Vísir - 14.01.1953, Blaðsíða 5

Miðvikúdaginn 14. janúar 1953.
VÍSIR
Olíuinnflutningurinn hefir 12-
faldazt frá stofnun h.f. Shell,
Það var fyrsta félagið, sem flutti
olíu til landsins með tankskipum.
Þenna dag fyrir aldarfjórðungi var gengið frá stofnun þess
félags, sem hefur æ síðan verið nátengt helzta atvinnuvegi
þjóðarinnar, sjávarútveginum. En þann 14. janúar 1928 var
Shell á íslandi stofnað fyrir tilstuðlan nokkurra athafnamanna,
og voru á vegum þess félags byggðir fyrstu olíugeymarnir hér
á landi.
í tilefni af aldarfjórðungs-
afmæli þessa þjóðkunna félags
átti tíðindamaður Vísis stutt
viðtal við Hallgrím Hallgríms-
son forstjóra Shell, en hann
hefur verið starfsmaður félags-
ins frá stofndegi.
Það voru 5 þjóðkunnir menn,
sem stofnuðu Shell á íslandi,
þeir: Magnús Guðmundsson
fyrrv. ráðherra, Björgúlfur
Ólafsson læknir, og stórkaup-
mennirnir Gísli J. Johnsen,
Hallgrímur Benediktsson og
Hallgrímur Tulinius.
Landsverzlunin með olíu háfði
þá nýlega verið lögð niður fyrir
atbeina sjálfstæðismanna á
þingi, og grundvöllur því fyrir
stofnun olíuinnflutningsverzl-
unar. Það kom líka fljótt á dag-
inn að mikil þörf var fyrir
stofnun félagsins, því þegar
Shell á íslandi hóf innflutning
sinn á olíu hrapaði olíuverðið
Fyrstu stjórn félagsins skip-
uðu þeir: Magnús Guðmunds-
son, Hallgrímur Tulinius og
Björgúlfur Ólafsson. En Háll-
grímur Tulinius var fyrsti
framkvæmdastjóri félagsins,
eða til ársins 1935, er hann
sagði af sér formennsku vegna
vanheilsu og núverandi for-
stjóri tók við.
Þegar í upphafi var miki’,
nauðsyn þess að breyta inn-
flutningsverzluninni á olíu, en
fram til þessa hafði öll oií?
verið flutt inn á tunnum. En
jafnhliða undirbúningi að
stofnun félagsins var haí'izt
handa um byggingu olíugeym-
anna í Skerjafirði, sem voru
fyrstu geymarnir, sem hér á
landi voru reistir. Markmið
félagsins var að flytja olíuná í
sérstökum tankskipum til
landsins, og komast með þvi
móti að betri kjörum, sem ork-
uðu til verðlækkunar á þessari
nauðsynjavöru fyrir utveginn.
Bygging olíugeymanna við
Skerjafjörð, ásamt 200 metra
langri bryggju, gerði það mögu-
legt að hægt var að hefja inn-
flutning hingað á olíu með sér-
stökum olíuflutningaskipum,
og kom fyrsti farmurinn hingað
með skipinu Donax, 5000 smá-
lesta llutningaskipi, 27. des,
1927.
Kaupir eigið skip.
Ekki var hér látið staðar
numið heldur strax á næsta ári
unnið að því að koma upp oliu-
geymum í helztu verstöðv>:m
úti um land. Og voru fyrstu
geymarnir reistir í Vestmarma-
eyjum og Njarðvíkum á v. .g,-
um Shell, en síðan á ísafirði,
Sigiufifði, Aitureýri qg ^kr^r,
nesi. Síðar voru svo reistir
géymar á Aústfjörðúm. FÞöt-
léga kom það i ijós, að að* nýja
félag varð-
til flutninga á olíu úr stöðinni
í Skerjafirði til geyma' úti utn
land. Var þá hafin smíði Skelj-
ungs, sem kom hingað til iaiíds
árið 1928.
Stofnun Shell á íslandi hafði
geysimikla þýðingu fyrir is-
lenzka útvegsmenn, því sá
innflutningsmáti, að flytja alla
olíu til landsins með sérstökum
tankskipum, varð til þess að
olía lækkaði strax í verði, eihs
og áður er sagt. En það var og
meginatriði, að geymum var
komið upp víða um.landið, sem
tryggði það að oftást ■ mátti
ganga út frá sem vísu að olía
væri fyrir hendi, þegar hennar
var þörf. Auk þess var þessu
samfara sparnaður í því, að
meðan olía var flutt inn á tié-
tunnum, vildu þær oft leka, og
var það auðvitað bein sóun
verðmæta.
Innflutningur
12 faldast.
Fyrsta árið, sem Shell starf-
aði, var olíuþörfin auðvitað
mun minni en hún er nú, og
var t. d. innflutningurinn árið
1928 aðeins um 15 þús. smá-
lestir. En s.I. ár, árið 1951, er
innflutningurinn orðinn 180
þús. léstir, og þó staría nú hér
önnur stór olíufélög á svipuð-
um grundvelli og Shell. Shell
er þó fyrsta félagið, sem fór
inn á þá braut að útrýma tunnu.
flutningnum með því að notast
við tankskip.
Skeljungur varð líka brátt of
Iítið skip til þess að anna flutn-
inginn á hafnir landsins, . og.
var þá fengið annað skip, er
hlaut sama nafn. Nýi Skelj-
ungur, er var helmingi stærri,
tók til starfa við flutninga 1948.
Og nú er enn þörf á stærra
skipi, sem mætti ekki vera
minna en 7—-800 lestir.
Auk þess, er nú hefur verið
getið, hafa á . vegum félagsins
verið settar upp benzínaf-
greiðslustöðvar við alla þjóð-
vegi. í þessu efni reið Shell
einnig á vaðið, en stöðvar þess-
ar, sem nú þykja sjálfsagður
hlutur, hafa átt mikinn þátt.j
því að greiða fyrir alls konar
ferðalögum og flutningum á
landi. H^fa , benzíngfgreiðslu-
stöðvar einkum komið sér vel
fyrir alla bændur og í því rík-
ari mæli sem algengara hefur
orðið að nota alls konar vélar
og farartæki með benzínmótor-
um. Nær allur flutningur á olíu
eða benzíni á landi fer nú fram
með geymisbílum, svo tunnurn-
ar eru einnig að verða úr sög-
unni.
Eftiriaunasjóöur
stavfsfólks. _f '
Þá má.aÖMgkurn geta þess,
að Shell . .fí§&ir frá fyvstu bið
. rey ht aö búa vél að starfsfóBd
steinolíu fyrir ofan heimsmark-
aðsverð, eða það verð, sem hægt
myndi að fá með frjálsum inn-
flutningi.
Aðalatriðið var auðvitað að
fá einkasöluna afnumda vegna
útvegsins, enda sannaðist það,
að þegar hún var lögð niður,
lækkaði olíuverðið. Minnist
Gísli ýmissa skemmtilegra at-
vika í sambandi við stofnun
Shell á íslandi, einkum þegar
kunnur stjórnmálamaður við-
hafði þau orð, er byggð var
olíustöðin við Skerjafjörð, að
verið væri að koma þar upp kaf
bátahöfn. Svo mikilli mót-
spyrnu mætti málið fyrst í stað,
sem nú hefur sýnt sig að hafa
verið eitthvert mesta nauðsynja
mál, sem um getur.
MARGT Á SAMA STAÐ
LAUGAVEG 10 — SIMl 3387
Hallgr. Fr. Hallgrímsson,
forstjóri Shell á íslandi.
sínu. Hefur því auðvitað fjölg-
að eftir því sem starfsemin hef-
ur færst út og orðið víðtækari.
Þegar félagið hóf starfsemina
var starfsliðið 26 menn, og þá
taldir með þeir, er unnu við
Skeljung, en nú starfa alls hjá
félaginu 90 manns. Snemma
var stofnaður eftirlaunasjóður
starfsfólks, sem er mjög hag-
kvæmur fólkinu, og tryggir því
eftirlaun, þegar það hættir
störfum við 60 ára aldur. Shell
á íslandi var líka með fyrstu
félögunum, er kom því fyrir-
komulagi á, að fólk gæti matast
á vinnustað, bæði í Skerjafirði
og á skrifstofunum. En nú hef-
ur það fyrirkomulag verið víða
tekið upp, og þykir sjálfsagt
fyrir það starfsfólk, sem býr
fjarri vinnustað.
Núverandi stjórn Shell á ís-
landi skipa Björgúlfur Ólafs-
son foi-maður, Hallgrímur Bene
diksson, Hallgrímur Tulinius og
Hallgrímur Hallgrímsson.
Þess mætti geta til fróðleiks
í sambandi við stofnun Shell
á íslandi og þá íramþróun, er
hlaust af starfrækslu þess fyr-
irtækis, að einn forystumann-
anna, Gísli J. Johnsen, var fyrsti
maðurinn, sem byggði hér á
landi tankgeymslu fyrir olíu,
þótt í smáum stíl væri. Það var
1919, er Gísli var útgerðarmað-
ur í Eyjum, að hann festi kaup
á hæfilega stórum olíugeymi
fyrir þarfir Vestmannaeyja. —
Var geymirinn kominn til Vest-
mannaeyja og hafin uppsetn-
ing hans, ér iandsverzluuin á
olíu skall á, og naut hann þvi
aldrei ánægjunnar af fyrir-
hyggju sinni. Sló einkasalan
eign sinni á geyminn og vav
hahn fluttuf á brott úr Eyjum.
í stúttu viðtáli, er tíðinda-
maður bláðsins átti í gær vie
hirin kunna athafnamánn,
skýrði hann frá því, að einmivt
þessi málalok hefðu hvatt hann
til að beita allri orku sinni, til
þess að fá landsverzlunina með
olíu afnumda, sem og síðar
tókst, eins og kunnugt er.
Það var sannfæring Gísla að
landsverzlun með olíu væri ó-
hagstæð fyrir landsmenn og
ekki sízt allan útveg lands-
manna. í f jörugúm bréfaskri'ft-
'uimer hahri átti víð ^íkiástjó'rh-
ina- allt frá 1924; færir hann
fram mörg og mikilvæg rök
að' því áð: landsverzluriín séíji
Auglýsing
um söluskatt
Athygli söluskattskyldra aðilja í Revkjavík skal
vakin á þvi, að frestiu- til að skila framtali til skatt-
stofunnar um söluskatt fyrir 4. ársf jórðung 1952 renn-
ur út 15. þ.m.
Fyrir sama tíma ber gjahlendimi að skila skattin-
um fyrir ársfjórðunginn til tolLstjóraSkrifstofunnar og
afhenda henni afrit af framtali.
Reykjavík, 12. jan. 1953,
Skattstjórinn í Reykjavík.
Tollstjórinn I Revkjavík.
WVVUVV\AVUVUVWWVWV^AAKWUVVVWUWU%»WWmVU
Johnson’s Glo-Coat
fyrirliggjandi.
Hlíðabúðin
Blönduhlíð 35.
Sítni: 82177 \
U VÖLDjíMka-.
ÞEGAR HORFIÐ var að því
ráði um áramótin að banna
með öllu vínveitingar í gilda-
skálum og almennum hófum og
dansleikjum, óttuðust margir,
að sú breyting yrði sízt til þess
að draga úr hvimleiðri vín-
nautn bæjarbúa. Þessi ótti virð-
ist vera á rökum reistur, endu
þótt enn sé ekki fenginn lang-
ur reynslutími, Kunnugir full-
yrða, að nú stefni harðbyri í
hið fyrra liorf, sem mörgura
mun minnisstætt og með
nokkrum hryllingi, ■— þegar
Varla var þverfótað um sal-
erni og ganga fyrir mönnum,
sem voru að staupa sig af vasa-
pelum.
♦ Nú virðist svo, að upp-
unnin sé ný vasapelaöld í
Reykjavík. Ýmis ungmenni,
sem mér eru kunnug, og gam-
an hafa af því að sækja dans-
hús um helgar, hafa tjáð méy
ýiriislegt, ;Sem.; þar feiy ., fram í
sambendiyið.. áf yngisneyzluria,
sumt. spaugilegtí, en, flesj leið-
inlegt. Nú sýnist það í tízku,
að prúðbúnar, ungar dömur
sæki áfengi í smáflöskur eitt-
hvað fram úr sal, komi síðan
með það í ráptuðrum (töskum)
sínúm inn á borð, en síðan er
hægur hjá að láta þetta hverfa
ofan í sig, án þess að mikið
beri á.
♦ Öllu þessu fylgir leiðin-
legur bragur, en alveg ser-
staklega er það hvimleitt, er
menn geraijt allt í einu ofur-
ölvi með ,,óskiljanlegum“ hætti
í samkomuhúsum, þar sem
ekkert vín á að vera til. Þetta
er Vitaskuld ekki sagt til þess
að ófrægja eitt eða neitt sam-
komuhús borgarinnar, eða þá,
sem að þeim standa. Forráða-
menn danshúsa geta nefnilegá
ekki með nokkru móti komið í
veg fyrir, að víni sé með' ein-
hverjum hætti smyglað mn í
húsin,. og þess síðan neytt í
laumi.
♦ Það var að vísu leiðm-
legt að sjá ölvaða unglinga
ryðjast um gildaskála borgar-
innar, öllum til skapraunar og
sjálfum sér til minnkunar,
meðan unnt var að fá vínið með
lög'legum hætti á staðnum. En
hálfu verra sýnist mér þó, þeg-
ar menn ná þessum áhrifum á
salernum, úti í portum, bak
við gardínur, í skjóli félaga
sinna eða á annan hátt, en
menn eru furðu fundvisir á
aðferðir til þess. Nú virðist
ltn.æp,ubraguripú1. fyrjq. alyörU;
Vúra að færast yfir þenna bæ,.;
og er þaö sannarlega illt að'
vita.
. , * , , ThS, /