Alþýðublaðið - 31.01.1958, Blaðsíða 3

Föstudagur 31, jan. 1958
AlþýðublaðlS
3
Alþgöublaðið
Útgefandi:
Ritstióri:
Fréttastjóri:
Auglýsingas t j óri:
Ritstjórnarsímar;
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Aiþyðullofckurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
1 4 9 0 1 og 149 02.
1 4 9 0 6.
1 4 9 0 0.
Alþýðuhúsið.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
Tími tíl kominn
ÞJÓÐVILJINN ræðir bosningaúrslitin í forustugrein
sinni í gær og gérir Alþýðuflokkinn mjög að umtalsefni í
því samlbandi. Ýmislegt er aíhyglisvert í þeim málflutn-
ingi, þó að tilgangurinn og niðurstöðurnar orki sannarlega
tvímælis. Skal hér áð gafnu tilefni minnzt á nokkur aðal-
atriðin.
Greinarhöfundur ályktar réttilega, að kosningaúrslitin
þurfi að verða öllum einlægum og sönnum vinstri mönnum
til mikiliar viðvörunar í framtíð'nni. Og síðar kemst hann
svo að orði: ,,Það er nú áríðandi að öll alþýða og vinstn
menn dragi réttar ályktanir af úrslitum kosninganna.“
Þetta er hveriu orði sannara. En svo kem.ur hinn gamli
Adam upp í Þjóðviljanum. Ráðizt er að Alþýðuflokknum
og einstökum mönnum í fylkingu hans. Ósigur AHþýöu-
flokksins í Réykjavík er túlkaður á þá leið, að vegna sam-
starfs iafnaðarmanna við íhaldið hætti kiósendur að gera
greinarmun á Alþýðufiokknum og- íhaidinu og Sjálfstæð-
isfiiokkurinn hafi að lokum betur með yifirburðum sínum í
áróðri. Og svó er Alþýðuflokknum getfið það ráð að hreinsa.
til innan vébanda sinna að rússneskri fyrirmvnd, og kasta
sér í náðarfaðm kommúnista.
Hér dvlst ekki, hver hugur fylgir máli. Einingarviljinn
reynist aðains í orði, og óvildin til Alþýðuflokksins segir
eftirminnilega til sín. Málefnisins vegna er þó skylt að
taka þessi atriði til frekari atlhugunar.
Þjóðviljinn gleyinir beirri staðreynd, að Alþýðuflokk-
urinn er ekki cinn um það hlutskipti að hafa farið hall-
oka fyrir Sjálfstæðisflokknum i Reykjavík að þessu
sinni. Alþýðubandalagið tapaði við þessar kosningar
1542 atkvæðum af því fylgi, sem það fékk í Reykjavík
sumarið 1956. Útkoma þess er rösklega 20% tap. Hvað
hefur svo valdið þessari staðreynd? Alþýðublaðið telur
greinarhöfundí Þjóðviljans ekki síður mikilvægt að hug-
leiða hana en vera með getsakir í garð Alþýðuflokksins
Vissulega virðist mikil ástæða til að ætla, að þetta fylg-
istap Alþýðubandalagsins hafi orðiö vatn á myllu íhalds-
ins. Og jafnframt er staðreynd, livað olH því að vinstri
flokkarnir nráttu sín ekki meira en raun bar vitni í við-
ureigninni við Sjálfstæðisflokkinn í höfuðstaðnum. Þús-
undir Reykvíkinga, sem eru einlægir og sannir vinstri-
menn, hafa ótrú á því. að kommúnistar séu liðsterkasti
aðilinn, ef meirihlutavaldi Sjálfstæðisflokksins í bæjar-
stjórn veröur hrundið. Þjóðviljanum er því sæmsl að
líta sjálfum sér nær, ef hann vill af einlægnj og ábyrgð-
artilfinningu raunhæfa vinstri stefnu, sem reynist sig-
urstrangleg og marki tímamót í íslenzkrj stjórnmálasögu.
Sundrung verkalýðsns er mikið hryggðarefni eins og
Þjóöviljinn bendir á. En meginorsök hennar er athæfi kom-
miúnista fyrr og nú og ekki sízt þau hörmulegu mistök, sem
uröu á síðasta Alþýðusambandsþingi, þegar samstarfsvilji
Alþýðuflokksmanna' var algerlega virtur að vettugi af
Hanr.ibal Valdimarssyni og núverandí samherjum hans.
Alþýðuflokkurinn vill umfram allt sameina verkalýðs-
hreyfinguna og leggja þjóðinni til raunhæfa vinstri stefnu.
En kommúnistar hafa staðið í vegi þeirrar þróunar fram á
þennan dag. Forustugrein Þjóðviljans í gær bendi til þess,
að svo sé enn. Þess vegna verður að ko.ma á stofn vinstxi
hreyfingu, sem hafnar liðveizlu, hvað þá forustu. komrn-
únista um leið og hún tekur upp farsæla og raunhæf;
baráttu við íhaldið.
Víst er tíml til þess kominn, að framtíð vinsti'i stetfn-
unnar á íslandi verði tryggð i drengilegu starfi manna og
kvenna, sem hafa lýðræðislega jafnaðarstefnu að leiðar-
ljóst. Úrslit kosninganna á sunnudag minna á þá nauðsyn.
Og því marki verður að ná, ef hér á ekki ilia að fara.
Alþýðublaðið vanlar ungiinga
til að bera blaðið til áskrifenda í þessum hverfuna:
Túngötu,
Talið við afgreiðsluna - Sími 14900
Adolf Hitler á velmaktardögum sínum.
„ÞENNAN austurríska
liðþjálfa geri ég aldrei að
kanzlara,” sagði Hinden-
burg, forseti Þýzkalands.
Þrem dögum síðar, mánu-
daginn 30. janúar 1933, út
nefndi hann Adolf Hitler
ríkiskanzlara. Nóttina eftir
æptu. Auðvitað endaði
ur Berlínar, sungu og
æptu. i Auðvitað endað
þetta eins og svo oft áður
með slagsmálum, morðum
og gyðingaofsóknum. En
eitt hafði breytzt. Þessir
ræningjahópar voru nú
studdir af ríkisvaldinu,
fórnarlömb þeirra rétt-
laus. Nazisminn var kom-
inn til valda í Þýzkalandi.
EN það var á síðasta augna-
biiki að Hitler fékk völdin. Sú
saga er furðu lífseig, ao bann
ihafi sigrað vegna þess að þjóð-
in stæði á bak við hann. Þessu
var annan veg farið. Kostnað-
urinn við stormsvei lo'nar var
■orðinn gífurlegur, en fjárhagur
flokksins í bágasta lagi. Göbb-
els hMði orðið að gripa tii þess
ráðs að senda flokksmenn út á
strætin með samskotabauka.
Það leit sannariega ekki vel út
tfyrir nazistunum í ársiok 1932.
En 30. janúar var Hitler skip-
aður kanzlari þýzka rikisins.
Hvernig mátti það veröai’
Hitler sagði að örlögin hefðu
því ráðið. Heimska, valdasýki,
ragmennska og misskúningur
ruddu nazismanum brautina til
valda, — valdasýki og rag-
mennska annarra lyftu Hitler í
valdastólinn. í kosningunum
1930 . varð nazistaflokkui’irm
næststærst-i flokkur iandsins.
Þá voru 3 milljónir atvinnu-
leysingja í Þýzkalandi, næstu
tvö árin tvöfaldaðist fjöldi
þeirra. Efnáhagskreppa ríkti á
öllum sviðum. Vesturveldin
neituðu að gefa eftir stríðs-
skaðabætur þser, sem Þjóðverj-
um var gert að greiða sam-
kvæmt Versalasamningnurn.
í kosningunum 1932 tapaði
nazistaflokkurinn miklu fyigi.
Vandamái Hitlers var nú að
finna leið til valda, án þess að
hafa meirihluta kjósenda bak
við sig. Þrátt fyrir stormsvéit-
irnar gat hann ekki náð valdi
með ofbeldi. Hann varð að
finna önnur ráð.
Hitler hefur í Mein Kampf
lýst því á hreinskilinn hátt
hvernig hann gæti náð almenn-
ingi á sitt band. Lygi og áróður
voru helztu vopnin. Gyðinga-
hatrið notaði hann á hinn ó-
svífnasta máta. Uppáhaldsslag-
orð hans var: „Að hafa götulýð-
inn á sínu bandi er Ieiðin til
valda.“
Hitler átti sterkustu stuðn-
ingsmenn sína meðal stciðju-
'hölda ríkisins. Árum saman
jusu þeir fé í flokkinn, og það
var fyrir þeirra atbeina, sem
Hitler varð kanziari.
1932 var Hindenbmg kosinn
forseti, en hann var algeriega
á valdi sonar síns pg einkarit-
ara. Hann útnefndi Frit.z von
Papen í embætti kanzlara. Hit-
ler lcfaði að styðja stjórn hans
gegn því að ríkisstjórnin
■hreyfði ekki við stormsveitun-
um. En miklar óeirðir hóíust
þegar í stað, morð og uppbot
vou daglegir viðburðir. í næstu
kosningum töpuðu nazistar
fylgi, þeir virtust í upplausn,
en enginn stjórnmálamaður
þýzkur notfærði sér þau læki-
tfæri, sem buðust til að ganga
milli bols og höfuðs á nazist-
um.
Schleicher hershöt’ðingi fékk
Hindeniburg til að vísa von
Papen úr embætti, og hvaiti
iðjuhöidana að styrkja Hitier.
Hitler gatf í skvn. að har.n vissi
ýmislegt um fjármálabrask
Hindenburgs, — stormsveitin-
ar æddu um strætin, án þess að
yifirvöldin gætu rönd við reist.
j Hindenburg neyddist til að fela
Hitler stjórnarmyndun. í þeirri
I stjórn, sem hann myndaði, áttu
| nazistar aðeins 3 af 11 ráðherr-
um. En það kom brátt í ljós, að
Hitler hafði skipað sína menn í
valdamestu embættin. Göring
var skipaður lögreglustjóri
Prússlands og hóf þegar ofsókn
ir gegn andstæðingum nazista.
I Daginn eftir- að Hitler settist
i stjórnarstóiinn, sknfaði Gör-
! ing í dagbók sína: — Við mun-
um nú halda kyrru fyrir. Við
bíðum þess eins að kommúnisi,-
ísk bylting brjótist út, þá gríp-
um við til vopna.
j 24. fabrúar réðst iögregian
I inn í höfuðstöðvar kommúnista
í Berlán. Opinber tilkynning
gaf í skyn að byltingaráætlun
hefði fundizt þar. Skjö!, sem
j áttu að sanna það, voru þó
aldrei birt. En 27. febrúar
brann Ríkisþinghúsið í Berlín.
Þeir Göring og Göbbels hugs-
uðu upp þinghússbrennuna.
Nokkrir stomsveitarmenn und-
1 ir forustu Karl Ernst helltn ol-
íu yfir teppi, stóla og glugga-
j tjöld, þeir tóku með sér mann-
I ræfil að nafni van der Lubbe
1 inn í bygginguna, hann hafði
oft setið í fangelsi fyrir í-
kveikjutiiraunir. Það sannað-
ist aldrei hvort hann kvei'kti í
eða ekki. Það kemur heldur
ekki málinu við. Göring hafði
allan veg og vanda af íkvcikj-
unni. Réttarnöldin út aí þing-
húss'brunanum voru mikið á-
fall fyrir hann. Honum tókst
ekk; að velta sökinni á Dimi-
trof og félaga hans, sem ákærð-
ir voru fyrir ódæðið. Rétturinn
sýknaði þá alla.
Þinghússbruninn gaf Hitler
það tækifæri, sem hann beið
eftir. Weimarstjóxnarskráin
var úr gildi felld. Ritskoðun
sett á, máifrelsi afnumið, dauða
Frambuld á 8-. siðu.