Alþýðublaðið - 10.01.1958, Qupperneq 3

Föstudagur 10, janúar 1958.
AlþýSublaðlð
3
Atþýöublaöió
Útgef-andi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritst j órnarsímax:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusíxni:
Aðsetur:
Alþýðuflokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emi.lía Samúelsdóttir.
1 4 9 0 1 og 14902.
1 4906.
1 49 0 0.
Alþýðuhúsið.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
( Utan úr Heimi )
,U- •
Litli sannleikurimi
MORGUiNBLAÐIÐ er farið að birta kosningamyndirnar
til vegsömunar fráfarandi bæj arstj órnarmeirihluta í
Reykjavúk. Um þær er út af fyrir sig gott eitt að segja.
Þetta eru yfirieitt ágætar myndir og ljúga víst ekki. Hins
vegar fer því í'iarri, að þær segi allan sannleikann. Dýrð
íbaldsins í bæjarstjórninni hrekkur skammt, og Morgun-
blaðið lætur aðeins Ijósinynda þá hlið hlutanna. sem er
sólarmegin. En skuggáhliðin er vitaskuld þar fyrir á sínum
stað.
Tökum sem dæmi Ijósmyndirnar í iMorgunblaðinu í
gær. Þær boða þann fögnuð, að skólastofurnar í Breiða-
gerðisskóla séu bjartar og rúmgóðar. Þetta liggur í aug-
um uppi, «g falleg eru blessuð rcykvísku börnin við störf
sín ,í skóianum. Enjhér er aðeins Isagður lítill hluti af sögu
skóiamálanna í Reykjavík. iSkóIastofurnar eru ekki nógu
bjartar og rúmgóðar. Hér vantar tilfinnanlega skólahús-
næði. Þess vegna verður enn að notast við skólastofur,
sem til stóð að leggja niður fyrir mörgum árum. Og jiess
vegna eru skólastofurnar margsetnar dag hvern ölium
aðilum til ama og erfiðleika. Morgunblaðið lætur ekki
liessa ,getið. Það reynir að gera litla sannleikann að aðal-
atriði.
Annars færi vel á því, að Morgunblaðið gerði grein fyrir
efndum á loforðum þeim, sem Sjálfstæðisflokkurinn gaí
Reykvíkingum fyrir síðustu bæjarstjórnarkosningar. Þá
voru myndirnar líka óspart í frammi hafðar. íhaldið lofaði
gulli og grænum skógum. En hverjar hafa efndirnar orðið?
Hvað eru möra loforðin orðin að veruleika, oe hvað hafa
mörg gleymzt? Er hér ekki um að ræða mikið og tímabært
verkefni fyrir Morgunblaðið? Svo mun þúsundum Rej'k-
víkjnga finnast þessa dagana.
Og anjög skortir á það að gcrð sé viðhlítandi grein
fyrir meðferð þeirra fjármuna, sem koma í hlut bæjar-
félagsins. Til dæmis nnin ýmsuin leika forvitni á að vita,
hvað veizluhöld Reykjavíkurbæjar kosta. Þau eru til-
komumikil og hafa vissulega sína þýðingu. Engum dett-
ur i hug að mótmæla því, að Gunnar Thoroddsen sé
prýðilegur veizlustjóri. Hann kemur vel fyrir við slík
tækifæri og kann sannarlega að haga orðuni sínum. En
eru ekki veizlurnar dýrar? Og er ekki yfirleitt l>á sögu
að segja, að fjármálastjórn Reykjavíkurbæjar einkennist
af eyðslusemi, sem fari illa flokki Jóns lieitins Þorláks-
nd Macmillans
RÆÐU MACMILLANS, þar j
sem hann stingur upp á að:
gerður verði griðasamningur
við Sovétríkin, hefur verið mis
jafnlega tekið í brezkum blöð-
um, en Parísarblöðin láta hins
vegar cfll í ljósi rnikla tor-
tryggni gagnvart þeim uppá-
stungum.
Flest brezk blöð tjá sig frem-
ur hlynnt hugmyndinni um
griðasamninginn, e>n fæst
þeirra þó nema með mjög vægu
orðalagi. íhaldsblaðið „Daily
Telegraph'1, bendir á það, að
svo fremi sem stungið sé upp
á þessu í alvöru, þá hefði Mac-
millan annað hvort átt að
koma fyrst fram með uppá-
stungumar í neðri deild þings-
ins, ellegar þá í svari sínu við
bréfi Búlganíns. Frjálslynda
blaðið „Manchester Guardian“,
leggst á sveif með Macmillan,
og kveður mikilvægast að
menn komi sér saman um eitt-
hvert samningsatriði, — griða-
samning, bann við kjarnoi'ku-
vopnatilraunum, eða hlutlaust
svæði, — og reyni síðan með
öllum i'áðum að komast að ein-
hverju samkomulagi um það.
íhaldsblaðið „Yorkshire Post“,
telur uppástungu Macmillans
raunhæfa, og óháða blaðið
„Seotsman", segir að ekki muni
reynast auðvelt að komast að
samkomulagi, en Maemillan
byrji taflið á réttum leik.
Frjálslynda blaðið „New
Ohronicle“ álítur ræðuna
lofa hyggilegri stefnu Vestur-
veldanna í utanríkismálum hér
eftir en hingað til.
INNANRÍKIS FYRST OG
FREMST?
Frönsku blöðin gefa það hik
laust í skvn að uppástungan sé
fyrst og fremst borin fram til
áhrifa innanlands, eða til þess
að „setja bragð fyrir alþýðu-
flokksmennina brezku“, og ef
ast um heiðarlegan vilja tii að
komast í kallfæri við þá rúss-
nesku.
Júgóslavneska blaðið „Poli-
tika“, kveður uppástungur Mac
mil'ans í samræmi við tillögur
Buiganins, og séu þær skref í
rétta átt að bættu samkomu-
lagi og auknum skilningi, Þó
séu framkomnar aðrar og mik
ilvægari tillögur, til dæmis
póisku tillögurnar um svæði,
þar sem kjarnorkuvopnum
megi ekki koma fyrir og stöðv
un allra tilrauna með kjarn-
orku\ropn, — og fund æðstu
framámanna stórveldanna".
Moskvuútvarpið lýsti yfir
því að ekkert væri nýtt við þess
ar uppástungur, þar sem Sovét
veldin hefðu viljað um margra
ára skeið vinna að slíkum
griðasamningi við Vesturveld-
in. Þar með hafi Macmillan
verið neyddur til þess af
brezku þjóðinni sjálfri að koma
til móts við einlægan vilja
Sovétvaldhafanna.
VILJI SOVETVELDIN . . .
í ,,New York Times“ segir að
uppástungur Macmillans verði
prófsteinn á það hvort Sovét-
veldin vilii í rauninni gera slík
an griðasamning eða ekki.
Ræðan var í og með tilraun
til að róa þá flokksmenn sem
teknir voru að hneigjast að
Utan úr heimi — 2.
þeirri skoðun alþýðuflokksins,
að þeir ,,æðstu“ ættu að hafa
fund með sér á næstunni, og
þegar bæri að stöðva allar til-
raunir með vetnisvopn.
John Heffernan, stjórnmála-
fréttaritari Rauters i Washkig-
ton segir að þögn Bandaríkja-
stjórnar í þessu máli hafi víða
vakið grun um að Bandaríkja
menn væru uppástungunum
andvígir. Þeir, sem gerst þekki
til í utanríkismálaráðuneytinu
viti þó að sú þögn þurfi ekki
endilega að túika þjóðarvijl-
ann.
UNDRUN, OTTI OG GREMJA
Vestur-þýzk blöð segja að til
lögur forsætisráðherrans hafí
vakið hina mestu undrun í
Bonn. Eitt þeirra hefur þó eft-
ir Brentano utanríkismálaráð-
herra, að þetta sé einmitt vilji
Vestur-Þjóðverja. Beri að
fagna uppástungum Macmill-j
ans, sem séu að mörgu leytj
h:nar merkilegustu.
■ Seinna telur blaoið að hin-
ar köldu viðtökur sem uppá-
stúngurnar hlutu í Bandaríkj-;
unum hafi orðið til þess ap
vestur-þýzk blöð tóku að draga
í land. Að Macmiilan vilji ekki
annað með uppástungum sín-
um en að skaþa sér gott
„ferðaveður“, — hann hyggist
innan skamms sækja heim
menn eins og Nehru, sem sí-
fellt dreymi um samkomulag
milli austurs og vesturs.
í vestur-þýzku blaði sem
hlynnt er jafnaðarmönnum
segir að uppástungurnar hafi
vakið undrun á Bretlandi, ótta
í Washington og gremju í
Moskvu. En hugmyndin . sé
góð engú að síður. Griðasamn-
ingur, sem þó enginn of-
treysti, geti lagt grundvöll að
samkomulagi og einangrað
hernaðarsinnana í Washing-
ton.
Hin ,hvíia bók' sænsku siiórnarinnar
sonar og lærisveini hans í íslenzkum stjórnmálum?
Oneitanlega er margt að athuga við stjórn Reykjavíku.r.
og ýmislegt mætti laga með lítiili breytingu, ef vilji væri
fyrir hendi. Sú viðleitni kæmi að góðum notum, þó að raun-
ar sé stórhreytingar þörf. En það, sem aflaga fer, er að
verulegu leyti sök Morgunblaðsins. Það afsakar allar gerðir
bæjarstjórnaríhaldsins og telur þær hafnar yfir gagnrýni
og aðfinnslur. Skýring þessa er sennilega ekki sú, að Sjálf-
stæðisflokkurinn beiti blaðið ótilhiýðilegu ofríki. Hugsun-
arhátturinn er orðinn svona spilltur. Og hann skánar ekki
við húsbóndavald Biarna Benediktssonar, sem þykist öilu
eiga að ráða. Ofríkið kemur svo í liós, þegar kosningar eru
háðar. Þá ætlast Morgunblaðið til þess, að það geti talið
lesendunuim trú um allt, sem áróðursmönnum Sjálfstæðis-
flokksins dettur í hug. Og myndavélin er meira að segja
notuð í þessurn tilgangi.
En lítill sannleikurinn á ekki að ala af sér kosningasig-
ur. Og Sjálfstæðisflokknum væri hollt að verða þeirri
reynslu ríkari eftir bæjarstjórnarkosningarnar. Þá færi
Morguriblaðið sennilega að temja sér að segja satt — einnig
með bjálp ljósmyndavélarinnar.
Alþýðublaðið vanlar unglinga
• til að bera blaðið til áskrifenda í þessum hverfum:
Laugarási
Mclunum
Talið við afgreiðsluna - Sími 14900
SÆNSKA utanríkisráðuneyt-
ið Iiefur nú gefið út svo kallaða
„hvíta bók“ um jiær viðræður,
sem Svíar áttu við Dani og
Norðmenn í síðustu stríðslok,
þess efnis, að Svíar .gripu til
hernaðaraðgeröa ef Þjóðvcrjar
gæfust upp á mcginlandinu, en
héldu áfram baráttunni í Nor-
egi og Danmörku. Flestar stað-
reyndir í þessu máli voru áður
kunnar og hirtar í bæklingum
eða bókum,. sem áður hafa kom
ið út og fjallað um stjórnmál
Norðurlanda í stríðslok, en í
þessari nýju „hvítu bók“ eru
upplýst ýmis minni háttar at-
riði, og sjónarmið Svía er tekið
af viðræðum þeirra Himmlers
og Bernadottc greifa, þegar leið
að stríðslokum.
" Bæði Norðmenn og Danir
sneru sér í apríl 1945 til Svia
og spurðust fyrir um möguleika
á að Svíar gripu til hernaðar-
aðgerða ef svo færi, að Þjóð-
verjar héldu áfram baráttúnni
með þeim tiltölulega mikla
herstvrk. sem þeir höfðu þá í
þessum tveim löndum. Akveðn
ast orðuð er þessi málaleitun
í orðsendingu frá norsku út-
lagastjórninni 12. apríl 1945.
Þar var sagt. að það. hvernig
þýzku hersveitirnar í Noregi og
Danmörku brygðust við, ef ai-
gjör uppgjöf yrði annars stað-
ar. væri spurning, sem vekti
kvíða. Norska stjórnin gæti
eins búizt við að Þjóðverjarnir
héldu áfram baráttunni, og þess
vegna gæti svo farið að hún
leitaði til sænsku stjórnarinn-
ar um hernaðaraðstoð. Norska
stjórnin áleit það mikils virði,
að þýzka hernum í Noregi yrði
gert ljóst, að aðstaða þeirra
væri vonlaus í Noregi, og að
búast mætti einnig við árás frá
Svíþjóð. Til þess að taka af all-
an efa, yrði nauðsynlegt að hafa
allan viðbúnað í Svíþjóð til
slíkra aðgerða.
ÓLÍK SJÓNARMIÐ.
Sænska stjórnin er á önd-
verðum meiði í þessu máli, og
segir það hefði verið mjög ó-
skynsamlegt að ganga svo til
vega sem norska stjómin mælir
með. Svíar álitu, að full ástæða
væri til að trúa því, að þýzku
hersveitirnar í Noregi og Dan-
mörku myndu gefast upp um
leið og hersveitir þeirra á meg-
inlandinu.
Við vitum í dag, hvernig fór,
og einfaldlega mætti orða það
þannig, að Svíar hafi haft á
réttu að standa.
Hins vegar væri það, að gera
málið einfaldara en það var.
Stríðslokin og uppgjöf Þjóð-
■verja fóru ekki eftir forskrift
sænsku stjórnarinnar. Hina
dramatísku atburði, sem þá
gerðust, hefði ekki verið hægt
að segja fyrir. Af hinum
sænsku heimildum er ljóst, að
viðræður Bernadotte greifa við
Himler voru að miklu leyti
grundvöllur að skoðun Svía á
þróun mála í Noregi. Himmler
hafði í viðræðum þessum að-
hyilzt stefnu, sem fól í sér upp
gjöf í Noregi og kyrrsetning
þýzkra hermanna í Svíþjóð. En
í dag vitum við, að Hitler var
ókunnugt um viðræðufundi
Himmlers og varð ofsareiður.
þegar hann fékk vitneskju um
þá. Himmler var ekki gerður
að eftirmanni Hitlers, heldur
var honum þvert á móti vikið
úr öllum ábyrgðarstöðum. Upp-
gjöf Þjóðverja á engan hátt af-
leiðing af viðræðum Himmlers
og Bernadottes, heldur fyrir
skilyrðislausa kröfu Banda-
manna um algjöra uppgjöf alls
staðar.
Eðlilegt má teljast, að
sænsku stiórninni var mjög
annt um að halda Svrþjóð htut-
lausri einnig i lokarimmunni,
og þetta mun einnig hafa sagt
til sín, þegar tekin var afstaða
í bessum málum.
SJÓNARMIÐ NORÐMANNA.
Hins vegar hafði hin stríð-
Fiamhald á 8. síðu.