Alþýðublaðið - 13.03.1958, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 13. marz 1958
&lþý8«bl*§£f
Fyrri hl
(ÞEGAiR. nú er talað um Fiug
féíag- Islaiwjs í útvarpi, blöðum
úg manna á milli, er enginn í
vafa um það, Iwað við er átt.
En íra sögulegu sjónarmi'öi
xnerkir það þrennt. Fyrir daga
|>ess Flugfé’ags fslands, sem nú
starfar, hofðu verio 2 félög með
þessu natfni, hið fyrra 1919—
1920 og hið síðara 1928—1931.
Til aðgneiningar hafa félögin
stunduim verið tölusett I, II- og
"311..
Eldri féiögin eru bæði :þess
'verö, að saga þeirria sé sögð
rækilega, þótt ætlunin sé að
fjalla einungis uœ. Mð yngsta á
■þessum blciðum. En fjarri fer
jþví, að saga þess verði hér sögð
til hlítar. Það væri ekki h-»gt
aemia í heilli bób, Hér verður
aðéins reynt áð bregða upp
mýnjd af þróun félagsins í meg-
indráttum.
En vel má .minnast þess, áð-
ur en lengra er haldið, að for-
ysíumenn gömlu flugfélaganna
börðust fyrir lífi þsirra við hin
erfiðustu skilyrði og megnuðu
þó ;að hefja farlþegaflug á ís-
landi, síldarleit úr lofti o. fl.,
sem gaf góð fyrirheit. Og vegna
tilvistar hins síðara mvndaðist
iyrsti vísirinn að íslenzkri f Jug-
c Jiðastétt urn 1930. Dýrmæt
. xeynsla hafði iengizt, er síðar
var hægt að byggja á.
J Flugfélag íslands II varð að
leggja .niður starfsemi sína
■ 1931 af völdum heimskieppunn
ar. Næstu á'rin á eftir liggja ís-
ienzk flugmál í dvala, en nokkr
ar erlendar flugiheimsók^m
1931—1933 færðu okkur heim
sanninn um.það, að fluvið væ>ri
á öruggu framfaraskeiði. Char-
Ics Lrmdbergh. frægasti flug-
maður heims fyrr og síðar, var
isá síðásti, sem kom fiiúe'andi
hingað til lands 1933. og lýkur
þar merknm kapítulp i sögu
: ftugsins á íslandi.
Nú °r allt kvrrt næstu 3 ár.
En; 1936 er eins og skriðu sé
hrundið af stað.-Þrjú félög.eru
.stofnuð. er öll áttu vinnq að
ilugmálum hvert á sinn hátt, þ.
e. FÍu-aaná'aféíag ísíands, Svif-
ftugfélagr fslands og Flnirniódel-
Æélagið. Með þessupi aðgerðum
TF-Örn kemur í fyrsta skinti tiil Akurcyrar.
hafði jarðvegurinn verið undir
búinn, og' á næsta ári var sáð
hinu gullna fræi, sem styrkasti
og limrikasti rneiður íslenzkra
flugmáfa hefír síðan vaxið upp
af, Flugfélag fslands hið þriðja
í röðinni.
Sá, sem hratt af stað hiiini
afdrifaríku skriðu 1936, var
ungur flugmaðúr, þá nýkcminn
fr'á námi erlendis, Agnar Ko-
foed-Hansen, nú flugim'ájlastjórí.
Hann leitaði samstarfs við
ýmsa, sem höfðu áhuga á flug-
máilum .Tilraun var gérð til að
stofn.a í'lugfélag i Rjeykjavík,
en mdstó'kst. Margir voru van-
trúaðir, og f járþröng var mikil.
Agnar segir sjálfur syo frá í
viðtali, sem, birtist í desember-
hefti Flugs 1953:
— Það var þá, að einhver
sagði við mig:
„Norður á Akureyri ep ,mað-
ur, sem heitir Vilhjálmúr Þór.
Ef hann getur ekki bjargað inál
inu, þá er þér óhætt að gefast
itpp, en fárðu iiorður -^ður ep;
jpú leggur árar i bát. Það imm.
engu spilla.“
Ég lét ekki segja mér þetta
.tvisvar, snaraðist til Akureyrar
og gekk fyrir Vilhjálm Þór.
Hann híustalí á mál.mátt, hugs
aði sig. um einn dag, boðáði
nokkra áhrifamenn á sinn funci
i.
‘i
V
J •
).
i,
•%■-■
tii skrafs og iá-ðagerða og dag-
irin eítir var gengið form-Iega
frá stofnun félagsins.
Hér hafa þá yerið rakin í
stuttu máili tijdrög þess, . að
stcfnað var á Akureyri 3. júní
1937 flugfélag, sem -hlaut nafn-
ið Flug-félag Akureyrar. Þetta
félag er nú orðið ívítugt, en
nafni þess var breyít 1940 í
Flugfélag íslauds.
H.
Hlutafé var eingöngu safnað
á Akuiæyri. Stofnsammingur-
inn, dagsettur á Akureyri 3.
júní 1937, er enn til. Unclir
hann skrifuðu 15 hluthafar, er
lögðu fram samtals 20 000 kr.
Nöfn þeirra fara hér. á efíir:
Kristján Kristjónsson,
Jakob Frimannsson,
Guðmundur Karl Pétuvsson,
Jakob Karlsson,
Þór O. Björnsson,
Gunnar Larsen,
Jónas Þór, j
Böðvar Bjarkan,
Vi’h-'ólimux Þór,
Jónas Kristjánsson,
Ólafur Ágústsspn,
Kaffibrennsla Akureyrar,
Arnþór Þorsteinsson,’
Figurður Pálsson,
ÚtPieríarfélag KEA.
Stofnfundnrinn kaus.þriggjá
■■ '■ ■ ■ ':
manna stjórn. Formaður henn-
ax vaxð Villijálmur Þór, er þá
var kaupfélagBstjóri á Akur-
eyri, ,eh m-eð hpnum voru í
stjórninni Guffim:n.dur Karl
Péturssen læknir cg Krisíján
Kristjánsson forstjóri BSA.
Um leið og félagið hafði ver-
ið stofnað, fór stjórnin að
þreifa fyrir sér um flugvéla-
kaup. Þiá var.enginn .ifjugyqlllur
til á íslandi, er ;þyí naf-ni g-æti
kallazt, engin fiugmár as 1 jó i'n,
engin fluguiniferðars<jóm,',eng-
in. öryg.gisþjónusta. Þrátt fyrir
nokkúr kynni af flugvélum,
mun mákill- hluti landsmanna
ha-fa litið á flugið sem háska-
legt ævintýr. .En stoinendum
Fiugfélags Akureyrar- hefur
verið það msst í mun að bæta
samgöngur milli Akuréyrar ,pg
Raykjavíkur, ,þótt raunar væri
horft lengra fram.
Með allar aðstæður í huga
voru fest kaup á nýrri fjögurra
farþegasjéflugvél afWaco-gerð.
Hún var tvíþekja og -hafði einn
hr.syfil. Vélin kom til lancisins í
aprfkriáhuði 19-38. Einkennis-
stafir liennar.voru TF-ÖKN,.og
vax hún því af almennmgi köll-
uð Örmnn.
Agnar Kofoed-Hansen. réð
stjcrniimi að kaupa þessa flug-
vélatagund, og he£ir það verið
ákveðio snemma, e. t. v. frá
öndverðu. Með hliðsión af þeim
kaupum varð það eitt af fyrstu
verkum félagsins að reisa flug-
skýli fyrár vélina á Akureyri og
viðSkerjafjörð.
Ömiim var brátt tekinn í notk
un og 2. maí 1938 flaug bann
fvrsta farþegaflug sitt — frá
Akureyri ti! Reykjavíkur. Það
vili svo skemmtilega tii, að 2.
maí sl., þegar lið-in voru 19 ár
,frá fyrsta farþegaÆlugi Flugfé-
lags Akureyrar., íagnaoi Flugfé-
lag íslands og þióðin öll komu
nýjustu og ..fullkomnustu far-
bosta, sem íslendingar hafa
eignazt, Viscount-flúgvélanna
Hríir.faxa og- Gullfaxa. 2. maí
er því tvöfaldur merkisdagur í
söpu félagsins.
í fyrstu flaugi ÖrnLnn mest
milli Akurey rar og Ri&ykj avík-
ur, en um reglúlegar áaetlunar-
faröír var ekki að ra-fia. En við-
komuistöðúm fjölgaði, pg I“ið
ekki á löngu, unz örninn hafði
ftosið yfir þvert og enáilangt
ísland.
Fy.rsti nugmaður -íélag&ins
var Agnar Kofoad-Hansen ,og
jafnframt frainkvæmdastióiji
þess.Hanh flaug Erninurn rú-mt
H
j SÍÐASTA HEFTI
S tímaritsins Flugs er
jhelgað 20 ára afmæli
sFIugfélag-s fslands, og
‘birtist hér í blaðinu í dag
Sog á morgun yfirlits-
jgrein. Baldurs Jqnssonar
Suni störf .og þróun félágs
•ins á tveimur liðnum
S áratugum. Gefur hún á
•gæta hugmynd um þátt
S Flugfélags íslands í
•þjóðlífi okkar og tíma-
S mótin, s'em það heíur
j markað.
S

í
ÍÍPA "
s '■' 'Íí í M
liHú.v .í'íAljS

lglll.

f matstofupui á Reykjavíkurflpgvælli.
pg verður vfögpealustjóri i Rvík
í á-rsbyrjun 1840.
Um leið og Agnar hættir
störfum hjó' félaEfinu, kemur til
söaunnar WX maður, sem síðan
hefir á'tt m°ira fcátt í vexti og
viðgangi Flúgfélags fsiands én
nökkur annar. Þessi anaður pr
<i>-i Ó. Jfvhnson. Hann hafði
lokið : atvinnuflugmanns- og'
flugkennaraorófi í KaHforníu
haústið 1938 og fullnaðarnrófí
í rékstri fjua!célag'a frá öðrum
skóla í .desember það ár. Eftir
h°imikomuna’ flaug hann fjust
Ift'Ui IQ ndiflugiy'él. K'íeírnminum,
pi"s og h-'n var kpiluð. og kann
aði lendinearstaoi víð's yegar
|i;m' Iar>ái Vél bessi var eiffn
F'oipriáVíél.affsins o*. rikiriys..
í ji'iv-'bvriun, 1939 kvaddi
Örn K'i'irminn og tók við
.s+ió'jn ..nafna síns“, Arnarins.
Jafnframt var hann ráðinn
frámkvæm'lnstiórl fúlagsins Og
hefy’r vorið bað óriitið síðan.
Fvrstu vélvirkiamir voru
b-'.ir (;..»»a,- ■'.»oa1 B’örn
Ólsyn. Þair settu.Örpinn saman
H°p-or 'm»n kom t’l landsins
vorið 1938 o.ff önvniðust sfðan
viðgerðir cg viðhald vélarinnar
til á-rsloka, en voru ekki fast-
ráð-nir hj!á- félaginu. Þair Gunn
ar og Björn hofðlu staríað hjá
Flugifélagi í'slands II og erú
fj'Tstu. ísienzku, flugyirkjamir.
Við a-fgreiðsiU voru engir
fastráðnir fyrst. Á Aku-reyri
var sá háttur haföúr, að maður
frá Kaupfélagi Eyfirðinga
sinnti afgréisðlunni, þegar á lá.
Fyrsta -árið kom þetta í hlut
Gfsla Konráffssonar, sem nú er
framkvæmdast j óri Útgerðarfé-
lags KEA, og er hann því íyrsti
afgreiðsl-umaður Flugfélagsins.
í Reykjavík fékk félagið h| ns*
.vegar bsekistöð á skrifstofu
Flugmálafélags íslands, Banka-
stræti 11. Þar .öimuðust flug-
mennimir, Agnar og örn, skrif
stofu- og afgreíðslustörf miiii
flugferða. Eins og Ijóst er af
þessu. var stai’fslið Flugfélags
Akureyrar fámennt og starfa-
skipting Íítil. Hver maður gekk
að því starfí, ,sem hendi var
næst úti sem inni. En það er dé-
lítið eftirtektarvert, að 4 þeirra
manna, sem hófu starf sitt hjá
félaginu 1938—1939, vinna hjá
því enn.
Elztur .þeirra að starfsaldri
er Brancíur Tórnasson yfirflug-
virki. Hánn kom til félagsins i
árslok 1938 að loknu námi i
Þýzkalandi. —1 ársbyrjun 1939
tók Kristinni Jónsson við af-
greiðslunni á Akureyri, Hann
hefur síðan verið afgreiðslu-
maður og skrifstofustjóri félags
ins þar. —Áður var minnzt á
Öm Ó. Johnson, sem er 3. elztí
starfsmaður félágsins, en fjórðv
maðurinn er Ásgeir Magnússon
.yplstjóri, sem kpm til Flugfé-
lags Akureyrar haustið 1939.
Svp semi nasEti má g-eta, var
við ýmsa örðugleika að etja í
upphafjfc, en allt gekk slysa-
laust. Frá þ\rí að farþegaflugið
hófst í máílbvrjun 1938 til árs-
loka, flutti Öminn 770 farþega.
Gg ái-ið eftir 797. Svo, hefsc nýi
áratugur ,og nýtt líf.
iri.
Á aðalfundi Fiugfélags Ak-
Ureyraa- 5. argj.úl 1940 vax
samþykkt að breyta nafni fé-
lagsins í Flugfélag íslancls og
fiytja iafnframt heimili þess
og varnarþin.g frá Akureyri
til Reykjavíkur. Hlutafé var
auki.ð úr 28 þús. kr. í 150 þús.
ikr. o-g ný stjórn var kosin.
Hivna skipuðu: Bergui- G.
Gísíason, formaður. Agnar Ko-
foed-Hansen, Örn.Ó. Johnson,
Jakob Frímannsson og Kristj-
án Kristjánsson. Bergur gegndi
síða’a formann-sstörfuni til
1945. Þá var Guðmundur
Viíhjáímssoit kosinn foi’maður,
og hefur hann verið það síðan.
Um þessar rni.ndir festi fé-
lagið kaun á annaxri Waco-
fiúgvél (TF-SG-L), sem skírð
Framhald á 8. siitií