Vísir - 24.01.1958, Blaðsíða 7

Föstudaginn 24. janúar 1958
VÍSIR
SÚ ER VENJAN AÐ BERA
LOF Á BRÚÐAREFNIÐ, þegar
menn eru á biðilsbuxunum, en
það sannast enn sem fyrr, að
engin regla er án undantekning-
ar. Fjórmenningarnir hafa ekki
nógu sterk orð yfir það, hve illa
hirt og ótótleg Reykjavík sé á
alla enda og kanta. „Lofaðu mér
að tína af þér varginn, kerling-
artuskan", er uppistaðan i kvron-
bænunum samkvæmt hinni nýju
formálabók „vinstri aflanna."
Sá, sem þessar línur skrifar,
var fyrir nokkru samferða kunn
ingja sínum í flugvél frá Akur-
eyri til Reykjavíkur að kvöldi
dags, og gat ekki stillt sig um
að dást að hinni undurfögru
sjón, er ljósadýrð Reykjavíkur,
blasti við úr loftinu, eins og risa-
vaxið djásn úr skínandi demönt-
um með fjölda litbrigða.
Ferðafélaginn, maður, sem
víða hafði farið, var þessu sam-
mála, en bætti við: „Reykjavík
er falleg bæði á nótt og degi, og
hvort sem þú kemur að henni á
lofti, sjó eða landi. Það er nátt-
úrlega erfitt að bera fegurð
hennar saman við fegurð ann-
arra höfuðborga. og hætt við því
að maður sé þar ekki óvilhallur
dómari. En hefir þú tekið eftir
einu? Allsstaðar. þar sem ég hef
farið, hafa menn verið stoltir
yfir höfuðborg sinni. En hér á
íslandi bregður svo við, að heil-
ir flokkar hafa það á stefnuskrá
sinni, að níða niður af henni
skóinn".
★ ★ ★
ÞESSI TILHNEIGING TIL
AÐ NlÐA REYKJAVÍK er
sannarlega umhugsunarefni. 1
skjóli ranglátrar kjördæmaskip-
unar hefir Framsóknarflokkur-
inn áratugum saman haft allfof
mikil áhrif á stjórn þessa lands.
Illgirni og öfund hafa verið og
eru uppistaðan i „hugsjón ‘
Framsóknarflokksins. Hann hef-
ir alltaf séð ofsjónum yfir vsl-
megun Reykjavikur og yfir þvi
aðdráttarafli, sem höfuðborgin
hefir haft fyrir fólkið úr öðrum
landshlutum.
Framsóknarflokkurinn hefir
reynt að sverta allt reykvískt.
Lýsingarnar hafa minnt á Só-
dóma og Gómorra í gamla testa-
mentinu, fólk heíir verið var-
að við að flytjast á þennan and-
styggilega stað, þar sem bæði
tímanlegri og eilifri velferð þess
væri hætta búin. Þó mátti gera
-eina undántekningu: Framsókn-
arbroddana, sem áttu að passa
kjötkatlana fyrir flokkinn í
heild, en þó fyrst og fremst pen-
ingapottana fyrir sjálfa sig.
Þeir hafa heldur ekki látið
sitja við orðin ein, því að varla
mun þess nokkurt dænii, að
framfaramál Beykjavíkur hafi
nokkurntíma verið lagt fyrir
Aiþingi, án þess að Framsóknai -
flokkiuinn streittist í lengst-u
lög við að hefta framgang þess.
Sogsvirkjunin, hitaveitan, skól-
arnir, íþróttasvæðið, sjúkrahús-
in, —- en hvers vegna að vera að
telja upp alkunn dæmi?
★ ★ ★
BLYGÐUNARLEYSI FRAM-
SÓKNARMANNA GENGUR
NOKKUÐ LANGT, þegar tals-
maður þeirra, herra Kristján
Thorlacius, leyfir sér að bera
það á borð fyrir reykvíska kjós-
endur, að bærinn geti engu kom-
ið í framkvæmd, nema Eysteinn
Jónsson og útsendarar lians út-
vegi erlent lánsfé. Eysteinn
Jónsson, sem er svo gírugur að
ná í milljónatollana af öllum
stórframkvæmdum, að hann
kemur ekki auga á nokkra aðra
hlið á málunum.
Svo ákafur er þsssi maður í
skattpíningunni og toilheimt-
unnið, ‘að hann h-efir ekki vilað
fyrir sér að gera ísland hlægi-
legt á erlendum vettvangi með
því að fara fram á erlend lán til
þess að borga sjálfum sér toll-
ana af efni til Sogsvirkjunarinn-
ar. Þetta gerir hann þrátt fyrir
það, að ríkið á að greiða veruleg
framlög til verksins. Þau mega
ekki -einu sinni koma til skulda-
jafnaðar við nokkurn hluta toll-
anna.
Það lítur út fyrir, að 'Eysteinn
finnist svo gaman að J)ví, að
mega snerta peningana, þótt
ekki sé nema ailra snöggvast,
að hann er farinn að minna á
draugana í þjóðsögunum, sem
sitja aliar nætur og ausa pen-
ingum aftur yfir sig. Ekki er að
furða, þótt deildarstjóra hans,
á Kristján Thorlaciusi, finnist
sjónin heillandi og fögur.
★ ★ ★
VlÐA GÆGJAST ÚLFSHÁR-
IN UNDAN GÆRUNNI. Gula
bókbv fi’æga er full af hatri til
allra, sem nokkuð eiga, en eink-
um þó ef það er sæmilega rúm-
góð ibúð. Ofbeldisaðgerðunum,
sem þar eru áformaöar, er vitan
lega fyrst og fremst ætlað að
bitna á Reykvíkingum, en þar
næst á ibúum annarra kaup-
staða við Faxaflóa.
„Umræðiu- nm jafnvægi í
liygTffð landsins eru þýðingar-
litlar“, segir í gulu bókinni,
„meðan ekki eru gerðar ráðstaf-
anir til þess, að krónan ávaxtist
svipað í fasteignum við sunnan-
verðan Faxaflóa eins og á öðr-
nm stöðimi í landinu.“ Þetta
þýðir, að ekki á að hætta fyrr
við Reyk.javík, en hún er orðin
álíka byggileg og þær útk,jálka-
sveitir," sem fólkið flýr nú frá,
þótt víða séu þar nýleg og reisu
leg húsakynni, oft reist með op-
inberum styrkjum.
Það er ekki ófróðlegt að hafa
þessa stefnuyfirlýsing, sem
Hannes Pálsson og Sigurður Sig
mundsson, „borgarar“ og „hús-
eigendur", hafa orðið fyrir hönd
flokka sinna.
Tímanum þýðir ekkert að
vera að sverja fyrir Hannes
lengur. Nú liggur fyrir opinber
yfirlýsing Alþýðuflokksins um
að það hafi verið hamv — og
Hafnið öryggisteysinu — x-D
Framsókn hefir alla tíö staðið
gegn hagsmunum Reykvíkinga.
Greinilegast hefur þetta komið
fram í raforkiimálusm.
Svo mikid lá við 1931. að
þing var rofiA.
Tíminn eyðir miklu rúirJ í það fyrir hverjar kosningar, að
reyna að telja Reykvíkingum trú um, að hinar stórfelldu fram-
kvæmdir í raforkumálum höfuðstaðarins síðustu 20 árin séu
Framsóknarflokknum að þakka. Þetta hefur margsinnis verið
hrakið og sannað með sögulegum rökum, að Framsóknar-
flokkurinn hefur alltaf sýnt þessum málum fullan fjandskap,
eins og öllum öðrum hagsmunamálum Reykjavíkur.
Nokkru fyrir 1930 ákvað bæj-
arstjórn Reykjavíkur að virkja
Sogið, og árið 1931 fluttu Sjálf-
stæðismenn frumvarp á Alþingi
um ríkisábyrgð fyrir lánum til
virkjunarinnar.
Viðbrögð Framsóknarflokks-
ins voru þau, að Iiann rauf Ai-
þingi og Tíminn kallaði hina
fyrirhuguðu virkjun „samsæri
andstæðinga Framsóknar-
fIokksins.“
Með þessum hætti tókst Fram-
sóknarflokknum að tefja þetta
mikla velferðarmál höfuðstaðar-
ins um hríð, en 1933 gátu þeir
ekki hindrað það lengur, að
þingið samþykkti lög um ríkis-
ábyrgð fyrir lánum til virkjun-
arinnar. Árið 1937 var svo Ljósa-
fossstöðin, 8800 kílóvött, tekin i
notkun. Árið 1944 var þessi
virkjun svo stækkuð um 5500
kílóvött, og síðan hefur hver
stórframkvæmdin rekið aðra, og
eru nú 80 þúsund hestöfl virkj-
uð i raforkuverum Reykjavíkur.
Aflstöðin við ElTa Sog verður
39 þúsimd hestöfl og fram-
leiða þá aflstöðvar Reykjavík-
ur samtals 119 þúsund hestöfl.
Er talið að Sogið verði þá full-
virkjað, en þó er hægt að bæta
einni vélasamstæðu við Ljósa-
fossstöðina og annarri við Ira-
fossstöðina. Yrði þá raforku-
framleiðsla úr Soginu og Elliða-
ánum samtals 152 þús. héstöfl.
Þegar virkjun Efra Sogs, sem
nú stendur yfir, verður lokið,
munu 90 þúsund manns njóta
ljóss og lífsþæginda frá raforku
verum Reykjavíkur. Gert er ráð
fyrir að allt Suðurland, austur
að Mýrdalssandi, ásamt V-est-
manna^yjum fái raforku frá
orkuverunum við Sogið.
Þegar Óiafur Thors mynd-
aði ríkisstjórn með Framsókn-
armönnum árið 1953 var það
sett inn í stjórnarsamninginn
samkvæmt kröfn Sjálfstæðis-
flokksins, að virkjun Efra-
ekki Framsóknarflokkurinn -—
sem stöðvaði gula frumvarpið í
bili, er Hannibal hafði þegar
lagt það fram sem stjórnarfrum
varp.
Úlfar Þórðarson læknir komst
svo að orði um Hannes á kjós-
endafundi í gær, að hann væri
samneí'nari Frainsóknarflokks-
ins. Það er sönn lýsing, og þar
við situr.
★ ★ ★
1 upphafi þessarar greinar
var á það minnst, að „tína af
sér varginn." Reykvíkingar eiga
að vera sammála um það á
kjördag, að losa bæinn við
Fi’amsóknarvai’ginn. [
Sogs yrði Iiraðað svo seai
framast mætti verða.
Voru Framsóknarmenn þann-
ig neyddir til að láta af fjand-
skap sínum við málið. Ekki voru
þeir þó heilir i þessum þætti
stjórnarsamvinnunnar fremur
en öðrum. Stjórn Sögsvirkjun-
innar átti marga fundi með fyrr-
verandi ríkisstjórn um þeíta
mál, og fór Gunnar Thoroddsen,
sem er formaður Sogsstjórnar-
innar, margsinnis fram á það, að
ríkisstjórnin útvegaði lán til
virkjunarinnar, eins og henni
bar að gera, eða leyfði að Sogs-
stjórnin sjálf leitaði fyrir sér
um lán og fengi á því ríkisá-
byrgð.
Eysteinn Jónsson, sem þá
var illu lieilli fjármálaráð-
herra, eins og nii, svaraði i
livert skipti, að hvorugt mætti
gera fyrr en aðrar tilteknar
lánbeiðnir, sem lágu fyrir Al-
þjóðabankanum væru afgreidd
ar.
Það er gott dæmi um blygðun-
ai-leysi Framsóknarmanna í
málflutningi, að Tíminn er lát-
inn stagast á því dag eftir dag
og ræðumenn flokksins í út-
varpsumræðunum bera það á
borð fyrir Reykvíkinga, að Sogs
stjórnin hafi sjáif haft óbundn-
ar hendur um útvegun lána til
virkjunarinnar, en ekkert orðið
ágengt.
Það er þó staðreynd, sem þýð-
ingarlaust er fyrir Framsóknar-
menn að neita, að eftir hina op-
inberu heimsókn Ólafs Thors til
Vestur-Þýzkalands stóð til boða
þar stórlán til framkvæmda á
íslandi, m. a. til Sogsins.
En þá gerðist sama saga og
fyrr, að Framsóknarflokkur-
inn rauf stjórnarsamstárfið
og núverandi stjórnarflokkar
samþykktu hina frægu álykt-
un, 28. marz, um brottflutning
varnarliðsins.
Lán, sem staðið hafði til
boða í Bandaríkjunum um vor-
ið, var svo tekið eftir að núvei’-
andi stjórn var sest að völdum,
og getur það varla talizt þakkar-
vert.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
alla tíð haft forustuna í þessum
málum og yfirumsjón þeirra
verið hjá Rafmagnsveitu Reykja
víkur, undir hinni frábæru yfir
stjórn Steingríms Jónssonar raf-
magnsstjóra, sem með framsýni
sinni og dugnaði hefur reynzt
Reykjavíkingum ómetanlegur
maður.
Framsóknarflokknum er að
sjálfsögðu að verða það Ijóst
nú, að liomuit er ekki lengur
stætt á þeim fjandskap, sem
Iiann Jiefur sýnt þessnm mál-
imi hingað til.
Raforkuver Reykjavikur eru
ekki lengur hagsmunamál
Reykvíkinga einna, heldur eru
þau undirstaða framfara og
bættra lífskjara fólks um allt
Suðvesturland. Það er því orðið
mikið hagsmunamál fyrir Fram
sóknarflokkinn sjálfan að fortíð
hans í þessum málum gleymist.
Fólkið í sveitum Suðvesturlands,
sem nú nýtur Ijóss og lifsþæg-
inda fyrir forgöngu Sjálfstæðis-
flokksins í raforkumálunum,
myndi kannske sumt hika .við
að veita Framsóknarflokknum
brautargengi, ef því væri saga
hans í þessu stórmáli hógu vel
kunn.
£n Reykvíkingar ætii®
aö bekkja hana svo vel, aS
teir veittu Jsessum eina
íulltrúa, sem hann á í
bæjarsíjórn Reykiavíkur,
lausn í náÖ á sunnudaginu
kemur.
Mistök utanríkis-
ráðuneytisins.
í tilefni af grein í blaðinu
Frjálsri þjóð 23. janúar 1958 í
sambandi við atkvæðagreiðslu
^hjá sendiráðum og ræðismönn-
um erlendis tekur utanríkis-
ráðuneytið þetta fram:
Strax og kjörgögn kosninga
erlendis höfðu borizt utanrík-
; isráðuneytinu voru þau send
öllum sendiráðum íslands er-
I , ■ 'xt
j lendis, ásamt bréfi, þar sem
meðal annars var skýrt frá því,
að framboðslistar hefðu enn
ekki verið auglýstir. Var jafn-
framt í sama bréfi tekið fram,
að sendiráðunum yrði tilkynnt
nánar um listabókstafi flokk-
anna, er þeir hefðu verið aug-
lýstir. Var það og gert, og sér-
staklega bfent á, að listabók-
stafur Þjóðvarnarflokksins væri
F en ekki E, eins og gert hafði
verið iáð fyrir í bréfi ráðuneyt-
isins að hann ju’ði.
Nú liggja fyrir upplýsingar
frá sendiráðunum, að 9 menn
hafi kosið í sendiráðum og ræð-
ismannaskrifstofum erlendis,
áður en tilkynning um auglýsta
listabókstafi lá fyrir. Öllum
þessum mönnum var gefinn
kostur á að kjósa aftur eftir að
endanlegar upplýsingar bárust
um listabókstafina. Aðeins einn
þeirra (sem kosið hafði í París),
óskaði að kjósa á ný.
Aí ofanrituðu er ljóst, að um-
ræddur misskilningur var leið-
réttur í tæka tíð og kemur hann
því ekki að sök.
Utanríkisráðuneytið,
Rvík, 23. janúar 1958.
x-D