Vísir - 23.04.1949, Blaðsíða 4

y i s t r
Laugardaginn 23. april 1949
D A G B L A Ð
Ctgefandi: BLAÐACTGÁFAN VlSIB H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifsiofa: Austurstneti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 16(i0 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.

Svavar
enn.
Það er ekki sönnuri fvrir
listgildið eitt nema svo sé
þegar talað er i heimi tvíræS-
is er það þeirra seni færa til
betri vegar að tala hreint.
Listamaður á á liættu að
verða brautryðjandi fyrir
leiða á list, en það er eklci
listirini að kenna eða þeim að
þakka er leiðan fá, það er
vottur um þnelkun geníisins.
Eg býst við að svona maður
F., ... . sé SvaVar Guðnason og eg
íarlogm vom til umræðu ia Alþmgi iynr hatiðma og
„ ... . „ * . ... , , i, bvst við að hann hafi gegn-'
vom afgreidd til þriðju umræðu með greiðsluhallaI * ’ v .....
sem nemur 30 nnlljonum krona. Slik algreiðsla er mjog .. , , ' ,r
. , v .... ,. . .. . ... , „ * v tvo andstæð prof, af eigm
oveniuleg, að íiarlogm ían til siðustu umræðu með svo ,
•’ s’ •' n leiða a almennum listvismd-
um, sem bonuin finnst trú-
I lega pössuð, hitt er sjálfs-
hrifning að órevndu, sem ó-
Greinaigerð Landsbankans.
I.járlöghi vom til umræðu iá Alþingi fvrir liátíðina og
vom afgrcidd til þriðju umræðu með greiðsluhalla
stórkostlegum greiðsluhalla, og án þess að noklcíar tillögur
hafi komið fram lrá- fjárveitinganefnd eða ríkisstjórn
um það hvernig mæta skuli þessum halla.
Fjárlögin, eins og þau voru afgreidd til þriðju um-'. 'I ,. ,. ‘
■' ^ H 1 . • fullnægiandi listform. Petta
ræðu, bera það með ser. að hja þessu þmgi er wgvixr lveilIll-í,^. e4? við að Svavar
stefnubreytiugar að vænta í tjármálum nk.sms. Þetta Guðuason hafi ,Jurft aö af.
þing ætlar auðs.jáanlega að halda áfram otrausnarstetn-, skj..fa m , ag koluasl aö
_ I I. .. .. ‘V i . 1 .. ... 1 .... . 1*. ..... . . I I. 1 1 v ■ v r liilic L
unni þangað til opinber (jármál éru komin í vonlaust
jafnva-gi í snerting liiuna
öngþvciti. Bíkisstjórn og þing skelhr skollaeyrunum við uörgú að einbverju lcvti ó-
öllum viðvömnar róddum, innan þmgs og utan. í ræðu skiljaIllcgu jieillia, frammi
þeirri, sem Björn Olafsson liélt á þingi fynr skönnuu, *fv].h. SÍUU1U eifiiu þeglJskap,
um rikisreksturinn og fjármálastetnu þingsins, benti gem luaglir fyrir |lvi ósann-
haim á þá hiettulega þróun, sem nú ler l'ram í fjármáluin, an|e,fa var ekki ajjj j)aó ,(æjj
atvinnumálum og viðskijilum vegna þeirrar gifurlegu ekki°eitthvað vérið ófundið
eyðslustefnu sem bér hefur verið rikjandi og hinnar fyrir jiauu sein vngar ag
óhcmjulegu fjárfestingar, sem siglt hefur í kjöli'arið. I jöra sig hæfan hvenær
I ræðu sinni gaf liann þær ujjjil.vsingar, að liann og fvrr eða seinna — hver veit
aðrir jringmenn hefðu þá fvrir skönimu • l'engið greinai--j_Á en £r 0(, aitjir líða.
gcrð frá Landsbankanum, er fjallaði um fjármálaástandið.
Sagði liann að þessi greinargerð rinindi að líkindum vera
„harðasti dómur sem nokkur jijóðbanki hafi kveðið ujip
yfir ljármálastefnu Jrings og stjórnar síns cigin lands“.
1 greinargerð þessari segir Jjankinn, að verði ekki mjög
bráðlega brevtt um stefnu i ojjinbemm fjármálum, jiá jfj eftir í skúmaskotum vegna
mundi núvcrandi ástand lialda áfram að versna og enda ])eSs að listkaupcndur, sem í
að lokum með l'ullkominni ringulreið í efnahagslífinu.1 rauniitni bera listina fram lil
B. Ó. sagðist álíta að það væri skylda ,(stjórnarinnar sigurs, fvlgjast ckki með of-
eða Landsbankans) að birta greinargerðina ojrinberlega, * abstration. Þarna er liættan.
svo að jjjóðin gcti séð Iivað bankinn segir um i'jánnála-! ÞeSsa vegna vantar nú lista-
form sem valið er í málverki
fyrir jáfngildi þess sem bægt
er að sýna. — Einungis er þá
orðið um jjegriskap að ræða
og gagnkvæm mannréttindi,
maður sem er málari á því
ekki að vera öfundsverðari
en annað fólk, j)ó hann viti
því fremur en því sé tniað,
að tians timi kemur að af-
skrifast sem listamaður —
þegar áliorfandinn tekur að
sér muninn á því sem gæti
orðið verðmætasti blutinn
fvrir það sem reynt var að
sýna og hinu sem ekki tókst
liafi það ekki hafst -— jafn-
vel þó góðu takmarki væri
náð hvenær |>að veit eng-
iim. En þetta hlýtur að vera
til. —- Að áhorfandinn verði
listamaðurinn við að 110143 á
verkið - - kannske i dag
kannske á morgun. — Ein-
livern tíma kannske öldum
seinna. Svavar Guðnason má
mótmæla þessu — en liann
mótmælir ekki listasafninu,
býst eg við.
Jóh. S. Kjarvat.
Þegar í riki ]>egnskaparins
er farið smábæjárleið á sjö j
mílna skóni verður einstakl-j
ingsframtakið, sem er bæði j
undan og eftir timanum, skil-
ástandið. Greinargerðin hel'ur ekki enn verið birt og sum
blöð hafa l'orðast eins og heitan etdinn að minnast á að
hún væri fram komin, el'tir að B. Ó. gaf um j>að upplýs-
ingar. Hvers vegna liefur greinargerðin ekki verið birf?
Er J>að ríkisstjórnin, sem vill ekki aö hún komi fyrir
almcnnings sjónir, eða er ]>að Landsbankinn sem neitar
að láta birta hana? Eða er ]>að kannske álit ráðandi manna
að leyna eigi j>jóðiua slíkum málum, sem snerta meira
tímanlega velferð liennar en flest annað?
Ef leyna á |>jóðina því, sem þjóöhnnkinn segir um
núverandi ástand opinberra fjármála, j>á getur j>að ekki
sprottið aí' öðru en því, að |>ing og stjórn ætla sér að'
halda áfram þeirri fjármálastefnu, sem bankinn varar svo
sterklega við og segir að hljóti að enda með fullkominni
ringlureið í efnahagslíl'inu. Hið sanna mun koma fljót-
lega í ljós.
Svartur markaður.
IWiklar og háværar sögur ganga um það, að ótögleg við-
skipti eigi sér stað milli Islendinga og amerískra starfs-
manna á Keflavíkurflugvelti, jiannig að liinir síðarnefndu
selji dollara fyrir margfalt géngisverð. Þcssi orðrómur
er svo ]>rálátur og svo margar sögurnar, sein ganga manna
á milli al' þcssum viðskijitum, að j>að lilýtur að vcra al-
nienn krafa, að islenzk stjórnarvöld láti athuga mál þetta
og geri nauðsynlegar ráðstafanir lil að stöðva j>etta gjald-
eyrisbrask, el' sannast að það eigi sér stað. Telja verður
vafalaust, að ríkisstjórn Bandaríkjanna, sein er aðili að
Koflavíkursamningnum, sé ókunnugt um orðróm þcnna,
J>ví annars mundi hún gera öflugar ráðstafanir tit |>ess að
útrýma svartamarkaðsbraski á vellinum og þannig koma
í veg fyrir, að sambúð landanna geti stafað liætta af j>ess-
um sökum. Meðal almennings hér er gjaldeyrisbrask þetta
dæmt mjög harðlega og furðar niarga að orðrómurinn skuti
ekki kveðinn niður, ef hann er rangur.
safn ineira en nolckru sinni
f'yrr vegna andstæðnanna,
sem ]>egar hafa skapað
þroskað lislform af nýgræð-1
ing og vorliug.
Lislin er raunliæfu sviði i
abslrakt sem starf
hvaða‘
Guðmundur frá
Miðdal*
er með hreSt og tærl lofts-
lag stigiim niður lil vor af
iSegullitafjöllum með nýjan
myndflöt mjúkan og bjartan
þar voru hreindýr.
Allar eru myndirnar sér-
kennandi fyrir Guðmund,
sem mest leggur uj>p úr þvi
að vera bara maður, en þá
gæti orðið til list en græn-
golantli og rauðglóandi tor-
færur snillingsins sýna að
viðurkenndri sjón er oft slillt
i það hóf með veðrabrigðum
að maður ]>arf að koma oft
á sýningu lil að sannfærast
um að eigin trúnaður við lisl
sé ekki táldreginn.
Einmuna torg út að jökul-
sambyggingum — svöðull og
slomj) i pollum á langri leið
- eða veiðivötn, þoka mið-
fjallabönd litskreytingum er
ekki muskulegt nærsýnið ef
vel er að gáð spaðað eða
pensíldrifið „studium“ eitt-
hvað þessu likt talaði Ásgeir
Bjarnþórsson á sýningunni.
Krákuskelja perlugljái er
brimfölvi haustlahdslagsins
með sumarhríslu eftirstæður
sem ókvíðnar tilfinningar er
ekki nema snillings.
Rildð befir ausið út fé í
málara árum saman, ke\-pt
jöfnum höndum — nii kem-
ur til kasta þeirra, sem hljóta
að vera komnir á þroska-
braut — að unna þessu ríkis-
safni ]>jóðarl>úsins þvi er þeir
álita bezt hjá sér líver og
einn — svo sem rúm leyfir
— ]>að er méiri gróði fyrir
heiminn — það er gestur og
gangandi sér að hér sé góð
beild. —
En þó ba'gt væri að hola
niður hjá einstaklingum útan
lands og innan öllu því, sem
í niðurröðun gæli sýnt rétta
og ólogna myiul af sambýli
listamanna og þjóðar og
þjóða. Og hananú.
Jóh. S. Kjarval.
Samið við
Breta um

Gengið hefir verið íil fulln-
ustu frá viðskiptasamningn-
um milli íslands og Bret-
lands, en samningar hafa
staðið yfir að undanförnu.
Brelar kaupa af okkur ís-
i'iski, en við kaupum af þeim
fiski, en vð kaupum af þeim
kol, stál og aðrar vörur. Við-
skipti’milli landana í ár vcrða
ekki minni en árið 1948. —
Einnig hefir verið samið um
fisklandanir til'Bretlands, svo
sem Visir liefir áður skýrt
frá.
BERGMAL
„G. S.“ liefir sent mér
stuttan pistil tim áhugamt
sitt. Hann segir: „Mér hefii
flogið í hug, í sambandi vii
heimboð mætra Vestur-ís
lendinga undanfarið og á
næstunni, hvort ekki mætti
minnast þeirra manna af ís-
lenzkum ættum, sem létu
lífið við varnir íslands á
stríðsárunum.
Þaö hafa ekki farið miklai
sögur af því, hversu margir
Vestur-íslendingar, sem héi
höföu bækistiiövar á striösár-
uriuiri, létu iifiö viö }>au skylclu-
' störf . A stríðstimunum var
aldrei greint frá ]>vi, hvert
nianntjón varö á flugílota þeim.
sem hér liaföi bækistöövar og
svijjaöist uni eftir kafbátum
I’jóöverja unihverfis landiö eöa
langt suöur um Atlantshaf. —-
Aleöal þeirra njanna, sem íéllu
eöa fórust meö ílugvélum héð-
an liafa vafajaust veriö ein-
hverjir X’cstur-ísjendingar og
aö minnsta kosti er mér kmm-
ugt um' einn, sem íórst meÖ
.nigvet, er her hatöi bækistöð.
*
Þessarra manna hefir
hvergi verið minnzt hér é
landi, þótt þeir hafi lagt það
í sölurnar, sem dýrmætast
• er. Þeir voru að vísu ekki
einungis að verja ísland, en
var ekki barátta þeirra okk-
. ur í hag, þótt við segðum
engum stríö 4 hendur?
»
Alér fyndist ekkert á móti
því — og raunar vel sæmandi
— aö ]>au félög, sem mest vinna
rö aukniun terig’slum milli ís-
lánds og skyldmenna okkar
vestan hats, gengju fram fyrir
skjöldu og revndii meö ein-
hverju móli aö halda minningu
bessarra föllnu V'estur-fslend-
inga á lofti. Þeir eiga það skiliö.
Slikt minnismerki þyrfti livorki
aö vera stórt né dýrt. Þaö á að-
eins aö vera þannig ár garöi
gert, aö hægt sé aö sjá, aö við
kunnum hinum föllnu frænd-
um okkar þakkir fyrir skerf
þeirra i bafáttunni fvrir frelsi
okkar. Minna geturii viö ekki
verið þekktir fyrir.“
*
Það virðist vera mikill á-
hugi fyrir þeirri hugmynd,
sem fram kom á Alþingi hér
um árið, að Esja og Hekla
yrðu send í skemmtiför með
íslendinga til Suðurlanda.
Hefir gosið upp sá kvittur
nú, að hrinda eigi þessu í
framkvæmd á þessu sumri.
*
Flafa ýmsir hrlngt til Visis
og spurt blaöiö, hvort ]>aö vissi
nokkuö um ]>etta, en fyrir
skemstu hafði þaö fengiö þær
upplýsingar hjá Skipaútgerö-
inni, aö engin ákvöröun heföi
veriö tekin um þetta mál. Þaö
veröur líka erfitt aö senda skij>
svona langa leiö í sumar, þegar
Hekla veröur sifellt i íeröa-
mannaflutningum til Glasgow,
svo aö sennilega þurfa ménn
ekki að liugsa til suðurlanda-
íeröa fyrst um sinn. En hver
veit hvaö veröur, þegar nýi
Gullfoss kemur til skjalanna?
Þá mætti taka máliö upj> á ný.