Vísir - 11.03.1957, Blaðsíða 7

Mánudagpn 11. marz 1957
vfsm
%
Bref:
F anaságan.
I Vísi hefir undanfarið verið
rakin i stuttum dráttum saga
íánamálsins frá upphafi, og
nmn þar rétt skýrt frá flestu,
svo l&ngt sem það nær. Þó er
Jþar, — þótt furðulegt sé, —
Maupið yfir einn merkasta kafla
J>eirrar sögu og mikilvæga.sta.
En án hans verður fánasaga
ior aldrei rakin til hlítar né
fullsögð. Gætir þessa allmjög
m. a. í Bergmáii 2. marz, þar
sem birtur er kafli úr ritgerð
Guðm. G. Hagalíns í Andvara
1956.
Fánahugsjóninni sló eirs og
leiftri niður í vörfrjóan æsku-
huga íslands. Æska Islands
hj-eifst af samþykkt Stúdeuta-
feiagsins, sem mun hafa sprottið
upp úr frumtillögu Einars
Benediktssonar. En hún mun
fyrst hafa sprottið i huga og
hjarta Þorbjargar Sveinsdóttur,
íöðursysturs Einars. — Síðan
sameinuðust Landvarnarmenn
um „Stúdentafélagsfánann" og
beittu sér fyrir fánamálinu. En
tæplega mun réttmætt að segja,,
að þeir hafi fylkt liði undir hon-
um fyrr en á Þingvallafundin-
um ógleymanlega, 29. júní 1907,
er bláhvíti fáninn var löghelgað-
ur að Lögbergi á Þingvöllum
með hinni stórsnjöllu ræðu
Bjarna Jónssonar frá Vogi.
Þá hafði hvitbláinn verið
dreginn að hún á Bárubúð á
hverjum sunnudegi síðan haust-
ið áður yfir fundarhöldum Ung-
mennafélags Reykjavikur (U.M.
F.R.), sem þegar í upphafi hafði
kosið að „starfa undir þessu.
merki." Hin sterka vakning
raeginþorra æsku landsins greip
íánahugmyndina á lofti og
fylkti sér undir merki hans,, svo
að skömmum tíma liðnum blakti
íivítbláinn við hún víðsvegar
úti um sveitir landsins, þar sem
aldrei áður hafði sézt fáni á
stöng. Og U.M.F.R. sungu ást á
fánanum inn í hjörtu þjóðarinn-
ar með ljóðum Einars Benedikts-
sonar og Guðm. Gitðmundsson-
ar, svo að það olli sársauka all-
miklum og ótrúlega langærum,
er sú ást var rifin upp með rót-
itm. Það voru því ungmenna-
félög íslands, sem gæddu hug-
sjón stúdenta og landvarnar-
manna raunverulegu lífi og
voktu þjóðarást á fánahugsjón-
inni.
Þá er ég kominn að þeim
kafla fánasögunnar, er virðist t
frá því, að slík skrúðganga hefði
aldrei komið til tals né verið
fyrirhuguð. — „En aftur á móti
munum vér dragh hvítbláinn,
að hún hjá fundartjaldi voru á
Þingvöllum, eins og vér höfum
gert á hverjum fundi hér í Báru-
búð undanfarin misseri." mælti
formaður að lokum. Virtist ráð-
herra ekki telja það neitt at-
hugavert. Skildust þeir síðan
sáttir og sammála, að þvi er
virtist, enda hafði farið vel á
með þeim.
Siðan rann sá fagri hásumars-
dagur á Þingvöllum, fæðingar-
dagur Ungmennafélag íslands
(U.M.F.I.). Munu vellirnir aldrei
hafa verið jafnrauðir sem þá,
frá þvi er hraunið brann: Órof-
inn eldur af Danebrog ofan frá
Almannagjármynni og niður á
velli. — En efst í Fögrubrekku
gnæfði þingtjald ungmennafé-
laganna, og hinn stóri hvítblá-
inn blakti fagurlega í blíðum
blævi: vonþrungið bros æskunn-
ar í helgu heiði Þingvalla, hátt
yfir hafið rauða!
Niðri á völlnum var lítill hvit-
bláinn sá eini, á stóru tjaldi
Benedikts Sveinssonar og ann-
arra Landvarnarmanna. Aörir
litir íslenzkir sáust þar ekki. —
Vér fulltrúar ungmennafélag-
anna, 7 alls, vorum allir á lit-
klæðum að fornum sið. Og var
þá stofnað Samband ungm.
félag Islands með hvítbláinn við
hún og sólarblessun sumars í
hjarta á helgasta sögustað þjóð-
arinnar. —
Skömmu áður en þmg vort
var sett, og vér fulltrú&mir 7
stóðum utan tjaldskarar allir
saman, kemur höfðinglegur
maður og veizluklæddur gang-
andi hægt í áttina til okkar. Var
það virðulegur forseti sam-
einaðs Alþingis, dr. Hannes
Þorsteinsson. Flutti hann oss
kurteislega beiðni hæstv. rikis-
stjómar um að draga niður fána
vom þann bláhvíta, þar eð talið
væri, að hann myndi hneyksla
og móðga hina göfugu gesti
þjóðarinnar. Var hæstv. íorseta
sýnilega mjög tregt um tungu
að hræra, enda fór hann mikilla
erinda og illra.
Fyrir svörum varð formaður
Ungmf. Akureyrar, Jóhannes
Jósefsson, frumherji ungmenna-
félaga á Islandi. Svaraði hann
forseta allhvatskeytlega og taldi
eigi koma til mála að verða við
beiðni hæstv. ríkisstjórnar. En
þó skaut hann málinu til okkar
hinna fulltrúanna. Var neitunin
síðan samþykkt afdráttarlaust
og einarðlega, -— umræðulaust
og umsvifalaust: — Stutt og
laggott. —
Merkið stóð og bar hátt í
heiði! — Síðan vrar hvítbláinn
fáni íslenzkrar æsku um land
allt! Og því næst allrar þjóðar-
innar! —
Ekki er mér kunnugt, hvort
amast var nokkuð við tjaldfán-
anum niðri á völlunum. Hefir
hann sennilega talizt einkafáni
og saklausari en hinn, er hreykti
sér svo hátt. Það er því ofrausn,
er Hagalín segir, að Landvarnar-
menn hafi dregið upp bláhvíta
fánann á Þingvöllum við kon-
ungskomuna þangað. Það gerði
aðeins U.M.F.I.!
Þessum þætti fánasögu vorrar
má hvorki stinga undir stól né
geyma. Og þá eigi að síður að
minnast 12. júní 1913, er foringi
„Islands Falk" lét hertaka einka-
fána Einars Péturssonar á róðr-
arsnekkju hans inni á Reykja-
vikurhöfn — og þeirrar sögu
allri! Þessir tveir atburðir eru
aðalþættir fánasögu vorrar!
Enda einu sögulegii atburðirnir.
Helgi Valtýsson.
ini meðal áhorfenda. Það er
bezt að hver komi með sinar
skýringar á þessu.
En nú verður að fara fljótt
yfir sögu, þótt enn sé góðra
atriða ógetið.
Indiáninn Big Chief Beaver
er ágæt skytta, bæði með byssu
og boga, en hann kann meira.
Hann „fer í eld og bremmu’
ekki“, stingur jafnvel logandi
brandi upp í sig og verður ekki
meint af.
Randart og Jean sýna atriði,
sem aldrei hefur sézt hér áður.
Hann tekur litlar skúffur i
munn sér og er svo fimur, að
hann hæfir merkið, þótt það sé
ekki gildara en eldspýta.
Jacara (karl og kona) sýna
flugfimieika, af ágætri leikni.
Þótt slíkt sé ekki hér. er ,þetta
atriði þó nokkuð frábjugðið
þeim. sem sézt háfa hér áður.
Tveir Heltar.os sýna jaínvæg*
isfimleika af mikilli list. A:mar
rennir sér m. a. á höíði niðue
stálstreng.
Checker Wheel sýnir sko.pþáte
á hjólaskautum.
Loks er eitt íslenzkt atriSF-—
Friða og Haukur sýna „rock 'n’
roll“.
Baldur Geoi’gs er kynnir —
með aðstoð Konna og hljóni-
Ólafssonar leikue
sveit Sveins
undir. —
Hugsjón
verðskuldar
Sjómannadagsráðs
að fjölniennt
sé á kabarett-sýningarnar, ert
skemmtunin þar er líka ósvikin.
Sýríendingar einir styðja
Nasser, ef í hart fer.
Saud telur „Eisenhower-tímabil
vera upp runnið.
Bandarískt vikurit kemst að
þeirri niðurstöðu um fundi
sem haldin var fyrir gestina,
Þar voru rússneskir skriðdrekap
l>eirra Sauds konungs í Sandi- ' í fjórfaldri röð, skriðdrekabar.ar
1 a *•—og flutningabifreiðar, en yfir
Prýðileg skemmlun á
Sjémannadagskabarettinum
Þar eru m.a. beztu atriði, sem hér
hafa sézt á kabarett.
hafa gleymst sagnriturum þeim
er þó ættu betur að vita. Og
m. a. vantar hann þar, sem sizt
skyldi, i frásögn Hagalíns um
konungskomuna á Þingvöllum
1907.
Nokkrum dögum áður en
konungsmóttakan á Þingvöllum
skyldi fram fara, kvaddi ráð-
herra Hannes Hafstein íormann
Ungmennafélags Reykjavíkur á
sinn fund niður i Ingólfshvol.
Kvað ráðherra sér vera kunn-
ugt, að ungmennafélögin hyggð-
ust halda landsfund sinn á Þing-
völlum samtimis konungskom-
unni. Sér hefði einnig verið sagt,
að félögin myndu ætla að stofna
til skrúðgöngu um Almannagjá
un-dir hinum umdeilda, bláhvíta
fána. Taldi ráðherra það myndi
hneyksla marga og verða talin
ókurteisi og jaínvel móðgun við
hina tignu gesti. Fonnaður
U.M.F.R. skýrði ráðherranuln
T>að niun varla verið of djúp!
tekið í árinni, að skemmtikraft
ar þeir, sem fengnii' hafa verið
til kabaretts Sjómannadagsráðs
að þessu siimi, sé þeir jafnbeztn,
sem hingað hafa komið.
Ekki er víst heldur hallað á
neinn, þótt fullyrt sé, að tveir
menn skari fram úr — annars-
vegar handalausimaðurinn, hins-
vegar sá, sem kallaður er hinn
„beinlausi".
Tom Jacobson fæddist handa-
laus, en það hefir sannarlega
ekki orðið til þess, að hann hafi
lagt „hendur“ í skaut, ef svo
má segja. Hann hefir látið fætur
sína icoma í stað handanna, og
svo er hann leikinn i að nota þá,
að lygilegt má kallast. Hann
tekur sér sígarettu, nær í eld-
spýtu úr stokk, kveikir í — allt
með fótunum. Og hann rakar
náungann á sviðinu, skýtur af
byssu og leikur „rock ’n’ roll“
— eða klassisk lög — einnig
með fótunum!
Það er ekki hægt annað en
að dáðst að leikni Toms Jacobs-
sons — svo og því, hve stæðileg-
ur hann er, þótt hann skorti það,
sem flestir munu telja nauðsyn-
legt til að geta verið hlutgengir
í harðri lífsbaráttunni.
Þá er ekki síður lygilegt,
hversu liðugur „beinlausi mað-
urinn Morlidor er. Manni dettur
eiginlega í hug, að um „gúmmí-
karl“ sé að ræða.
Stúlkurnar, sem bera Morlidor
í ferðatösku inn á sviðið, þvæla
hann á milli sín eins og dulu,
og stundum dettur áhorfandinn
i hug, að þarna hljóti raunveru-
lega að vera um' tuskubrúöu að
ræða.
James Crossini, sem er eins-
konar fyririiði ílokks þess, sem
hér er um að ræða (Undur
veraldar”), leikur flókið bragð.
Er hann handjái’naður í sterk-
legan poka, síðan í rammlega
kistu og aftur segldúkur utan
um hana. Tveir menn úr hópi
áhorfenda ganga úr skugga um,
að bi’ögð sé ekki í tafli (að svo
miklu leyti, sem þeir geta það),
og 1—2 minútum eftir að „pris-
undin” hefir verið sett bák við
skili’úm á sviðinu, birtist Cross-
Arabíu og Nassers forsættsnið-
lierra Egyptalands, fyrir nokkru,
er Saud var á heimleið af fundi
Eisenhowers, að Nasser geti hér
eftir ekki treyst fyllilega á
stuðning nehis Arabarikis, nema
Sýrlands, en þar er allt orðið
gegnsmitað af kommúnisma.
Alla leiðina til Kairo, hvar
sem hann kom, lofaði Saud
konungur Eisenhowei’-áætlun-
J ina. „Ég er sannfærður um. að
, framtið Arabaríkjahna yerður
[ að byggjast á grunni vináttu við
Bandarikin.”
Og á Kairofundinum, þar sem
þeir voru mættir, auk Nassers
og Sauds, Shukri el Kuwatly
forseti Sýrlands og Hussein
Jordaniukonugur, hélt Saud fast
fi’am Eisenhoweráætluninni, að
þvi er fullyrt er eftir egypzk-
um embættismanni. Saud talaöi
hvað eftir annað um „Eisenhow-
er-tímabilið“, sem upp \’æri
runnið, og að bandarísk aðstoð
samkvæmt áætluninni yrðí látin
í té skilyi'ðislaust.
J
Saiul lagði sig í fnunkröka ^
um að íundurinri. saniþykkti j
yfirlýsingu, sem fordæmdi, j
að kommúnistar '* seildust til |
áhrifa í Arabalöiidtun, og til
þess að fá Nasser til þess að |
fallast á Eisenhowers-áætlun- !
ina.
Þetta tókst ekki, en Saud kom
í veg fyrir samþykkt tíllögu
Kuwatlis um að láta i Ijós
ánægju yfir rússneskri aðstoð ast að því, að hinn vinsamlegi
fylkingunni flugu .15 Ilyushin-
sprengj uflugvélar og 10 MIG
on’ustuflugvélar.
„Þarna sjáið þið. — við höf-
um enn her“, er haft. eftir
egýpzkum höfuðsmanni.
I.oðin yfirlýsing.
Nasser neitaði að samþykkja
Eisenhowei’áætlunina, á þeim
grundvelli, að enn vantaði íull'
nægjandi skýringar uxn sum at-
riði hennar. Saud neitaði að
hafna lienni. Á áætlunina var
því ails ekki minnst í yfirlýsmg"
unni, sem fjallaði um samheldni
arabiskra þjóða til varna o, s.
frv.
Ljóst er, að Saud veit, að yaíd
Nassers yfir almenningi er enn
mikið, og viil því ekki slíta sam-
starfi við hann, en þar fyrir má
vera, að ráðstefnan marki þátta-
skil, þvi að það er engum blöð-
um um það að fletta. að ef í
harðbakka siær getur Nasser
ekki ti’eyst á neina Arabaþjóð-
anna nema Sýrland. ,
Yfirlýsing og
þakkir.
Fyrir nokkru.m vikum síðan.
birti dagbl. Vísir sérstaklega
ánægjulega og vinsamléga
grein um Garóyrkjuskólann..
Með nokkrum erfiðismunurit
og fyrirhöfn tókst mér að kom-
við málstað Arabaþjóða, og neit-
aði Nasser um stuðning í Súez-
skurðarmálinu.
og kurteisi greinax’höfundur
var fyrrverandi garðyrkju--
bóndi Stefán Þorsteinsson, sepa
lýmsum mun kunnur. Var
„Það skaðar vini j grein hans að nokkru skrifuð
yðar.“ í viðtalsformi við kennara skól-
„Ef þér stöðvið siglingar um ans Óla V. Hansson. Kennarinrx
skurðinn skaðar það ekki Israel, hefir í dagbl. Vísi þ. 19. febr.
en það skaðar vini yðar“, er j s.l. lýst því yfir að hann per-
haft eftir Saud konungi, sem sónulega hafi ekki séð ástæðu
hefur ox'ðið að þola 30% tekju-
rýrnun af olíuframleiðslu, vegna
lokunar skurðai’ins. 1 þessu
studdi Hussein Saud konung,
þótt fjandskapur hafi ríkt milli
ætta þeirra kynslóð fram af
kynslóð.
Hersýning'.
Fjórða egypzka v.élaherfylkið
kom fram á mikilli hérsýníngu,
til að ,,leiðrétta“ þennan grein-
arhöfund.
í gær birtir saxna blað yfir-
lýsingu frá fyrrverandi blóma-
sala Ingimar Sigurðssyni, er
mörgum mun kunnur er keyptu
af honum „rósir’1 í Flóru áður
en hann gafst upp við þá starf -
semi, að hann hefði veitt áðsto5
við ritstörfin.
Eg vil hér með géfa sams-