Vísir - 08.04.1949, Blaðsíða 7

Föstudagdnn 8. april 1949
V I S I R
7
Endurminningar Churchills.
Framh. af 5. síðu.
nötrandi á barmi uppgjafar fyrir hinu mikla veldi, cr
fvlkt var gegn því. Nú hafði það ráðizt miskunnarlaust
á þá, er fyrir skemmstu voru beztu vinir þess og tryggt
sér um hríð óumdeilanleg yfirráð á hal'inu. I>að var öll-
um ljóst, að stríðsstjórnin brezka óttaðist ekkert og myndi '
grípa til hveri'a þeirra í'áða, ei' tiltækileg þættu. Og þetta
var satt.
—o—
Snilligáfa Frakklands gerði þjóðini kleiít að skilia til
hlitar það, sem gerzt liafði við Oran og i kvöl sinni fékk
hún nýja von og nýjan kraft frá þessu nýja ári. Fram-
koma De Gaulles, sem eg liafði ekki rætt viðáður en þetta
gerðist, var stórmannleg og lnð frjálsa og endurreista
Frakkland hefir staðfest haná.
Eg stend i þakkarskuld við herra Teitgen fyrir sögn,
senx J)cr að lialda á lofti. I smáþorpi i grennd við Toulon
bjuggu tvær hændafjölskyldur, er báðar liöfðu misst son
i skothrið Breta, Arið útförina voru allir nágrannar, er
gátu komið þvi við. Báðar fjölskyldurnar beiddust þess,
að brezki fáninn vrði látiiin á kisturnár við hliðina á
]>eini franska og þær fengu bón sína uppfvllla. Þarna sjá-
um við, hvernig andi skilnings með alþýðufólki getur
nálgast hið liáleitá og guðdómlega.
Mundi siðferðisþrek Breta eitt nægja?
Eftir athui'ðina í Oran var það lýðum ljóst, að brezka
stjórnin og þjóðin öll væri staðráðin í að berjast unz
yfir lylvi. En jafnvel þótt siðferðisþrelc Breta væri óbilað,
Jivernig átli að ráða ból á liinum óskaplega cfnalega veilc-
leika? Vitað var, að lxerir oklíar lieima fyrir voru nær
vopnlausir, að frátöldum rifflum. Sannleikurinn var sá,
að við átlum naumast 500 fallbyssur af öllum tegundum
og tæplega 200 skriðdreka af meðal- eða stærri gerðum
í öllu landinu. Margir mánuðir lilútu að líða, þar til verk-
smiðjum oklcar tækist að bæta upp tjónið á skotfærunum
við Dunkirk-undanhaldið, hvað þá meira. Er það því að
undra, ]>ótt heimurinn liafi almennl talið, að dómsdagur
okkar væri lcominn?
Mikill ótli greip um sig í Bandaríkjunum og raunar í
öllum löndum, er enn voru frjáls. Bandarikjamenn spurðu
sjálfa sig, livort rétt væri að varpa fi*á sér hinum tak-
mörkuðu gögnum sínum til þess að Játa undan göfugri
en vonláusri tilfinningasemi. Ættu þeir ekki Iieldur að.
leggja sig alla fram og fága livert vopn, til þess að bæta
úr eigin andvaraleysi? Hér þurfli mjög örugga dómgreind
1il Jkíss að lcveða niður svo sannfærandi og augljósar rök-
semdir. Hin brezlca þjóð stendur i þakkarskuld við liinn
göfuga forseta og hina ágælu Jierforingja lians og ráð-
gjafa, sem aldrei, jafnvel ekki er forsetakjörið fór í Jiönd,
misstu trúna á gæfu okkar og viljaþreki.
Hin léttljmda og óraskanlega slcaphöfn Breta, er eg
hafði þann lieiður að mega lála i ljós með viðunandi orð-
um, liefir ef lil vili riðið baggamuninn. Hér gat að líta
þjóð, sem árin fyrir styrjöldina var komin á yztu nöf
friðarstefnu og óforsjálni, sem hafði leikið sér að lireppa-
pólitík, og Jiafði, illa vopnuð, stey]>t sér út í liringiðu
evrópskra vandamála. Nii varð liún að gjalda bæði dyggða
sinna og undirbúningsleysis. Hún var hvergi lirædd.
Ilún lxauð sigurvegurum Evrópu byrgin. Hún vildi heldur
Játa leggja eyjar sínar i rústir en gefast upp. Þetta liefði
verið fallegt l>lað i sögunni. En til voru aðrar frásagnir
þessarar tegundar. Aþena fór halloka fvrir Spörtu. Kar-
þagó veitti Rómverjum aumkunarlega mótspyrnu. Og
hversu ofl er þess ekki gelið á spjöldum sÖgunnar, og
slundum aldrei getið eða gleymt, að hugdjarfar, stoltar,
áhyggjulausar þjóðir, jafnvel lieilir kynþættir, liafi veiið
þurrkáðir út, svo að nafnið eitt, og stundum ckki einu
sinni það, er eftir.
Fáii Bretar og mjög fáir úllendingar skildu ekki hið
einkennilega tæknilega liagræði, er við nutum sem ey-
Jand; það var heldur ekki á allra vitorði, að jafnvel á
liinuni fálmkenndu árum fyrir styrjöldina liafði sjóveldi
olckar og síðar loftvörnum verið lialdið við. Nær þúsund
ár voru liðin frá þvi er síðast sáust varðeldar í lierbúð-
um erlendra manna á brezkri grund. A hátindi brezkrar
mótspyrnu voru allir rólegir, ánægðir með það lilutskipti
að fórna lífi sínu, ef nauðsyn la'efði. Brátt var það viður-
kennt um allan lieim, jafnt af vinum sem óvinum, að þann-
ig var hugai’far okkar. Ilvað var þá að baki þessa lmgar-
fars? Grimmilegt ofbeldi gat ekki skorið úr þvi.
—o—
Þá var önnur hlið á málinu. Ein mesta hættan, sem
að okkur sleðjaði i júní var í þyí fólgin, að síðasta varaiið,
okkar yrði tekið af okkur og notað til vo.nlausrar mót-
spyrnu í Frakklandi og að flugsveitir oklcar rýrnuðu við
hið stórf'elída flug yfir til meginlandsins, eða fluttar ]jang-
að til barátlu þar.
Ef IlitJer Jiefði verið gæddur yfirnáltiulegri vizlcu hefði
liann dregið úr árásunum á víglínu Fralcka, liaft e. t. v.
þriggja til fjögurra vilcna lilé eftir Dunlcirlc við Signu-
viglínuna og unnið á meðan að undirlxúningi innrásarinn-
ar í England. Þarna liefði liann átt stórliættulega völ og
liefði geíað lcvalið olckur með þvi að annaðhvort yrðum
við að yfirgefa Fralclca eða eyða síðuslu liergögnum olclc-
ar lil ]>ess að tryggja framtiðartilveru olclcar.
Því meira sem við hvöttum Fralclca til þess að berjast
áfram, því meiri var slculdhinding oklcar um að Jijálpa
þeim og því erifðari liefði orðið undirbúningur oklcar að
vörn Englands og umfram allt að liafa lil vara hinar.25
orustuflugvélasveitir, sem allt var komið undir. í þessu
efni liefðum við aJih-ei átt að láta undah, en neitun liefði
sárlega styggl liina stríðandi bandamenn olclcar og liefði
eitfað öll samslcipti oklcar.
Það var því eiginlcga léttir fyrir suma háttsetta lierfor-
ingja okkar, að geta snúið sér að liinu nýja og einfaldara
verlcefni olckar. Yfirþjónninn í einum af herfoi’ingja-
klúbbum olclcar í London sagði eitt sinn við einn meðlim
hans, er var frelcar hnugginn: „Hvað senx öðru líður,
lierra minn, þá lcomumst við i
heimavelli.“
úrslit og við leilcum á
Trésmíðafélag Reykjavíkur
tilkynnir:
Að undangenginni allsherjar atkvæðagreiðslu, er
fram fór 2. og 3. þ.m., hefur félagið samþykkt, að
kaupgjald félagsmanna breytist þannig frá núverandi
kauptöxtum:
Grunnkaup sveina vci'ði .... kr. 4,30 um kNt.
Grunnkaup vélamanira verði .. — 4,50 unx lclst.
Grunnkaup meistara og
verkstjóra verði............ — 4,75 um lclst.
Verði yfirvinna unnin greiðist h»i með 60% álagi
eins og áður og nætur- og helgidagavinna með 100%
álagi.
Breytingin kemur til framkvæmda frá 10. þ.m.
Reykjavík, 7. apríl 1949.
Félag-sstjórnin.
SUtnakúiiw
GARÐUR
Garðastræti 2 — Sími 7299.
Lopi
mai’gir litii'.
VERZl.ff

Lóðboltai
fyrir x’afmagn, kr. 37,25,
45,25 og 86,00.
VÉLA- OG
RAFTÆKJAVERZLUNIN
Tryggvag. 23. Simi 81279.
Otvegum PRESTO-potta til af- #
greiðslu beint til innflytjenda,
gegn nauðsynlegúm leyfum.
Einkaumboð á íslandi:
PRESTO
HRAÐSUÐUPOTTAR
PRESTO-pottainir munu hér, sem í
Bandai’íkjunum og Bretlandi, seljast meir
en allir aðrir hraðsuðupottar samanlagt.
PRESTO-pottarnir sjóða matinn á ]A —
einum fjórða — venjulegs suðutíma.
PRESTO-pottarnir spara tíma og hita,
varðveita bragð, bætiefni og málmsölt í
fæðuhni.
GISLI HALLDORSSON II.M\
Verkfræðingar & Vélasalar
Hanfarsti’æti 8.
Sími 7000.
HOFUM FLUTT
úr Mjóstræti 10 i TJARNARGÖTU 11, sími 7380.
Virðingarfyllst,
JENS SIGURÐSSON, vélfræðingur
RIT& REIKNIVELAR