Vísir - 02.09.1949, Qupperneq 4

V I S I R
Föstudaginn 2. september 1949
irisiR
DAGBLAÐ
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VlSlR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
AfgreiÖsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Traustir skulu hornsteinar
n
Sumar cftir sumar liafa síldveiðar brugðist, að því er
yarðar afla hinna einstöku skipa, þtitt heildar afla-
magnið liafi verið um eða fyrir ofan meðallag. Þátttaka
i síldveiðunum liefur yerið óvenjumikil tvö síðustu árin,
sem leiðir annarsvegar af því, að löndunarskilyrði hafa
hatnað til stórra nvuna við allt veiðisvæðið, þar eð nýjar
verksmiðjur hafa risið þar upp, en jafnframt hafa litvegs-
menn verið hyattir til síidarútgerðar af opinberri hálfu,
enda hefur ríldð átt mikilla hagsmuna að gfeta vegna
rekstrar síldarverksmiðja sinna, sem verða að fá sem mest
aflamagn, þannig að rekstur þeirra fái borið sig.
Reyndur útvegsmaður gat þess nýlega í viðtali, er
birtist hér í blaðinu, að öll sildveiðiskipin myndu rekin
með halla á siimrinu, ef .frá væru talin þrjú eða fjögur.
Þetta er vafalaust rétt. Afkoma margra skipauna, og
Fær Tito 20 millj.
dollara lán?
Einkaskeyti til Vísis frá U.P.
Orðrómur gengur um það í
Washington, að utanríkis-
ráðuneylið þar hafi lagt til að
Júgóslövum verið veitt 20
milljón dollara riðskiptalán.
Eins og knnnugt er liyfir
stjórn .Túgóslariu verið að
jþreifa fvrir sér um lán i al-
þjóðatiankanum og fengið
daufar undirtektir. Fór
stjórnin fram á 50 millj. doll-
ara lán og var sendinefnd
send til Júgóslaviu til þess að
kyima sér hver miklu láni
Júgóslavar þyrftu á að halda.
Fregnin frá Washington
liermir að líkur séu á að lán
þetla verði vcitt á na'stu fjór-
inn vikum.
.1 úgós tavneska stj (’> rn i n
ætlar a'ð verja láni þessu lil
kaupa á landhúnaðarvélum
og ýmsum vélum til iðnað-
arframleiðslu. Þeir hafa
boðist til þess að endur-
greiða það með ýmsum
máhntegundum, sem eru
mikilvægar yið framteiðslu
• iiernáðartækja.
Miyndan, sem
aliir bíða eftir.
Nýja Bíó er nú byrjað að
sýna bandarísku stórmynd-
ina „Sigurvegarinn frá Kasti-
líu“ (Captain from Castilte).
Sagan, sem myndin er ger'ð
eftir birtist sem framhalds-
saga í Visi, og vakti þá óvenju
Jirifningu og vinsældir.
í myndinni, sern er tekin í
,.tecknicoIor“? fer Tyrone
Power með aðalblutverkið.
Önnur veigamikil tilutverk
eru í höndum Jean Peters,
Cesar Bomero, Jobn Sutton
og Lee J. Cobb.
Mynd þessi liefir tivarvetna
vakið liina mestu athygli,
þar sem hún hefir verið sýnd
annars staðar í Iieiminum,
enda óvenju glæsijeg pg r-
hurðarmikil.
Magnus Thorlacius
liæs taré t larlögniaður
málflutningsskrifstofa.
Aðalstr. 9 sími 1875
(heima 4489).
Hadiogrammólónn
Til sölu fallegur radio-
fónn. ásamt nokkrum
pjötum. Verð lcr. 2(KKI,()0.
Upplýsingar í Garðastræti
49 eftir kl. 8 i kvöld og á
morgun.
Aígreiðslustúlka
óskast.
Vega, veitiugastofa,
Skólavörðustíg 8.
Uppl. í sima 2423 og 802íi2
það sumra þeirra stærstu, er svo hághorin, að þau hafa
tæpast aflað fyrir einnar viku úthaldskostnaði, og lilýtur
þá hallinn að vera stórfelldur á sumrinu. Fjöldi útvegs-
manna er gersamlega eignalaus og' skuldum hlaðinn, en
af því leiðir að erfitt rnun þeim revnast að efna til ann-
arrar útgerðar, þar eð rekstrarlán verða tæpast fáanleg
hjá lánssfofnunum.
Þær raddir hai'a heyrst, að ástæðulausl væri að hlaupa
undir bagga með útgerðinni, þar eð sá siður hefði tiðkast
hér áður og fyrr, og illa staddir útvegsmenn hefðu hrein-
lega verið gerðir upp, bú þeirra verið tekin til gjald-
þrotaskipta og allar eignir af Jieini teknar. Bétt er það að
vísu, að sá máti var á liafður, en menn verða að gæta
hins, að slíkur aflabrestur, sem átt hefur sér stað síðustu
fimm árin, mun vera algjört einsdæmi og það er ekki einn
og einn útvegsmaður, sem orðið hefur fyrir tapi, heldur
allir þeir, sem ráðist hafa í síldarútgerð og verður þá hvorki
sleifarlagi né fyrirhyggjuleysi uin kehnt. Menn, sem urðu
fyrir óhöppum eða stórtöþum Voru gerðir gjaldjirota, ef
svo bar undir fyrr á árum, en J>á var hcldur ekki um að
xæða algjöran aflabrest hjá útveginum í heild.
Jafnvel þótt til álita kæmi, að gengið yrði Iiart að út-
vegsmönnum, vegna óhappa þeirra og skulda, mvndi slík
eðferð reýnast vifatilgangslaus. Lánsstofnanirnár myndu
sitja uppi með óseljanlega báta, sem grotna myndu niður
í vanhirðu, Jiar eð nú er svo komið, að flestir Jjeir, sem
citthvað fjármagn hafa undir höndum, forðast útgerðina
eins og heitan eld, en kjósa frekar að verja fé síuu í ein-
hvcrja ölsöluholu, skemmtistaði eða útlánsstarfsenii, þar
sem slíkt gefur beztan arð og fljótteknastan. Að slíkri öfugj-
þróun er höfuðskömm, jafnt fyrir Jiá einstaklinga, sem héf
eiga hlut að máli, sem Jijóðfélagið í heild. Hvar er liag
þjóðarinnar komið, ef menn vilja ekki lengur leggja fé
fram til J>ess atvinnuvegar, sem ávallt hefur reynst J>jóð-
inni notadrýgstur, og skapað hefur almenningi allan auð
og umbætur, sem gerðar hafa verið í landinu á síðustu
áratugum?
Menn verða að gera sér ljóst, að umbótum í þessu efni
verður ekki fram komið, nema því aðeins að útveginum
og útflutningsframleiðstiinni verði sköpuð heilbrigð skil-
yrði, þannig að í'jánnagnið leiti af sjálfu sér til slíks at-
vinnurekstrar. Þeir menn, sem enn stunda útgerð, eru
frekar verðlaunaverðir en refsiskyldir fyrir framtak sitt
og kjark. Sagt Iiefur verið að engir nema vitfirringar eða
menn, sem hefðu engu að tapa, vildu nú ráðast í útgerð, —
<‘ii á vitfimngu eða hirðuleysi þessara manna veltur öll
afkoma þjóðarbúsins, og Jiá vrði öðrum atyinnugreinum
bælt, ef útgerðin legðist niður eða biði stórfellda lmekki.
Hagur þjóðarheildarinnar í dag og framtíð hennar öll
veltur á þvl hversu til tekst um bjargráð til handa útveg-
inum. Vélbátaútvegur er þýðihgarmesti atvinnurekstur í
landinu, Jiar eð hann skapar og sfendur undir flestu öðni
íitvinnulifi og alliliða framförum. „Tnmstir skulu horn-
steinar hárra sala“, segir hið fornkveðna, og svo er enn
í dag.
♦ BERGMÁL ♦
Það er víst gagnslaust að
reyna að neita því, að haust-
ið er í nánd. Úr þessu er
víst gagnslaust að spóka sig
mikið á sjóbaðstaðnum í
Nauthólsvík, enda þótt ef til
vill verði einhverjir víkingar
til þess að bjóða veðráttunni
byrginn enn um nokkra hríð.
>>:
1 gær var auglýst, að bað.-
vörðurinn, sem til þessa hefir
verið á sjóbaðstaðnum i Reykja-
vík hefði hætt störfum, eins og
vonlegt er. Þar héfir hann starf-
að í sumar í sambandi við skrif-
stofu borgarlæknis, sem mjög
hefir lagt sig frant um að gera
baðstaðinn sem vistlegastan og
öruggastan og á þakkir skilið
fyrir þá framkvæmdasemi.
Þessi litla auglýsing var enn ein
áminning um það, að skamm-
degið og kuldarnir færast yfir
okkur, rétt einu sjpni,, en við
]>ví verður varta gert, nú frekar
en endranær.
Aðsókn fólks í þenna sjó-
baðsta'ð Reykvíkinga hefir,
eftir atvikum verið mjög
sæmileg í sumar, eins og
skýrt hefir verið frá annað
kastið i fréttum Vísis. óefað
myndu jafnvel fleiri sækja
hann ef betur væri auglýst,
hvernig þar er umhorfs eftir
breytingar þær og lagfæring-
ar, sem þar hafa verið gerð-
ar. En væntanlega kemur
enn vor á sínum tíma og þá
geta menn enn á ný notað
sjó og sólskin í Nauthólsvík.
jJí
En mn leið og hausla tekur
heinist hugurinn að mjög þýjS-
ingarmiklum viðfangsefrutm,
nefnilcga skólahaldi Revkvik-
inga. Nú eru nýju fræðslulögin
sem óðast að koma til íram-
kvæmda og með mjög aukið
skólahald, eins og frásagnir
dagblaðanna siðustu daga. hera
með sér. Tveir nýir gagnfræöa-
skólar verða teknir í notkun, og
er |>etta mikil aukning, enn eiu
sönnunin fy.rir hraðfara vexti
þessa hæjarfélags. Menn þurfa
ekki að vera ýkja gamlir til
]>ess að muna eftir því, að ekki
var nema einn gagnfræðaskóli í
Reykjavík < \ menrua.skótaiuim,
en síöan koniu ÁgústS- og
Ingimarsskólarnir), en nú hæt-
ast sem sagt tveir við, auk
tveggja deilda, sem veröa til
húsa í barnaskólanum.
*
Að sjálfsögðu ber að fagna
því, að ungmennum Reykja-
víkur gefst meiri kostur til
menntunar en áður tíðkaðist,
og vafalaust stönduin við ís-
lendingar mjög framarlega
nú með hinum nýju fræðslu-
lögum, hvað unglingafræðslu
snertir.