Vísir - 19.01.1955, Qupperneq 3

Miðvikudaginn 19. janúar 1955
VlSIR
'3
FRAMFARIR OG TÆKNI
Veriur S.-Afríka eitt mesta fisk-
útflutningslamf heims ?
Þar er risiitn fiskiðnaður og veiðar
Itafnar, srm valilið hafa gerbreyt-
ingu á lifuaðarliáttuin folks.
A ströndum Suður-Afriku
vestamverðri hefur risið upp
stórmerkilegur fiskiðnaður, en
fyrir Iandi eru að sögn ein-
Iievrjar mestu fiskislóðir heims.
Þessi fiskiðnaður hefur risið
tipp eftir síðari heimsstyrjöld-
ina og valdið gerbreytingu í
lifnaðarháttum landsins, m. a.
valdið því, að Suður-Afríku-
menn eru sjálfum sér nógir um
fiskafurðir, en áður voru þær
að mestu fluttar inn.
Á sex árum, sem liðin eru
frá því að iðnaður þessi hófst,
hafa Suður-Afríkumenn spar-
að sér mjlljónir dollarar, fengið
góðan ágóða en auk þess séð
íbúunum fyrir hollri og nægri
fæðu. Sagt er, að Suður-
Afríkumenn hafi kynnt sér ný-
tízku veiðiaðferðir Norðmanna
og Bandaríkjamanna og byggt
.á reynslu þeirra. '
Fróðir menn telja, að ef vel
tekst um að nýta fiskimiðin,
líjði ekki á löngu þar til Suður-
Afríka verði með mestu fisk-
útflutningslöndum heims. Þá
hafa þessi breyttu atvinnuhætt-
ir í för með sér, að unnt er að
sjá milljónum manna fyrir ó-
dýrri fæðu.
Miklum fjárhæðum hefur
verið varið til hafrannsókna.
'Þó hefur þótt ástæða til þess
að takmarka veiði síldartegund
ar einnar, sem fiskiðnaður
þessi einkum byggist á, en síld-
•artegund þessi nefnist pilchard.
Síldartegund þessi virðist
haga sér líkt og síld sú, -> er
Evrópumenn þekkja. Stundum
birtist hún í geysimiklum torf-
um, en stundum er .mjög lítið
af henni. Meðan ekki þykja
fullkannaðir lifnaðarhættir
þessa fisks, hefur það ráð verið
tekið að takmarka fiskvinnslu-
stöðvar og veiði hans er al-
gerlega bönnuð tvo mánuði á
ári.
Suður-Afríkustjórn hefur
beitt sér fyrir smíði stærsta og
fullkomnasta hafrannsókna-
skips heims, en aðalviðfangs-
efni þess verður að rannsaka
göngur þessarar sildartegund-
ar.
Sérstök nefnd fjallar um þessi
mál, og hefur hún mikið fjár-
magn til umráða. Árið 1951
nam veiði þessarar síldarteg-
undar 250.000 lestum. Hinn nýi
fiskiðnaður landsins sér því
fyrir öllu fiskimjöli og lýsi, en
búizt er vð miklum útflutningi.
Ógagnsæ nær-
föt úr næloni.
Du Pont-verksmiðjurnar í
Bandaríkjunum framleiða nær
„allt milli liimins og jarðar“.
Þær eru nú teknar að búa til
nælon-efni í nærfatnað kvenna,
skyrtur og stuttbuxur karla,
sem er að því leyti frábrugðið
fyrri nælonefnum, að það er
ekki gagnsætt, og þykir sumum
þetta mikill kostur.
Deilur um jarðgöng
undir Mont iianc.
Myndi stytta stórlega leiðina milli
Parísar og Rómaborgar.
Sagt er, að verkfærið á myndinni sé minnsti diesel-hreyfill
heimsins. Hann er 1—2ja hestafla við 1000—1500 snúninga á
mínútu. Hann hefur verið til sýnis í London, og vakið mikla
athygli.
Langt er síðan menn fói'u að
ráðgei-a jarðgöng undir Mont
Blanc, liæsta fjall Evrópu, á
landamærum Frakklands, Ítalíu
og Sviss.
Ýmsar orsakir hafa þó valdið,
að ráðizt var fyrr í önnur jarð-
göng gegnum Alpafjoll. Gott-
hard-göngin voru gerð á árun-
um 1871—72, Simplon-göngin
1898—1905, og Lötschberg-
göngin 1907—13.
Eftir langar rekistefnu sett-
ust fulltrúar ríkisstjórna Frakk
lands og Ítalíu, svo og' Genfar-
kantónunnar á rökstólá í Róm
og undirrituðu samning um
framkvæmd verksins hinn 14.
marz 1953.
Ráðgert er, að göngin verði
12.800 metra löng. Frakklands-
megin verður opið á þeim 1200
m. yfir sjávarmál, en Ítalíu-
megin 1380 m. yfir sjávarmáli.
Akbrautin í göngunum verður
6 metra breið og 4.35 m. á hæð.
Með göngum þessum vinnst
það, að vegarlengdin eftir þjóð-
veginum milli Parísar og Róm-
ar og Frankfurt-Róm, styttist
um 40 km. að sumarlagi, en um
440 km. að vetrarlagi, þegar
vegir um Alpafjöll teppast
vegna snjóa. í
Varlega hefir verið áætlað,
að kostnaður við jarðgöngin
nemi um 80 millj. svissneskra
franka (um 300 millj. ísl.
króna). Munu franska og ítalska
ríkið, svo og Genfar-kantónan,
greiða kostnaðinn að mestu í
sameiningu, en auk þess mun
einstaklingum gefinn kostur
á að leggja fram fé til fram-
kvæmdanna.
Þó er ekki víst, hvernig fer
um þessi áform, þar eð öflugar
raddir hafa heyrzt, sem telja
þau fjandsamleg ýmsum
hagsmunum. Er m. a. á það
bent, að árlega muni um 600
þúsund Frakkar streyma um
göngin til þess að njóta sum-
arleyfis á Ítalíu og þar með
skaða franska veitingamenn og
hóteleigendur, og að ekki verði
komizt að göngunum á vetrum
vegna snjóa.
Hins vegar segja þeir, sem
vilja framgang málsins, að ef
einhverjum aðilum frönskum
takist að spilla málinu, sé ör-
uggt, að ítalir og Svisslending-
ar muni á eigin spítur gera
göng undir St. Bernhadsskarð,
og muni Frakkar vissulega ekki
græða á því.
Máimbknda, sem
þolir 760 stiga hita.
Bandaríkjamenn hafa fundið
upp nýja málmblöndu úr stáli
og kóbalti, sem bolir ofsalegri
hita en aðrar, sem kunnar eru.
Fullyrt er, að flugvél, sem
smíðuð væri úr þessari blöndu,
gæti flogið með 11.200 km.
hraða á klukkustund, en sá
hraði myndi hafa það í för
með sér, að venjulegar flug-
vélar úr alúmíníum myndu
bráðna þegar í stað.
Það eru tæknifræðingar
Douglas-f lugvélasmið j anna,
sem hafa fundið upp blöndu
þessa. Þeir segja, að á flugvél,
sem færi með 11.200 km. hraða
á klst. í 64 km. hæð, myndu
vængirnir hitna upp í 760 gráð-
ur í Celsíus-mæli. Hin nýja
blanda myndi þola þenna hita,
segja þeir. Ekkert bendir þó til,
að menn séu að reyna að smíða
flugvél, sem farið gæti með
þessúm hraða.
Stntt (ramhaMssaga:
itli bróðir sneri aftur.
Frh.
munaði ekki um að missa nokk-
ur þúsund dali af tolltekjum til
eða frá. En á þessum tveim
árum hafði Mario lært að elska
Ameríku. Hann hafði unnið sér
inn meiri peninga þar en hann
hefði getað eignazt alla sína
ævi heima. En lyf og svik —
Nei.
„Ég býst að þú hafir rétt
fyrir þér,“ sagði Mario, sem
fann að hér hafði vei’ið næfur-
þunnur ís undir fæti.
Þetta var í síðasta sinn sem
þessir gömlu vinir ræddust við.
Tveim njóttum síðar var
Auquiste á för með Rocco í
hinum hraðskreiða fiskibát.
Báturinn brunaði um úfinn sjó
og valt mjög. Missti þá
Auquste fótanna og datt út-
byrðis. Rocco var við stjórn og
lét það aflskiptalaust. Mario
frétti þetta um morguninn,
sagði ekki neitt en herti ásetn-
ig sinn um að skilja við félags-
skap, sem metti mannslífin að
engu.
Viku síðar var Mario í New
York og gerði nú áætlun með
gætni. í skriflabúð keypti hann
sér belti til að geyma í pen-
inga og hafa mátti næst sér. Því
næst tók hann allt fé sitt út
úr bankanum í 100 og 50 dala
seðlum. Bankarólfið í Miami
hafði hann þegar tæmt.
Honum hafði orðið ljóst
smám saman, að honum myndi
ekki leyfast að fara úr smygl-
araflokknum, þegar honum
byði svo við að horfa. Hann gat
ekki sagt upp. Ef Stórlaxinn
og þjónar hans fengi eitthvert
veður af því, sem honum var í
hug, væri hann dauðadæmdur.
Þá um kvöldið sátu þeir í
húsi Stórlaxins við Hudson-
fljótið og tefldi Mario með líf
sitt að veði. Stórlaxinn var í-
skyggilega næmur fyrir áhrif-
um og skynjaði því oft hættur,
áður en þær urðu augljósar.
Mario hratt frá öllu því upp-
námi, sem barðist um í huga
hans og beindi athygli sínu enn
sterkar en endranær að taflinu.
Þrátt fyrir það varð Stórlax-
inn var við eitthvað. „Hvað er
að þér Mario?“ sagði hann, er
hann hafði unnið 2 skákir af
þrem.
„Eg hef tannpínu," svaraði
Mario. „Eg er dauðhræddur
við tannlækna, en eg verð þó
að fara til tannlæknis á morg-
un.“
„Já, Mario,“ sagði hinn
roskni maður með óræðu brosi.
„Farðu til tannlæknis á morg-
un. í, þessu. lífi þurfa menn
bæði öflugar klær og tennur.“
Síðdegis daginn eftir kom
Mario út úr leigubifreið við
fisKmarkaðinn í Fultonstræti og
bar hann í hendi sér litla ferða-
tösku. Átti hann þarna stefnu-
mót við vörubílstjórann, sem
fyrrum hafði ekið honum norð-
ur á bóginn. „Eg fer eftir 10
mínútur,“ sagði bílstjórinn.
Mario kom tösku sinni: fyrir
í bifreiðinni og fór í sjálfsala-
talsíma. Hönd hans titraði af
skelfingu er hann valdi
einkanúmer Stóiiaxins.
„Þetta er Mario“, sagði hann,
er hin hraustlega rödd svaraði.
„Ég er að fara í burtu. Og ég
kem ekki aftur.“
„Hversvegna ertu að segja
mér þetta?“ sagði hinn.
„Ég veit hvaða ólyfjan er
í bögglunum,“ sagði Mario. „Og
eg vil ekkert hafa meira með
þá að sýsla. En ég vil að þú
vitir að eg er ekki svikari. Eg
ætla ekki að svíkja ykkur.“
„Þetta er um seinan, Mario.
Þú veizt of mikið. Og flón
varstu að láta það uppi. Eg er
handleggjalangur og hvert, sem
þú ferð get eg fundið þig.“
„Það held eg ekki,“ sagði
Mario.
Rödd Stórlaxins varð nú
mjög hlý, en það hafði Mario
aldrei fyrr orðið var vjð. ,—■’
„Hegðaðu þér ekki svona
heimskulega, Mario. Neyddu
mig ekki til að drepa þig. Eg
þarfnast þín.“
„Þetta var hótun.“ sagði,
Mario. ,,Nú ætla ég að skrifa
niður allt, sem eg veit og koma
því í geymslu á öruggum stað.
Það verður þá betra að láta
mig halda lífi. Við teflum
marga góða skák saman, en nú
ertu patt. Vertu sæll!“
„Er lögreglan á hælum þér?“
sagði vörubílstjórinn. Hann
hafði tekið eftir því að Mario
hafði breitt yfir andlitið á sér