Alþýðublaðið - 05.03.1958, Qupperneq 3

Miðvifaidagur 5. marz 1958
AlþýðublaHlS
AlþgOubÍoðíð
Útgeíandi: Alþýðuflokkurina
Ritstjóri; Heigi Sæmundsson.
Fréttastjóri; Sigvaldi Hjálmarsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttír
Ritstjórnarsíniar: 14901 og 14902.
Auglýsingasími: 14 9 0 8.
AfgreiSslusIrni: 149 0 0.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
; FRAMSÓKNARMENN hafa úndEtnfarið samiylkt fcomrn-
• únistum við stjórnarkiör í nofckrum verkáiýðsfélögum, og '
íræðir :IÍúminn það miál í forustugrein sinni í gær. Tiiefnið
iirain að einihverju lteyti kosningaúfsiHtin í Iðju og Trésmiða-
jfélagi; RJeykjavíkur um síðustu helgi, Tírninn reynir að
í túlka þessa nýju atfstöðu Framsóknarmanna í verkalýðis-
'máltma sem barláttu við Sháidið og segir jafnframt, að
; fylgismenn Aiiþýðuibandalagsins hatfi nú um skeið fylgt
j miklu áibyrgari stefnu en áður. Alþýðutflokksínierm í verka-
: lý&ifélögunu m eru einnig aðilar að þessu máli, en
: Tíminn xúkur ekki einu orði að þéirri staðreynd. Slí.kt mun
eiga að heita kurteisi, s©m er góð dyggð og þakkarverð.
. Hins vegar mun bezt fara á því að taka þetta m|ál til um-
; ræðu nú begar, þar eð hér getur vérið um að ræða merki-
leg tímamót í sögu .stjórnniálanria og verkalýðshrejtfingar-
innar á íslandi.
Koniimúnistar töpúðu í fyrra Iðju, félagi verksmiðju-
■ fól-ks í Fjeykjavík. Orsökin var sú óstjórn og ofstjórn, sem
1 einkennir jaínan lcommiúnista. KjaramáJ iðnverkafólksins
hafðiu tegið þaim í léttu rúmi.. Hins vegar var þeim. annt
um 'sjóði félagsins til hæpinnar ráðstötfunar. Forin-gi komui-
únista í I'ðju var Björn Bjamason, Hann er að því leyti
komanráíústi á heimsmælikvarða. áð enginn maður hefur
reynt honum rneira að tengja íslenzka verkalýðshreyfingu
„alþýðusamtökunum“ austan járntjattdsins. Björn kunni
líka diável þær baráttuaðíerðir, sem. eru ær og kýr komm-
. únista. Andstæðingar hans í Iðju voru svintir félagsrétti.
. Mætti lengi rekja þá sögu, en sMks gerist- naumiast þörf. Hún
, er í hiieginatriðum öllum kunn — eirmig Framsóknarmiönn-
um.
Björn Bjarnason reyndi um siðusUi heígi að endur-
hesmta fyrri v'öld ®.m 'Og iáteitf í loju, og lögðu kominún-
istar of urkapp á jná voniausu baiiáttu. Jai'nframt gerðust
þau tíðindi, að Framsóknaraienn géngu itil Jiðs við þenn-
an fullrúa aI !ieirriskominúnismans í íslenzkri verkaiýðs-
hreyi'ingu. Gætir sannailega mikils ínisskilninigs, ef Thn
inn álítUr sig hafa uþpgötvað einliverja „ábyrga stefnu
AiþýðIIhandalagsins“ í fari Björns Bjarnasonar. fStjóm
hans i KSju, meðferð félagssjóðanna og framferði manns-
ins yfirleitt hermir allt aðra sögu. Ið.iverkafólkið í
Reykjavík léði heldur ekki mráls á að koma Birni til
áhrifa og valda í stéttarfélagi sinu á nýjan leik. Ilann
tapaði 32 atkvæðum friá bvlí ií fyrra, en andstæðingar
kommúnista í félagihu bættu ihins vegar við isig 278 at-
kraðoin. M'á meðal annars atf þessu ráða, að óbreyttir
fylgásmenn Frivmsóknarflokksins i tlðju hatfí ekki verið
neiit iginnkeyptir fyrir saintfélaginu við Björn Bjarna-
son.
Frainsóknarf 1 okkuri11n er kominn út á hættulega braut,
þegar ihann haifnar samstarfi við Alþýðuflokkinn til að
• styðja verkalýðsleiðtoga á borð við Björn Bjarnason. Auð-
■ vitað er það alveg rétt hjá Tímanum, að Sjáifstæðismenn
• hatfi sízt ástæðu til að gera mikil hróp út af samvinnu við
komœámista í verkalýðs'hreyfingunni, þar eð -þeir tóku þar-
• höndum saman við þá gegn Aiþýðuflokknum forðum daga.
Tímirm minnir Morguniblaðið á þessa staðreynd í forustu-
gnein sinni í gær. En Framsóknarflokkurinn hefur hingað
■ tll fordæmt réttilega þetta' ábyrgðarleysi Sjálfstæðisflokks-
• ins. Og Tímjinn getur ekki afsakað sig' með því að rifja upp
þessa staðreynd, svo lærdómsríik sem hún er og eftirminni-
• leg. Framferði Sjiálfstæðisflokksins var sannarlega ekki til
. fyrirmyndar, þegar hann efldi kommúnista gegn Alþýðu-
■ Hokknum á sín.um tírna. En er ekki. Fratnsóknanflokkurinn
að aðhatfast slíkt hið sama mjeð afstoðu sinni í I'ðju og fleiri
verkalýðsfélögum? Alþýðufltokkurinn vill fá úr því skórið
hvort sá leikur á að halda áfram. Víst fey vel á því, að Tím-
« inn ræði þessi m'ál að gefnu tilefni flokks síns. En ef Björn
Bjárnáson er fulltrúi fyrir „lálbyrga stefnu Aljþýðúbanda-
lagsins“ i verkalýðsmálum, hverjir eru þé hin tegundin?
Því syari þeir, sem þykjast vita.
( Utarg úr heimi )
HIÐ stórathyglisverða áætl-
unaratriði Khrustjovs að leggja
niður landbúnaðarvélastöðvarn
ar í sovézkum sveitum og
skipta vélunum og starfsfólki
stöðvanna. niður á samyrkju-
búin var borið fram af honum
sjálfum í ræðu á landbúnaðar-
ráðstefnu í Minsk í Hvítarúss-
landi 22. janúar sl.
Margir hafa litið á þessa á-
ætlun sem veikleikamerki. Það
ér rétt að minnkun vatns
Volgu vegna þurrkanna, og hit-
arnir í Kasakhastan hafa rask-
að grundvellinum að dálætis-
áætlunum Khrustjovs, — ný-
ræktinni á hinum þurru gresj-
um austur þar, en þar hefur
hann stofnað nokkui' ríkisbú,
—- ekki samyrkjubú. Að sjálf-
sögðu má því telja þetta per-
sónulegan ósigur fyrir hanii,
enda þótt hann sé nú orðinn
alltof fastur í söðli til þess að
eitt eða tvö þurrkaár geti hagg-
að honum.
Margir, sgra um þetta hafa
ritað. halda því fram að hann
hafi verið tilneyddur að veita
samyrkjubúunum nokkra íviln
un. En sé tillagan, sem hann
bar fram í ræðunni, athuguð
nánar, kemur í Ijós .að hún er
•gersamlega í stíl við þá stefnu
hans í landbúnaðarpólitíkinni,
sem hann hefur lengi haldið
fram að undanfömu. Hann legg
ur áherzlu á það sjálfur að til-
lagan sé eitt atriði í breytingu
sósíalismans í kommúnisma, —
það er að segja að samyrkju-
Níkita Krústsjov.
búskapurinn eigi að breytast í
ríkisbúskap.
REYNSLAN FRÁ
UKRAINU.
Síðan styrjöldinni lauk hef-
ur Khi’ustjov verið talsmaður
þeirrar stefnu að flýta bæri
þeirri þróun sem mest. Þegar
hann var framkvæmdastjóri
flokksins í Ukrainu reyndist
hann harður í hom að taka
þeim bændum, sem hagnýtt
höfðu sér hersetuárin til að ná
undir sig jarðspildum frá sam-
yrkj ubúunum. Hann varð þá
bersýnilega sannfærður um að
taka yrði þetta skref sem allra
fyrst.
Þegar hann kom til Moskvu
1949 fékk hann samþykki Stal-
ins til að steypa saman smærri
samyrkjubúum í gífurlega stór
bú, og felldi land'búna'ðarráð-
herrann Andrjejeff úr sessi fyr
ir andstöðu gegn því. En Stalin
var hins vegar meira en nóg boð
ið þegar Khrustjov fór líka
fram á að reisa nýjar landbún-
aðarborgir á þessum stóru bú-
um eða í sambandi við þau,
enda var ekki hægt um vik að
fá handbært efni og fólk til
þess eins og á stóð þá. Emda
kallaði Malenkov þær hugmynd
ir hans firrur einar á 19. flokks
þinginu, skömmu fyrir dauða
Stalins.
Eftir andlát Stalins neyddisf.
stjórnin til að veita samyrkju-
búabændum miklar ívilnanis.
Með því að draga úr skötum á
þeim og hækka verðið á land-
búnaðarafurðum voru ekki að-
eins þeir hvattir til að auka
framleiðsluna, heldur voru og
smábændur einnig til þess
hvattir, en stjórnin hafði til
Framhald á 8. síðu.
HINN 2. nóvember 1954
fluttu blöð um heim allan eft-
irfarandi frétt: „Hryðjuverka-
alda hófst í Alsír í gær. Tólf
manns féllu í sprengjuárás.
Franska stjórnín sendi lögreglu
sveitir á vettvang og þrjár her-
sveitir fallhlífarhermanna eru
tilbúnar að fara til Alsír“.
j Þetta var upphaf Alsírstyrj-
aldarinnar. Áður höfðu Túnis
og Marokkó verið á forsíðum
blaðanna. en Alsír hafði lítið
komið við sögu óróans í Norð-
ur-Afríku.
Uppreisnin í Alsír var fyrir
fram undirbúin. Hún hófst 1.
nóvember 1954 með yfir þrjátíu
sprengjuárásum víðs vegar í
landinu. Um allsherjaruppreisn
var samt ekki að ræða. Nokkur
hundruð uppreisnarmanna söfn
uðust saman í Auresfjöllum og
hófu skæruhernað. Pierre Mend
és-France var forsætisráðherra
um þetta leyti og' hann lýsti því
strax yfir, að Frakkar myndu
verja ítök sín í Alsír. Herlið
var sent á vettvang og stjórn-
in kvað Frakka hafa yfirhönd-
ina í bardögunum, en sú varð
ekki raunin. 3000 hermenn
voru sendir til Alsír, í dag eru
þar 400 000 Frakkar úndir vopn
um.
Þjóðeraishreyfingin í Alsir
fór fyrst að láta til sín taka
1926 undir forystu Messali
Hadj, hann var uppgjafaher-
maður og hvatti landsmenn
sína ákaft til uppreisnar. Hann
var fangelsaður hvað eftir ann-
aö og nú síðustu árin hefur
liann veríð í haldi á eyju úti
ívrir strö.nd Bretagne Hinn
franskmenntaöi Ferhat Abbas
var forraælandi vægari stefnu
í sjálístæðismálum Alsír. Hann
vildi að Alsír fengi yfirráð sér-
mála sinna, en yrði áfram í
tengslum við Frakkland. Stjórn
in í París vildi ekki íallast á
stefnu hans og á endanum flúði
hann til Kairó.
Árið 1947 lagði stjórn Rarna-
dier fram frumvarp um stjórn-
arbót fyrir Alsír. Merkasta ný-
mæli hennar var stofnun Þjóð-
arþings fyrir Alsírbúa, en vald
þessa þings var mjög takmark-
að og auk þess var svo um hnút
ana búið að hinir frönsku íbú-
ar lanclsins hlutu úrslitavald í
innanlandsmálum.
1 fyrstu kosningunum hlutu
fylgismenn frönsku stjórnar-
innar tvo þriðju hluta þing-
manna. Hin nýju stjórnarlög
veittu Alsíi'búum franskan borg
ararétt og áttu þeir að kjósa 15
fulltrúa á þingið í París. Land-
stjórinn í Alsír, jafnaðarmaður
inn Naegelen, sá svo um, að
enginn frambjóðandi þjóðern-
issinna hlyti kosningu. Stefna
Frakka gerði að engu íorsend-
urnar fyrir hægfara þjóðern-
isstefnu í Alsír og öfgamenn
náðu yfirhöndinni í baráttunni
um sálir óbreyttra borgara.
Jafnvel mönnum eins og Mes-
sali Iladj var rutt úr vegi og
uppreisnarráð undir forystu
Ben Bella og Mohammed Khi-
der var sett á laggirnar. Þeir
settust aö í Kairó og skipulögðu
bar hina þjóðlegu frelsishre.yf-
ingu, venjulega skammstafað
FLN (Féderation die la Liberati
on Nationale). Nasser útvegaði
ieim vopn og ákveðið var að
hefja uppreisn. Mjög erfitt er
að fá nákvæmar upplýsingar
um herstyrk uppreisnarmanna.
Samkvæmt obinberum frönsk-
um heimildum árið 1955 var á-
ætlað að 2500 alsírbúar væru
undir vopnum, en í árslok 1957
er álitið að þeir séu a.m.k. 100
þúsund. Frakkar segjast hafa
frá upphafi fellt rúmlega 44
þús. ínanns og tekið 25 þús. til
fanga. Þessar tölur eru vafa-
laust ýktar, en augljóst er, að
tala uppreisnarmanna eykst
stöðugt. Hið fjármálalega og
þjóðfélagslega ástand í Alsír á
stærstan þátt í því, hversu vel
uppreisnarmönnum gengur að
endurnýja og auka herstyrk
sinn. Auðugustu landbúnaðar-
héruð Alsír, eða rúmur þriðj-
ungur ræktanlegs lands er í
eign 44 þúsund franskra fjöl-
skyildna, en sex og hálf mill-
jón arabiskra bænda kúldrast
á afganginum. Fólksfjölgunin.
er líka hættulega ör. Alsírbúum.
fjöigar um 240 þúsund á ári.
Aðeins 200 þúsund Arbanna
vinna iðnaðarstörf, og ungir
Alsírmenn verða að fara til
Frakklands í atvinnuleit, eða
ganga í her uppreisnarmanna.
Frakkar hafa neyðzt til að
senda æ fleiri hermenn til Al-
sír. Stjórn Edgar Faure kallaði
út varalið og haustið 1955 voru
180 þúsund franskir hermenn
í Alsír. í febrúar 1955 mynd-
aði jafnaðarmaðurinn Guy Mol-
let stjórn og flokksbróðir hans,
Robert Lacoste, var skipaður
Alsírmálaráðherra. En stefna
FramhaUl á 9, sx3n.