Vísir - 12.03.1956, Blaðsíða 3

VSSIIB
Miimudagíím 12.: marz 1S5®
HoOnsta og heilbrigði
f
Undirrót krabbameins fundin?
Þýzkur ióbetsverBlaiuiaþeg? §erir
rairnsókiur, sem vekja heimsathygB.
í Seience, tímariti Vísinda-.anna, sem miðar að vexti og
framfarafélagsins bandaríska
(The American Association for
'tíae Advancement of Science)
íhefur verið Ibirt grein, sem
fjallar um athuganir og rann-
sóknir, setn era til skýringar á
áppruna krabbameins, og
kuiruia aS leiða til nýrra lækn-
ingaaögerða á meininu.
Robert K. Plumb gerir þessa
grein að umtalsefni í grein í
New York Times, og telur, að
þama kuxrni að vera fundnar
skýringar, sem leiði til auð-
veldari úrlausnar á vandamál-
inu mikla, hversu vinna megi
toug á krabbameini. Hér kunni
að sannast sem oftar, að.ein-
faldar skýringar og eðlilegar
leiði til lausnar á erfiðu vanda-
máli. Ailt virðist allt í einu auð-
skiljanlegt og einfalt.
Enn er þó ekki lengra komið
en svo, að ekkert sé hægt að
fullyrða með neinni vissu, fyrr
én að undangengnum athug-
unum og rannsóknum í rann-
Veldur það því, áð frumukerfið,
sem ella mundi notast til
venjulegs frumúváxtar og við-
halds, beinist að gerjuninni.
Breytast hinar margbreytnu
líkamsfrumur við þetta í fá-
brotnar frumur, krabbameins-
frumur, sem þróast ört.
Warburg segist byggja kenn-
ingar sínar á þúsundum rann-
sókna í efnarannsóknastofum.
Og hann bætir því við, að ekki
sé um neina aðra kenningu að
ræða á undirrót krabbameins.
vuwvwuvuvwuwyvi/wwwuiAVWwwvuwuwwvuwyw
viðhaldi, en þær halda áfram
baráttu sinni fyrir tilverunni
þrátt fyrir. skemmdimar um
langan tíma, og vinna loks bug
á súrefnisskortinum með því
að breyta til frá eðlilegri önd-
unarstarfsemi og byrja orku-
framleiðslu með öðru móti, þ.
e. með gerjun, sem ekki er
eins fullkomin og öndunin.
Talið, að innan 5 ára . verði
unnt að lækna menn af kveft.
Myglulyf má ekki nota
að ástæðulausu.
Þá verða sýklar óitæmír fyrlr þelm.
Enska blaðið Ðaily Express
segir nýlega að heilbrigðisyfir-
völdin í landinu hafi miklar á-
Þá er einnig til í Bretlandí
mjög mikilvægt nýtt myglulyf*
erythromycin, sem einnig vinn-i
hyggur af þvi, faversu mikið; ur á sýklum, sem penicillin,
læknar noti penicillin og svipuð ! ræður ekki við. En þessi lyí,
lyf — jafnvel aðeins við hósta segir læknablaðið ætti aldref
/ grein í New Yorh Times<
eftiir Robert K. Plumb er
skýrt frá því, að læktmr og
vísitida.Tnenn hafi góðar von-
ir um, að innan fimm ára
verði fundin örugg ráð til að
lækna menn af kvefi.
í Bandaríkjunum er sér-
stök stofnun, sem vinnur að
rannsóknum í þessu efni, The
sanna
una.
Skýringarnar voru fyrst birt-
sóknarstofum og vísindastofn- j Common Cold Foundation.
unura um gervallan heim.! Var efnt til fundar lækna og
Kannske taki það mörg ár, að vísindamanna á vegum henn-
eða afsanna kenning- ar í New York og var sá
fundur haldinn fyrir nokkr-
um dögum. — Skoðun þeirri,
sem að ofan um getur var m.
ar í þýzka vísindatímarit-} a. haldið fram af dr. John
inu Naturwissenschaften, sem g. Dingle háskólakennara við
þýdd var til birtingar í Science. j læknadeild Western Reserve.
Höfundur hinnar upphaflegu University. Á meðal vísinda-
greinar er prófessor Otto War-, manna, sem voru sömu eða
burg, forstöðumaður Max svipaðrar skoðunar og dr.
Planck stofnunarinnar í frumu- Dingle, er dr. John F. End-
lífeðlisfræði, en sú stofmm er í ers, sem var meðþegi Nob-
Berlín. — Warburg prófessor elsverðlauna 1956 í lækna-
hlaut Nobelsverðlaun 1931 fyrir,vísindum, fyrir uppgötvanir
skyldar rannsóknir. : | aðferðum til að rækta vír-
Warburg telur, að undirrót j usa í rannsóknaglösum.
krabbameins sé, að einstakarl Dr. Dingle kvaðst ekki
kvefvirusa eftir eðlilega
smitun er mjög lítil, en nátt-
úrlegt ónæmi framleitt af
vírusum sem valda sumum
öðrum sjúkdómum getur enst
jafnvel alla ævi. En dr.
Dingle kveðst sannfærður
um, að lyf til varnar kvefi
mundi finnast. Um mögu-
leika væri að ræða til að
reyna þrennt: Gera alla
ónæma gegn kvefi, girða fyr-
ir smitunarhættu, leggja á-
herzlu á lækningu eftir smitr-
un. Hið síðasta væri það, sem
sennilegast myndi koma að
mestum notum, en hann lagði
áherzlu á að ekki væri enn
til neitt íyf eða örugt heilsu-
farslegt ráð, sem dygði til
varnar gegn kvefi. — Ýms
lyf og annað, sem reynt hefði
verið, væri vita gagnslaust.
Nýj ustu tilraunir kvað hann
hafa sýnt, að fólk fengi ekki
kvef af því, að því yrði kalt
eða ofþreyttist, og allir ein-
staklingar kvefast ekki þótt
aðrir kvefist við sömn að-
stæður og skiiyrði.
eða kvefi.
Er svo fer fram sem hingað
til, segir meðal annars í lækna-
blaðinu Practitioner, getur ár-
angurinn orðið sá að penicillin
og önnur slík lyf verði óvirk
gegn öðrum sjúkdómum, sem
sá maður fær, sem hefir notað
mikið af þessu lyfi áður. Það
missir áhrif sín þegar það er
notað í tíðum og stórumskömmt
um að þarflausu, alveg eins og
flugur verða smám saraan svo
harðar af sér, að DDT hefir
ekki áhrif á þær.
Þeir sýkíar, sem mynda
ónæmi gegn penicillini, stand-
ist þá eínnlg önnur lyf af sama
tagi myglulyfin svonefndu. Sykursýki í börnum fer It
Sýklar þessir gefi „undralyfj- vöxt, að bví er segir í grein Í
unum“ langt nef og ekki verði |inerku bandaríslcu læknatíman
við þá ráðið. jriti. Höfuudur greinarinnar eM
Blaðið segir ennfremur að Gilbert B. f orbes, prófessor vi®
þessir harðgeru sýklar hafist ■ háskólann * Rochester.
að nota nema þegar öll önnur
lyf hafa brugðizt. j
í forystugrein í blaðinu segir
ennfremur: Myglulyfin drepa
sýkla oft mjög fijótlega, en þauj
geta þá svipt líkamann mögu-
leikanum til að mynda ónæmi,,
er um myndi verða að ræða, ef.
veflcin fengi að ganga sinn
gang.“ j
Sykursýki eykst
í börnum.
frumur sem nota súrefni, verði
fyrir skemmdum, og starfsemi
þeirra truflist af þeim sölcum.
Skemmdir orsakist
vera þeirrar skoðunar, að
hægt muni að gera fólk
ónæmt fyrir kvefi, með bólu-
af ýmsu, setningum, eins og við bólu-, mikill fjöldi virusa orsakaði
sem kunnugt sé að valdi barna- og lömunarveiki. Og kvef eða framleiddu kvefein-
krabbameini, svo sem radíum-1 ástæðurnar væru þær, að svo kenni, og í þeim flokki, sem
geislun, ertingu, þrýstingi, virtist sem til væni margar
tjöruefnum, arseniki og fleiri tegundir vírusa, sem valda
efnum. Skemmdirnar valda kvefi, og ónæmi það sem
breytingu á starfsemi frum- menn fá eftir eina tegund
helzt við þar sem sízt skyldi,
nefnilega í sjúkrahúsum. Meira
en helmingur hjúkrunarkvenna
þar hafi „sinn skammt“ af þeim
í hálsi og nefi, án þess að verða
meint af. En þafer geti smitað
sjúklinga af þessum sýklúrn, og
sjúklingarnir; geta borið þá út
fyrir sjúkrahúsin. Jafnvel ný-
fædd börn í fseðingardeildum
geti fengið slíka sýkla í sig. Og
þegar slíkir sýKlar hef j a hernað
sinn, þá sé penicillin engin
vörn.
í notkun erú nú 10 misinun-
andi myglulyf, en sýklar geta
orðið ónæmir gegn þeim öííum.
Vegna þess hefir Læknar-ann-
sóknaráðið brezka sent austur
Dr. Thomas G. Ward, ifyrir járntjald éftir nýju myglu
kennari í gerlafræði við John llyf, albomycin, sem rússneskir
Hopkins háskólann sagði að
valda sárindum í hálsi og
rennsli í augum eru 13 vir-
usategundir, hinir svonefndu
APC-virusar o. s. frv.
læknar nalcla fram að sé 10
sinnum sterkara en penicillin
ög engin hæfta við nötkun þess,
Hiít er pó mikilvægara að sýkl-
ar geta ekki öðlast ónæmi gagn-
vart því, og að það drepur
sýkla, sem penicillin vinnur
ekkl a.
Hann hefur komist að eftir~!
farandi niðurstöðum: |
Offita veldur ekki sykursýkt
í börnum, heldur er þeim börn£
um miklu hættara við að fái
sykursýki, sem ekki hafa náðl
eðlHegum líkamsþunga miðaðl
við aldur.
Sætindaát veldur ekki syk-;
ursýki. j
Næstum öll börn og ung-
lingar, sem fá sykursýki, þarfn-'
ast insulingjafa, og bezt afS
byrja lækningu í sjúkrahúsi. .
Forðast ber að vekja þráai
og leiða í barninu, sem hætt'
er við, þegar fylgja verður
ákveðnum reglum um matar-
ræði, og sé athugandi að slaka!
á regluin endrum og eins, tilí
dæmis á afmælum. og stórhá-
tíðum. i

Dr. Marek Wajsbíitm:
enxk »
greinir frá trúarlífi landmanna.
Earast honum svo orð: „Þar
sem ísland lýtur nú harðstjórn
Dana, hefur það elckert sam-
band við kaþólska memg og er
því jafnt á komið þar og í Nor-
egi. Vita landsmenn eklcert um
herra vorn Jesúm nema nokk-
uð þeir, er við strendur búa.
Þeir, sem lengra eru inni í land-
inu, lifa í dýrlegri villi-
mennsku. Fást þeir þó meira
við galdra og töfra en hjágúða-
d> rkun, lítið sem ekkert vita
þeir um guð.“ Þeir Botero og
bróðir Páll líta ekki þessa j
svörtu mynd svo mjög raun-
sæjum augum þekkingar og
reynslu sem í gegnum gleraugu
trúarskoðana sinna. Því er and-
stæðan svo skörp, er fyrsta bók-!
in um ísland á pólskri tunguj
lcom út 25 árum síðar, en hún;
var jafnframt um langan aldur
eina bókin á pólsku um það
efni. Það rit birtist 1638 í
Leszno^ sem þá var ein merk-
asta mermingarmiðstöð Pól-
lands. Sömdu þá bóó hinir svo-
nefndu Bæheimsbræður, vel-
menntir og iðnir afkomendur
Húss-sinna frá 15. öld. Voru
þeir ofsóttir í ættlandi sínu,
Bæheimi og kúgaðir af hinni of-
stækisfullu harðstjórn Habs-
borgara og flýðu til Póllands, en
þar var trúfrelsi verndað með
lögum. Eftir ósigur Tékka í 30
ára stríðinu leituðu tékkneskir
menningarfrömuðir einnig þar
hælis. Var oddviti þeirra hinn
gáfaði uppeldisfræðingur og
heimspekingur Jóhann Amoso
Komensky. Útlagarnir tóku
brátt upp pólska tungu og
samdi vel við mótmælendur.
Þetta varð til þess, að mennta-
stofnanir í Leszno auðguðu
pólskar og tékkneskar bók-
menntir merkum og frumlegum
ritum. Þangað kom einnig árið
1632 útlaginn Daniel Strejc eða
Strijchek, sem nefndi sig er-
lendis þýzlca nafninu Fetter
eða Vetter. Hann var víðíörull
maður, reyndur og lærður, og
hafði í mörg ár dvalizt við nám
í Þýzlcalandi og Hollandi. Var
honum og vel fagnað af trú-
bræðrum sínum í Leszno og
þegar falin yfirstjórn hinnar
v«wvSi%rvv,/i*"ww»W'
önnum köfnu prentsmiðju borg-1
arinnar. Kvæntist hann pjólslcri
lconu og gerðist tíður gestur
pólskra aðalsmanna, naut hanm.
einkum gestrisni landstjórans
(wojewoda) í Inowroclaw-
fylki, sem hafði gaman af að
spyrja hann spjörunum úr um
ferðir hans og reynslu, en eink-
um þó um för hans í æsku til
dularfulla landsins, Ultima
Thule. Úr samtölum þessum og
frásögnum varð til rit Vetters
á pólska tungu „ísland eða stulfc
lýsing eyjarinnar ísland. I
jhverri allt það, sem furðulegfc
og fátíðlegt er talið í voruni
löndum, annað hvort með eig-
in augum séð eða heyrt hjá
! byggjendum eyjar þessar,
mönnum trúverðugum, er skráð
með sanni og nú að nýju í ljós