Vísir - 08.05.1957, Blaðsíða 7

Miðvikudagirm 8. maí 1957
vísm
Eggert Stefánsson, söngvari:
íslenzk lénlisfar-
hátíð.
1 þetta skiíti, er ég kem til prímadonna túlkuriár sönglaga
Islaaids, er það ekki einungis söng með sinni músíkölsku
vorið, sem heilsar manni, heldur og íínu rödd alveg hrifandi lag
líka hátíð, sem lielguð er is- snildarlega tónsett og fágao,
lenzkri tónlist i dag. — ' I eftir hirin merka tónlistármann
i í og söngstjóra Sigurð Þórðarson,
sem fór sigurför til Suðurlanda,
já, í Páfagarð, með sinh velþjálf-
aða söngkór Karlakór Reykja-
víkur — og gat sér þar með
ág?etan orðstir. Voru lög Iians
túlkuð á fegursta hátt til unaðar
öllum, af Þuríði Pálsdóttur.
Victor Urbancic átti á þessum
stofuhljómleikum stórt verk
„Fimm þætti fyrir iúðra og
píano.“
I
Tók verkið sig vel út i hönd-
um hinna æfðu tónlistarmanna,
er íluttu það með tónskáldinu.
Þessi fjölhæfi listaxnaður sem
hefur unnið svo merkt verk i
Á lífsferli mínum, sem égf sögu tónlistarinnar hér; sýndi
reyni að lýsa í bók minni, séj sig einnig sem stórhuga tón-
ég að ég hef lýst þessum áhrif-, skáld 1 Þessu verki sínu- Mætti
um ástarinnar á menningarllf j ^rgt um hann skrifa.
vort. — Og ég minnist nú þess,
Er hægt að hugsa sér nokkuð
skemtilegra — vorið og tónlist-
ina?
Menntamálaráðherra setti há-
tíðina, með ræðu sem hljómaði
íyrir mínurn eyrum, sem feg-
ursta tónlist, flutt af hugsjóna-
ríkum menntamanni. —
Á einum stað segir hann: „Ást-
in. og iistin". Menntamálaráð-
herra hefur andartaks þögn,
eftir orðin „Ástin og listin“ —
og \úð það kemst ég í svo Ijúíar
stémningar, að ég lofa sjálfum
mér, hvað sem kemur, — að
njóta þessara hljómleika af heil-
um iiug.
er ég hafði skrifað.
„Ástin, hún er allrar vizku
lykill. — Hún er undirrót allrar
menningar, og liún er sögulegur
kraftur og undirstaða allra lista
og allrar sannrar þekkingar.
Ekkert þýðir að lesa og læra,
hugsa eða skynja, ef ekki er
hennar handíeiðsla. Hún er
opinbei'un leyndardóma lífsins
og trúarinar sæluríka upp-
spretta.“ Kannske \rar ástin
„missing link“ milli hugsjóna og 1
veruleika heimsspeki og trúar i
Ég liafði mest hlakkað til að
heyra Hallgrím Helgason á þess-
ara hljómleikum. Lék mér hug-
ur á þvi, sökum þess, að hann
hefur verið mikilvirkur tónlist-
armaður alla tið og þekkti hann
lílið. Ég heyrði nafn hans oft
nefnt og erlendis hefur hann
á lofsamiegan hátt kynnt ís-
lenzka tónlist í útvarpi ýmissa
landa og í ræðum og ritum og
Jón Leifs og tvö islenzk sálma-
lög eftir Jóri Þórarinsson og
„Atburð sé ég anda mínum nasr"
eftir Áskel Snorrason og eitt
lag eftir Jónas Tóniason. Dóm-
kírkjukórinn, undir stjórn Dr.
Páls, flutti öll þessi vérk svo vel,
að ekki var liægt að óska þess
betur, og var hreinasta nautn ao
vera i kirkjunni og njóta þessar-
ar kvöldstundar.
Þórarinn Jónsson átti þar mik-
ið verk „Sónata fyrir orgel".
spilaði Dr. Urbancic verkið
sniildariega. - Við annan kafla
verksins „Allegro con spirito" —
varð maður ekki aðeins „allegro
son spirito" eða — f jöi’ugur
andiega, heldur lyftist þakið af
'kirkjunni, og eins og tónarnir
breiddust út um alheimsgeim-
inn og fylltu allar kirkjur og
allan heim.
En það er hezt að Iiæla ekki
Þórarni um of. né lasta. Hér
er eitt undur á ferðinni á ís-
iandi — snillirigurinn - og er
bezt að láta hann í friði við
sínar smíðar.
★ ★ ★
Úr Skálholtskantötu Dr. Páls
fékk maður að Iieyra 'tyo þætti,
það er alltaf hægf að reiða sig
á Pál til tækifæristónverka, með
hressilegum blæ, og kröftugu
handtaki tekst honum að kom-
ast. fram úr þeim og byggir upp
oft volduga eftirvæntingu — sem
undirbúin, já, glæsilega, var það
í gleði öllum unnéndum tónlist-
arunar íslenzku. Hafði hún
verndara, sjálfan íorseta Islands
og heiðursnefnd ráðherra sendi-
hei’ra, biskup og borgarstjóra. —
Umbúoirnar voru því hinar
beztu, hinar glæsilegustu. Hinn
ötuli formaðiu- Tónskáldafélags-
ins stóð fyrir því og á Sínfón-
íufónleikunum hafði hann Iieið-
urs sætið á söngskránni.
Jón Lcifs er þjóðkunnur mað-
hugsa: Þetta er ekkert dýpra,
né betur raddsett eða frumstæð-
ara en Iijá þeim Jórii Þórarins-
syni, Páli Isólfssyni, eða Áskeli
Snorrasyni sem líká hafa Sálma-
lög á Söngskránni. — Ég fer úr
Dómkirkjunni í dálítlum upp-
reisnarluig móti Jóni, held hann
hafi misSkilið sig. Sé ekki mikið--
tónskáíd heldur litiiríínn lyriker
í tónum, eins og aðrir, í stofu-
orgelsformi. -- Ég verð hrædd-
ur, þegar ég hugsa sVona og hef'
ur, sem — Impressario
skipulagningarmaður
manria.
Ilarin stofnar Bandalag
og ekki heyrt siníóníutónleikana
lista- þar sem líklega framtiðar tón-
Jistin heyrist. —
Á þessari söngskrá á hann
lezkra listamanna, og skipulegg-1tvu Þekkt.lítil lög, „Vöggulag",
ís-
egg-l
ur deildir þess,
og undimefndir og hliðarnefndir,,
gerir þjóðþrifaverk með stofnun |
Steís, svo tónskáld og höíundar }
kapar nefndir sem sunSið var með h'ljómsveit-
inni, og eins „Mánirin líður“.
Kristinn Hallson söng þau
svo vel, að ómöguiegt er að
fái laun fyrir strit sitt. í »era það betur.
Umskipar svo aftur og afturj var viss um að þafna
Bandalagið svo enginn botnar i sung verulegur meistarasöng-
neinu. vari> hans tækni og, öll hans
Sem tónskáld fara miklar. sög-, framkoma var svo yfirburða-
ur áf lionum, hann hangir sem t mikil, að hún minnti mig á þá.
Damokles-sverð yfir höfði tón- j beztu listamenn, sem ég hef
listarinnai' islenzku, og allir eru : heyrt í heiminum. Þessi tvö
spenntir fyrir hvað koma muni iug stýrkja mig meirá og'.meira
— það heyrist, að þao þurfi í minni uppreisn. Þetta er ann-
hundrað manna hljómsveit til að aÖ vöggulagið, fínt og innilegt,
flytja verk hans, og þeir þurfi dálítið harmþrungið í hljóm-
tvö ár að æfa þau. Einnig að sveitarútsetningunni — og hið
það sé framtíðarinnar músík, drungalega Máninn líður —
spm liklega jekki skiljist fyrr en hvorutveggja . er í litlu formi.
eftir 200. ár. — Og liklega, eins En reiðáfslagið kemur svo í.
hér var uppfyllt með einsöng' og góðir „Zukuft" tónlistar- forleikníim, kallað „Minni ís-
þjóðsöngvarans Guðmundar menn verði alltaf misskildir. — lands Op. 9“. — í skýringun-
Jóssonar. í ljóðalokunum. „Er ' Líklega þurfi þvi hér á íslandi um stendur:.. „Verkið er nærri.
nú, sem mæli niinning hver“ vaf
það glæsileg, og hátíðleg helgi-
stimd er tónarnjr fylltu Dóm-
kirkjuna. „Þigg þjóð mín gjöí“
kirkjukonsertinn i Dómkirkj-
unni fyllti mann líka eftirvænt-
unnið þarft \erk. Hann byggir, jngU> 0g Jöngun að heyra méirá.
tónlist sína mest á þjóðlögum,
Lífið og
— Guðs og manna"
ég I. Bls. 76.
Menntamálaráðherra var
því mjög þakklátur, fyrir
undirbúa hljómgrunninn svo yel
með sinni snjöllu ræðu.
Allur undirbúningur tónleik-;.
ana var með ágætum, umbúðiiT-
ar ekki sparaðar, og nú fékk
maður að heyra nútmía tónlist
Islendinga og hlakkaði til. —
Tónleikarnir byrjuðu á að
blásið var á fornlúðra og sungíð
„Island farsældarfrón" stjói’n-
heíur hrifist af þeim og unnið
mikið úr þeim.
Er Jtað lofsamlegt. Hann
þekkir hið merka rit séra Bjarna
■ Þorsteinssonar, er skapaði stór-
ég. . - .
ý . verk við útkomu Islenzkra þjóð-
laga, sem er einhver hin dýr-
mætasta heimild urn islenzka
forntónlist og eðli hennar og
uppruna. — Eigum við allir lion-
um mikið að þakka. Sjálfur hef-
ur Hallgrímur verið ötull safnari
islenzkra þjóðlaga, og bætt þar
við mörgum nýjum þjóðlögum
og geíið út. Það, sem flutt var
í þetta sinn, var „Svíta Arctca"
norræn svíta og fylgir greinar-
andi Páll Isólfsson og hinn gerg tál skýringar verkinu.
ágæti Karlakór Reykjavikur j_]anr) segjr þar m a maö öllu
sonS- i samanlögðu hef ég leítast við
Siðan byrjaði Söngskráin. að framsetja þessi alþýðustef í
Strengjakvartett, Björns Ólais- samræmi við heimaland þeirra,
sonar fiutti strokkvartett þessa' forðast allan tilefnislausan fag-
mhljóin, sem ekki á sér stoð í
i islenzkri náttúru." Um þetta
■með fagurhljóminn sem ekki
finnist í íslenzkri náttúru, er ég
hönum ekki sammála.
SVíta Árctiea, var afar fróðlegt
og ánaigjulegt að kynnast, enda
flútt: vel og tók sig út hjá
stpfuhijómsveitinni. — og mig
iangaði að kynnast fleiru af
vei'kum Dr. Hallgríms. —
Plljómleikunum er lokið, og
rnanni iangar meira að heyra. —
Það hefur verið illa sótt, og.
leikhúsið er hálftómt, flest boðs-
gestir. Er ég hissa á þessu, og
endurtekur það sig líka á hinum
tðnleikunum, og varð ég enn
meira hissa, þar sem um svona
merkan tónlistarviðburð er að
ræða.
Kirkjutónleikarnir i Dómkirkj-
uniri 2S. apríi, eru hátíðlegir og
stemningsfullir. - Dómkirkjukór-
Og mér var, það undrunaréfni,
að kirkjan var ekki hálf skipuð.
Enn nú var komið að leikslok-
um: aðeins sínfóníutónleikarnir j
í Þjóðleikhúsinu eftir þe'im beið vfir þeim vakað af Dr. Páli —
að stofna félög — á la Wagner því eingöngu úr íslenzkum
í Þýzkalandi til að skilja Jón þjóðlögum, tvísöngslaginu „ís-
Leif.s og skipa yfir og undir land farsældar frón“ og rímna-
nefn.dir.um alll land. — Maður lögum gömlum eða nýsömdum.
situr því hljóður á hljómleikun- í gömlum stíl, og er lögð rík á-
um, þegar verk hans eru flutt herzla á að birta þjóðlögin ó-
og kemst í mikinn vanda. - , menguð iog stíl þeirra án þess
í kirkjukonsertinum eru þrjú að trufla méð tæknilegum að-
sálmalög eftir Jón Leifs. Eru ferðum eða tónsmíðalegri.
þau ágætlega flutt af Dóm-, fræðimenns'ku'
kifkjukórnum, og bróðurlega
ég með mikilli eftirvæntingu.
Þvi þar -vár . nýtt á
Eru þau rrilld, og fögur og grípa
ferðinni is- ( mig sterkt einkaniega i íyrsta er
lenzk tónskáld,. sem skálduðu
” ■ ★ ★ ★
Það' sem maður svo heyrir
þetts
fyrir hijómsveitir.'
★ ★ ★
Þessi hljómleikahátíð islenzkra
,island farsældar
laginu hinar mildu línur lags- frón“, og skínandi fögúr ís-
iris við orðin „eins og þú vildir lerizk þjóðlög, sem eru látin.
óska þér í andláts siðustu ganga lestagang í gegnum
mæðu“. Og eins í seinna laginu, hljómsvéitina, byrjar á fiðlun-
við versið „vist er ég veikur að um, síðan á ceilo og svo áfranx
tónskálda hafði verið ágætiega trúa“ — Eg voga mér samt að
Framh. á 11. síðu.
héimalærða gáfaða tónskálds,1
Hélga Pálsson sem er svo vel
kuhnur hér og virtur. Siðan korn
samtal, skemmtilegt milli óbós
og klarinetts, sem þeir spiluðu
afar skilmerkilega Egill Jóns-
son og Pudelski eftir Magnús
Bl. Jónsson. — Svo kom hið
glæsilega verk Karls Ó. Run-
ólfssonar „Andante fyrir piano
og Celió" - flutt af frú Jórunní
Viðar og Einari Vigfússyni. Ein-
ar Vigfússon spilar á Celló
— sem virðist vera ágætis hljóð-
íæri — óviðjafnanlega unaðslega
og með fínum og mjúkum tón.
Þe'tta verk hreif okkur öll mikið
og bar okkur yfir þrautir tólf-
tónaverksins.
Bæði Þuríður Pálsdóttir og
Þorsteinn Hannesson voru ágæt-
lega upplögð og söng Þorsteinn
unaðslegt lag, eftir Árna Thor-
steinsson með sínu velþjálfuðu
og æíðu rödd.
Þuriður Pálsdóttir, þessi fagrs | flytur þar þrjú sálmalög eftir
Eins og Vísir hefur sagt frá, hefur verið smíðuð í Englandi nákvæm cftirmynd útflytjenda-
skipsins „Mayflower", sem flutti pílagrímafeðurna svonefndu vestur um haf árið 1620. Myndin.
hér að ofan sýnir Mayflovver, þegar undin vor t\ upp segl á því í fyrsta sinn. Margir hafa spáð
því, að skipið muni aldrei kornast vestur um haf, því að það sé illa smíðað, yfirbygging of
mikil, viðir rntini gliðna í því og þar fram eftir götunum. Skipstjóri er þekktur ástralskur sjó-
garpur, Alan Villiers, sem lengsti’m hefur sigít scglskipiun um heimshöfin og i'itað um ferðil-
sín ar.