Tíminn - 07.04.1965, Blaðsíða 7

MIBVIKUDAGUR 7. aprfl 1965
ÞINGFRÉTTIR
TÍMINN
ÞINGFRÉTTIR
7
BYGGINGALANIN HÆKKII
SAMRÆMIVIÐ VÍSITÖLUNA
Frumvarpið til laga uxn Hús-
næðismálastofnun ríkisins var til
2. umr. í efri deilÆ í gær. Heil-
brigðis- og félagsmálanefnd hafði
ldofnað og skiluðu þeir Karl
Kristjánsson og Ásgeir Bjarnason
sér nefndaráliti um frumvarpið.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
bafði orð fyrir meirihluta nefnd-
arinnar, sem meðal annars leggur
til að mæta útgjöldum ríkissjóðs
vegna frumvarpsins skuli miða
ftignarskatt við gildandi fasteigna-
mat þrefaldast og er það atriði
gert að umtalsefni annars staðar
í blaðinu. Karl Kristjánsson mælti
fyrir nefndaráliti minnihlutans og
gerði grein fyrir þeim breytinga-
tillögum, sem minnihlutinn flyt-
ur. Hér fer á eftir nefndarálit
Karls Kristjánssonar og Ásgeirs
Bjarnasonar og breytingartillögur
þeirra:
Heilbrigðis- og félagsmálanefnd
efri deildar hefur athugað frum-
varp þetta og rætt það allýtar-
lega. Fékk hún til viðræðu við
sig um' það ýmsa aðila, sem átt
hafa þátt í gerð þess eða vinna
að framkvæmd löggjafarinnar um
Húsnæðismálastofnun ríkisins.
Margt er í frumvarpinu, sem
nefndarmenn greindi ekki á um
eða töldu, að bót yrði ekki á ráð-
in eins og sakir standa.
Hins vegar varð ekki samkomu-
lag í nefndinni um nokkur mjög
veigamikil atriði. Klofnaði nefnd-
in þar af leiðandi í þrennt: meiri
hluta og tvo minni hluta, sem
skila sérálitum og breytingartillög
um hver í sínu lagi.
Á vegum meiri hlutans, sem er
skipaður stuðningsmönnum ríkis-
stjórnarinnar í nefndinni, eru
lagðar fram á þskj. 401 átta breyt-
ingartillögur. Stöndum við í 1.
minni hl. að sex þeirra með meiri
hlutanum. Eru það tillögurnar: 2.,
3., 5., 6., 7., 8. Aftur á móti
styðjum við ekki 1. og 4 tillög-
una.
Um aðalatriði afstöðu okkar
íramsóknarmanna í nefndinni til
frumvarpsins skal þetta sagt:
Húsnæðismálastjóm hefur að
undanförnu, þar til seinni hluta
s 1. árs, veitt út Á nýbyggingar
lán í tvennu lagi: A-Ián, sem kalla
hefur mátt venjuleg fjárfestinar-
lán, og B-lán, sem hafa verið vísi-
tölutoundin. B-lánin hafa verið
minni hlutinn og allt niður í 10%
af samtölu lánanna.
Nú mælir frumvarpið svo fyrir,
að allt lánið skuli vera vísitölu-
bundið, vextimir af því einnig og
kostnaðargjaldið til veðdeildar
Landsbankans. „Hver árgreiðsla,
afborgun, vextir og kostnaður skal
hækkuð eða lækkuð eftir því, sem
við á, samkvæmt vísitölu," segir
þar.
Við teljum, að rétt gæti verið
að vísitölutryggja sparifé lands-
manna almennt og þá um leið
vísitölubinda útlánsfé. Það mundi
m. a. hafa mikla þýðingu til mót-
spyrnu gegn verðbólguvexti. En
á meðan slíkt kerfi er ekki upp
tekið í bankastarfsemi þjóðarinn-
ar yfirleitt, teljum við óþolandi
misrétti, að einn hópur manna
sé látinn sæta þeirri útlánsstarf-
semi hjá ríkisstofnun, að því er
snertir fé, sem sú stofnun getur
fengið — og hefur fengið — til
útlánanna án þess að þurfa að
vísitölutryggja eigendum fjárins
það. Ekki eykur það réttlætið, að
hér er um að ræða sem lántak-
endur fyrst og fremst láglauna-
menn. Hér veltur ekki heldur á
smámunum fyrir þessa menn,
haldi svo áfram sem horfir í verð-
bólguþróuninni. Talið er, að um
skeið að undanförnu hafi verð-
bólgan vaxið til jafnaðar um 9%
á ári. Samkv. frumvarpinu á að
mega lána til íbúðar 280 þús. kr.,
lánstími á að vera 25 ár, árgjöld-
in jöfn, nema sem nemur vísitölu-
röskun. Upplýst er, að fyrsta ár-
gjaldið verði — eins og sakir
standa nú — kr 18.400.07. Haldi
verðbólguþróunin áfram með 9%
hækkunarhraða á ári, eins og síð-
ustu ár, verður árgjaldið orðið
tvöfalt eftir 11 ár o. s. frv.
Þetta er nefnt sem dæmi til
skýringar á svona kjörum.
Lánþegar, sem eiga að sæta
þessum kjörum, eru hafðir sér í
flokki hjá þjóðfélagi sínu. Þeir
eru með slíkum lánskjörum
hlekkjaðir við ófreskju óðaverð-
bólgunnar. 1.
Við erum á móti því, að þetta
sé gert. Við leggjum til, að sama
regla gildi og áður, að lántakend-
ur hjá húsnæðismálastjórninni fái
A-lán og B-lán. A-lánin verði
ekki vísitölubundin. B-Iánin verði
vísitölubundin a ðeins að því er
sjálfa afborgun lánanna snertir og
þau verði aldrei hærri en nem-
ur sama hlutfalli af samtölu lán-
anna beggja og er hlutfáll vísi-
tölutryggðs fjár og óvísitölu-
tryggðs fjár, sem húsnæðismála-
stjórnin hefur til útlánanna á
hverjum tíma.
Munar þetta geysilega miklutil
hagsbóta fyrir lánþegana frá því,
er frumvarpið gerir ráð fyrir,
enda verður að leggja á það
áherzlu, að ríkisstofnun, sem sett
ér á laggirnar til þess að liðsinna
sérstökum hópi manna, gæti þess,
að aðstoðin, sem hún veitir, verði
þeim mönnum ekki fjötur um fót
og einangri þá ekki til ókjara í
samanburði við aðra þegna þjóð-
félagsins.
Eins og áður segir, er í frum-
varpinu gert ráð fyrir, að heildar-
lán megi hæst vera 280 þús. kr.
vegna einnar íbúðar, nema undan
tekning eigi sér stað um efna-
litla meðlimi verkalýðsfélaga.
Þetta hámark var ákveðið með
svonefndu „júnísamkomulagi“ s.
1. sumar. Síðan hefur vísitala bygg
ingarkostnaðar hækkað mikið, Við
leggjum þess vegna til, að í stað
280 þús. kr. hámarks komi 300
þús. kr., og teljum, að ekki megi
minna vera til samræmis nú við
það, sem var í júní.
Lánin eru vitanlega allt of lítill
hluti byggingarkostnaðarins. Hins
vegar teljum við þó ekki þýða
að flytja tillögu um meiri liækk-
un þeirra að þessu sinni. Aftur
á móti leggjum við til, að þau
hækki í samræmi við hækkun
byggingarvísitölu framvegis, því
að annars lækka þau að notagildi
með hækkun hennar. Tillaga okk-
ar er því, að heildargrunnlán á
íbúð verði 300 þús. kr. að við-
bættri þeirri hækkun, sem verða
kann á byggingarvísitölu og kom-
inn er í ljós hverju sinni, þegar
lán er veitt.
Enn hefur ekki koriiiö til fram-
kvæmda lánahækkun „júnísam-
komulagsins,“ þótt níu mánuðir
séu liðnir, síðan það samkomulag
var gert — og dýrtíðin hafi óð-
fluga hækkað. Hver veit, hve lengi
á að draga, að sú framkvæmd fæð-
ist? Engin yfirlýsing hefur heyrzt
um það, hvenær hún gangi í gildi.
Við leggjum til, að tekið verði
upp í frumvarpið og lögleitt
ákvæði um það, að lánahækkunin
komi til framkvæmda við lána-
veitingar til þeirra, sem sótt_ hafa
um lán eftir 1. apríl 1964. Óhætt
er að fullyrða, að þeir hafa allir
haft ástæðu til að gera sér von-
ir um þessa hækkun. Þeir hafa
allir lent — og lenda — i þeirri
dýrtíð — eða meiri —, sem hækk-
unin er við miðuð, og eru allir
óafgreiddir enn.
Erumvarpið gerir ráð fyrir 25
ára lánstíma. Við teljum þann
lánstíma of stuttan og leggjum
til, að þann verði 35 ár. Leng-
ing lánstímans um þessi tíu ár
lækkar ársgreiðsluna um ca. sjötta
part. Þann, sem í bökkum berst,
munar um minna.
Frumvarpið ætlast til, að þeir,
sem kaupa nýjar íbúðir, geti átt
25% tollahaft á vélvæð-
ingu íslenzks iðnaðar!
Gunnar Thorotldsen hafði fram-
sögu í efri deild í gær fyrir stjórn
arfrumvarpi um breyting á toll-
skrá. Gunnar taldi meginbreyting-
ar frumvarpsins vera þær, að
lækkun tolla af vélum, sem nú
er yfirleitt 35%, þar.nig að tollar
af almennum iðnaðarvélum verði
25%, en 10% af vélum og tækj-
um til vinnslu útflutningsafurða,
öðrum en þeim vélum sem jafn-
framt eru framleiddar í landinu.
Af þeim verði tollur 15%. Ráð-
herrann gerði sérstaklega að um-
talsefni tolla af ryðfríum mjólk-
urgeymum til geymslu á mjólk á
sveitabæjum er tankbílar tæma
síðan. Tollar pf geymum eru núna
■50% en langt er til að þeir lækki
í 25%.
Helgi Bergs sagði, að tollar af
vc um og tækjum hefðu verið
mjóg háir hér á landi og þessir
tollar hafa verið íslenzkri fram-
leiðslu fjötur um fót í samkeppni
við erlenda. Jafnframt hafa hin-
ir háu tollar verkað sem hemill
á aukna vélvæðingu. Helgi sagði,
að nú væri unnið að því að koma
upp mjólkurgeymum' á sveitabæj-
um til geymslu mjólkur, er tank-
bílar síðan tækju og ættu að leysa
mjólkurbrúsana af hólmi. í frum-
varpinu er gert ráð fyrir 25%
tolli af þessum geymum. en mjólk
urbrúsar eru aðeins i 10% tolli
og grindur og kassar undir mjólk-
urflutning og hliðstæðar vörur
eins og t. d fiskkassar i 4% tolli.
Mjólkurgeymarnir ættu að tollast
hliðstætt.
Stefnan i tollamáium ’ inii
miklu fyrir atvinnuuppbyggfnguna
og framleiðsluþróunina. Háir
tollar af vélum eru hættulegri og
það skref sem hér er stigi? til
lækkunar er allt of skamml.
Stefna yrði að því að tollar af
vélum til útflutningsframleiðsl-
unnar verði afnumdir og einnig
af vélum til annarra framleiðslu.
íslenzkur iðnaður á nú í mikl-
um erfiðleikum vegna hárra tolla
af vélum til framleiðslunnar og
annars kostnaðar, lánsfjár-
skorts og undirboðs j innflutn-
ingsvörum samfara minnkaðri
tollvernd Talið et fullvíst, að
hingað flytjast vörur á undirboðs
verði t. d. veiðarfæri og bómullar-
vörur Spurði Helgi ráðherrann.
hvort ríkisstjórnin h.vggðisf beita
ákvæðum tollskráriaga um sér
stakan toll á undirboðsvörum
Lækka vrði tolla af vélum til iðn-
aðarins meira en frumvarpið aerði
' f y >uka lánsfé ti. vól
væðingai og hagræðingar Þá
benti Ilelgi á, að hingað hefði
verið feneinn norskur sérfræðing-
ur .’/eB’P' u-i-c* ■'•narinnar fvr
ir nokkrum árum til að athuga
aðlögunahæfni íslenzks iðnaðar
að lægri tollum og gerði hann til-
lögurnar um leiðir til úrbóta. Rík-
isstjórnin hefur ekki birt þessar
tillögur opinberlega og ekki sýnt
áhuga á að framkvæma þær og
hefur það valdið iðnrekendum von
brigðum.
Björn Jónsson ræddi erfiðleika
íslenzks iðnaðar nú og taldi lækk-
unina á vélum til iðnaðarins úr
35% í 25% mjög lítilfjörlega
Gunnar Thoroddsen sagði uð
cinflutningui á veiðarfærum á
undirboðsverði nefði verið til at-
hugunar, en engin ákvörðun tek-
in um bað. að setja á undirboðs-
loll Þá ,kvað ráðherranna sjálf-
sagt að athuga það nánar í nefnd
tnni, hvort ekki væri rétt að lækka
tolla af mjólkurgeymum meira
en frumvarpið gerði ráð fyrir.
Málinu var vísað til 2. umr. og
fjárhagsnefndar.
kost á lánum, en það skilyrði er
sett, að þeir hafi aflað sér lof-
orðs frá húsnæðismálastjórn, áður
en kaupin eru gerð. Þetta ákvæði
er að okkar áliti of strangt og
mundi stundum vera sama og af-
bolun, ekki sízt á þeim stöðum,
sem eiga um langan veg að sækja
til húsnæðismálastjómar, —
kaupatækifærin fara oft svo hratt
hjá. Við gerum það þess vegna
að tillögu okkar, að nægilegt verði
að afla lánsloforðs, áður en afsal
er út gefið. Það ákvæði veitir
kaupanda ráðrúmstíma.
Við 7. gr. 1. Við A-lið greinar-
innar:
a. í stað orðanna í 1. máísgr.
„eða kaup á nýjum íbúðum eru
gerð“ komi: eða afsal vegna kaupa
á nýrri íbúð er gefið út.
b. Upphaf 2. málsgr. orðist
þannig:
Sé um að ræða byggingarfélag,
sem nýtur ríkisábyrgðar, skal hús-
næðismálastjórn, ef um er sótt og
unnt er, veita því bráðabirgðalán
gegn ríkisábyrgð o. s. frv.
2. Við B-lið greinarinnar. Lið-
urinn orðast þannig:
Lánsfjárhæð má vera allt að
300 þús. kr. út á hverja íbúð,
að viðbættri hækkun, sem svarar
til hækkunar, er verða kann á
vísitölu byggingarkostnaðar frá
árslokum 1964 til lánveitingar-
dags að telja. Reglan um 300 þús.
kr. lán út á íbúð kemur til fram-
kvæmda við lánveitingar til þeirra,
sem sótt hafa um lán eftir 1. apríl
1964. Þó skulu lánin ekki nema
meiru en % hlutum verðmætis
íbúðar/, skv mati trúnaðarmanna
veðdeildar Landabankans. Heim-
ilt er samt að veita hærri lán
til efnalítilla meðlima verkalýðs-
félaga, og skal í því skyni verja
15—20 milljónum króna árlega
af tekjum byggingarsjóðs ríkisins,
ef með þarf vegna gildrar eftir-
spurnar. Húsnæðismálastjóm
ákveður lán þessi að fengnum til-
lögum viðkomandi verkalýðsfé-
lags. Um viðbótarlánin skal í sam-
ráði við miðstjórn Alþýðusam-
bands íslands setja nánari ákvæði
með reglugerð.
Ef fleirj íbúðir eru í sama húsi,
má lána út á hverja íbúð fyrir
sig. Þó skal engum einstaklingi
veitt lán nema út á eina íbúð.
3. Við C-lið greinarinnar. Lið-
urinn orðist þannig::
Lán til hverrar íbúðar skal vera
í tvennu lagi: A-lán og B-lán, og
skal B-lánið vísitölubundið og
vera sama hlutfall af lánsfjárhæð-
inni og vísitölutryggt fé er af
fjármagni því, er húsnæðismála
stjórnin hcfur til ú'tlána hverju
sinni.
Lánin skulu vera afborgunar-
laus fyrsta árið, en greiðast síðan
á 35 árum með 4% ársvöxtum og
jöfnum ársgreiðslum vaxta, kostn-
aðar og afborgana (annuitetslán).
Til greiðslu á kostnaði Veðdeild-
arinnar vegna starfsemi hennar
í þágu byggingarsjóðsins skulu
lántakendur greiða árlega af láns-
fjárhæð sinni 14%, sem reiknast
á sama hátt og árlegir vextir. Af-
borgunarhluti hverrar árgreiðslu
B-lána skal hækkaður eða lækk-
aður eftir því, sem við á, til sam-
ræmis við kaupgreiðsluvísitölu.
A-lánin skulu tryggð með 1.
veðrétti í íbúðinni. sem lánið er
veitt til, og B-lán með 1. sam-
hliða veðrétti.