Vísir - 14.10.1957, Blaðsíða 7

Már..udaginn 14. oRtoner 1957
VlSIS
í fótspor fedra minna,
Rabbað við ivar Grimsfad,
> ■
rifstjéra i AlastEndi.
Sl. íöstudag kom hingað til ég tel. Hákon konungur lagði
lands norskur blaðamaður, sem | svo traustan grunn að nútíma-
ýmsum íslendingum er að góðu konungsdæmi í Noregi, að þar
kunnur frá vorinu sem leið, en
hann var þá í 6 daga fararstjóri
þeirra, sem fóru ,,í fótspor
Egils“.
Hið bezta í íslenzkri
þjóSarsái.
Ivar Grimstad er formaður
ungmennafélagsins á Sunnmæri
og sá félagsskapur stóð m. a. að
Ivar Grimstad.
heimsókn íslendinganna. Ivar
Grimstad segist eiga margar
góðar endurminningar frá þess-
um 6 dögum cg samveran við
íslendingana hafi aukið mjög
áhuga sinn á íslandi. Sérstakar
mætur fékk hann á Pétri Otte-
sen, sem hann taldi persónu-
gerfing flests þess bezta, sem
hann hefði gerrt sér í hugarlund,
að til væri í þjóðarsál íslend-
inga, en á mörgum fleiri
íékk Grismtad miklar mætur.
Ivari Grimstad fannst það
ganga ævintýri næst, að hann
flaug á fjórum tímum með
Flugfélagi íslands frá Oslo til
Pteykjavíkur en þegar faðir
hans sigldi á fiskiskipi til fs-
lands árið 1908 var hann 3 vik-
ur á leiðinni. ,,í raun og veru
er ég á vissan hátt að feta í
fótspor feðra minna þegar ég
kem hingað til lands“, sagði
Grimstad. „Faðir minn og afi
og fjöldi frænda minna sigldi á
íslandsmið og íslenzk staðaheiti
eru mér jafnkunn frá bernsku
eins og' staðaheiti á Sunnmæri.
Æt.tmenn mínir hafa sótt björg
í bú til íslandsstranda en sum-
ir hafa ekki átt afturkvæmt
eins og löngum mátti búast við
meðan skip og útbúnaður var
á frumstæðara stigi en nú ger-
ist.‘
Hinn ástsæli kommgur.
..Hvaða mál eru efst á baugi í
Noregi um þessar mundir?“
„Kosningarnir voru að sjálf-
sögðu mál málanna, en svo and-
aðist hinn ástsæli konungur
okkar og í virðingárskyni við,
minningu þess mæta manns var
kosningabaráttu hætt fram!
yfir útför. hans og þá var komið j
rétt að kjördegi. Teljum við
stjórnarandstæðingár, að Verkaj
mannaflokkurinn hafi grætt á.
þessu þótt aldrei verði það
sannað. Eini flokkurinn sem
tapaði verulega var kommún-
istar, en þeir töpuðu 2 þing-
sætum af 3 og eiga nú aðeins
einn mann á þingi af 150“.
„Hyggja Norðmenn gott til
Ólaís konungs?“
,jJá, undantekningarlaust, að
eru engar raddir uppi um lýð-
veldi. Réttsýni Hákonar kon-
ungs, karlmennska og heilbrigð
skynsemi á örlagastundum skip
uðu honum á bekk meðal beztu
manna Noregssögunnar. Ólafur
konungur var föður sínum góð-
ur sonur og þjóðin treystir því,
að hann muni um flest sem
máli skiptir fara þá braut sem
hinn látni konungur hafði troð-
ið“.
Enginn praksis á íslandi.
„Er mikið rætt um Mykle-
málið í Noregi?“
„í Oslóarblöðunum hefur
gætt hálfgerðrar móðursýki í
því máli. Margt af því, sem
sagt hefur verið um „Roða-
steininn“ eru öfgar, hvort sem
menn hafa fordæmt hann eða’
varið. í Sunnmörsposten hefur
lítið verið um bókina skrifað
og má geta þes stil gamans að
fréttaritari blaðsins í Reykjavík
virðist helzt hafa komið skaps-
munum fólks þar í borg á
hreyfingu. Fi’éttaritarinn skrif-
aði eitthvað á þá leið, að „Söng-
urinn um roðasteininn“ vekti
ekki mikla athygli á íslandi,
því íslendingar teldu sig þekkja
það sem þar væri lýst, annað-
hvort úr fagbókum eða praksis:
Þetta með praksisinn fór mjög
í taugarnar á roskinni íslenzkri
konu, sem búsett er í Alasundi,
kom hún með allmiklum þjósti
á ritstjórnarskrifstofu blaðsins
og sagði að svona nokkuð
þekktu íslendingar alls ekki.
Annars er kátbroslegt að
„Söngurinn um roðasteininn11
skuli hafa komið öllum bægsla-
ganginum af stað. Mykle hafði
áður skrifað bók, sem heitir
„Lasso om fru Luna“. Sú bók
er mun betra listaverk en Roða-
steinninn, sem hvað sem menn
vilja segja um samfaralýsingar
hans.“
Enginn Hamsun
í Noregi lengur.
„Eru margir snjallir rithöf-
undar meðal núlifandi Norð-
manna?“
„Við eigum engan Knut Ham-
sun iengur, en eigi að síður er
talsvert líf í tuskunum á bók-
menntasviðinu. Fyrír tveimur
árum ætlaði allt um koll að
keyra meðal kennarastéttarinn-
ar þegar hin snilldarlega skáld-
saga Jens Björnsboes „Jonas“
kom út. Dagnn áður en ég fór
frá Osló kom út ný bók eftir
hann, sem heitir „Under en
hárdere himmel“ og þar fjallar
hann um réttarhöldin og með'-
ferðina á þeim sem bornir voru
sökum eftir stríðið. í þessari
bók er vafalaust sprengiefni
svo ekki þarf að búast við logni
í bóknienntaheiminum þótt eitt-
hvað fari nú sennilega að kyrr-
ast um Roðasteininn.
Annars álít ég að Tarje
Vesaas sé'einhver snjallasti rit-
höfundur okkar Norðmanna um
þessar mundir, síðasta bókin
hans „Fuglane“ er hreinasta
perla.“
„Hvað með aðra listamenn
en rithöfunda?"
„Við eigum eina unga söng-
konu sem ber langhæst á söng-
himni Norðmanna, hún heitir
Áse Nordmo Lövberg og er fast-
ráðin við Stokkhólmsóperuna,
en ópera er engin til í Noregi
frekar en íslandi.“
Ovíst um framtíðar-
tungu Norðmanna.
„Eru Norðmenn enn að jag-
ast um það hvaða mál skuli tal-
að og skrifað í Noregi?“
, „Ekki er því að leyna. Sam-
kvæmt landslögum eru bókmál
| og nýnorska jafnrétthá í skól-
! um, en fyrir nokkru var hafin
! mikil sókn á hendur nýnorsk-
unni og stóðu Arnulv Överland
og Sigurd Hoel þar fremstir í
flokki. Þessi sókn leiddi til þess,
að nýnorská var bannfærð í
200 fræðsluhéruðum. Þegar svo
var komið var hafin gagnsókn
af hálfu nýnorskumanna og er
nú svo komið að ástandið er
svipað og áður var, en enginn
veit hvað muni verða norska
framtíðarinnar, en ég vona að
málin renni saman og úr verði
eitt norskt mál. Ég fylli flokk
þeirra manna sem ekki kann
við það að Norðmenn tali að-
eins dönsku.“
Norskur útvegur í
erfiðleikum.
„Hversu stór er Álasund og
hverjir eru helztu atvinnuvegir
fólksins þar?“
„Álasund hefur liðlega 18.000
íbúa og niá heita miðstöð Sunn-
mæris en þar búa 80.000 manns.
Sunnmæri er hluti af Mæri og
Raumsdalsfylki, en Noregi er
eins og flestum mun kunnugt
j skipt í fylki, sem samsvara
sýslum hér á landi.
I Aðalatvinnuvegirnir eru
'sjávarútvegur og iðnaður sem
'honum er tengdur. Auk þess.er
í Álasund stærsta verksmiðja
NorðuiTands sem framleiðir
bólstruð húsgögn.“
„Hvað er að frétta af sjávar-
útveginum?“
„Utgerðin er sökum allskonar
tækja sem nú eru talin nauð-
synleg orðin alldýr, og farið er
að bera á því að erfitt sé ;,ð fá
menn á bátana. Að vísu er alitaf
meira en nóg' af mönnum ácm
vilja fara á vetrarsíld því ’pir
geta menn unnið sér inn 12—
15.000 norskar krónur á 2’—3
jmánuðum. Hinsvegar eru ménn
jtregari að fara á fiskveiðar áem
ekki gefa eins mikið í aðra liond
j og verða útgeðarmenn oft að
gera það að skilyrði þegar menn
eru ráðnir til síldveiða að þeir
fari líka á þorskveiðar. SíðustU
BÓK M E N N "F i R
I. ARG.
ÚTGEFANDI: BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJOÐS -
1. TBL.
Fiskarnir eftir Bjarna Sæmundsson
í nýrri og aukinni úigáfu
Félagsbcekurnar
1957
Félagsbækur Menning-
arsjóðs og Þjóðyinafélags-
Innan skamins kemur á bókamarkað ný úígáfa af hinu stórmerka alþýðlega Jnunú koma út i lok
fræðiriti Bjarna Sæmundssonar uin íslenzka fiska. Er fyrri útgáfa ljósprentuð ásamtoktóbermánaðai. Bækuin-
rækilegum viðauka eftir fiskifræðingana Jón Jónsson og dr, Áma Friðriksson.ar eru sex, samtals um
1240 bls.
Fiskamir hafa lengi
verið uppseldir og mikið
eftir þeim spurt. Viðtökur
þær, sem fyrsta útgáfa
fékk, voru frábærlega
góðar, bæði af hálfu sér-
fræðinga og almennings.
Hin nýja útgáfa ritsins
er um 600 bls. að stærð,
með um 250 myndum og
litprentuðu korti af fiski-
miðum umhverfis landið.
í viðauka gera fiskifræð-
ingarnir Jón Jónsson og
Arhi Fi’iðriksson grein
fyrir fiskirannsóknum síð-
ari áaa. Þar er lýst öllum
þeim fiskum, sem fundizt
hafa á íslenzkum fiski-
miðum síðan Fiskamir
komu fyrst út.
Hér fara á eftir nokkur
ummæli náttúrufræðinga
um Fiskana:
,Hér er út komið ágætt
rit, mikið að vöxtum,
vandað að efni og frá-
gangi; fróðleg bók, sem
er allt í senn, vísindarit,
handbók og alþýðlegt
fræðirit.
Höfundur bókarinnar er
mikils lofs verður fyrir
allt sitt starf í þágu ís-
lenzkrar fiskifræði, en
mest þó fyrir þessa bók,
sem ég tel tvímælalaust
bezta rit, sem nokkru
sinni hefur komið út um
íslenzka dýrafræði.“
Pálmi Hannesson.
„Bók þessa má óefað
telja meðal hinna merk-
ustu bóka, er birzt hafa
á íslenzku hin síðari árin.
. . . Bók þessi er tíma-
mótarit í íslenzkri fiski-
fræði.“
Guðm. G. Bárðprson.
„Útkoma þessarar bókar
er merkisviðburður í ís-
lenzkum bókmenntum.
Bók ... löguð við hæfi
almennings, með myndum
og lýsingum af hverri
einustu tegund fiskjar,
sem fundizt hefur liér við
land og talinn verður
meðal íslenzkra fiska. Eru
lýsingamar svo nákvæm-
ar, að hverjnm manni er
í lófa lagið að ákveða
Bjami Sæmundsson.
eftir þeim hverja þá teg-
und, sem lýst er í bók-
inni.
Bók þessi á skilið að
komast inn á hvert það
heimili, er land á að sjó,
á eða vatni, sem fiskur
gengur í.“
Magnús Bjömsson.
„Bjami Sæmundsson
var forvígismaður á sviði
fiskirannsókna hér við
land. Bók hans um ís-
lenzka fiska er þrekvirki
á sínu sviði og mega aðrar
þjóðir öfunda okkur af
slíku riti fyrir almenning."
Jón Jónsson.
Leikritasafnið
Leikritasafn Menningar-
sjóðs hefur nú hafið
göngu sína að nýju, eftir
ems árs hvíld, Áður voru
komin út 12 hefti. Að
þessu sinni bætast tvö
ný í hópinn. Eru það
Kjamorka og kyenhylli
eftir Agnar Þórðarson og
Andbýlingamir eftir J. C.
Hostmp í þýðingu Lárusar
Sigurbjörnssonar. Leikrit
þessi eru komin í bóka-
verzlanir. Áskrifendur
Leikritasafns njóta sér-
stakra hlimninda um verð.
MœSrabókin
eftir prófessor Alfred Sun-
dal í . þýðingu Stefáns
Guðnasonar læknis hef-
ur nú verið á markaði
í tvo inánuði og hlotið
hinar beztu viðtökur. Er
það einróma álit þeirra,
sem hafa kynnt sér bók-
ina, að hún sé mjög' gagn-
legur og hagnýtur leiðar-
vísir, eigi aðeins fyrir
barnshafandi konur og
ungar niæður, heldur alla
þá, sem fást við umönnun
og uppeldi ungrá baraa.
Að þessu sinni er fé-
lagsmönnum í fyrsta'
skipti gefinn kostur á að
velja á milli bóka. Brátfc
verður sagt nár.ar frá ár-
bókum og tilhögun val-
frelsisins.
Hlunnindi félags-
manna
Félagsmenn Bókautgáfu
Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins njóta ekki
aðeins þeirra hlunninda,
að fá félagsbækumar viS
mjög vægu verði, heldur
er þeim einnig gefinn-
kostur á að fá aukabækur
útgáfunnar með um 20%
afslætti. Eftir því sem.út-
gáfa aukabóka færist í
vöxt, eftir því em þessi
hlunnindi mikilvægari.
Bók eins og Fiskana, sem
mun kosta hjá bóksölum
180 kr. í góðu bandi, fá
félagsmenn á 144 kr.
Kalevalakvæði kosta 120
kr. í bandi. Félagsmeœi
fá þau á 96 kr.
Gerist áskriíendur ■ og
njótið þessara mikilvsegu
hlunninda! Afgreiðsla er
að Hverfisgötu 21, Reykja-
vík.
Þýðirsg Karls Ísfelds á Kafevo§aIjóc£ym
Fyrra bindi Kalevala-
ljóða í þýðingu Karls
ísfelds, sem út kom á
vegum Bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs í ágústmánuði
síðastliðnum, hefur lilotið
hinar beztu viðtökur ís-
lenzkra lesenda. Bendir
allt til þess að bókin selj-
ist upp á skömmum tíma.
Dómar gagnrýnenda um
þýðinguna hafa verið afar
lofsamlegir.
Sigurður Einarsson
kemst svo að orði í Al-
þýðublaðinu 8. sept.:
„Það er eins og orð-
fimi ísfelds, hugkvæmni
og skáldlegum þrótti séu
u r
engin takmörk sett, þá er
á hann rennur ásamóður
og honum tekst bezt upp.
. . . Hinn ramefldi töfra-
heimur kvæðanna stígur
frani ferskur og eins og
nýskapaðar. ... Það þarf
mikla skyggni og djúpa,
auðmjúka innlifun til þess
að leysa siíkt vérk svo
meistaralega af hendi. Og
mikið skáld. Og mikinn
völund í smiðju íslenzkrar
tungu.“
Morgunblaðið 15. ágúst:
„Kalevala-ljóðin eru
Finnum jáfndýrmæt bók-
menntaperla og Edda er
íslendingum. Þar er að
finna kjama og undir-
stöðu finnskra lífsviðhorfa
fyrr og síðar. Karl ísfeld
hefur uhnið mikið afrek
með þýðingu sinni, sem
er bæði lipur, hljómmikil
og myndrík að hætti
frumtextans. . . . Bókin
er frábærléga úr garði
gerð.“
Guðmundur Daníelssoa
í Suðurlandi 21. sept.:
„Útkoma þessarar bókar
á íslenzku hlýtur að telj-
ast meiriháttar bók-
menntaviðburður. . . Þýð-
ing Karls 'ísfelds er rneð
afbrigðum glæsiieg.“
(Auglýsing), ,