Vísir - 09.07.1955, Blaðsíða 3

Vísir - 09.07.1955, Blaðsíða 3
Laugardaginn 9. júlí 1955. VlSIR í fyrstu að fara til starfa hér á landi, fór svo og hefir verið hér í 44 ár. Rahbað við skólastjéra, störfiim M. E. Jessen, er lætur af í haust. Hinn viðkunni skólastjói'i Vél- stað talaði ég við Klcmens .lóns- skólans, M. E. Jessen, lætur af son, cn lionuin var þá niál initt störfum 1. október eftir 44 ára algjörlega ókunnugt. Hann bað gifturikt starf. Á þessum árum núg aðcins að bíða og hvílast, hefur skólinn blómgazt ndir röggsamlegri stjórn hans, frá því !að vera deild í Stýrimannaskól- anum í að vera mikils metinn, sjálfstæðnr skóli, búinn hinum iullkomnustu vélum til verklegr- ar kennslu. M. Ií. .lessén vefður sjötugui- í nóvember n. k., og licfur blaði.ð átt t,al við hann vegna þcssarra tíinamóta i a'Vi lians og Vél- skólans. „Hver var ástæðan fyrir því, að þér komuð hingað fil lands?“ „Skölastjói'i vélskólans í Kaup- mannaböfii, sem ég liafði verið nemanöi í, bafði verið bcðinn að útvega. ínann með vélstjóra- menntun, sem vau-i f;er um að taka að sér vétkennslu hér á is- landi. F.g vildi þó ekki fara í fyrstu," „Og hvers vegna?“ þar til Kristján ka'mi. En þar sem ég bafði ákveðið að hefja starfið strax, því að kominn var októbermánuðnr,^ | fór ég á fund Páls. Halldórsson- ar skólastjóra Stýrimannaskól- ans. I-Iann tók mér afar illa. Hann kvaðst ekkert liafa með dariskan mann að gera við skól- ann, en vélskólinn ótti að vera I ein deild lians, og msetti ég sigla tnirin sjó. Síðar urðum við Páll þó mesíu 1 mátar. 1 þegar svo Kristján .Tónsson kom aftur til hayiarins, komst st.rax skriður á. málið, og ég var skijmður konnari við Stvri- inannaskólann í eðtisfia'ði, vél- fi’ícði og skijmbyggingarlýsing- um, auk þess serii ég átti að I vcila vélst jóradeild skólans for- stöðu." „Vegna þcss; að ég hafði ráð- izt vélstjóri hjá skipafélagi „Hvaá um fyrirkomuíág skól- nokkru í Danmörku, heið aðeins rans?“ eftir skipsrúminu. Síðan sá é,» mig tim hönd og ákvað að ráðj. inig hingað í citt ár til reynslu, cf skijmfélagið liéldi rúminu laiisn i> rir mig á meðan. ■ Mig fýsti mjög að kynnast ís- íondingum, þar sejín talið var, að þe.ir vimi vérstá liyski og hat- nðir nijög af l)önum.“ „Hvert varS svo álit yðar á þeim, eítir að þér liöfðuS kynnzt þeim nánar?“ .. t „Algjörlega gagnshett þvi., sem cg haföi búizt við. fíg hef Iniið hér æ síðan og imi mér svo vel, að ég.hef ekki i hyggju að hverfa héðan, þegar starfi mimt lýk- nr.“ „Hvernig hófst svo starfið?" ■ „Mitt fyrsta verk var, þegar 141 Isíaiids kom, að fara, uj)|i í stjói’iiarráð og ná tali af Krist- jáni .lóiissyni, ráðhoria. |)að reyndisi. ckki kleift, þar sem iianii. var ekki i, hiémii'u. hess í IBV r■ ' 'íiir...ji<r:...i. A rj/heíait.-j ;.....' . ( „Skijiað var svo fyrir, að Vél- slvólinn skyldi vera kvöldskéili og uemendur skyhlu l.júka prófi rftir ciijs vetrai' nám, enda a>tl- a’/.l. svo ti.l. að þeir licfðu stai.'hið s'ein yélst'órar áður. Húsna'ðið, snm við fengiMii, .var lítil skonsa á lofti Síýrimanna- Skólans. þar sem lág.t.var unilir lofl. onda undir súð, orr loftlaus. Hafði l.inrlicrgi þetta.verið svofn- horbénri Páls skólastióra. þarna kenni étr oft a.llt að S tímum á líig o>r þegar. nemendur Stýri- mannaskólans höfðu troðið sér 'hnrna iiin, varð hrált svo loft- 'aust, að nau'ri lá að dra'píst á 'tóra olíulam|)anum, som liékk uSður úr miðju lpftimi. Ku var- isl varð að opna dyrnar, fyrr en ’;ennshisfundinni var lokið, svo að alli fylltisi ekki af lanipa- royk, þegar lireina loftið 'st.aéymdi inn;. ■; - ,i *■ U: niutnrs'tH Fyrsta veturmn innrituð- ..... :-.) ' <■'.' n; M. E. Jessen, skólastjóri Vél- skólans. netna ég mtet.fi setja athuga- senul. það vai' samþykkt og; skrifaði ég þá athugasemd, að reglugerðin yæt'i ótnöguleg,, Var ég þá kaflaður upp í stjórn arráð og liitti að máli Jón Magn- iissoit ráðlierra, seiu vatt sér þeg- ar í stað að inér og spurði: „.Tessen, hvad er det som De vil lave?“ Ég skýrði málið fyrir, honum, sem varð til þess, að ákvcðið var að ég ritaði eilm reghigerð fyrir skóíann. Replugorð þessi var sið- an samþykkt. Vélskólinn átti þá að vera dag- sköli og standa i tvo vetur. Sfarf- andi véistjórar éittu þó aðcins að vera einn vetur. SSkiuðsynlegt var'áð stofna séi'staka rafmagns- deiltl fyrir vélst.jóra og rafvii kja. Skölínn fékk svo húsmeði í Iðirskölahúsinu. Xú var ráðizt j að ka.ujia Heiii-möfor frá Danmorkii og 'átti að byggja skúi' yfir Iiahn í porti Tðriskólans. lín þegar þetta fréttist um nágfcimið, risú hús- eigéndríþ gégn þessari ráðagorð vegna eldhaMiu, nema skólinn gi'eiddí hrunatryggingii fyrir öl) nálæg hús. Varð það til þess, af vélin var ahlrei notuð vit kennslu. Ntest var kovjitiir Iléxamótor og var hann settur uj)|) í kjall- aranum í Stýrimannaskcjlanum I'tblástursrörið vai'.l.eitt út uin jgluggand og siást uiÍHÍiéfki efti jn'ófi ei'ii og rafvirkjar, sem stunduðu tvegg.ja vetrá nám í rafmagnsfræði, eru orðnir lé'.>. Fyrstu vélstjórarnir útskrifuð- ust árið l!)l(i, og liéfu þeir (iísli Jónsson, Rjarni þoi'steinsson og Hallgrímtir Jónsson." „Hvemig hefur yður líkað við íslenzka nemendur?" „Yfirleiit vel. Vélstjórunámið, krefst afar mikillar vinnu, eiula | er það mjög erfitt og langt og krefst inikiUar kunnáttu. Margir af nemenduih niínuin liafa sýnt aðdáanlégan dugnað og þraut- seigju í nánii sínu, þar sem þcir liafa átt við erfiðar og þröngar aöshcður aö búa. Ég man t. d. eítir einurn nemanda, sem hafði ekki einu sinni gengið á barnaskóla, áður en í skólann kom. Hann. haíði lært að skrifa með því að krota á herðakamba á kindum. Hann tók það nið, cr i skól- ann koin að fá leigt lierhergi í hi'isi þvi, sem ég hió í, í þá daga og kom svo til miii á kvöklin með verkcfni, sem harin skildi ekki og fékk mig til þess að skýra þau fyrir sél'. þahhig fékk hann ókeyþis. aukatime iiUán veturinri og um vorið tóU hann gott prót'. Aniiar, sem var fimm harna tu'kið íslcndinga fyrij' liina af- brags góðu meðferð á togiinin- um mcð þvi að géfa vélskólammi lítinh diesel-mötor tii verk- legrar kcnnslu." „Hvað getið þér sagt mér um fyrirkomulag skólans nú?“ „Skólimi flutti i ný húsakynni árið 1945 og síðan hefur aðsóka að hontim vaxið jafnt og þélt. Hann á nú mjög fullkomnar vél- ar til vorklegrar kcnnslu og má þar nefna 1:2 mótora, M frystivél- ar, loftkeflavél, til þess að set.ja vélarnar í gang, tæki til þess að kontrólera vélar og heila vrj)j>- setta rafvcitu. F.innig oru þar gufuvélar, frystivélar og raf- magnsvélar af fullkomnustu gcrð og margar fleiri, sem of langt yrði uj)ji að telja. Einnig fá nemenduruir bilaðar vélar frá Ríkisskij) lil viðgerðar. Miðað or að því að gera kennsl- una oins fullkoinna og luegt er. F Mikið er einnig notazt við kvik- rnyndir og skuggamyndir, sem 1 auðvelda kennsluna mjög og gera. Iiana meira lifandi." 1 „Hver eru inntökuskilyrði í skólann?" „Skólinn starfar nú í þreni deildum, minni vélstjóradeild, meiri vélstjórádeild og rafmagns- deilcl. innt.ökuskilyrði í minni vél- stjöradeildiiia er að nemamliim hafi stundað uám í .“> ár i véla- verksta'ði og aö hann liafi stað- izt inntökiipróf i skóhinn. 1 meiri vélstjóradeild þarf nemandinn að hafa lokið fulfiiaðárprófi við Iðnsliólann eða- staðizt inntöku- próf hans og slarfað 4-ái- i véía- • v.erksta'ði. 1 ust fjórir nemendur í véla-, það enn.’,fín -skömtnu síðitr vai i ; . i lí i * j í 1 .* > [i,- 01 i í i / . i J íí f 1J |j ; é deild skólans,. en strax eftir j vól þessi seld.ög fcll þá öll .verk- fíóra daga var sá fyrsti hætt- kg kennsla niður á nýj Kltir þelni viir sVo íenginn að íárii Álfii-niótor og var hann settur ujip i Tiiomsens-porti og tjafdað vfir liann með striga. þar fór öll ve.rkkg kennsla fram i frosti og 11yI, eða hvernig scm viðraði." „Hverjir voru íyrstu kennarar við • véiadeild Stýrimannaskól- ans?“ ,,.lón þorvaldsson kenmh' cnsku, jiróf. Ihualdur Níelsson ísle.nzku, F.inar Hjörkifsson iir. Sá síðastí hætti í janúar- lok. fíg sá þegar í stað, að fyrir- I komulag skólans var öviðun- andi. Fyrstíi skrefið í rétta átt vir að stofna sérstakan vélskóla og þá eftir danskri fyriniiynd. Yar þii skijmð nefnd, som semja skvldi reglugerð fyrir fyrir skólann. Ilana skipuðu Páll Ilalldórsson skólastjói'i, Knud Zimsen, verkfræðingur og ég. I iii þcssa nefnd er aðeins hségt að segja, að þar var liver liönd- j Kvaran dönsku, en ég kenndi in uj)j) á móti annarri. þegar I sta'i'ðfra'ði, eðlisfra'ði og vél- reglugerðiii liafði svo vcrið sam- fra'ði." Fyi'stu vélstjórar, sem útskrifaðii' voru frá Vélstjóraskólanum, voru þeir Gísli Jónsson, Bjarni Þorsteinsson og Hallgrimur , Jófisson. >i. , ("’Ttökuskil'M'ði rafmagns- jí.^.-lveíy. náni, ogj Ílauk þvi uieð gþþyiii áraiigi'i. . deildar er''áð; tiéiriftriittnii haíi Með (.þyí, að; yimiii eius og stundaö 4 árií • i-aíýii'kjti- éða djölfar. og iifá á trosi, tókst þeini rafvélavirkjanám." . „Endurbætur og íramtíðar- verkefni við skólann?" „Naltðsynkgá þárf að byggja verksta'ði við skóiánn og búa það fullkómnum veium, svo sem rennibekk.jum o. fl. Einnig verð- ur markmið skólans að réyiia að íylgjast með nýjungum og hæ1.a við nýjum kcimsluvéhim." Diesel-mótor er Ruston Ilorsc- b.v gaf skólanum, sem viður- kenningu til íslendinga fyrir góða meóíerð á íslenzku die-sel-togiuunuin. in, var 11ú11 að mínum ilómi al- veg fráleit. Sta'rðfra'ðin, cðlis- fra'öin og véifræðin áttu alls fkki saman iimbyröis." Hvemig íór þetta svo?" þegar átti að undtrnta reglu- „Hva.ð hatið þér útskriíað marga nemendnr og hverjir voru þeir fyrstu?" „Vélstiórár þeir. scm ég hef útskrifað, síðan siðari reglugerö- in gekk í gildi, oru nú orðnir gcröina neitaði ég UÚ gera J>að >13. Vélstjórar nieð ýafmagns- mörgum að l.júka námi." „Reyndust nemendur yðar eins úaglegir vélstjörar og þeir reynd- ust góðir námsmenn?" „fíkki síður. Sem fhcmi um það má gota þcss, að þegar fyrstu (lieseltogai'ainir voru keyjitir hingað lil lands vildi fyrii'tækið Rustori Hoi'scby seiKla vélstjúra með þeim, til þéss að kenna islendingum að fa.ra með þá. ________ _________ F.n Gisli Jónsson vélstjori kvað það algeran óþarfa, þvi að vélst.jói'arnir væru starfi sínu fultkomlega vaxnir. Fyrirtækið fuliyrti þá, að eítir 10 ára reynslútínia, myndu togararnir vera meira og minna eyðilagðir. þegar til skoðtmar koru að 10 áruni HömiUJ, verðlat.iiiaði t'yrir- Jessen skölastjöri er fæddur í Arósúm á .lútlandi á.rið 1885, eu hefúr starfað hér á landi meira en helniing ævi siimar. Faðir hans starfaði tijú 'hinum t'ra'gu skipasmíðastöðvum Burmeister ■ A Wain i Kaiipniatmahöfn. Jes- s.e.u er kvænt.ur koim af dönsk- um .ættúriL, Xe.niu Bcrthu Framh. 10. siötl,

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.