Vísir - 13.10.1958, Blaðsíða 6

v 1 S 1 fc
Mánudaginn 13. okótber 1958

D A G B L A Ð
Víslr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 ölaðsiöur
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson
Skrifstofur blaðsins eru 1 Ingolísstræti ó
Eltgtjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8.00—18,00
Aðrai skriistofur frá kl. 9,00—18,00
Algreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin fró ki 9.00—19.00
Sími: <11660 (fjjnm línurl
Vísir kostar kr. 25.Q0 í áskrift a manuOi
kr. 2.00 'íintakið í lausasölu
Félagsprentsmiðjan h.f
Tómstundaiðja í tugthúsi.
Menn hafa það fyrir satt, að bænda í nærsveitum.
tugthúsvist á íslandi sé ekki Manni þessum fellur aldrei
þungbærari en víðast hvar
annars staðar á Norðurlönd-
um, — og sumir segja, að
aðbúnaður allur og viður-
gerningur sé hér betri en
títt er um slíka staði. Það er
þess vegna óhætt að segja,
að mönnum líði ekki bein-
iínis líkamlega illa á þessum
stöðum, ef svo mætti að orði
komast ,og er þá að sjálf-
sögðu ekki átt við þá kvöl,
sem frelsisskerðing ævin-
lega hlýtur að vera. Vita-
verk úr hendi. Fyrir nokkru
111 ráðstöfnn.
Biskup landsins, dr.
mundur Guðmundsson,
1
Ás- ekki leitað mér fræðslu um
varð það, hver sá er, sem nú í svip-
fyrir nokkrum dögum sjötugur.
En á prestastefnu í vor rituðu
klerkar undir áskorun til rík-
isstjórnai’innar að láta hann
sitja áfram í embætti ef hann
væri til þess fáanlegur. Þessi
ósk þeirra var eðlileg, og mátti
í rauninni heita sjálfsögð. Ás-
mundur biskup hefir alla tíð
verið geysimikill starfsmaður,
hann er maður vel lærður á
okkar mælikvarða, er vel
kynntur á meðal lærðra og
leikra, hefur skipað embætti sitt
af prýði og skörungsskap og er
enn með algerlega óbiluðu
starfsþreki. Bersýnilega var
sagaði hann sig út úr klefa . það því ráðleysi og óvizka að
sínum, en var aftur gripinn J neyta ekki áfram starfskrafta
og færður í fangelsið að
þessu sinni í annan klefa.
Hann undi þó illa vistinni,
og enn tók hann upp þjölina
góðu og sagaði sig út á nýj-
an leik. Vegna þessarar tóm-
stundaiðju sinnar gat hann
enn notið frelsis um hríð.
Gárungar bæjarins velta því
fyrir sér, hvort piltur þessi
sé einskonar ,,sagförer“.
skuld er öllum vorkunn, sem En þegar öllu er á botninn
eru svo ólánsamir að þurfa
að sitja í tugthúsi en meðan
heimurinn er eins og hann
er og frelsisskerðing er refs-
ing að lögum verða sjálfsagt
alltaf einhverjir í tugthús-
um landsins. Þó má jafnvel
gera ráð fyrir, að tugthúsvist
leggist af á landi hér, ef svo
hcldur áíram sem horfir.
hvolft er þetta ekkert gaman
mál. Hvernig er háttað eftir-
liti með föngum sem settir
eru í fangelsi á íslandi?
Geta þeir yfirleitt haft með
sér í tugthúsið sagir, eða
máske heilan verkfæra-
kassa? Er ekki leitað á föng-
um,er þeir koma í tugthús
til dvalar?
Undanfarna daga hefir blöðum Þao er að vísu rétt, að vér ís-
bæjarins orðið tíðrætt um
ungling nokkurn sem mun
hafa afnumið eignarréttinn
með einhliða aðgerðum, og
þess vegna verið búin vist
í hegningarhúsinu við Skóla-
vörðustíg. Piltur þessi sýn-
ist vera hinn framtaksam-
asti maður og útsjónarsam-
ur í bezta lagi því að hann
kemur aldrei svo í fangelsi,
að ekki hafi hann meðferðis
þjöl í skó sínum, hinn bezta
grip. Er pilturinn hagur á
járn og atorkusamur og
þess vegna hefir honum
veitzt létt að saga sundur
grindur fyrir glugganum á
klefa þeim, er hann var
hafður í. Síðan hefir hann
lagt land undir fót gert víð-
reist, tekið traustataki bif-
reiðir og notið gesti'isni
lendingar höfum litla
reynslu í smíði tugthúsa og
rekstri þeirra, en alkunna er
þó, að vér erum furðu-fljótir
að læra sitthvað af útlend-
ingum. Og leikmanni virð-
ist í fljótu bragði ekki ákaf-
lega erfitt að gera fanga-
helda klefa, og það sýnist
sannarlega stappa nærri
fullkomnum rataskap að
hans í embættinu. Það var öll-
um vitanlegt hverju kirkja
og þjóðin slepptu við burför
hans þaðan, en enginn gat sagt
hvað þær kynnu að hreppa, ef
um væri skipt.
Síðan þetta gerðíst, virðist
sem hver maður hafi litið á það
sem örugt, að dr. Ásmundur
yrði beðinn að gegna biskups-
embættinu áfram a. m. k. til
75 ára aldurs ef heilsa leyfði.
Það kom því eins og reiðar-
þruma yfir fólk er sú fregn
flaug um bæinn í gærkvöldi og
í morgun að ríkisstjórnin ætlaði
ekki að fara að ósk prestastétt-
arinnar í þessu máli, heldur
láta biskup víkja úr embætti
og efna til biskupskjörs innan
þriggja mánaða. Og það vai-
meira en að fregnin kæmi
mönnum á óvart: hún vakti,
að þvf er virðist, nokkra ó-
hugnan hjá mörgum.
Stjórnin útvegar sér vottorð
tveggja lögfræðinga um að
ekki sé heimilt að verða við
ósk prestanna. Út af fyrir sig
mun þetta vottorð í flestra
augum léttvægt, því það hefir
ekkert við að styðjast annað en
bókstafstúlkun þurrar laga-
inn gegnir þvf embætti, enda
skiptir það í sjálfu sér ekki
máli ) það í hendi sér að veita
einhverjum gæðingi sínum em-
bættið, ef honum býður svo við
að horfa, enda þótt sá hinn sami
kynni að vera lægstur á at-
kvæðalistanum. Er stjórnin
með þessu vottorði að útvega
sér skálkaskjól til þess að geta
reynt þessa leio?
Vera má að framtiðin svari
þeirri spurningu.
Raunar ætti það ekki að
þurfa að vera vafamál hver
fyrir fullgildu kjöri yrði, ef
nú verður kosið. Af viðtali við
leikmenn hefir mér nú um hríð
skilist að fjöldi þeirra sæi, hver
við ætti að taka af Ásmundi
biskupi. En ýmsum er spurn
hvort öll prestastéttin sér þetta
í sama ljósi? Innan hennar
kunna að vera ýmsir er hver
um sig telur sjálfan sig rétta
biskupsefnið, hversu lítil skil-
yrði sem hann í raun og veru
hefir til þess að skipa embætt-
ið. En sá maður sem mér skilst
að margir ieikmenn hafi auga-
stað á er síra Jóhann Hannes-
son, enda virðist sem hann hafi
öll skilyrði til að prýða em-
bættið, en erfitt að koma auga
á neitt, sem mæli gegn honum.
Það kann að undra einhvern
að eg, sem ekki er í neinum
söfnuði, skuli láta þetta mál
til mín taka. Heldur væri það
þó grannvizkulegt að undrast
afskipti mín á þeim grund-
velli. Eg er engu að síður þjóð-
félagsþegn fyrir það, og ríkis-
kirkjan er sannarlega ein af
stofnunum þjóðfélagsins, og’
ekki sá fyrirferðarminnsta.
Þá kann einhver að geta þess
til, að ég skrifi vegna kunn-
ingsskapar við þá tvo menn, er
eg hefi nafngreint. Því er þar
til að svara, að við hvorugan er
eg í neinum kunningsskap og
hefi við hvorugan þeirra verið
í persónulegum kynnum. Um
biskup minnist eg þess, að
hafa eitt sinn komið á skrif-
stofu hans með eitthvert smá-
vægilegt ei'indi, sem ég nú man
ekkert hvert var. Eg mundi
heilsa honum ef eg mætti hon-
um á götu. Þetta eru mín kynni
af honum. Um síra Jóhann, —
ja, ,,hef eg manninn alls um
ævi eitt sinn séðan ferðum í“.
Eg hefi einu sinni hitt hann á
Þingvöllum og við skiptumst
þá á nokkrum orðum um dag-
inn og veginn. Þar með er sú
saga sögð.
En þar með er hitt ekki sagt,
að eg sé sá sauður að eg hafi
enga athygli veitt þessum
mönnum. Það væri ekki satt.
Eg hefi veitt báðum allmikla
athygli. Og hver mundi sá mað-
ur í landinu, er ekki hafi gert
það? Ekki vildi eg hann vera.
11. okt.
Sii. J.
Ekki í hiísum hæfur.
Fyrir nokkru var sú frétt birt
í blöðunum að ungur piltur,
sem hafður var í haldi á
Litla-Hrauni, ríkisfangelsi
íslendinga, hefði verið lát-
inn laus og var ástæðan sú,
að piltur þessi þótti svo ó-
dæll, að ógerlegt reyndist
að hafa hann í ríkisfangels-
inu. Auk þess þótti sýnt, að
ekki væri hægt að geyma
hann að
Sem sagt: Svona ódæla
fanga er ekki hægt að hafa,
og þess vegna á að sleppa
þeim. Nú getur vel verið að
eftir atvikum hafi verið
rétt að sleppa fyrrnefndum
pilti og vonandi kemst
hann ekki aftur undir manna
gremar en gengur í berhögg
taka við manni til geymslu jafnt við skynsamlegt ráðlag
í fangahúsi án þess að ganga sem ósk P^stanna. Og ef ekki
1 var unnt að ganga fram hjá
lagastafnum, þá virðist sem
auðvelt mundi að leita nú til
Alþingis og æskja breytingar á
honum ad hoc að minnsta
kosti. Þá- leið má enn fara og
þá leið á að fara — ef þarna er
þröskuldur í veginum.
En það versta er enn ósagt:
Ýmsum leikur grunur á að
þarna sé stjórnin að grugga
vatnið, sem fiska á í. Nauða-
litlar líkur eru til þess, að
nokkur þeirra manna, sem
sennilegt er talið að um verði
kosið, fái tilskilinn meirihluta
til þess að kosning megi verða
lögmæt. Nái enginn þeirra til-
skildum méirihluta, hefir
kirkjumálaráðherrann (eg hefi
úr skugga um, að hann hafi
ekki meðferðis þjöl til þess
að saga sig út úr fangelsinu.
En hver veit nema hinn at-
hafnasami sagarmaður, sem
tvívegis hefir skotið refsi-
yfirvöldunum ref fyrir rass,
viti hvað hann syngur og
keppi að ákveðnu marki.
hendur. En hitt er svo annað
mál, að þetta hlýtur að vekja
illan kurr hjá öðrum föng-
um, sem verða að dúsa í
tugthúsi lon og don vegna
þess, að þeir eru ekki nógu
ódælir. Prúðmenni hljóta
þarafleiðandi að sitja lengur
í fangelsi á íslandi en þeir,
sem lima sundur húsgögn og
brjóta hurðir.
Skólavöi’ðustíg 9. En víkjum sem snöggvast að
sagarbeitinum, sem áður er á
minnzt. Er ekki vonloust
verk að hafa þenna mann í
tugthúsi? Það er bersýnilegt,
að hann kann ekki við sig á
slíkum stað. Hann vill hafa
hátt til lofts og vítt til
veggja, aka um gróðursælar
Breyting á sölu farndia-
spjalda SVR.
Eingönp 50 kr. farmiða-
spjöEd fyrir fullorðna.
Frá og með þriðjudeginum leið verið valin sem áður getur,
14. október n. k. verður gjörð Jenda mun hún áreiðanlega
sú breyting á sölu farmiða- flýta mjög fyrir afgreiðslunni í
spjalda Strætisvagna Reykja- jvögnunum og einnig þar af
víkur, að fyrir fullorðna verða leiðandi för farþeganna.
einungis seldir 40 farmiðar á | Þegar lokið verður byggingu
kr. 50,00 hið fæsta í senn í stað biðskýla þeirra, sem nú eru í
áður 16 farmiða á kr. 20.00.
Farmiðaspjöld’ barna og
einnig farmiðaspjöld á leiðinni
Lækjartorg — Lækjarbotnar
verða óbreytt.
Farmiðasalan hefir hin síðari
ár aukist jafnt og þétt og eru
tafir af viðskiptum þessum í
vögnunum orðnar svo miklar,
að áætlaður aksturstími er á
smíðum víðsvegar í bænum,
vei'ða vagnstjórax-nir losaðir al-
veg við farmiðasöluna. Með því
minnst tvennt: farþegai’nir
komast fyrr leiðar sinnar cg
létt verður af vagnstjórunum
þessum aukastörfum.
Þar sem peningaskipti eiga
sér ekki stað í hraðfei’ðavögn-
unum, er farþegum bent á, cð
um skipt í verzluninni Sjó-
klæði & Fatnaður, Varcarhús-
sveitir landsins, heilsa upp á
vini og kunnngja. Skyldi
hann ekki telja, að senn hafi
hann sýnt að hann sé nægi-
lega ódæll til þess að vera
rekinn út úr tugthúsinu?
Slíkur maður er varla í tugt-
húsi'.m hæfur, og nú er for-
dæmið fyrir hendi. Ef aS
líkum lætur, verður honum
sleppt, það er ekki hægt að
hafa hann í tugthúsi. *
flestum leiðum það naumur, að þeir geta fengið peningum sín-
nauðsynlegt- væi’i að lengja
hann sem þýddi færri ferðir,
en þetta myndi hafa í för með.inu, þar til fai'þegabiðskýhð
«sér mjög mikil óþægindi fyrirjvið Kalkofnsveg, sem nú í
farþegana. Þess vegna hefir sú smíðum, vei'ður tilbúið.
AFGREIÐSLUSTllLKA
óskast.
KJÖTBÚÐIN
Sólvallagötu 9, sími 1-8644.
PRENTUN Á: PAPPÍR

V Tfí l Pff P Pp H SKIPHOLT 5
i II U lii A k Jl á F. SIMI 1*9909 ;
» MÁLMA • SHIRTING • PAPFIR • PAPPA • TAU • GLtR