Vísir - 27.08.1955, Blaðsíða 6

VtSIR
Laugardaginn 27. ágúst 1955..
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónason.
■wrs
Skriístofur: Ingólfsstræti 3.
AfgreiBsIa: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Ctgefandi: BLAÐAÚTGAFAN VlSIR HT.
Lausasala 1 króna,
Félagsprentsmiðjan h.f.

Harður atgangur í
Fréitabréf frá Guðmundf ArnSaugssyíi;, farar-
stjora íslemku sveUarfcnar.
Afvopnunarmálin.
mánudaginn mun ein af nefndum Sameinuðu þjóðanna
byrja að ræða afvopnunartnálin í New York. Er það undir-
nefnd afvopnunarnefndarinnar, sem þá kemur salnan, og er
funda hennar beðið með mikilli eftirvæntingu eins og gefur að
skilja. Lað er ekki svo, að afvopnunarmálin hafi ekki verið
xnikið rsedd að undanförnu, og um langt árabil, öðru nær, en
árangurinn hefur ævinlega verið sorglega lítill — hann hefur
enginn orðið, eins og allir vita. En nú gera metm sér nokkrar
vonir um, að málin kunni að verða rædd í öðru andrúmslofti en
aður, einkanlega af því a') samkomulagsvilji þótti .góður á
þjóðleiðtogaiundinum í Geitf.
Síðan hefur það gerzt, að sovétyfirvöld hafa tilkynnt, að
þau muni leysa 640,000 manna úr herþjónustu og verði atvinnu-
vegir landsins látnir taka við þessum mannafla. í því sambandi
Ixefur verið á það bent meðal vestrænna þjóða, að erfitt sé að
átta sig á þvi, hversu miklu þessi afvopnun nemur — ef hún
verður raunverulega framkvæmd, en er ekki aðeins enn eitt
bragöið til að svæfa vestrænu þjóðirnar, svo að þær uggi ekki að
,sér. Menn telja nefnilega enga ástæðu til að ætla, aö komm-
■únistar hafi horfið frá lokatakmarki sínu, heimsdrottnun, en
foringjum þeirra þyki aðeins hyggilegra áð setja nú upp
silkihanzka, þar sem þeir hafa notað ofbeldi eða liótanir um
ofbeldi áður til að ná tilgangi sínum.
Kommúnístablöð úti um heim hafa vefið láíin fullyrða, að
rneð þessu móti sé Sovétríkin að afvopna ein. Þessu svaraði
,'Dulles utamíkisráðherra rétt á eftir. með því, að fækkað hefði I
verið í her Bandaríkjamanna um meira en milljón á háli’u I
öðru ári fyrir skömmu, og hefði það ekki verið básúnað út um
allar jarðir, eins og gert væri við bessa afvopnún kommúnista, *
■ svo að þessi afvopnun Sovétrikjanna 'væri ékki alveg eins
stórfengleg og mönnum væri ætlað að trúa. 1
Það hefur verið venja í hvert skipti, sem efnt hefur verið
til fimdar til að ræða afvopnunarmálin, að þátttökuþjóðirnár
hafa lagt fram tillögur um það, hvernig skuli haga afvopnun-
inni, og hversu langt skuli ganga í að takmarka herafla þjóð-
.an.na. Slikar tillögur kc-ma að sjálfsögðu einnig fram að þessu
fiinni, og spurningin mesta er, hvort einhver þeirra verour þann-
ig, EÖ aLlir aðilar geti fallizt á hana, telji að engum sé gert
hærra undir höfði en öðrum.
Á Genfaxfundinum lagði Eisenhower forseti til, að Banda-
ríkin og Sovétríkin skiptust á upplýsingum uffl hernaðarmál,
hvcr þjóðin um sig fengi að taka myndir úr lofti af herriaðar- j
mannvirkjum, og þær skiptust einnig á uppdráttum af slíkum!
stöðum. Þetta tilboð var einstakt í sinni rö:5, en samt tóku
sovétfulltrúarnir dræmt í hana, þrátt fyrir margjTirlýstan
friðarvilja og einlægni. Bandaríkin hafi boðað, að þau muni
leggia þessa tillögu fram formiega á fundi þeim, sem heist
eftir helgina, og verður þá fróðlegt að sjá, hvernig undirtektir
sovétfulltrúaanna verða. Eins og oít áður veröa þeir að ganga
undir próf á fundinum, sem hefst á mánudaginn, og. þetta verð-
ur að morgu íéyti þyngra próf en hin fýrri, þvi að það mun
taka af öll tvímæli í eitt skipti fyrir öll, ef þeir vilja ekki
þiggja uppiýsingar frá Bandaríkjunum í skiptum fyrir sínar.
Fari svo hlýtur eitthvað undir að búa.
Fátæklingar borga.
T engi var það hefð, að meiðyrðascktir voru ekki innheimtar,
-*-J en síðasta áratuginn hafa menn verið krafðir um þær eins
og aðrar sektir. Hafa menn sætt sig við þetta og greitt sektir
sínar — aliir nema einn, Magnús Kjartansson ritstjóri Þjóð-
viljans. Hann hefur kosið að'sit.ia af-sér sektir sem hann hefur
veriö dæmdur í á undanförnum árurn. Hafa kommúnistar ærzt
af þessu, og reyna nú að safna fé meðal fátækra verkamanna til
þess að stytta dvalartíma Magnúsar í varðhaldinu. Verður
ekki annað séð af Þjóðviljanum en að honum þyki þær gjafir
harla góðar, sem í sektirnar eiga að renná, þótt ekki hafi,
margar veri.5 nefndar enn, Karimannlegra hefði þó verið að
afþakka slíkar gjafir og þola ranglæti borgaralegs réttarfars
tii fulls en að iáta fátæklinga ldaupa undir bagga og viður-
kerma með.-þvi-, að.jiektimar beri að greáöa, mgð því oð.þiggja
fú til greiðslu þeirra.
Sunnudagur 21. ágúst.
I gær lauk aðeins einni skák
landsliði: Bent Larsen vann
Kahra. Finninn er góður
skákmaður, en iiefur sjaldan
tellt á erlendum skákmótum og
;r nokkuð mistækur. Hann
veitti ekki mikið viðnám, enda
vann Bent auðveldlega.
Guðjón átti-öllu betra gegn
Martinsen í tafllokum, þar sem
kóngarnh' voru einir eftir aðal-
nanna, en sjö peð voru eftir hjá
ívoruni. En í stað þess að láta
;ér nægja jafnteflið, sem hann
átti á hendi, lagði Guðjón í leið
mgur að peðabaki hjá andstæð
ingnum —- varð of seinn. Báðir
/öktu upp nýja dottningu, en
Martinsen var leik á undan. —
Skákin fór að vísu í bið, en var,
auörakin ,til taps. Þetta var
önnur skákin sama daginp, sem
fór á þessa leið, því að um morg
unin hafði Guðjón leikið sig í
mát gegn Vestöl, er átti í mesta1
lagi kost á jafntefli ella. -—j
Frammistaða Guðjóns á þessu
móti er ólík því, sem maður á
að venjast frá honum. Hann
fær góðar taflstöður, en er orð-
inn þreyttur, þegar að því kem-
ur að vinna úr þeim og lætur
þá tækifærin ganga sér úr
greipum.
Ingi átti þunga skák við
Sternir, sem teflir því betur sem
lengra líður á mótið. Hallaði
heldur á Inga, en þó ekki veru-
lega, og einu sinni átti liar.n
þess kost að snúa taflinu alger-
lega sér í hag, en missti af því
tækifæri. Sterner stóð aðeins
betur að vigi í biðstöðunni, en
Ingi náði jafntefli.
' J
Löng skák Frið’riks.
Og þá er komið að. Friðrik,
sem situr enn og teflir við Hilde i
brand þegar þetta er ritað —
skákin er búin að standa 7%
klukkustund alls, en henni er
nú loks að ljúka. Hildebrand
hafði grafið upp gamalt til-
brigði í Sikileyjarleik, og átti
Fiíðrik um tvennt að velja: að
hætta sér í ævintýralegar flækj
ur, þar sem hann gat unnið á í
bili en lagt sig í þeim mun meiri
hættu á eftir, eða einfalda leið,!
I
er gaf litið i aðra hönd —■ og i
valdi síðari kostinn eins og.
sjálfsagt’ var, ekki sízt vegr.aj
þess, að búast mátti við að and- j
stæðingurinn væri nákunnug-
ur flækjunum. En fyrir bragðið
var komið fram I tafllok, ýður
en Friðrik gat nokkuðáörkaðsér
i hag. í tímahraki í lok skákar-
, innar tókst honum lok.s- að . r.á.
betra tafli og í biðstöðunni var
skákin greinilega unnin, enda
þótt vinningurinn tæki svor.a
langah límá og sé talsvert vand
tefldur. Vestöl vann Niemela,
hefur bætt við sig tveimur vinn
ingum í dag og er þá kominn
aðeins upp fyrir miðjan flokk.
Haave teflir marabonskák
. j
við Axel Nielsen. Þegar hún
fór í bið voru tveir hrókar og
sex peð hvoru megin, en Ax- j
el átti aðeins betri stöðu. Nú er
annað hrókaparið horfið og.
nokkuð af peðum, einu fleira þö j
frá Haave, og ég geri fastlega
ráð fyrir að Axel vinni, þótt
langt sé í land enn.
í meistarafiokki eru okkar
menn að sækja sig, Ingvar og
Lárus unnu báðir. Arinbjörn
gerði jafntefli, en Jón yfirtefldi
sig gegn sænska landsiiðsmann-
inum og íaoaði.
Mánudagur 22. ágúst.
Niemela leggur Larsen.
í umferðinni í gær gerðust ó-
vænt tíðindi, og lítill friður var
hér í blaðamannaherberginu
yrir mönnum 'sem voru að
sínía blöðum sínum stórfréttir
Með allri virðingu fyrir Friðrik
haí’a norsku blöðin talið Bent
.Larseri líklegri til sigurs. Það
hefur svo styrkt menn’í trúnni,
’að hann hefur unnið sumar af
.skákum sinum fijóttí og aúð-
veldlega — liann hefur’að vísu
veriö mjög heppinn oftar en
einu sinni, en því veita menn
ekki eftirtekt nema þeir fylgist
vel með — það er iökasigurinn
sem gildir.
En í gærkveldi lagði Finninn
Niemela hann eftir öllum kúnst
arinnar reglum, og þegar við
þetta bætist, að Finninn er í
neðsta sæti og þetta var fyrsta
skákin, sem honum tókst að
vinna, geta menn ímyndað sér
æsingu blaðamannanna. Og í
þessari sömu umferð stóð Frið-
rik höllum fæti í fyrsta skipti
á mótinu. Hann átti svart gegn
Axel Nielsen, en Axel var eini
teflandinn sem Friðrik tapaði
fju-ir á síðasta Norðurlandamóti
í Esbjerg fyrir tveimur árum.
Friðrik valdi kongsindverska
vörn, en fékk fljótt öllu verra,
og mátti sækja á brattann alla
skákina. Axel héít sig' eiga góð
ar vinning'svonir, þegar skákin
fór í biö, en allar vinningstil-
raunir strönduðu á traustri
vörn Fxiðriks.
I þessari umferð áttust Ingi
og Guðjón við. Sú skák varð
jafntetli efíir harða baráttu,
sjötta jafntefli Inga í röð. Hann
er að verða leiður á jafriteflún-
um og viil ólmur breyta til, en
það er hægar sagt en gert.
Sterner magnast með hverri
umíerð og lagði landa sinn
Hildebrand í ágætri skák. Skák
Norðmannanna Martinsens og
Vestöls varð hádramatisk.
Martinsen tefldi ágætlega og
var kominn í vinningsstöðu, en
svo varð taugaæsingin og tíma-
hrakið honum um megn —•
hann lék eins og óviti, missti
idrottninguna og mátti gefást
upp.
r.iaave geröi -jafntefli við
'Kahra.,, _
Agætur árangur
í meistaiaflcifki.
í meistaraflokki gekk okkar
mönhum ágætiegá i þessari um-
ferð. í A-riáii unnu Ingvar og
Árinbjörn og voru það verð-
mætir vinningar, ekki sízt Ingv
ars sem vann Thor Störe, norsk
an landsliðsmann og hættuleg-
an keppinaut um verðlaun. í
B-riðli vann Lárus en Jón gerði
jafntefli.
í meistaraílokki standa sakir
þannig, að einn maður virðist
bera af öðru.m. keppendum.
Þaö er -Daninn Börge Ander-
sen,,;21 árs verzlunarskólamáð-
Höfuðdagurinn er að nálcasi,
tn við liann binda menn nú yon
ir sínar, því þá ætii að verðu
breytingar á veðurfari, ef glögg-
ir veðurspámeiiri iiðinn tima
liafa rétt fyrir sér. Og nú er átt-
in orðiri vestlseg með stinnings-
kalda, og bendir margt til þess að
nú þorni upp og iangþráður
þurrkur koiui eftir, eitt mésta
rigningarsumar, sem menn muna.
Ástandið i sveitunuin sunnan-
iands og véstan er hörmulegt,
eins og ölluin mun kunnugt vera.
Yíða lvefuT' ekki enn náðst inn
lteytugga, og gera niá ráð fyrir
að liey séu hrákkt, þár sein sleg-
ið hefur verið. Yonir standa þó
til að hægt verði að miðla cin-
hv.erju heyi úr þéim sýslum þar
seni heyskápur hefur gengið vel,
eins og víða norðanlands og<
yustán. Kn auðvitað yxrður það’
liýrt vegna flutningö og tap
gænda sunnanlands óumflýjan-
légt. Mikil bót værf þó að þvi,
ef nokkra .yikna þurrkpr fcngist
•eítir suinarrigningarnar.
Ekki sterkt lið.
Áhorfendur á landsliðskeppn-
inni við Bandarikjnmenn í fyrra-
dug urðu fyrir nokkrum von-
bi-igðiim, þvi fáir gerðu ráð fyrir
að bandariska liðið væri jafn
veikt og raun var á. Úrslitin, 2
inörk gegn 3, lamisliði okkar í
itag, gáfu ekki rétta mynd af
leiknum. íslenzka landsliðið var
miklu slerkara og liefði i raiin
réttri átt að setja iniklu fleiri
mörk, 5—1 eða 5—2 liefði verið
miklu n;er sanni, svo miktll var
munurinn á liðunum. En íslenzka
liðið lék liká'mjög vei. og kattnske
betur en niáðitr á að vehjast af
landsiiðum okkar. Bandríkja-
menn eru samt ekki álís óvanir
knattspyrnunni, og sýndi banda-
ríska liðið góð tilþrif á köflum.
Annars er knattspyrna ekki í há-
vegum ltöfð i Bandarikiunum,
heldur lögð nteiri áherzla á aðra
knattleiKi, sein hér þekkjast
varla. En úrslitin voru ánægju-
leg fyrir okkur, og sýndu áhorf-
endur það, að þeir vöru ánægð-
ir.
Góð tíðindi.
Góð tiðindi eru það fyrir
nxarga, sem standa nú í bygg-
inguin, að he'yra að nú eigi að
fara að lána til íbúðabyggiriga,
og vænta megi afgreiðsht þess-
ara látta fljótiega. Margir liafá
beðið eftir þessu láni um nokk-
urt skeið, og eiga hús i smíðuin,
sem þeir hafa ekki getað iokið
við. Þeir, sem þannig er ástatt
iyrir mumt eiga að sitja fyrir,
þegar lárt þessi eru veilt, cn.da er
það eðlilegast. Þöri’in fyrir aukn-
ar íbúðahyggingar er enn mjpg
mikil, og nauðsynlegt að örfa
fóíkið til þess að itefja bysging-
ar með því áð gefa því kost á
iiagkvæmmn iáinmí, ei-ns ög nú,
er verið að géra. — kr.
u. Hann vinnur skákir sínar létt
og leikandi og hefur aðeins tví-
vegis verið í hættu, fyrst móti
landa sínum Lie — er átti kost
jatri
:Gfli en ætlaði sér meira
bg tapáði —; og móti Arinbirni:
Sú skák er líklega hai'ðasta
skák beggja á mótiriu. Börge
fórnaöi hrók fyrir biskup en
kom í staðinn peði á 7. reitar-
röð. Eftir það var skáki'n iengi
tvísýn og átti Arinbjörn einhver
vinningsfæri um tima, en að
lokum tókst Börge að snúa
skákinni sér í hag. Bö:rge:er nú
með 7%' vinnirig af 8 möguleg-
um og er það íráþær írammi-
staða. Ingvar er ím kominn i