Vísir - 17.10.1955, Qupperneq 6

VÍSIR
Mánudaginn 17. október 1955.
Jéhannes Skúlason. Fékk móður sína
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson,
Skriístofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur)
Otgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR ELF.
Lausrsala 1 króna
Félagsprentsmiðjan h.f ,
WWWWVWWWUVWWVVWWWVVWVWWWiíWUWtfWWWii
Óæskíiegtir stórborgarbragur.
Reykjavík Irefur slitið bamsskónum. Höfuðstaður hins ís-
lenzka lýðveldis er ekki lengur þorp í kvos milli tveggja
hæða, þar sem lækur hríslar glaðlega milli klappa fram í sjó.
Reykjavík hefur ekki farið varhluta af þróuninni, — öldur hins
mikla umheims brotna við ströndina þar sem Ingólfur forðum
reisti sér bú.
Reykjavík hefur tekið mikluni og örum vexti, — og fróðir
og gerhyglir útlendingar hafa það á orði, að vafasamt sé, hvort
nokkur höfuðborg álfunnar hafi tekið svo risavöxnum fram-
förum sem höfuðstaður íslands. Hér rísa mikil og vegleg hús,
umferðin tekur á sig sn:.3 heimsborganna, hér skapast áður
óþekkt þéttbýli með sínum sirstöku einkennum og vandamálum.
Stórborgarmenningin hefur vissulega sína kosti. Hér eru mikil
bókasöfn, helztu skólarnir, hér eru haldnir hljómleikar, hér
er mikil bókaútgáfa og menningarstarfsemi ýmisleg.
Stórborgaxlífið hefur þó sínar skuggahliðar, og því verður
ekki mótmælt, að Reykjavík er stórborg á íslenzkan mæli-
kvarða, og raunar miklu stærri borg en íbúatalan sjálf segir
til um. Hér fjölgar slysum ár frá ári, vegna vaxandi bifreiða-
fjölda og umferðax, og jafnframt gerist það æ tíðara, að framdir
séu háskalegir glæpir. Lögregluskýrslur sýna, að það er einkum
meðal ungmenna, sem þessi vöxtur glæpastarfsemi á sér stað.
Hér verður ekki fullyrt, að æskulýður borgarinnar sé „verri“
eða „betri“ en áður fyrr. Æskan, sem nú vex upp, á við öðru
vísi aðstæður að búa, en sú, sem óx úr grasi fyrir 20—25 árum
eða svo. Mat æskuimar í dag á peningum er allt annað en áður
var. Peningaflóðið hefur að vissu leyti ært hana, og ekki á
hún sök á því. Yfirleitt er varasamt að tala um, hver eigi „sök“
á losi því og rótleysi, sem oft vill einkenna æskuna í dag.
Stingi hver hendinni í eigin barm.
Á hinn bóginn er það staðreynd, að fúlmannlegar líkamsár-
ásir, þjófnaðir, rán, ölvunarspellvirki og fleira misferli, sem
jafnan vill einkenna stórborgir, er orðið alvarlegt íhugunar-
efni í Reykjavík í dag. Til alls þessa liggja ugglaust fleiri or-
sakir en ein. Þó skal því haldið fram hér, að hin háskalega
útbreiðsla sorprita af ýmsu tagi á sinn mikla þátt í því, hvernig
komið er í þessum málum.
Á Islandi erf prentfrelsi, og við vonum og trúum því, að það
verði aldrei af okkur tekið. En öllu frelsi fylgir nokkur ábyrgð.
í skjóli prentfrelsisins viðgengst það hér, að upp hafa þotið
glæparit af ýmsu tagi, eins og mý á mykjuskán. Blöð þessi
eða tímarit eiga það öll sammerkt, að þau þykjast greina frá
.,afbrotum", „sakamálum", „lögreglufrásögnum" og þar fram
eftir götunum. En rit þessi hafa undantekningarlítið að geyma
hroðalegar frásagnir af hinum fúlmannlegustu glæpaverkum.
Þar eru menn skotnir, hengdir, barðir til óbóta, og þeim mun
viðbjóðslegri, sem morðin eru í sögunum, þeim mun hressi-
legri þykja þær.
Fullorðinn, óspilltur maður getur lesið slíkt (ef hann nennir
því), án þess að saki. Hitt er annað mál, að slikt lestrarefni
hefur hin háskalegustu áhrif á börn og unglinga. í ritum þess-
um er bókstaflega að finna „uppskrift“ á því, hvernig glæpa-
lýður stórborganna fer að því að ráða saklaust fólk af dögum,.
ræna það eða limlesta.
Enginn vafi er á þvi, að lestur slíkra rita spillir ungmennum.
Og á því leikur heldur enginn vafi, að beint eða óbeint hefur
útgáfa slíkra rita átt sinn þátt í að innleiða óöld þá, er nú
■ríkir í þessum bæ. Nú mætti spyrja: Hvers vegna má ekki banna
útkomu þessara rita, og banna um leið þann viðurstyggilega
samsetning, sem birtist i ýmsum „ástartímaritum“, sem um
leið haía sprottið upp hér? Þetta er hægra sagt en gert. Meðan
prentfrelsi er í landinu verðui’ að fara varlega í slíkt. Ef um-
svifalaust væri hægt að banna eitt og annað, sem prentað er
í iandinu, er ógerningur að vita, hvernig slík valdbeiting kæmi
niður.
En við getum annað: Við gétum ófrægt glæpatímaritin og
kynferðísritin, hvar og hvenær, sem menn hittast. Bókabúðir
ættu ekki að selja slíkan varning. Blöðin eiga að fordæma þau
í fréttum og greinum. Við eigum að sameinast um að kveða
niður þenna óþverra, þetta eitur. Almenningsálitið á að ganga
af þeim dauðum. Það eru sorpritin, sem m. a. eiga sinn. þátt í,
aó óæskiiegur stórborgarbragur er að færast yfir höfuðstað
ÍJands. ^
Jóhannes Skúlason, bílstjóri
er fimmtugur í dag. Jóhannes
er fæddur á Fossi í Mýrdal.
Þegar hann var fimm ára
drukknaði faðir hans frá fimm
bömum, svo ekki þarf að efa
að oft hefur verið þröngt í búi
á uppvaxtarárunum. Jóhannes-
ar, þótt ekki hafi það háð hon-
um eða bugað hann á neinn
hátt, enda er hann hið mesta
hraustmenni og gæddur því
lundarfari, er aldrei æðrast,
hvað sem á dynur. Á hann á-
reiðanlega þeim eiginleika fjör
sitt að launa, sennilega í fleiri
en eitt skipti á, erfiðum og
hættulegum ferðalögum um
landið.
Um tvítugs aldur fluttist
hann úr sveit sinni og tók fljót-
lega að stunda þá atvinnu, er
hefur orðið ævistarf hans hing-
að til. Hefur hann um aldar-
fjórðung starfað hjá sarna fyr-
irtækinu, Olíuverzlun íslands,
og nær eingöngu fengizt við
langferðaakstur, jafnt vetur
sem sumar. Oft er hann þar
einn á ferð og kemur sér þar
vel, að hann er sjálfum sér nóg-
ur. Er hann mjög söngelskur
og raddmaður góður, og tekur
gjarnan lagið í þessum ferðum,
eins og oft í kunningjahóp.
Á þessum ferðum sínum hef-
Að lokum vil eg, einn af
mörgum vinum Jóhannesar,
senda honum mínar beztu óskir
um glaða og' gæfurika framtíð.
Samferðamað'ur.
v,*vvvvvjwu,i.vvvwk-'^y
lausa eftir 14 ár.
Frá fréttaritara Vísis.
Stokkhólmi í fyrradag.
Rússneskur Iæknir, búsettur
í Svíbjóð, hefur í fjórtán ár
barizt fyrir bví, að gömul móð-
ir hans fái að hverfa frá Rúss-
landi til Svíþjóðar.
Fyrir skemmstu varð lækn-
inum að ósk sinni, og um dag--
inn kom hún loftleiðls frá
Rússlandi, illa haldin og sjúk,
en vonir standa til, að hún fái
aftur fulla heilsu í Svíþjóð.
Læknirinn, sonur hennar, hafði
skrifað mörgum ráðamönnum,
sænskum og rússnesltum, af
þessu tilefni, m. a. til Stalíns
og Malenkovs.
BEZT AÐAÖGLTSAÍVÍSI
likill áhugi fyrir
Aimeuiia bókaféiagiitis.
Áskr|ftasöfnun í fullum gangi.
Öflun félaga í Almenna bóka- að þar verði eitthvað fyrir alla.
félagið virðist æíla að ganga Bókmenntaráð félagsins starfar
prýðis vel.
Að vísu hafa enn ekki bor-
izt skýrslur frá öllum umboðs-
ur Johannes eignazt fjölda vina lmönnum félag3U.i3 , nær ÖUuni
ut um sveitir landsins, er munu |hreppum landsins> en af þeim>
senda honum hugheilar kveðj- i m fyrir ]lggjí. er sýnt að á.
ur og amaðaróskir a þessm a- ;hugi manna fyrir hinu nýja
fanga : hfi hans, þvi hann er • b.kmenntaf-lagi er jafnve]
hvarvetna aufusugestur vegna meiri en hinir bjartsýnustu
mannkosta sinna glaðværðar oe
& 6 gerðu ser vomr um.
greiðvikni, eins og þeim, er
þetta ritar og oft hefur orðið
Áskriftasöfnun er haldið á-
honum samferða, er vel kunn- fram af fullum krafti, en fyrstu
ugt um. Þá er Jóhannes ekki
síður vel þokkaður af sam-
starfsmönnum sínum, sem und-
antekningarlaust munu senda
honum hlýjar kveðjur á þessu
afmæli hans.
Kona Jóhannesar er Sigríð-
ur Gísladóttir og eiga þau einn
son innan við tvítugt.
bækurnar koma út í næsta
mánuði, eins og frá hefir verið
skýrt, og er þá lokið fyrstu a:-
rennu, ef svo mætíi segja. Þeir
sem hafa látið skrá sig þá
verða taldir stofnendur.
Almenna bókafélagið hyggs'
velja bækur við hæfi alþýðu
manna, og má hiklaust telja
af miklum áhuga og hafa fund-
ir verið haldnir vikulega.
Ráðgert er, að framhald verði
á bókmenntakynningu, en sú
fyrsta tókst mjög vel á dögun-
um, er kynnt voru verk eftir
Þóri Bergsson.
Þeim, sem hafa í hyggju að
gerast félagar Alm. bókafélags-
ins, skal bent á, að skrifstofa
þess er í Tjarnargötu 13', en
síminn þar er 82707.
Kaupi ísl.
frímerkt
S. ÞORMAR
Spítaiastíg 7
(eft» - kl. 5)
VW\(^AjVWVWVVWVVViVyVWtfWWWWV,rfWVl AWWWVV I
HÖFUM
OPNAÐ
HÖFUM
OPNAÐ
opnad húsgagnaverzlun
í nýjwn
Bjóéum y5ur
Nýlízku hssgógn. — Mikið ú%val
af gólfleppum. — Fjölbreytt úryal
, ’ af lötíípúin' o. 'fÍ:
— Gjörið svo vei að Eita inn —
Kristján Siggeirsson h.f.
Laugavegi 13.