Vísir - 23.11.1957, Blaðsíða 5

Laugardaginn 22. nóvember 1957
VlSIIt
iú
iLaajg
Förutl.
Einbúa.
Hann kemur oft til mín — allt- ( Já, Einbúi er fróður — ekki af
eins og ég. Fólk kallar okkur
reyndar einhleypinga eða piþar-
sveina, en okkur finnst það
missa marks.
Hann kemur á mánudagskvöld
xim eða miðvikudagskvöldum,
en aldrei bœði kvöldin i sömu
vikunni. Alltaf kemur hann á
sama tíma — klukkan hálf níu.
Hann er reglumaður og ákaflega
stundvis. Hver hlutur hefur sinn
stað, og hvað hefur sinn tíma.
Eins og ég sagði, er ég líka
einbúi. Ráðskonan mín, sem liirð
ir húsið, fer alltaf heim til sin kl.
sex síðdegis og kemur ekki aftur
yrr en eftir hádegi. Eg er þess
vegna einn heima á kvöldin. Það
er reglusemi vinar mins, sem
veldur því, að hann er aufúsu-
gestur. Ef ég gæti átt von á þvi
að hann kæmi óreglulega þann-
ig, að ég gæti átt von á þvi á
íiverju kvöldi, að hann birtist i
clyrunum, mundi vináttan ekki
hafa orðið svona langvinn. En ég
véit, að ef hann kemur ekki á
tímabilinu frá 8,30 til 835 á mánu
dagskvöldi, þá má ég eiga von
á honum á miðvikudagskvöldið
á sama tíma. Ef hann er ekki
íkominn kl. 8,35, þá veit ég að
hann kemur ekki aðþví sinni.
Einbúi vinur minn er fróður
maður — mjög fróður maður.
Eg sagði líka, að hann væri
;!
bókalestri eingöngu, heldur er
hann ríkur af þeim fróðleik, sem
skyggnir menn á sálir með-
bræðra sinna einir safna. Hann
er hvorki ríkur né fátækur af
veraldlegum auði, en hann er
ríkur af skilningi og mannþekk-
ingu.
Hann sér mannlífið ofan frá,
og hann kann að segja frá því,
sem fyrir augu ber, þess vegna
er gaman að hlusta á hann.
Stundum segir hann sögur sín-
ar í þi'iðju persónu, stundum í
fyrstu persónu — með orðum
söguhetjunnar -— allt eftir þvi
hvað honum finnst bezt við eiga
og efni sögunnar gefur tllefni til.
Einu sinni sagði hann mér
þessa sögu — og hún er sögð í
fyrstu persónu — en nú gef ég
honum orðið:
„Eg veit ekki hvort þú þekkir
‘, hann Fúsa, sem kallaður er Fúsi
formaður — en það gerir í sjálfu
sér ekkert til — sagan gæti al-
veg eins verið af honum Geira
eða einhverjum enn öðrum —
en hún er svona — sögð með
orðum söguhetjunnar.
„Það var þegar ég gerði út bát-
inn — sællar minningar. Þetta
hafði gengið bölvanlega — ein-
tómt tap — veiðarfærin fóru í
hvalinn og veiðin með — æ, þú
troí'íf Vm TAY'M i rr UoHn i rr\ v» TT*_ nln
Svo kom Benni aftur og sagði
mér, að þetta væri allt i lagi. Nú
skyldi ég bara útbúa víxil og fá
einhvern til að skrifa upp á hann
— bezt væri að fá hann Friðrik til
að gera það. Svo skyldi ég fara
með víxilinn í bankann — banka-
stjórinn væri búinn að fá „ordru“
um að kaupa hann strax.
Friðrik skrifaði upp á hann
undir eins, þegar ég sagði honum
frá pólitikinni — það var eins og
ég væri að gefa honum peninga
— hann var svo fljótur að skrifa
nafnið sittá blaðið. — Það var
ekki svona þegar ... jæjá, það er
nú önnur saga — segi þér hana
seinna.
Svo fór ég í bankann.
Hann horfði á víxilinn —
bankastjórinn — lengi. Svo
horfði hann á mig.
— Þetta eru miklir peningar
fyrir okkur — tólf þúsund krón-
ur. — Getið þér ekki komizt áf
með minna? sagði hann, og það
var hörmung að sjá, hvað maður
inn leið undir öllum áhyggjun-
um. Eg beinlínis kenndi í brjósti
um hann. Já, mikið er á menn-
ina lagt. En hvað gat ég gert til
að létta honum byrðarnar?
— Ha? hvað var maðurinn að
segja — hvað ég ætlaði að gera
við peningana? Ja — það var
víst bezt að segja honum sann-
leikann.
— Ja — það. er nú þetta — ég
fæ vist tæp tíu út úr þessu —
svo fær hann .... Eg komst ekki
lengra, hann greip íram í íyrir
mér og i dauðansofboði, .... þér
getið komið á morgun og spurzt
fyrir hjá galdkeranum, flýtti
hann sér að segja.og svo stakk
hann blaðinu niður í skúffu, og
mér skildist, að ég mætti fara.
Nú þetta var allt i lagi, ég fékk
niu og sjö, þegar við voriim bún-
ir að afreikna þetta, og nú geng-
ur þetta bara ágætlega.
Þú veizt hvernig þetta er, þeg-
ar maður er loksins kominn i
veltuna — það er sko það, sem
gildir — að fá það til að veltast!
Þeir spyrja mig aldrei núna,
hvað ég ætii að gera við pen-
ingana!“
Sibeiius-ténleikar í háskólanum
á morgun kl. 5.
Dr. Páll ísólfsson skýrir þá.
. , , veizt hvermg þetta var. Eg skuld
reglusamur. Ja, svo sannarlega1 , f
, , . , , .: aði velsmiðjunm — eg skuldaði
er iiann reglusamur, þo hann sé ... ,
,. . , , ; ., ] veiðarfærakaupmamunum — eg
ekki af sama tagi og forstjórinn, I , ,, x. . . , ,
, . ...... ’ i skuldaði .... nu — ja, ég skuld-
sem rakar sig alltaf kl. 7,30. s.
d. og kaupir alltaf nærfötin sín í
feúðinni á Vatnsstígshorninu i.
október ár hvert — en það hef-1
ur hann gert s.l. tuttugu og
fimm ár eða svo. Einbúi sendir
þvottinn sinn í þvottahús hér í.
bænum — sennilega mjög reglu-
lega eins og forstjórinn gerir.
Hann hefur heldur ekki sézt
læöast niður bakdyra megin með
pokann sinn með óhreina tauinu,
eins og forstjórinn, þegar hann
ér að fara með hann í borð um
strandferðaskipið, til að biðja
feátsmanninn fyrir hann norður
til systranna. Nei, þeir eiga ekk-
ert sameiginlegt nema vissa
xeglusemi.
1 aði öllum og skrattanum líka.
viðrar og norðan- og norðaust-
an vindarnir, sem hér eru að
jaínaði þurrir, eru rikjandi um
langan tima og oft með þeim
mikil harðveður, verður erfitt að
halda við gróðri hér sunnan
lands."
Hætturnar eru fleiri.
Þótt rúm leyfi eigi að rekja
hér eru hættumar miklu fieiri en
þar, sem stafa af sliku veðurof-
ríki og að ofan er lýst. Um aðr-
ar náttúruhamfarir getur verið
að ræða, ogþar sem uppblástur
*r hafinn, verður framhald á,
þótt vel viðri, ef eklcert er að
gert Þá stafa hættur af ofbeit
landsins. Með skipulagri vernd-
un gegn uppblæstri og græðslu,
. skipulagningu beitar ogræktun-
ar beitilanda o; fl. verður að
heyja baráttuna til þess að
græða opin sárin og hirídra að
ný myndist. — 1. .
Það var ekkert annað að gera en
að gefast upp við þetta og láta
allt fara undir hamarinn —
hleypa hræfuglunum í það —
þeir biðu á hverju götuhorni með
fulla vasa af peningum tilbúnir
til að kasta sér yfir hvern, sem
riðaði eða datt.
Það var þá, sem hann Benni
kom. Honum er svo djöfullega
við hræfuglana — þeir kroppuðu
einu sinni úr honum áugað —
það var þegar lögtaksmennirnir
hirtu innbúið hans út af fimm
hundruð kallinum, sem hann
skuldaði í útsvar eða skalta. Það
fór á hundrað kall á uppboðinu
og svo komu prósenturnar og
allur hinn kostnaðurinn svo hann
skuldaði eiginlega jafnmikið eft-
ir sem áður. Það töpuðu allir:
bærinn og ríkið, Bemii og allir
hinir, allir, nema uppboðshaldar-
innog hræfuglarnir. Þá hótuðu
þeir honum gjaldþroti. — Jæja,
ég ætlaði nú annars ekki að fara
að segja þér söguna af honum
Benna, heldur af sjálfum mér.
Nú, hann Benni kom, eins og
ég sagði, og hann haíði nú sína
reynslu. Hann sagði mér að fara
beina leið i pólitíkina og heimta
svo lán — lán í bankanum.
Eg kunni nú litið í þeim fræð-
um, en Benni lagði á ráðin, og nú
átti ég bara að bíða rólegur,
þangað til hann væri búinn að
tala við manninn — manninn í
pólitíklnni. —- þú veizt — hann
skyldi nokk ordna þessu. Já,
hann kunni svo sem lagið á
þeim, hann Benni.
Undanfarnar vikur hefir einn
sunnudag í hverjum mánuði ver
ið flutt opinberlega tónlist í
hátíðasal háskólans af hljóm-
plötutækjum þeim, sem banda-
ríski fiðluleikarinn Isaac Stern
gaf skólanum, og hafa þá tón-
listarfróðir menn skýrt verkin.
Hefir þessu verið vel tekið,
bæði af stúdentum og bæjar-
búum, og er ætlunin að halda
því áfram.Einnig hefir sá góði
stofn að hljómplötusafni, er
Isaac Stern gaf upphaflega, ver-
ið aukinn verulega með fjár-
veitingum háskólaráðs og á-
gætri fyrirgreislðu mennta-
málaráðuneytisins. Hljómplötu-
deild Fálkans hefir veitt rífleg-
an afslátt á plötum og gjafir
borizt til safnsins, aðallega frá
bandaríska sendiráðinu. Öllum
þessum aðilum kann háskólinn
beztu þakkir.
Á morgun (sunnudag) kl. 5
e. h. stundvíslega hefst næsta
tónlistarkynningin, sem helguð
er einu mesta tónskáldi Norð-
urlanda og einu mesta symfón-
íutónskáldi þesarar aldar, Sí-
belíusi, er lézt 20. september í
haust, 91 árs að aldri. Flutt
verða eftir hann þessi verk:
Söngur Aþenubúa, sunginn af
drengjakór, og Finlandia, leik-
in af Symfóníusveit Lundúna,
undir stjórn dr. Malcolms Sar-
gents, en bæði þessi verk hafa
með áhrifamagni sínu liaft
mikið sönglegt gildi fyrir Finn-
land. Svanurinn frá Túónela,
eitt af fegurstu verkum tón-
skáldsins og eitt þeirra, er hann
óskaði að flutt yrði við útför
sína. Hljómsveit danska ríkisút-
vai’psins flytur. Thomas Jen-
sen stjórnar. Loks verða leiknir
þættir úr 2. symfóníu Síbelíus-
ar af Symfóníuhljómsveit
Lundúna undir stjórn Antonys
Collins. Þessi symfóna er eink-
ar aðgengileg, víða einföld og
þjóðlagakennd og þó stórfeng-
leg. Hefir hún verið flutt nokkr
um sinnum af Symfóníuhljóm-
sveit íslands.
Dr. Páll ísólfsson mun flytja
inngangsorð um tónskáldið og
skýra frá verkum þeim, sem
leikin verða.
Aðgangur er ókeypis og öll-
um heimill.
Verður tekinn upp hér sérstak-
ur ferðamannagjaidleyrir?
€■ jaldeyri&maliu til skainiiiar
gagnvart iitlendingutti.
Ólafur Björnsson l>er fram í
samelnuðu þingi 'till. til þingsál.
um ferðamanna gjaldeyri. Er
hún svo látandi:
Alþingi ályktar að skipa
þriggja manna nefnd, kosna af
sameinuðu Alþingi, er undirbúi
ráðstafanir til þess, að hér verði
komið á sérstökum ferðamanría-
gjaldeyri. Skal að því stefnt, að
nefndin hafi tillögur sínar til-
búnar í tæka tíð, til þess að mál-
ið geti fengið afgreiðslu á Al-
þingi því, er nú situr.
Greinargerð. .
Tillögu samhljóða þessari
flxítti ég á síðasta þingi, og
fylgdi henni þá svo hljóðandi
greinargerð:
' Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að kjör þau, sem er-
lendum íerðamönnum, er koma
hingað til lands, eru búin með
því að skylda þá til þess að selja'
gjaldeyri sinn í íslenzkum bönk-
um á skráðu gengi, eru þeim
mjög óhagstæð. Mun láta nærrl,
að kaupmáttur gjaldmiðils ná-
grannalanda okkar rýrni um
helming, ef honum er breytt £
íslenzkan gjaldmiðil á skráðu
gengi. Afieiðing þessa verður sú,
að þorri erlendra ferðamanna, er
til landsins kemur, sér sig til-
neyddan til þess að selja gjald-
eyri sinn á svörtum markaði.
Eru slík viðskipti þjóðinni tií
mikils vansa og álisthnekkis.
Tillaga sú, er hér liggur fyrir,
felur það í sér, að gerðar verði
þegar ráðstafanir til þess að
bæta úr þessu. Þótt komið væri
hér á ferðamannagjaldeyri, væri
slíkt, miðað við núverandi að-
stæður, ekki skref í áttina til
gengislækkunar. Aðeins Iítill
hluti gjaldeyrisverzlunarinnar
fer nú fram á skráðu gengí,.
þannig að auðvelt er að selja
þann gjaldeyri, er irín kemur á
vegum erlendra ferðamanna, tii
einhverra þeirra nota, aö ekki
muni hafa í för með sér verð-
hækkanir er þegar hlýtur óhjá-
kvæmilega að leiða af þeim ráð-
stöfunum, er nýverið hafa verið
gerðar í efnahagsmálum. Að
öðru leyti verður það hlutverk
nefndar þeirrar, er hér er lagt
til að skipuð verði, áð gera um
það tillögur, hversu þessu verði
haganlegast fyrir kömið.
Maugham bannar
bréfabiríingu.
Somerset Maughoum, brokk
rithöfundurinn, telur sig nú
eiga skammt eftir,
Hefir hann látið það boð út
ganga af því tilefni, að a’.'ir
þeir, senx hann hafi einhvérn
tíma skrifað bréf, eigi að brenna
þeim, því að hann leggi blátt
bann við því, að þau verði gefin
út eftir andlát hans. Maughar,%
verður 84ra ára í janúar ;
Miiina mátti ekki
gagn gera.
Faisal, ríkiserfingi Saudt-
Arabíu, i'ór sjóleiðis frá New
York í fyrradag.
Förunautar hans voru saxn-
tals 26 og hann hafði meðferðis
169 ferðatöskur og koffort af
öllum stærðum, og hann leigði
14 káetur til ferðarinnar. Kostn-
aður — fyrir utan þjórfé o, þ. h.
— 12,000 dollarar.
Flugu 13,000 km.
á 17 klst.
í síðustu viku flugu þrjár
bandarískar sprengju*þotur án
viðkomu frá San Francisco til
Manilla á Filippseyjimu
Voru þetta flugvélar af gerð-
inni B-66, sem eru búnar tveim
hreyflum og geta náð um 1000
knx. hraða á klst. Þær voru 17
klst. á leiðinni til Manilla, en
hún er 13,000 km. Þrír menn
voru í hverri flugvél. ,