Vísir - 19.07.1958, Blaðsíða 9

Laugardaginn 19. júlí 1953
VISIR
(Jtsöiur VISIS
AUSTURBÆR:
Hverfisgötu 50. — Verzlun.
Hverfisgötu 69. — Florida,
Hverfisgötu 71. — Verzlun.
Hverfisgötu 74. — Veitingastofa.
Hverfisgötu 117. — Þröstur.
Söluturninn — Hlemmtorgi.
Bankastræti 12. — Adlon.
Laugavegi 8. — Boston.
Laugavegi 11. — Adlon.
Laugavegi 30 B. — SölUturninn.
Laugavegi 34. — Veitingastofan.
Laugavegi 43. — Silli & Valdi.
Laugavegi 64. — Vöggur.
Laugavegi 86. — Stjörnukaffi.
Laugavegi 116. — Veitingastofan.
Laugavegi 126. — Adlon.
Laugavegi 139. — Asbyrgi.
Einliolt 2. — Billiard.
Hátún 1. — Veitingastofan.
Samtún 12. — Drífandi.
Miklubraut 68. — Verzlun.
Mávahlíð 25. — Krónan.
Leifsgötu 4. — Veitingastofan.
Barónsstíg 27. — Veitingastofan.
Snorrabraut. Austurbæjarbar.
SUÐAUSTURBÆR:
Skólavörðustíg. — Gosi.
Bergstaðastræti 10. — Verzlun.
Bergstaðastræti 40. — Verzlun.
Bergstaðastræti 54. — Veitingastofaii^
Fjölnisvegi 2. — Víðir.
Lokastíg 28. — Veitingastofan.
Þórsgötu 14. — Þórskaffi.
Óðinsgötu 5. — Veitingastofan.
Týsgötu 1. — Havana.
Klapparstíg. — Verzlun.
Fralckastíg 16. — Veitingastofan.
Vitastíg. — Vitabar.
J i

Atómið og frumefnin -
Frh. af 4 s.
Síðan hefur enn tekizt að
búa til sjö ný frumefni til við-
bótar — sjö áður óþekkt atóm.-J
Þannig höfum vér nú hinar
gömlu 92, plús 2, plús 7 eða
alls 101 tegund atóma eða frum
efna, (nema enn hafi bætzt
fleiri við siðan þetta var skrif-
að).
Það, sem veldur því, að þessi
101 tegund atóma er hver ann-
arri ólík er þá aðeins það, að
það eru mismunandi margar
prótónur í kjarna hvers þeirra.
Ef vér því þekkjum prótónu-
fjölda eins atóms, getum vér
strax sagt hvaða tegund atóms
sé um að ræða----hvaða frum
efni vér höfum fyrir framan
oss. Það vill nú svo undarlega
.til, að náttúran hefur sjálf rað-
að þessum frumefnum hagan-
lega niður eftir númerum.
Þau hafa allt frá 1 og upp í
101 prótónu. Frumefni (eða
atóm) nr. 1 — það er vetni —
hefur eina prótónu. Nr. 2,
helíum, hefur 2. Nr. 3, lithium,
hefur 3 .... nr. 26, járn hefur
26 .... nr. 92, úraníum, hefur
92... . og svo framvegis.
Númer frumefnisins segir til
um prótönufjölda þess og á það
við um sérhverja tegund atóma.
Hli’.tverk elektrónanna
og nevtrónanna.
Hvað þýðir þá einkennið „úr-
aníum 238“ — ?
Talan 238 er ekki númer
frumefnisins, það merkir það,
sem atómvísindamenn kalla
„þyngd atómsins“ og það sam-
svarar fjölda prótónanna að
viðbættum fjölda nevtrón-
anna í atómkjarna þess. Úran-
íum hefur alltaf 92 prótónur og
úraníum 238 hefur 146 nevtrón-
ur: 92 plús 146=238!
Hér erum vér komnir að því,
sem kalla má hlutverk elektr-
ónanna og nevtrónanna.
Þó að prótrónurnar hafi
mikla þýðingu, eins og sézt af
þvi, sem áður segir, þá eru
eKKi auir eigmleikar írum-
efnisins undir þeim komnir.
Hér koma nevtrónurnar og
sérstaklega elektrónurnar einn-
ig til greina. 92 prótónum gera
eitt efni að úraníum, en nev-
trónufjöldinn ríður baggamun-
inn um það, hvort um er að
ræða hið kljúfanlega úraníum"
235 eða hið venjulega úi-aníum
238. Vetni getur brunnið, af
því að það hefur eina elektr'óriu,
helíum getur ekki brunnið af
því að það hefur tvær elektrón-
ur....
Vilji maður fá skýringp á
því, hvers vegna atómin, og
þar með frumefnin, hafa þá
eiginleika, sem þau hafa, er
ekki nóg að telja aðeins pró-
tónurnar. Maður verður lika að
líta á elektrónu- og nevtrónu-
fjöldann og hvernig allar þess-
ar þrjár agnategundir, pró-
tónurnar, nevtrónurnar og .el-
ektrónurnar, nota „atómork-
una“. En loks verðum vér að
gera oss grein fyrir því' hvernig
vér getum hagnýtt oss þessa
þekkingu.
Næsta grein: Gullgerðar-
menn og atómvísindamenn.
^JJcmnar óögiir — eptir \Jeni0.
Engin kons vst bctri skyttn cn hun. sagan af
»--------------------------* ANNIE DAKLEY

MIÐBÆR:
Söluturninn við Arnarhól.
Hreyfilsbúðin við Árriarhól.
Söluturninn við Lækjartorg. i
Pylsusalan við Austurstræti.
Ilressingaskálin við Austurstræti.
Blaðasalan, S. Eymundsson, Austurstræti.
Sjálfstæðishúsið. — Austurvöll.
Söluturninn. — Kirkjustræti.
Aðalstræti 8. — Adlon. ’|~í
Veltusund. — Söluturninn.
j | j ;ti
VESTURBÆR:
Vesturgötu 2. — Söluturninn.
Vesturgötu 14. — Adlon.
Vesturgöíu 29. — Fjólan.
Vesturgötu 45. — West-End.
Vesturgötu 53. — Veitingastofan.
Mýrargötu. — Vesturhöfn.
Bræðraborgarstíg 29. — Veitingastofan.
Framnesvegi 44. — Verzlun.
Sólvallagötu 74. —Veitingastofan.
Kaplaskjólsvegi 1. — Verzlun.
Melabúðin. — Verzlun.
Sörlaskjól. — Sunnubúð.
Straumnes. — Verzlun.
Hringbraut 49. — Silli & Valdi.
Blómvallagötu 10. — Vcitingastofan.
Fálkagötu 1. — Reynisbúð.
ÚTHVERFI:
Lauganesvegi 52. — Söluturninn.
I i jL
Lauganesvegi 52. — Lauganesbúð.
Brekkulækur 1.
Langholtsvcgi 42. — Verzlun G. Albertsson.
Langholtsvcgi 52. — Saga.
Langholtsvegi 131. — Veitingastofan.
Lánghöltsvegi 174. — Verzlun.
Skipasund. — Rangá.
Réttarhölisvégi 1. — SÖluturninn.
Ilólmgarði 34. — Bokabúð.
Grénsásvegi. — Ásinn.
Fossvogur. — Verzlun.
Kópavogsháls. — Biðskýlið li.f.
Borgarholísbraut. — Biðskýlið.
Silfurtún. — Biðskýlið við Ásgarð.
Hótel Ilafnarfjörður.
Strandgötu 33. — Veitingastofan.
Söluturninn við Álfaskeið. | J 5 C
Aldan, veitingastofan við Strandgötu.
j itiK;
. 5 l *
'i 1411!
. i..1
4) Vorið 1885 urðu þau Annie
og Frank þátttakendur í sýning-
arflokki Buffalo Bills. Annie
varð þegar í stað stjarnan á
þeim sýningum. Þá vakti mesta
atliygli það, að lmn skaut gler-
kúlu af endanum á bandi, sem
Butler sveiflaði imi liöfuð sér. —
-----Þegar Buffalo Bill fór með
flokkinn til Evrópu, varð Annie
Oakley eftirlæti allra í skemnit-
analífinu þar. Þar lék hún það
að stökkva yfir gTÍndverk, gripa
byssu og skjóta sex kúlúr í lausu
lofti, og það var nú það maka-
lausasta, sem áhorfendur höfðu
séð.--------Konungsfjölskyldur
í Evrópu veittu athygli leikni
Annie og flykktust á sýningar
hennar. Hún hélt tvær sýningar
í röð fyrir Viktoriu Euglands-
drotíningu. Eftir eina sýningu í
París æddi svertingja-konungur
upp á sviðið og reyndi að fá hana
til að gera samning um að drepa
ljón i heimalandi Iians.
5) Ánnie jök einu hrig'taki irin
í kríiéríská tunguniáiið. Á ferð
sirini um borgir Evrópu gerði
liún það í auglýsingarskyni að
skjóta aðgöngumiða, sem fleygt
var í loft upp. Þeir, sem náðu í
miða með skotgati á, fengu ó-
keypis aðgang. Nú merkir „Annie
’ Oaldey" ókeypis aðgöngmniði. —
— — Éftir lokasýninguna 1901
ieiiti Ánnie í járnbrautarslysi og
lamaðist þá að nokln'u leyti. En
ódrepandi viljaþrek liennar og
lífsgleði hjálpuðu henni yfir
næstu tvö kvalafullu árin og
fimm uppskurði. Að þeim Iokn-
urn varð hún enn einu sinni fær
um að sýna töfralistir sínar. —
-----Annie iitla Oakley liíði til-
breytingaríku lííi. Hún hafði
vaxið úr sárri fátækt í að verða
einhver frægasta persóna í heimi
Ilún unni Frank Butler liugást-
iiirí. Þegar lnin dó árið 1926, átti
liún að baki sér feril senr lang-
fremsta kvenskytta, sem heimur-
inn liafði nokkurntima séð.