Vísir - 01.07.1957, Blaðsíða 5

TtSEB
Mánudaginn I. júlí 1957.
- ...............
V fl'
tignum fulltrúa
sögti og sænsks nútíma.
Útdráttur úr ræðu Haíldórs K.
Laxness í Háskólanum í gær.
Yðar hátignir;
herra íorseti, virðulega
forsetafrú; herrar mínir
og frúr.
Það var mikill siður til forna,
meðan enn var ein tunga
Norðurlöndum, að íslenzkir
menn gengju fyrir norræna kon
unga og reyndu sig í þeirri í-
þrótt sem íslendingum var inn-
borin, og þeir kplluðu vammi
firða, en það er skáldskapur.
Ég er stoltur af þvi, að þessi
siður er enn ræktur, og að ég
stend á þessari stundu í sporum
íslendingsins Óttars svarta. sem
var skáld Svíakonungs fyrir
þúsund árum.
Svxpjóð nefur frá öndverðu
lifað sérstöku lífi í íslenzkum
bókmenntum og um leið í vit- '
und íslenzku þjóðarinnar.
Mér er til efs, að gleggri
skyndimyndir séu varðveittar af
Svíþjóð fyrir tæpum þúsund
árum en Sighvatur Þórðarson
hefur látið eftir sig þá er hann
orti um för sína á vit sænskra
höfðingja að erindum Noregs-
konungs, en kvæði þetta er kall
að Austurfararvísur. Það er ort
á þeim tíma þegar landsmúgur
í Svíþjóð er enn heiðinn, en á
svo ljósu máli, að vanalegur ís-
lendingur fær notið þess út í
æsar, jafnvel betur en margra
þeirra kvæða sem nær standa
vorum ííma.
Tvö hundruð árum síðar en
Sighvatur skáldi ferðaðist í Sví
þjóð leggur annað höfuðskáld
íslend.inga þangað leið sína, en
það er Snorri Sturluson. Snorri
safnar í Gautlandi margs konar
sænskur fróðleik, sem kom hon-
um í góðar þarfir síðar, þá er
hann fór að setja saman Heims-
krir- lu. Hann fór til Skara og
dvaidist þar með Áskatli lög-
mánni sumarið 1219. Þá var enn
lítt hafin ritöld í Svíþjóð og
lög landsins ekki til á bókum.
Árið eftir að Snorri kom þar,
eða 1220, telja fróðir menn að
Áskell lögmaður, gestgjafi
Snorra, hafi látið byrja ritun
Gautalaga.
Ef tengsl má finna milli þess,
að Snorri gisti Svíþjóð, og hins,
að Svíar hefja ritöld i norrænu,
þá ber og eigi að gleyma því, er
Svíar veitíu oss i móti, þó
seinna væri: Ef vér berum enn
á niður i sögu þrjú hundruð ár-
um síðar en þetta gerðist, verð-
ur fyrir oss sá atburður, er
sænskur prestur og prentari,
séra Jón Matthíasson, gerir sína
för hingað til lands þeirra er-
inda að kenna íslendingum að
prenta bækur. Það var að undir
lagi Jóns biskups Arasonar á
Hólum, nær lokum kaþólsks
siðar, á öndverðri sextándu öld.
Þannig höfum vér íslendingar
fengið af Svíum þeirrar listar
að prenta bækur.
á land þar sem lýðræðisandi sé mörg þau ríki sem meiri eru að
rótgrónari að fornu og nýju en stærð og afli. Hið unga íslenzka.
f Svíþjóð, og nú hefur lengi ráð nútímaþjóðfélag, sem hér er að
ið Uppsalaauði konungsætt að rísa af draumi fornsögunnar,
sama skapi eirusöm og friðsöm fagnar í dag tignum fulltrúa.
sem hún hefur verið landi sínu sænskrar sögu og sænsks nú-
giftudrjúg. Slík freisting sem tíma, þar sem Gústaf hinn VI.
það væri að rekja í velkomenda er og telur sér heiður meiri en.
minni persónulegt lof Gústafs orðum nái að eiga slíkan höfð-
konungs VI., þá verður þessi ingja að vini. Vér berum fram.
konungur þó mest lofaður af árnaðaröskir vorar til handa.
landi sínu og því riki sem hann hans hátign konunginum og
stýrir, og meiri virðingar nýtur hennar hátign Louise drottn-
í heiminum sökum góðs stjórn- ingu og svo landi hans öllu og:
þeirra sem ráða fyrir landi, þá arfars og hárrar menningar en ríki í Svíþjóð.
mundum vér nefna Svíbjóð. !----------------------------------------------------------------——
bóla í hinu forna konungsríki
Sviþjóð. Og svo hygg ég vera
muni enn í dag, ef vér íslend-
ingar skyldum taka til eitthvert
ríki i heiminum þar sem síður
væri haf milli almennings og'
Þannig mætti ængi rekja frjó
söm tengsl meðal Svia og íslend
inga frá því fyrir öndverðu, og
veit ég, að þeir eru hér staddir
í dag, sem kunna að telja þau
dæmi af lærdómi.
Konungum ber að vísu eigi
persónulegt lof, heldur lof þess
lands, sem þeir ráða. Vesalt
iand lofar ekki landstjórnar-
mann sinn fyrir heiminum. Vér
þekkjum ekki land á heims-
bvggðinni, þar sem hagur al-
mennings standi með meiri
blóma en i Svíaveldi, land þar
sem siðmenning standi með
meiri þroska i flestum greinum,
og svo á vísindum og lærdómi
sem aimennum vinnubrögðum.
Og eins og verður í þeim lönd-
um einum þar sem hagur al-
mennings stendur með blóma,
þar rikir með mönnum frelsi til
orðs og æðis. Þótt Siar hafi ver-
ið höfðingjar í lund eins langt
aftur og íslenzkar sögur kunna
Franskir jafnaðarmenn vilja
ekki sleppa Aisír.
Teljja lrrökkmn nairðs^nlc^ að
lialda lainliiin.
Franski Jafnaðarmannaflokk uninni, að þótt Miðjarðarhafið
urinn hefur haldið ársþing sitt'skilji þessi lönd, sé þau SVO’
að undanförnu. Uamrunnin viðskipta- og efna-
hagslega, að þau séu sem land-
Það hefur vakið mesta at- fræðileg heild. MHvort um sig
Lýðræðisandi er engin ný. að rekja, þá er erfitt að benda
hygli i sambar.di við ályktanir
þingsins, að það hefur komizt
að þeirri niðurstöðu, að Frakk-
ar megi ekki sleppa tangar-
haldi sinu á Alsír, því að það
muni verða báðum aðilum til
ófarnaðar — Frökkum og Al-
jsírbúum. Er á það bent í álykt-
Frá inóttökuathöfninni í Háskóla íslands í gærmorgun. Háskólarektor, próf. Þorkell Jóhannes-
son (t. h.) ávarpar konung og drottningu, en þau sitja, ásamt forsetahjónunum til vinstri.
hafi svo verðmæta markaði í
hinu landinu, að leitt gæti til
hruns, ef samskiptin yrðu tor-
velduð með því, að slíta þau
tengsl, sem verið hafa að mynd-
azt á undanförnum áratugum.
og hafa smám saman leitt t il
þess, sem nú er orðið veru-
leiki.
Enn fremur kom það fram á
ársþinginu, að um 500,000
verkamenn frá Alsir hafa at-
vinnu í Frakklandi, af því að
þeir hafa sama borgararétt og
aðrir franskir þegnar, og á.
móti hafa mörg hundruð þús-
.md franskir verkamenn vinnu
5Ína i Alsír, því að þeir njóta
þar sömu réttinda og aðrir'
landsmenn.
Með þessari samþykkt flokks
þingsins hefur verið lögð bless-
un yfir stefnu þá, sem Guy
Mollet, síðasti forsætisráðherra
og jafnaðarmaður, hafði í þess-
um málum, svo og stefnu nú-
verandi stjórnar.
Egyptar vingast
við Grikki.
Grikkir og Egyptar ætla að
treysta vináttubönd sín á næst-
unni.
Nasser hefur boðið Karman-
lis forsætisráðherra að heim-
sækja Egyptaland og fer hann
förina í ágúst, en síðar mun
Nasser heimsækja Grikki.
Keppnin hefst á íhróttaveliínura I KVÖLD KL. 8.30.
Hvernig fer 400 m. hlaupið?
Hvernig fer 1500 m. blaupið7
Hvernig fer hástökkið?
Hvernig í ósköpunum fer kringhikastiS7
Keppnisgreinar í kvöld:
100 m., 400 m., 1500 m., 50)00 m. hL, 110 m. grindahlaup,
4X100 m. boðhlaup., liástökk. iaugfcökk, kripglukast og
slegg-’ukast.
Starfsmenn mótsins eru beðnir að mæta kl. 7.30 og ganga inn
um vestustu dyrnar.- ; ’
kahwrk—DMahd
Sala aðgöngumiða befst kl. 1 e. h. '
Sjón er sögu
ríkari
Allir verða að
sjá þessa
spennandi keppni
v. ? ' • ý, •
iHólsiietndin