Vísir - 28.05.1958, Blaðsíða 3

Migyjj-udqginn 28. maí 1958 _______ _______VÍSIR •' • _____ ■....." ■■ - 3

-
. •' -
, :. S . ■
" s' :
' N • '
.
-

■•\ ■
•■•'••!•.•'’’•'•••>• •
>x<'>K-SsW»ís¥:-
V. W s ;
S.sN ^ %

£■<■*<• 'ýý’Z&MSo ■s:x

Við Úlfsvatn. Þar gerast margir íþeirra atburða sem um getur í viðtalinu við
Jakob. Þar skeði og fyrir fáum árum mesta slys sem um getur í sambandi við
silungsveiði á Arnarvatnsheiði, er Bergþór bóndi Jónsson í Fljótstungu
drukknaði bar ásamt tengdasyni sínum.
Eiríksjökull. My 1 e: tekin í haustleitum við Réttarvatn. I vatninu er vænn
silungHr og bæði eiddur í net og á stöng. Við Réttarvatn er gangnamanna-
kofi og þar týndist hnífur sá, scm seyir frá í vitjvalinu, á mjög dularfullan
hátt.
Sá siður hefur haldizt, senni-
lega öldum saman, að bændur
frá innstu bæjum borgfirzkra
afdala, þ.e. Hálsasveit og Hvít-
ársíðu, legðu stund á silungs-
veiði í hinum veiðisælu vötnum
Arnarvatnsheiðarinnar. Þessar
veiðar voru oft stundaðar vor og
haust og áður fyrr jafnvel á
vetrum líka, er veitt var á dorg
niður um ís. Þessar veiðar gáfu
bændum oft hið bezta búsilag
og var silungurinn saltaður nið-
nr í tunnur og geymdist þannig
heilt og hálft ár.
Silungsveiði á Arnarvatns-
heiði er enn stunduð frá nokkr-
um bæjum i uppsveitum Borg-
arfjarðar, en þó mun þeim tekið
að fækka. í hópi þeirra núlif-
andi manna, sem lengst hafa
stundað slíkar veiðar, er Jakob
Guðmundsson á Húsafelli, kempa
hin mesta sem nú er 85 ára að
aldri og eru liðnir þrír aldar-
fjórðungar frá því er hann fór
í fyrstu veiðiferð sína.
Þeir veiddu í
llfsvatni.
— Á þessu ári eru rétt 75 ár
liðin frá því er ég fór fyrst til
veiða fram á Arnarvatnsheiði.
Þá var ég 10 ára strákur og fór
tneð miklum veiðigarpi úr Hvit-
ársiðunni sem Guðmundur
Böðvarsson hét. Hann var þá
roskinn maður orðinn. Við stund
nðum veiðar í Úlfsvatni, sem er
annað stærsta vatnið á heiðinni
og oft mikla veiði í því að fá.
— Og úr þvi hefurðu oft far-
ið í veiðiferðir inn á heiði?
— Á hverju ári að heita mátti
©g stundum oft á ári. Fram á
heiði lærði ég kverið á milli þess
ALLRA VEÐRA VON.
Jakob Guðmundsson.
sem ég vitjaði um netin. Og
Arnarvatnsheiðin var stór skóla-
stofa og skemmtileg og fátt sem
truflaði. Baslið og vinnan voru
kennararnir.
— Upp á þetta hefurðu svo
verið fermdur?
— Það munaði minnstu að ég
yrði fermdur frammi á heiði
líka. Eg var að koma- úr veiði-
ferð til byggða kvöldið fyrir
hvításunnu, skrapp daginn eftir
niður að Gilsbakka og lét ferma
mig og sama. kvöldið var ég
korriinn íram á heiði aftur til
þess að veiða meiri silung. Það
var fermingarveizlan mín.
• Rabbað við Jakob á Húsafelli
• um vetrarveiði á Arnarvatns-
• heiði og svaðilfarir.
Hér segir Jakob Guðmundsson á Húsafelli frá
ýmsum ferðalcgum, einkum veiðiferðum, úr Borgar-
fjarðardölum og noríur á Arnarvatnsheiði, en þrír
aldaríjórðungar ei*u nú Hðnir frá því er hann fór í
fyrs'u veiðiferðina.
Lagni manna
réði afla.
: —-: Var lengi legið við í hvert
sinn?
: -— Það fór eftir atvikum, eða
öllu iieldur eftir veiðinni hverju
sinni. Oftast lágum við við í
3—-5 daga, sjaldan skemur, en
gat verið lengur ef illa veiddist
eða óveður hamlaði.
— Manst þú eftir dorgveiði á
Arnarvatnsheiði?
— Já, ég stundaði þær sjálfur
ár eftir ár sem unglingur.
— Um hvaða leyti vetra.r var
venjulega farið?
— Venjulega i nóvember eða
fyi-st i desember. Bezt þótti að
fara á 1, eða 2. vetrartungli og
vötnin voru þá ævinlega komin
á heldan is.
i — Veiddist vel á þennan hátþ?
* — Það fór að mestu eftir lagni
veiðimannsins. Sumir veiddu
aldrei vel á dorg — komust ekki
upp á lagið, en flestir vöndust
þvi samt. Mesta veiði mín á ein-
um degi voru 90 silungar, en
stundum vsiddust ekki nema
4—5 silungar, eða náisga í soð-
ið fyrir veiðimanninn. Oft voru
veður svo hörð um þetta ieyti
árs að veiði varð ekki stunduð
dögum saman. Þá lágum við að-
gerðarlausir i skálanum og hlust
uðum á óveðrið lemja kofann að
utan.
I — Var afiinn svo t'luttur á
hestum til byggða?
! — Ekki aldeiIA. Vib seiluðum
silunginn upp á hausunúm og
lögðum byrðina á bakið. Þetta.
var oft þyngslabyrði, en verst
var, ef ófærð og snjóþyngsli
bættust ofan á. Það var 7 klst.
gangur til byggða.
Það var gott
að fá nýineti.
— Var þessi dorgveiði stund-
uð af ótta við bjargarskort á
bæjunum?
— Nei, svo aumt var yfirlsitt
ekki í búi, enda ekki síður stund-
uð hjá hinum efnaðri heimilum.
Þetta var aðeins fastheldni og
og vani og svo þótti fólki gott
að fá nýmeti.
— Stundum hafið þið lent í
hrakningum á þessum veiðiferð-
um?
— Allt baslaðist þetta einhvern
veginn áfram, en satt var það,
'að ekki voru ferðirnar allar
|jafn ánægjulegar. Oft voru þetta
skemmtiferðir, tilbreyting í þeim
og hvild frá hinum venjulega
og sífellda erli. Auk þess var
rnaður kominn inn í sérstakan
heim náttúrufegurðar, kyrrðar
og unaðar. Minningar eru miklu
fleiri ljúfar og fagrar frá þess-
um veiðiferðum heldur en það
gagnstæða. En stundum kom
líka fyrir að maður lenti í hrak-
viðrum í þessum ferðum og ætti
ekki sjö dagana sæla.
Ein ferð er mér ef til vill öðr-
j um minnisstæðari. Við fórum
tveir saman, Sigurður Bjarnason
bóndi í Hraunsási og ég, fram á
Arnarvatnsheiði seint í septem-
ber. Við lögðum af stað frá
Húsafelli að morgni þriðjudags-
ins, næstan á eftir fyrstu Fljóts-
tungurétt. Þá var húðarrigning
og rok og ferðinni heitið að Arn-
arvatni hinu stóra um kvöldið.
Þegar þangað kom var ekki þurr
þráður á okkur og þannig lögð-
umst við til svefns í lélegum
Frh. á næstu síðu.
Erik Russel:
Hvfall gerdist raunyerulega
á „Mary Celeste44 ?
Niðurlag:
Til hvers benda svo þau verks
itmmerki, sem augljcsust voru
og enn eru óskýrð?
Mikill fjöldi sannana bendir
ómótmælanlega til einnar stað-
reyndar, nefnilega, að hver ein-
asta mannvera á „Mary Celist"
yfirgaf skipið mjög skyndilega
og gaf sér ekki einu sinni tíma
til að setja skipsbátinn á flot. Sá
grunur er mjög ásækinn, að á-
höfnin hafi stokkið fyrir borð,
einn og einn með stuttu millibili
eða öll í sameiningu. En merg-
urinn málsins er hvers vegna á-
höfnin gerði þetta.
] Ef maður sleppir öllum tilgát-
um urri uppreisn, eiturgas og
Marzbúa o. s. frv. og lítur á
hlutina eins og þeir koma þeim
fyrir sjónir, er skoðuðu skipið,
er vitnisburður þeirra sá, að skip
ið virðist hafa verið yfirgefið í
jskyndingu af því að í raun og
veru var það yfirgefið i miklum
flýti. Og það virtist eins og all-
ir hefðu stokkið fyrir borð af því
að allir stukku fyrir borð.
En hvers vegna?
Það gæti vel hafa orðið á eít-
irfarandi hátt. Einn bjartan góð'-
viðrisdag, þegar skipið er statt
á miðju Atlantshafinu, er vagg-
ar skipinu mjúklega á letilegri
undiröldu, kemur sjómaður upp
úr lúkarnum og styður sig við
stokk eða rá. Hann sá sjóinn i
þoku. Honum leið hreint ekki
vel. Honum rann eins og kalt
skinn milli skinns og hörunds,
honum var flökurt og höfuðið
var að finna eins og útblásin
blaðra.
Svalt sjávarloftið hafði engin
bataáhrif. Því lengur sem hann
stóð þarna, því verri varð hann.
Hann sneri sér við og ætlaði að
fara niður aftur og leggja sig i
kojuna sína. í sama vetfangi bar
skelfilega sjón fyrir augu hans.
Ferieg köngulió, brún á lit og
| þriggja metra breið, skreið nið-
' ur mastrið, stefndi á hann og
teygði loðnar ldærnar í áttina til
hans, en hin átta augu ófreskj-
unnar stöfuðu köldum, grænum
geislum eins og átta tungl. Mað-
; urinn rak upp angistarvein og
! stökk yfir borðstokkinn ofan í
svaiar öldur úthafsins.
Maðurinn, sem stóð við stýr-
ið, laust upp aðvörunarópi. Hon-
um leið heldur ekki vel. Þrátt
fyrir sólarhitan var hann sífellt
að fá gæsarhúð og köldu og var
einkennilega máttlaus í hnján-
um. Við hróp hans komu aðrir
sjómenn upp úr hásetaklefan-
um.
! Enginn þeirra flýtti sér. Sá
síðasti reikaði og hélt um kvið-
inn. Annar æidi á þilfarið og
blótaði um leið. Sá þriðji hóf
upp sljó augu sín og kom auga
á fjórar blóðrauðar ófreskjur úr
einhverri annarri veröld, er
teygðu klær sínar i áttina til
hans til að rifa úr honum heil-
ann. Hann ýlfraði eins og barinn
hundur og forðaði sér í öldur
hafsins.
1 þessari andrá hleypti eitthvað
af stað brjálæði, er gi’eip alla
samtímis. Þeir óðu um allt öskr-
andi, rifu klæði sin og stukku
yfir borðstokkinn í opinn dauð-
ann. Einn þeirra klifraði upp I