Vísir - 12.09.1953, Blaðsíða 8

Þeir sem gerast kaupendur VÍSIS eftir VÍSXB er ódýrasta blaðið og þó það fjöl-
ammmom cxnp rswwi
10. hvers mánaðar fá blaðið ékeypis tll breyttasta, — Hringið í sírna 1660 og gerist
mánaðamóta. — Sími 1660. W M ÐAm *» áskrifendur.
Laugardaginn 12. september 1953.
Sýfilis að hverfa hér á landi.
Lekandasjúklingar skipta hinsvegar hundruð
um og virðist heldur fjölga.
Viðlal við llannes
Guðinuiidsson
lækni.
mennirnir ekki nema brot af
þeim fjölda sem árlega ferðast
milli landa.
Merkileg tíðindi liafa gerzt
liér á landi á sviði kynsjúk-
dóma því að horfur eru á að
syphilis hverfi úr landinu á
næstu árum.
í viðtali sem Vísir átti við
Hannes Guðmundsson lækni,
skýrði hann frá því að á
styrjaldarárunum hafi syphilis
verið allútbreiddur hér á landi
og t. d. árið 1942 voru skráð-
ir rösklega 140 nýir sjúklingar,
sem læknishjálpar höfðu leitað.
En síðan hefur tala syphilis-
•sjúklinga farið stöðugt lækk-
andi, og svo mjög að síðustu
tvö árin hefur hans varla órð-
ið vart. Á síðasta ári vár t. d.
aðeins skráður einn einásti ný-
smitaður sjúklingur, sem smit-
azt hafði erlendis.
Eru mjög góðar horfur á að
þessi sjúkdómur hverfi með
öllu úr landinu, og er það ekki
hvað sízt að þakka mikilli
penicillinnotkun, þar eð smit-
hætta af syphilis hverfur að
mestu eða öllu við notkún lyfs-
ins. Fullyrða má að einnig hjá
öðrum Evrópuþjóðum hefur
verulega drégið úr syphilis-
smiti og liggja til þéss sömu
ástæður og hjá okkur.
Lekanda-
tilfellum
fjölgar.
Hannes Guðmundsson sagði
að öðru máli gegndi með lek-
anda. Að vísu hafi lekandatil-
fellum fækkað hjá okkur fyrstu
árin eftir stríðið, en núna kvaðst
hann ekki sjá betur en að þeim
fjölgaði töluvert að nýju, a. m.
k. væri sín reynsla sú. Og
Hannes er sá læknirinn, sem
er kunnastur þessum málum
hér á landi. Kvað hann lekanda-
sjúklinga skipta hundruðum á
ári, en nákvæmar skýrslur hafa
enn ekki birzt yfir tvö síðustu
árin.
Ekki taldi læknirinn að
verulegrar hættu gætti þó
í þessum efnum af varnarlið-
inu, því flestar smitanirnar
mætti rekja til fslendinga
sjálfra, ýmist sín á milli eða í
sambandi við utanfarir þeirra.
Áður fyrr voru mikil brögð að
því að sjómenn sýktust af
kynsjúkdómum í sig'lingum
og þá ekki hvað sízt til
enskra hafnarborga, sem reynzt
hefðu all varasamar í þéssum
efnum. En síðustu árin hefur
orðið mikil breyting á þessu,
þannig að það eru síður en svo
sjómenn einir sem bera veikina
inn í landið, heldur engu síður
aðrir ferðamenn, enda eru sjó-
Nauðsynlegt
að Ieita læknis
strax.
Hannes Guðmundsson taldi
að mjög mætti draga úr lek-
andasmitun hér á landi, ef fólk
leitaði læknis í tíma og á því
sviði stæðu karlar miklu fram-
ar konum, enda verða þeir ein-
kennanna varir þegar í stað, en
konur stundum lítið eða ekki
svo vikum eða jafnvel mánuð-
um skiptir. Hefur þess líka gætt
nokkuð að konur drægju að
lerta læknishjálpar og fyrir
bragðið valdið meiri eða minni
smitun, samfara aukinni hættu
fyrir þær sjálfar, því öft geta
slæmir og illkynjaðir fylgi-
kvijlar sig'lt í kjölfar lekand-
ans ef læknishjálpar er ekki
leitað í tæka tíð. Það er þvi
allra hluta vegna mjög nauð-
synlegt að allir lekandasjúkling
ar leiti læknishjálpar þegar í
stað og við fyrsta grun um
smitun.
Einföld
lækning.
Nú ber þess líka að geta, að
kynsjúkdómalælí.ning er orðin
mjög einföld og auðveld og
sársaukalaus með öllu. Sjúk-
dómarnir eru nú orðið læknað-
ir á lækningastofum og sjúk-
lingarnir þurfa ekki að leggjast
inn á sjúkrahús, nema með ör-
fáum undantekningum ef
lækning hefir verið vanrækt og
sjúklingarnir hafa fengið al-
varlega fylgikvilla.
Þegar Heilsuverndarstöðin
nýja kemst upp og tekur til
starfa, flytjast þessar lækning-
ar að öllu leyti þangað. Þar
verður sérstök húðdeild sem m.
a. hefur kynsjúkdómalækning-
ar með höndum. En auk hennar
starfar að sjálfsögðu Húð- og
kynsjúkdómadeild Landspít-
alans áfram eins og að undan-
förnu.
Ekkí endurtekning
í Þýzkalandi.
London. (A.P.). — Stórblað-
Times sag'ði í ristjórnargrein í
gær, að ástæðulaust væri að
ala nokkurn beyg vegna kosn-
ingasigurs Adenauers.
Ýmis blöð óttuðust að sigur
hans boðaði, að farið yrði inn á
sömu braut og í tíð keisarans og
síðar Hitlers.
Times telur öryggi í því, að
kjósendurnir, sem ekki fengust
til að kjósa, er lýðveldið var
stofnað, kusu nú — og kusu
Adenauer og flokk hans, eftir að
hafa fengið traust á honum —
en hvorki kömmúnista né naz-
ista, og að þessir flokkar töpuðu
jafnvel miklu af fyrra fylgi
sínu.
Hitler tókst að vísu að hrifsa
völdin, segir.Times, en það var
af því, að lýðræðisflokkarnir
voni veikir.
Merk orðabókaútgáfa Isa-
foldarprentsmiðju h.f.
Gek'ai* út 20-30 bæknr í haust.
ísafoldarprentsmiðja h.f. hef-
ir í takinu 20—30 bækur sem
að öllu forfallalausu munu
koma út í haust.
Eins og kunnugt er hefur
ísafoldarprentsmiðja lagt að
undanförnu kapp á útgáiu
vandaðra og ítarlegra orða-
bóka, hefur m. a. gefið út ensk-
íslenzka orðabók, sem Sigurður
Bogason samdi og sá um aðra
útgáfu á orðabók Jóns Ófeig's-
sonar, hvort um sig bækur um
800 bls. að stærð.
Stevenson er fá-
anlegur aftur.
N. York <AP). — Adlai
Stevenson hefur látið svo um
mælt, að hann sé fús til að
vera í framboði fyrir. demó-
krata við næsta forsetakjör.
Að minnsta kosti ev hann
slaðráðinn í að hættá ekki 'af-
skiptum af stjórnmálum, en
hann gerir ráð fyrir, að ýmsir
fleiri hafi hug á að verða for-
setaefni, er þar að kemur, svo
að hann álítur, að hann sé ekki
,,'í mikilli hættu“ að þessu
leyti.
Reknetaafli
glæðist nyrðra.
Reknetaafli er að glæðast á
Húnaflóa.
í gær komu 10 bátar með síld
til Skagastrandar, þar af 3 með
um 100 tunnur, þeir Hagbarð-
ur, Vonin og Bjarnarey.
Tyrkir gera eða endur-
bæta 23 flugvelli.
Sumir eiga að geta tekið stærstu
farþegaflugvélar.
„Koptinn“ á aö
bera 26 menn.
f Bandaríkjunum er hafin
smíði á heimsins stærsta
„kopta“.
Hann á að nota til liðflutn-
inga og geta flutt 26 menn í
einu. — „Koptar“, sem Bretar
og Frakkar hafa fengið frá
Bandaríkjunum, hafa reynzt
,vel á Malakkaskaga og í Indó-
kína.
Istanbul (AP). — í engu
landi á norðurhveli jarðaí'
munu eins margir flugvellir í
smíðum nú og í Tyrklandi.
Er alls verið að gera þar 22
flugvelli, en hinn fyrsti — sá
23. — sem er hjá Istanbul
hefur verið tekin í notkun
og er hann stærstur. Að vísu
voru fyrir hendi flugvellir á
sumum þeim stöðum, þar sem
flugvallargerð fer nú fram, en
þeir voru flestir svo gamlir og
litlir, að einungis litlar og hæg-
fara flugvélar gátu notað þá
óbreytta.
Alls verða fjórir flug'vellir
svo stórir og. búnir svo full-
komnum tækjum, að þar geta
lent stærstu flug'vélar, sem nú
e-ru notaðar til farþegaflugs í
héiminum. Tyrkir gera sér
vonir um, að þeir geti koziiizt
í alþjóðaleið fyrir flugsam-
göngur, ef þeir eiga nægilega
fuilkomna flugvelli. en til þessa
hefur oll flugumferð til Asíu-
landa farið framhjá landinu.
Hefðu Tyrkir af því miklar
tekjur í nauðsynlegum, er-
lendurn gjaldevri, ef flugvél-
arnar færu norðar en nú er
gert, en. flestar fara um Eg-
yptaland eða Sýrland við aust-
anvert Miðjarðarhaf.
Þar sem Tvrkir eru í Atlants-
hafsbandalaginu, fá þeir alls-
konar hergögn frá Bandaríkj-
imum, og hafa meðal annars
tengið nýtízku orustuflugvélar,
sem búnar eru þrýstihxeýflurn,
en \ægna þunga sins og flug-
hraða verðá þær að hafa mjög
langar flugbrautir. Eiu hinir
nýju flugvellir því einnig nauð-
synlegir þeirra vegna.
Kirkjudagur og úti-
guðsþjónusta OháÓa
fríkirkjusafnaðarifls.
Óháði fríkirkjusöfnuðurinn
héldur árlegan kirkju- og
merkjasöliidag sLnn á morgun.
Hefur safnaðarfólk gert ým-
islegt til þess, að dagurinn megi
takast sem bezt. Kl. 2 síðdegis
á morgun verður útiguðsþjón-
usta á kirkjulóð safnaðarins,
sem er á mótum Stakkahlíðar
og Háteigsvegar, en þar pré-
dikar prestur safnaðarins, síra
Emil Björnsson.
í Góðtemplarahúsinu vérður
selt kaffi og heimabakaðar
kökur, og hafa safnaðarkonur
séð fyrir öllum undirbúningi í
þeim efnum. Um kvöldið verð-
ur skemmtun í kvikmyndasal
Austurbæjarskólans, en merki
verða seld á götunum.
Eins og kunnugt er, er þegar
hafinn undirbúningur að kirkju
smíð Óháða fríkirkjusafnaðar-
ins, uppdráttur fullgerður, en
fjárfestingarleyfi ekki fengið
fyrir verkinu. Vona forráða-
menn safnaðarins, að leyfið fá-
ist, en í bili er unnið að fjár-
söfnun, en tekjur kirkjudags-
ins renna að nokkru í kirkju-
sjóðinn.
TUC vill ekki
verzla við kom-
múnista.
London. (A.P.). — Þing
brezku verkalýðsfélaganna
(T.U.C.) felldi í gær meS helm-
ings atkvæðamun tillögu um
hömlula^ viðskipti við lönd
kommúnista.
Þeir, sem töluðu fyrir tillög-
unni héldu því fram, að ef t. d.
matvælakaup væru aukin í
Sovét-Rússlandi, leiddi af því.
að alþýða manna í Bretlandi
fengi ódýrari braúð. Af hálfu
andstæðinga tillögunnar varð
Haywood fyrir svörum og sagði
hann, að þetta væru rök, sem
ekki fengju staðizt, því að stað-
reynd væri að korn, keypt í
Kanada og Bandax'íkjunum,
væri ódýrara ,en, það rússneska.
Blaðið Times vék nokkuð
að kröfunum um aukin við-
skipti við löndiix í Austur-
Evrópu. í gær, og kemur þar
ekki fram, að vert sé að binda
miklar vonir við þau viðskipti,
ekki sízt vegna þess, að við-
skipti hafi aldrei sitt fulla gildi,
eins og Times orðar það, ef þau
séu ótrygg.
í haust kemur svo þriðja
stórverkið af þessu tagi á mark-
aðinn, en það er íslenzk-frönsk
orðabók eftir Gerard Boots
prest að Landakoti, en hann
hefur áður samið fransk-ís-
lenzka orðabók, sem er nokkru
minni.
Á næsta ári kemur fjórða
stóra orðabókin út á vegum ísa
foldarprentsmiðju h.f. Það er
dönsk-íslenzk orðabók, sem
Ágúst Sigurðsson magister hef
ur unnið að ásamt fleirum á
undanförnum árum. Er orðabók
þessi fyllri og ítarlegri en þær
dansk-íslenzkar orðabækur,
sem hafa verið í notkun að
undanförnu.
Á ísafoldarprentsmiðja þakk
ir skildar fyrir útgáfu sína á
þessu sviði, því með þessum
bókum er bætt úr bi'ýnni og
aðkallandi nauðsyn.
Auk fransk-íslenzku orðabók
arinnar eru fjölmargar aðrar
bækur, ýmislegs efnis, væntan-
legar frá ísafoldarprentsmiðju
í haust. í viðtali við Vísi nefndi
forstjórinn aðeins fáar beirra,
en m. a. nýja og endurbætta út-
gáfu á Mat og drykk f rk. Helgu
Sigurðardóttur, sem er vænt-
anleg á markaðinn upp úr mán-
aðamótunum næstu. Fjórða og
síðasta bindið af ritsafni Grön-
dals kemur út í haust. í því
verður m. a. sjálfsævisaga hans,
Dægradvöl, en auk þess verða
í bindinu ýmis bréf, ritgerðir
og fleira efni, sem ekki hefur
verið prentað áðui'. Gils Guð-
mundsson alþm. sér um útgáf-
una.
Á döfinni er ný Nonnabók,
„Ævintýri úr eyjum“ í þýðingu
Freysteins Gunnarssonar, stórt
verk og myndskreytt. Þetta er
sjöunda bókin í Nonnaflokk-
inum, og verður þetta 6. bindið
í röðinni.
• Rétt er að geta þess að ný
bók kemur út eftir Guðrúnu á
Lundi og er það framhald af
„Tengdadótturinni", sem kom
út í fyrra.
Loks gat forstjórinn um tvær
ferðabækur, sem væntanlegar
eru á markaðinn innan skamms.
Önnur er ferðabók frá Grikk-
landi og nærliggjandi eyjum
eftir Sigui'ð A. Magnússon. —<
Las höfundurinn nokkra kafla
úr bókinni í útvarpið í fyrra
við góðan orðstír. Hin bókin
„Úr vesturvegi", er ferðasaga
tií Ameríku eftir Þórodd Guð-
mundsson á Sandi.
Leiksýningar keljasf
í næstu viku.
„Koss í kaupbæti“, hinn vin-
sæli gamanleikur, sem Þjóð-
leikhúsið sýndi í vor, verður
tekinn til sýningar að nýju
næstkomandi miðvikudag.
Leiki'itið var sýnt 12 sinnum
í vor við ágæta aðsókn og hin-
ar beztu viðtökur, en var tekið
af sýningai'skrá vegna óper-
unnar, eins og' menn muna.
Leikstjóri er Haraldur Bjöi'ns-
son, en aðalhlutverkin fara þau
með Herdís Þorvalasdóttir,
Haraldur Bjömsson og Arndís
Björnsdóttir, en auk þess vekja
unglingarnir Ólafur Mixa og
Valur Gústafsson mikla athygli
í vandasömum hlutverkum.