Vísir - 02.12.1957, Blaðsíða 9

Mánudaginn 2. desember 1957
VÍSIR
5
Ibá 5sbygflingarnar...
Frh. af 4. s.
III. Byggingar til að leigja
út.
IV. Byggingar til að selja
fullgerðar.
V. Byggingar til að selja
fokheldar eða í sumum tiifell-
um hálfiullgerðar.
VI. Byggingar til að koma í
stað herskálaíbúða og annara
hliðstæðra óhæfra íbúða og þá
í flestum tilfellum handa þeim,
sem verstar og erfiðastar heim-
ilisástæður hafa vegna fjöl-
skyldustærðar eSa annarra
erfiðleika.
Fyrsta atriðinu heíur þegar
verið gerð skil, en í því felst
framlag bæjarfélagsins til að
gera byggðahverfin byggileg og.
útvegun á sandi og möl til múr-
verks húsanna.
Bygging bráðabirgðahúsnæð-
is hefur sem betur fer ekki ver-
ið óumflýjanleg nauðsyn, því
reynslan hefur orðið sú, að þótt
slík hús ættu aðeins að standa
fá ár, þá er yfirleitt ekki
verið farið að fjarlægja þau enn
sem komið er, og þau sem
byggð hafa verið standa enn á
sama stað.
Bygging Höfðahverfis.
Á árinu 1941 voru reistar
Afbrot....
Frh. af 4. s.
arinnar var ákveðið að taka
rannsóknina aftur upp.
Scotland Yard gerði út mann
til Frakklands, til þess að gera
rannsóknir á staðnum. Hann
gekk beint að efninu. Hann vildi
fá að vita nákvæmlega hvað sagt
hefði verio við Stewart McMatt
í símanum, þetta kvöld, sem
hann flýði æðisgenginn úr gisti-
húsinu.
Það kom í Ijós, að enskir ferða-
menn í Nizza vildu fá að tala við
enska vini, sem höfðu ráðgert
að gista þarna í gistihúsinu, en
höfðu tafizt vegna veðurs. Þeg-
ar þeim var sagt, að enskur mað-
ur væri þarna í gistihúsinu, verð
ur skiljanlegt hvernig þeir mis-
skildu þetta.
„Þá,“ sagði leynilögregluþjón-
inn, „hefur gistihússeigandinn
sótt Englendinginn. Er það?“
„Já, monsieur,“ svaraði síma-
stúlkan.
„Nú vildi ég fá að vita ná-
kvæmlega monsieur. Fyrst bað
ég hann að bíða. „Attendez un
instant,“ sagði ég við hann. Þá
talaði ég við simaþjónustuna i
Nizza og sagði þeim að hann
væri við línuna og biði eftir því
að tala.
„Þakka yður fyrir, mademoi-
sell,“ sagði maðurinn frá Scot-
land Yard. Þér hafið sagt mér
allt sem ég þarf að vita.“
Edward Langley myndi verða
á annarri skoðun en Shakespeare
þegar hann sagði, að rós myndi
anga jafn sætlega hvaða nafn
sem hún bæri. Þvi að sannleikur-
inn er sá, að ef hann hefði heitið
monsieur Smith eða monsieur
Jones, eða í rauninni hvaða nafn
sem væri annað en Langley, þá
hefði slæm samvizka ekki getað
skotið honum slikan skelk i
brigu, sem hún gerði, þegar
hann heyrði sig kallaðan „mon-
sieur l’anglais."
104 eins og tveggja herbergja
íbúðir við Höfða, eða hið svo-
nefnda Höíðahverfi. Þetta eru
timburhús og miðuíi við að
flytjast í burtu, en þau eru enn-
þá á sama stað. Það er athyglis-
vert í þessu sambandi, að þetta
er á því tímabili, sem innflutn-
ingur til bæjarins var sem
örastur vegna hinna miklu at-
vinnu fyrir herinn. sem þá var
í hámarki og einnig var verið
að koma upp flugvellinum og
vegna hans urðu ýmsir að flýja
hús sín vegna þeirra fram-
kvæmda. Þýddi þar ekki að
deila við dómarann, en þetta
hverfi var sem sagt óumflýjan-
^ leg bráðabirgðaúrlausn þá. Sem
betur fer hefur ekki verið gert
meira að byggingum á slíkum
brát'abirgðahúsnæði, því bæði
er það að slíkt er tiltölulega
alltof kostnaðarsamt, ef mörg
slík hverfi hefðu verið reist,
sem miðuð. voru við stuttan
tíma og hefðu svo verið látin
standa áfram til stórlýta fyrir
útlit bæjarins, en það sem
bjargaði því, voru einmitt her-
skálarnir, sem losnuðu þegar
hernámsliðið fluttist burtu, en
nú er unnið markvisst að' því
að fjarlægja þá af bæjarland-
inu og mun enginn sakna -þess,
þegar seinasti bragginn er
horfinn, en ég kem að því síðar.
Fjölbýlishús við Hringbraut.
Þá voru byggð fjölbýlishús-
in með 2ja og 3ja herbergja
íbúðum við Hringbrautina, sem
síðan voru seld einstaklingum.
Segja má, að þær byggingar
hafi markað tímamót, fyrir
hvað vel var vandað til þeirra.
Þá voru og byggð eins—tveggja
herbergja íbúðir vi5 Skúlagötu,
sem hafa verið leigðar út, en
hvort reynslan í sambandi við
meðferð og umgengni í þeim
húsum hefur orðið eins góð og
vonast var eftir er önnur saga,
sem ekki verður rakin hér. Það
er ekki þeirra sök, sem af góð-
um hug tóku þá ákvörðun, að
hafa þetta fyrirkomulag á til að
hjálpa þeim sem áttu í mestum
erfiðleikum vegna húsnæðis-
vandræða.
En reynslan er sú, að frá
þessu fyrirkomulagi var horfið
og þær íbúðabyggingar, sem
bséjarfélagið hefur síðan reist
haía ýmist verið seldar full-
gerðar eða f okheldar, eða á'
mismunandi byggingarstigi,
eftir því hvort margar íbúðir
voru á sömu stigagöngum eða
ekki. En þá hefur sá háttur
verið hafður að fullgera þann
hluta sem margar fjölskyldur
þurftu að ganga um, en þá var i
eftir einhver hluti af frágangi
inni í íbúðunum sjálfum.
Fjölbýlis’aús við Lönguhlíð.
| í framhaldi af því sem ég i
sagði um fullgerðar íbúðir í i
j fjölbýlishúsum nefni ég hinar'
myndarlegu 2ja og 3ja her-
bergja íbúðir í fjölbýlishúsun-
um við Lönguhlíð til viðbótar
húsunum við Hringbrautina. í
sambndi við fullgerðu hús-
in minnti eg á Bústaðahverfis-
húsin. Þar auk bæjarfélagið
við það sem gert var ráð fyrir
að væri helmingur af bygging-
arkostnaði húsanna, og lánaði
það með 3% vöxtum til 50 ára.
Það mega teljast vildarkjör á
þessum tímum hárra vaxta.
Þetta hverfi var að öllu leyti
skipulagt af bæjarfélaginu fyr-
irfram, þar sem verzlanir, leik-
vellir og barnagarðar voru
staðsett áður en byrjað var á
íramkvæmdum.
Þá má minna á þátt bæjar-
félagsins í byggingu smáíbúða-
hverfisins. Þar var fyrir for-
göngu borgarstjóra og Jóhanns
Hafstein, bankastjóra, því kom-
ið í kring, að menn sem sýndu
fulla sjálfsbjargarviðleitni ,og
vildu leggja á sig mikla vinnu,
gátu notið hennar í sambandi
við íbúðarbyggingar, ef þeír
unnu að sínum eigin íbúðum í
aukavinnu. Smáíbúðahverfið
við Sogaveg og Grensásveg er
árangur þessarar framsýni
þeirra, sem voru brautryðjend-
ur þess, að mjög mikil sjálfs-
bjargarviðleitni fjölda manri
var þá leyst úr læðingi, bæði'
með áournefndum skattaíviln-
unum og margskonar fyrir-
greiðslu í sambandi við þessar
framkvæmdir. |
Hér var einnig um það lítil
hús að ræða, að það varð að-
gengilegra fyrir þá, sem ekki
höfðu mikil ráð, að hafa sam-
vinnu við að koma húsunum
upp með gagnkvæmri hjálp.J
Algengt var að sjá heilar fjöl-
skyldur hjálpar þar að við að
koma upp íbúðunum yfir sig,
en vafasamt er - að margar
þeirra fjölskyldna hefðu nokk-
urn tíma fengið það tækifæri, ef
það hefði ekki einmitt verið
með þessu móti.
V. Raí’-iúsin.
stórfé við byggingarkostnaðinn.
Þar kemur og að fullum notum
skattaívilnunin í sambandi við
aukavinnu í eigin frítímum.
Þetta hverfi er skipulagt sem
sérstakt hverfi með nauðsyn-
legum verzlunum, barnaleik-
völlum og sennilega barnagarði
líka. Það liggur engin umferð-
aræð í gegnum hverfið, svo það
verður engin óeðlileg umferð
nema frá og að húsunum.
Fyrir öll þessi hús hefur verið
sett upp sameiginlegt hitakerfi
með sérstöku ketilhúsi, sem
kynt er með olíu, en það verð-
ur einnig sett í sarriband við
Reykja-hitaveituna. Með þessu
vinst tvennt, heita vatnið nýt-
ist betur en hingað til og íbúar
hverfisins fá ódýrari hita en
ella yfir vormánuðina, sumar-
mánuðina og haustmánuðina.
því ekki þarf að noía olíu við
upphitunina nema köldustu
vetrarmánuðina. Þetta fyrir-
komulag hefur þannig margs-
konar þægindi í för með sér
fyrir íbúa hverfisins. Þá er
alltaf heitt vatn til þvotta og
til baða í húsunum og fyrir-
komulagið verkar eins og alltaf
sé heitt uppsprettuvatn til
upphitunar.
VI. Gnoðarvogsf jölbýlishúsin.
í vorbyrjun árið 1956 var
byrjað á byggingarundirbún-
ingi á fimm 4ra hæða fjölbýlis—
húsum við Gnoðarvog. í þeim
verða alls 120 íbúðir. Það er 60
íbúðir tvegga herbergja og með
öllum nýtízku þægindum.
Hár kjallari með rúmgóðu auka
herbergi fyrir hverja íbúð.
Einnig verða í þeim 60 þriggja
herbergja íbúðir að öllu leyti
eins úr garði gerðar. í þeim
verður útidyrasími frá hverri
íbúð og sameiginlegt loftnets-
kerfi og hátalarakerfi. íbúðirn-
ar verða afhentar kaupendum
tilbúnar undir málningu að inn-
an. Þar sem bæði hreinlætis-
og hitakerfin og utanhússmáln-
ing fylgir með í kaupunum.
Það þótti ekki heppilegt að af-
henda húsin uppsteypt með
þaki o. s. frv. eins og við rao-
húsin, þar sem eigendurnir eru
jafnháðir hver öðrum í húsun-
um, en inngangur er sameigin-
legur í 8 íbúðir í húsunum og
mundi það því valda óþægind-
um í sambandi við frágang
íbúðanna inni. En þau óþæg-
indi eru ekki fyrir hendi við
raðhúsin. íbúðirnar verða því
afhentar í þannig ástandi, að
eigendurnir geta óhindrað -
haldið áfram við fráganginn án
tillits til annarra íbúa húsanna.
(Framh. greinarinnar kemur
í nœsta blaði).
Harrasaga
London, að Natasha gæti feng-
ið landvistarleyfi í Englandi, til
þess að gren'nslast eftir ógild-
ingu hjónabands síns — ef
hún fengi rússneskt vegabréf
með árituðu brottfaraleyfi.
Þá er komið að aðalátakinu,
sem gert hefur verið til að upp-
ræta heilsuspillandi íbúðir.
Hins vegar hafa þær aðgerðir
sem hér hafa verið taldar, bæði
beint og óbeint hjálpað til við
að fækka þeim. En aðalátakið
er í sambandi við 600 íbúðir,
sem ákveðdð var að byggja í
því augnamiði. Við athugun á
stærð fjölskyldna, sem bjuggu
í herskálum eða öðrum sam-
bærilegum heilsuspillandi íbúð
um, kom í ljós, að nauðsynlegt
var að byggja alls 600 íbúðir
fyrir fjölskyldur, sem í slíkum
íbúðum bjuggu. Það kom í ljós
við athugun, að af þeim þurftu
að vera 50 íbúðdr 5 herbergja,
190 ibúðir 4 herbergja, 180
þriggja herbergja og 180
tveggja herbergja íbúðir.
Fyrsta hverfið af þessari
gerð var staðsett við Bústaða-
veg og Réttarholtsveg. Þar var
ákveðið að reisa 175 tvegga
hæða einnar fjölskyldu raðhús.
Þar af sér bærinn um byggingu
á 144 húsum en aðrir aðilar sjá
um 31 hús. Þessi hús eru stað-
sett þannig, að þau mynda
ramma utan um sameiginlegan
garð, en þar fyrir utan eru
einkalóðir við innganginn í öll
húsin. í öllum húsunum eru 4
herbergi, bað og eldhús með
rúmgóðum borðkrók. Til að
.minnka byggi.ngarkostnaðinn
.var ákveðið að afhenda hús;n
uppsteypt með þaki og glugg-
um með tvöföldu einangrunar-
gleri, útidyrahurðum, mið-
stöðvarkerfi og máluð að utan.
Mikil vinna einstaklinga.
Það hefur komið í ljós, að
mikill hluti þeirra manna, sem
þegar hafa flutt inn í þessi hús,
hafa afkastað ótrúlega mikilli
vinnu sjálfir eða með hjálp vina
sinna og þannig sparað sér
Fi'amh. af 3. síðu.
Eg elska hann enn og eg mun
veita honum frelsi, ef það er
það, sem hann vill. Eg bið um
það eitt í staðinn, að hann veiti
mér mitt, með því að krefjast
þess opinberlegá, að eg fái rúss-
neskt brottfararleyfi sem kona
hans. Á því augnabliki, sem
hann gerir það, get eg yfirgefið
Rússland. Eg er vinnufær og get
séð fyrir mér í Englandi, ef
nauðsyn krefur, og þarf ekki
að þiggja fé af honum.“
Og að lokum sagði hún af svo
djúpri einlægni, sem ekki varð
efazt um:
„Segið honum, að ef hann
hjálpi mér ekki, muni eg leita
dauðans."
Hverju hann
svaraði.
Og Rhona Churchill heldur
áfram sögu sinni:
í London í gærhvöldi átti eg
tal við Clifford Whitehead.
Hann strauk hið brúna hár
sitt, sem er allmjög tekið að
þynnast, og sagði:
„Mér finnst nóg komið. Fyrr-
verandi kona mín í Rússlandi
hefir lengi vitað, að eg er
kvæntur aftur. Það er ekkert,
sem eg get gert til hjálpar nú.“
Hann hlustaði fölur á, er eg
sagði honum, að Natasha hefði
sjálfsmorð í huga. Hann hristi
höfuðið.
„Það er ekki á mínu valdi
lengur. Það eru svo mörg ár
liðin — lífshamingja annara
kemur einnig til greina nú.“
Aftur strauk hann hár sitt.
„Eg kvæntist aftur. Eg á tvö
börn. Vissulega er það eina
svarið, sem eg get gefið nú eða
í framtíðinni.“
í sl. ágústmánuði var því lýst
yfir í utanríkisráðuneytinu í
Skilyrðisbundin
aðstoð. —
Nokkrum dögum eftir að-
Rhona Churchill hafði birt
grein sína skýrði Clifford
Whitehead frá því, að hann
vildi gera allt sem í hans valdi
stæði til að hjálpa Natöshu að
byrja nýtt líf, en eitt skilyrði
yrði hann að setja, — að hann
væri á engan hátt ábyrgur fyr-
ir henni eftir að hún væri kom-
in til Englands. — Hann lýsti
því hversu flókið þetta mál
væri fyrir sig, vegna konu
sinnar og barna þeirra. Það,
sem aðallega er þrándur í götu
er það, að lögum samkvæmt
verður hann að taka ábyrgð á
Natöshu, eftir að hún er komin
til Englands, en hann kveðst
ekki geta tekið á sig fulla á-
byrgð, af fyrrgreindum ástæð-
um, fjárhagslega og að öðru
leyti, en svo fremi leið fyndist
fram hjá þessum lagabókstaf,
væri hann fús til þess að hjálpa
henni að komast til Englands
og byrja nýtt lif þar, en fjöl-
skyldu sinnar vegna gætu þau
enga samleið átt eftir komu:
hennar þangað.
Aðcins konan. —
Whithead sagði, að hann-
hefði ekki getað um þetta rætt
við aðra en konu sína. Hún
hefði borið þessar byrðar með
honum. „Eg taldi, að blaða-
fregnir um málið gætu skaðað
Natöshu, en hafði falið lög-
fræðingi mínum að vinna að
því í kyrrþei, að Natasha kæm-
ist frá Rússlandi. — Hún verð-
ur að fá tækifæri til þess að
byrja nýtt líf. Til þess verður
að finna einhverja leið.‘