Alþýðublaðið - 13.03.1958, Blaðsíða 9

I’immtudagur 13. mar2 1953
&lþ|8n b1a 8I8
FramtatM af 7. síSti.
um og íslenskatn, og bó að yf-
irstjórnin væri kaidræn o« oft
harkaleg, fcá fengu hinir
greindu heirx: s.nienntuðu ung-
menni, sem .stucduðu þar nám,
traustan fcekkingarforða og
þjálfun við mösjafriega
skermntilegar námsgreinai'
þarinig, að úr þessum skóla
fékk þjóðin dugandi embættis-
menn og leiStoga í stjórrifnáí-
um, skáldskap og bókmeimt-
um. Framiroma pana við ís-
elndinga alla tio, meðan frels-
isbaráttan stóð, eggjaði .uriga
merin til sjáifstæðis í þeim mál
um. Megiriþórri skólapilta
fylgdu Jóni Sigurðssyni og
Benedikt Sveinssyni í frelsis-
málum við Ðarii og urðu ínehn
meiri fyrir þá þátttöku i t'élags
inálum. I á'.ökúnum um upp-
kastið 1907 og 1908 vorú skóla-
piltar í Reykja'iík og etúdent-
ar í Kaupmannahöfn í fremstu
röð í baráttulínu landsmanna,
en eítir 1918, þegar Garðstyrk-
ur lagðist riiður og íslenzkir
námsmemi í Kaupmannahöfn
átíu bar nókkum. kost óvisárar
styrkvieitin.gar, breýttist þetta
■viðhorf stúdönta I Kauþmanna-
hofn og hefur þeirra ekki gætt
til frægðar i.sjálfstæðisbaráttu
landsins,. nema .síður -sé. i?eg-
ar það kom S niinn hlut að velja
nýjan rektor, eftir Æráfall Geirs
• Zoega, yar ég láhgminnugur
orða hins aldna prests, að bezt
væri að flytja skólann í sveit
og byrja algerlega á nýium
grundvelli, en þá tilraun áleit
ég ekki hægt að framkvæma
og ekki réttmætt. Beykjavík er
höfuðstaður íanösins, og þar er
svo fjölmenn ■ býggð, að ekki
var of '.rriikio 'framlag í því
skyni, þó að þar væri einn
menntaskóii. EGns vegar óskaði
ég einlæglega, að hinir fornu
biskupsskólar yrðu endurreist-
ir, annar á Norourlandi, en
hinn sunnanlands. Þegar h'ér
var komið söga, haiði Möðru-
vallaskóli, sem fluttur var til
Akureyrar, fengið árið 1927
réttihdi til áð-. brautskhá stúd-
enta, en þe,ir valdamemi í
Beykjavík, sem fyrr stóöu að
.. því að :loka skólanum þar 'fyrir
aðkomusyeinum með aldu.rstak
markinu, 'höfðu tneðan þeir
máttu því við koma hindrað
endurreisn HóÍaskóla norðan-
lands. Voru svo mikil brögð að
þessari þrákelkni, að merkur
lögfræðingur, þingmaður á
Norðuriandi, ætlaði á flokks-
fundi að leggja hönd á vest-
firzkan bórida, sem hafði við
atkvæðagreiðslu ; stutt fram-
sang menntaskóla á Akureyri.
Framsóknarmeim og Alþýðu-
flokkurinn, sem studdi stjórn-
ina 1927—31, höfðu' staðið að
umtöluðum endurbótum á húsa
kosti menntaskólans. Fram að
þessu höfðu raálfræðiogar stýrt
menntaskólanum og ráðið
mestu um stefnu hans. Nú lék
mér hugur á, að leita eftir álit-
legu rektorsefni, ungum manni,
rrueð vísindalegri nsenntun í
náttúrufræði og. höfði hærri
en fólkið bæði í líkamlegum og
andlegum skilningi. Elnn mað-!
ur" up-píýllíi .þá þessi skilyrði, ■
Skagfirðingurinn Páhni Hann-
esson, sem hai'ði verið kennari,
við menntaskólann á Akureyri;
um nokkurtdskeiS. Ég viður-
kenni, að .gömlu kennararnir
við menntaskólann höfðu verið
dpglegir og, dyggir Hðþjálfar
við. að uppfylla kröfur reglu-
gerðarinnar, en mér þótti öll
saga skólans frá brottrekstri
Sveinbjarnar Egilssonar, bera
vott um, að þessi stofnun hefði
verið áð nokkru leyti steinrunn*
in pg að þar hefði alla stund
vantað, af .halfu landsstjórnar-
innar og kennaraliðsir.s þá
manniegu samúð og yl, sem öll
feska þráir á vaxtarskeiði sínu.
Pálmi Harinesson var glæsi-
menni í sjón og raun. Harm var
mikill. sveitamaður, gerþekkti
af eigin reynslu aliar hliðar
'syeitálifsiös ,og ferðalög um
•landið bæði byggð og öræfi.
Hann var orðirrn einhver mesti
kumiattumaður íslenzkra nátt-
úrufræ'ða. Ilæður hans. og rit-
ge'rðir vofu frábærár að mál-
smekk og málsnilld. Þegar
Pálmi Haitnesson rétti hönd
sína í kyeðjuskyni, var hún hlý
og svipmót -hans karlmannlegt.
Þessi maður lagði nú á þá
raikltt öræfagöngu, að revna að
þíða ís heiilai- aldar í stærstu
menntaskóla landsins og að
gera stofnunina mennska, ef
svo rnsetti að orði kveða. Hon-
um voru fengnir til samstarfs
Rokkr.ii' ungir og' áhugasamir
kennarar. Eldri kynslóðin tó'k
breytingunni kuldalega, en hóf-
samlega og lærði smátt og
smátt að virða þann nýja lífs-
anda, sem fluttist með nýju
kennáraliði inn í skólann. Morg
unblaðsflokkurinn sótti með
þrálátri hörku og mjög mis-
jöfnúm meðöium að hinum
nýja rektor og öllum um-
bótum á skólanum, en ekki
kom tii uppþota. Staíaöi sú frið
se.mi að iiokkru leyt-i af því, að'
þó að neinendurmr virtu sína
gömlu og skylduræknu kenn-
ara, þá voru jþeir elvki hrifnir
af lið'þjálíablænum á skólastarf
inu. Þeir skyldu tiltölulega
fjótt, að hinn nýi rektor vai'
gæddur óvenjulega mildum og
ánæg.julegum mannlegum eig-
inleikum. Andstæðingar hans
gátu hvergi fundið sprungu í
brynju ha:ns, þar sem vök væri
fyrir spjótsoddinn. Rektor hafði
Verið sigursæll námsmaður og
orófmaður. Hann var orðinn
kunnur fræðimaður, bæði
irinanlands og utan og var
manna fremstur simia . jafn-
aldra í þjóðlegri og aiþjóðlegri
menningu.
ÍÞrótfir )
íþrófíaIíf á Siglufirði
FYE-IR hökkru boðuðu |
stjórni.r Skíðaíöiagsius og I- j
þróttabandalags Siglufjarðar
fréttamemi dagblaðanna á sinn
fund og spjölluðu við þá urn
það hefeta, sem gerzt hefur í
íþróítamálunum nú upp á síð-
kastið.
10, sero hafa slílút dómarapróf.'
Laine kennir 'hér nýjan
stökkstíi, K-ero finnskir skíða-
stökkvarax eru íarnir mikið að
nota á síökbmótam. Kennir
hami hinn svonefnda finnska
stíil, — aerodinanKÍskur still —,
sem er all-mikið\fiiálbrugðinn
honunx gengi að ná hinum
finnska stíl og svaraði hann
um hæl, að sér gengi jlla að'
skipta um ffins vegar sagðist
hann reyna það, því hér værs
án efa umi betri stökkstsl að
ræða. Sagði Jónas, að það væri
'betra fyrlr þá yngri að iærá
þennan stíl heldur en þá eldri,
sem væra orðnir fastmótaðir
með aiman stál. Svo bætir Jón-
Fra.mha.id á 4. siðu,
NorSmenn sigruSu
Myndir þessar eru teknar í
stökkfceppni í Litlabola 23. fe-
brúar sl. Efri myndin er af
sú neðri af finnska stökkþjálf-
aranum Ale Laine, en báðir
sttikiku þeir 35 m,
Skarpbéðni Guðmundssyni, cn 1 (Ljósm.: Jóhannes Jcsefsson.)
Undanfarnar vikur Iiefur
Skíðafélag Siglufjarðar —
Skíðaiborg, haft finnskan þjálf
ara, Ale Laine að nafni. Hann
er fyrsti Fhininn, sem hingað
hafur komið til skiðakennslu.
Ale Laine er frá Ebmaggi, sem
er umi 130 bm. norðan Helsinki,
pn þar er skíðaíþróttin mikið
iðkuð og þaðan hafa komið
margir ágætir skíðamsnn. Lai-
ne er ágæ-tur Btölvkvari og
keppti um í'úmlega áratugs
skeið á stórmótuim, eoa þar til
fyrir þrem árum að hann meidd
ist og sneri hann sér þá að því
að feenna, Hann er mjög fær
maður og má segja, að hann
sé sérfræðingur á öiMm svið-
um norrænnar tvíkeppni, —
hvort sem um er að ræða
kennslu í stökki eða göngu,
gerð stökkbrauta eða dómara-
störf. Ale er 1. flokks dómari,
en í Finnlandi eru það aðeins
hinum. Uppstökkið er öðruvísi.
í stökkinu eru handleggii- hafð-
ir niður msð síðunum eða aft-
ur og auk þess er skíðaburður
öðruvísi. Er stökkið þannig út-
fært, að loftmótstaða verði sem
minnst, jafniframt því sem hún
er notuð til að fleyta stökkvar-
arium. Aðspurður sagði I.aine
að tveir siglfirzkir stökkvrarar
hefðu náð hinum finnska
stökkstíl, þeir Skarphéðinn
Guðmundsson og Sveinn
Sveinsson, núverandi tslands-
meistari í norrænni tvíkeppni.
Skarphéðinn hefur urn langt
slseið verið einn, af beztu skíða-
stökkvurum landsins.
Einnig kennír Laine nýjan
göngustíl. Nlámskeiðin hjá Lai-
ne hafa verið vel sótt og munu
nemendu-r hans vera um 150.
Fx-éttaritarar spurðu hinn
fræga skíðastökkv'ara Jónas
Ásgeirsson eftir því, hvernig
Norðmeim og Islentímgar háðu
siim fyfsta laudsleils. í handknatt
leik í Nordstrandfeallen í gær-
kvöitíi, þetta var 31. landsleikur
Norðmaiuia. NorSmeim sigruðu
með 25 gegn 22, en I hlél var
tsaðan 16:7 Norðmönmim i vil.
Norska liðið íék mjög: vel í fyrri
hálfieik, hæSi í sókn og vörn og
náði öruggri forystu, þegar í
upphafi leiksins. íslenzka iiðið
lék mjög hratt er líða tók á leik.
tan og sótti stöðugt á, ísleiulinsc
ar skoruðu síðustu fjögur rnörk-
in. Dómarinn var sænskur og
slapp vel frá leiknam, enda var
liaim þrúðmanmlégá leikiim. j
Preussger 4,52 m.
- ÁINNANHÚSSMÓTI í frjál-s
um líþróttum 15. febrúar s. j.
setti kuisningi okkar frá í sum'*-
ar Maníred Preussger nýtt
þ.ýzkt *net í stangarstökki jnn-
an húss, stöfek 4,52 ni. Preuss-
ger virðist vera í mjög góðri
æfingu, þvi að gamla metið,
sem hairn setti sjálfur í fyrra
var 4,40 m. Mótið fór fram í
Leipzig. Sama dag setti Werrt-
er Píeil innauliússmet í há-
stökki með 2,00 m.
Manfred Preussger
Aðalsíræti 3 — Oarðastræíi 6 — Laugavegi 38 — |
'■?
Laugavegi 20 og Snomtkraut 38.
NÝKOMNIR ÓÖÝRIR ÞÝZKitt UPPRElMADiK
MEÐ SVAMPINNLEGGI
Verð nr. 31 — 35 á kr. 29.40
— — 36 —- 39 * — 32.80
—• -* 40 — 44 - — 37,2®