dregin af kiukka. Kallað var
að kiykkja út er liringt var
út úr kirkju að lokinni
kirkjuathöfn.
þrýstingi sem svaraði lil 8500
m flughæð, en hinn helming-
urin var sama tima í vana-
]egu audrúmslofli. llinn ein-
kennilegi árangur ]>essara
tilrauna var sá, að 28%
þeirra sem voru útsettir fvr-
ir lágbrýstirig i klefamnn.
batnaði við meðferðina, en
27% þeirra sem dvöidu þ'ar
við venjulcgan loflþrýsling.
Flucið gaf állt annan árang-
ur. Flogið var i 8500 ni hæð
einnig í 90 min. Sjúklingun-
um versnaði óft fyrsta eða
fvrstu tvo dagana á éftir en
fór þvi næst hatnandi að
því er snerti 60% þeirra. —
Hóstaköslin urðu fæm og
aðeins fimmti liver eða 20%;
þeirra fékk eins fljótan bata.
Nú cr í ráði að hafa 30"
fliigvéiar í barátlunni við
kikhóslann og staðsetja þær
í öllum helztu borgum um
allt land. Leitað vcrður að-
stoðar sveitarfélaga og’
sjúkrasamlaga og er ætlunin.
að finna leiðir til þesS að fá-
tæklingar geti fengið „loft-
meðferð“ eins og áður.
FDTAAÐGERÐASTOFA
tníri, Bankastræti 11, hefir
síma 2924.
Emma Cortes.