Tíminn - 07.04.1965, Blaðsíða 11

TIMINN
11
MHJVIKUDAGUR 7. aprfl 1965

---'1
27 ‘
engri vinnu í staðinn. Hann jagaðist stöðugt út af því, að
tala sjúklinganna væri of há, og fjöldi þeirra, sem gátu unn-
ið allt of lítill í samanburði við stærð búðanna. Hann var
vanur að segja, að hann ætti í stöðugu stríði við aðalstöðvarn-
ar vegna ónógs vinnukrafts.
Yosh grunaði mennina í sjúkrahúsinu um að vera skróp-
ara og að þeir gerðu sér einungis upp veikindi til þess að
komast hjá því að vinna fyrir hann, svo hann gerði lífið
í sjúkrahúsinu svo leitt, að fáa fýsti að vera þar. Hann var
vanur að koma þangað að sýna vald sitt. Hann lét sjúkling-
ana fylkja liði, sama hversu veikir þeir voru, og svo barði
hann marga þeirra. Eftir að hafa látið þá þjást meira en
þörf var á, fór hann yfir í skálana og réðist þar á þá, sem
veikir voru og þá, sem aðeins voru færir um að vinna störf
innan fangabúðanna. Hann lét mennina fylkja liði út í sól-
skininu og oft voru þeir látnir standa þar berhöfðaðir tím-
unum saman.
Yosh bannaði að malaríu- og beri-beri tilfelli færu í
sjúkrahúsið, og þessir menn urðu aðeins að reyna að láta
sér batna í skálunum, án nokkurrar sérstakrar aðhlynningar.
Auðvelt er að ímynda sér, hve erfitt það gat verið fyrir
menn með hita og sem þjáðust af andlegri ofreynslu að
standa úti í sólinni í lengri tíma.
Það er erfitt að gera sér grein fyrir afstöðu Japananna
gagnvart hinum sjúku, og sérstaklega hvað þeir bjuggust
við að vinna með þessum aðferðum, sem nálguðust hreint
brjálæði. Annað hvort vildu þeir notfæra sér ódýran vinnu-
kraft fanganna, og þá var augljóst, að bezt var að heilsa
þeirra væri sem í beztu lagi, eða þá, að þeir vildu grafa
undan líkamskröftum þeirra til þess að tryggja, að þeir
gætu aldrei risið upp gegn kvölurum sínum. Þeir rejmdu
að ná báðum þessum takmörkum sínum.
Þeir leyfðu Bretunum og Bandríkjamönnunum að verða
að varanlegum malaríusjúklingum, áður en þeir útvéguða
flugnanet, og gáfu svo of lítið af kínin til þess að lækná
veikina. Þar sem yfir níutíu af hundraði af allri kínin-fram-
leiðslu heimsins var á Jövu, var enginn skortur á lyfinu og
bar að auki voru nægar birgðir í Macassar.
Þeir létu mennina ekki fá nægilegan mat, til þess að
peir gætu unnið og afleiðingin hlaut að verða sú, að veikind-
n jukust. Stórvægileg mistök sem þessi voru einn stærsti
veikleikinn í skipulagningu þeirra og stjórn.
Yosh var furðulega naskur á að sjá, hvaða menn voru
ekki færir um að vinna. Hann sagði oft: — Ómögulegur
við mann með veikt hjarta, enda þótt hann hefði ekki með
nokkru móti getað séð, hvernig honum leið með því einu
að líta á hann. En svo var líka alltaf hætta á, að hann veldi
menn til vinnu, sem ekki voru líkamlega færir um
að framkvæma hana, svo við álitum betra, að við veldum
mennina í vinnuflokkana, ef ófærir menn urðu á annað
borð að taka þátt í vinnunni. Þetta vissi hann, og gat því
þvingað læknana og sjálfan mig til þess að láta af höndum
nægilega marga menn. Þetta var eitt djöfullegasta bragð
hans, og gegn því var engin vörn önnur en flærð og undan-
brögð.
Það varð að falsa listann yfir vinnufæra menn. Menn, sem
útskrifaðir voru af sjúkrahúsinu voru látnir vera áfram á
sjúkralistanum, skipt var um nöfn, segja varð, að þeir, sem
höfðu slæmt hjarta, þjáðust af einhverju allt öðru, venju-
lega einhverjum hitabeltissjúkdómi, sem hægt var að dylja
með fölskum sáraumbúðum. Reyndin var sú, að Yosh skildi
ekki, að til væru aðrir innvortis sjúkdómar en berklar og
botnlangabólga.
Þrátt fyrir allt þetta var undarlegt, hve hjálpsamur og
vingjarnlegur hann gat verið, ef einhver var mjög veikur
eða í dauðanum. Þá kom hann með allt, sem við báðum um
— ís, teppi, sprautur, lyf og hvað eina. Honum virtist standa
á sama, þótt ástand sjúklingsins væri orðið svona vegna þess.
að hann sjálfur hafði ekki veitt honum það, sem hann þarín-
aðist fram að þessu eða vegna skipulagsaðferða samlanda
hans.
Einu sinni þegar hann var að fara yfir ársfjórðungslegan
pöntunarlista okkar yfir lyf og sá, að við höfðum beðið um
50.000 töflur af kínin, kvartaði hann yfir því, að þetta væri
allt of há tala. Sagði hann, að við gerðum of mikið úr
malaríu í búðunum, og værum að leggja fram þessa pönt-
un til þess eins og koma honum í vandræði hjá yfirmönnum
hans. Að svo mæltu strikaði hann út síðasta núllið.
Áður en hálfur mártuður var liðinn, var okkur farið að
vanta mjög tilfinnanlega lyfið. Það tók nokkra daga og sí-
endureknar beiðnir um lyfið, áður en hann gerði sér Ijóst,
var oröið. hættulegt. Þegar honum hafði að
zt hin mikla nauð'syn, stökk hann á bak hjóli
sínu, o'g hélt 'af stað til aðalsjúkrahússins í borginni. Nokkr-
ir bandarískir fangar, sem unnu þar, sáu hann koma. Hann
gekk inn til læknanna og krafðist þess að fá kínin. Lyfja-
fræðingurinn, Japani, sem ekki var í hernum, spurði, hver
hann væri og hvaða vald hann hefði til þess að taka á móti
lyfjum. Yosh gaf honum aðeins hnefahögg á kjálkann
FYRRIKONAN HANS
DENISE ROBBINS
honum . . . og mér líka. Það sem
gerðist í kvöld er allt yður að
kenna . . . Þér eruð vond kona . .
Þér hafið elt bróður minn á
röndum . . . allir hafa reynt að
vara mig við yður .. .
En þetta varð mér um megn.
Ég greip höndum fyrir eyrun og
þaut út úr setustofunni. Ég hljóp
eftir ganginum. Allt hafði gerzt
svo skyndilega . . . ég gat ekki
hugsað skýrt lengur. Dyrnar á
vinnuherbergi Esmonds opnuðust
og hann kom út og hélt á frakka
og tösku í hendinni. Hann varn-
aði mér að komast áfram. Ég sá
hversu fölur hann var og andlit-
ið virtist sem hoggið í marmara.
— Ég verð að tala við þig,
Sheylly, sagði hann. — Ég ek til
Nice og tek næstu vél til Parísar.
Síðan fer ég til London. Ég hef
hugsað mér að opna húsið í Eaton
Square aftur.
Ég leit upp á hann. Ég vissi
að skelfingin var uppmáluð á and-
liti mínu.
— Hvenær komið þér aftur?
spurði ég.
— Ég vil helzt ekki koma aftur,
svaraði hann biturri röddu. — En
i ég verð að koma. Ég á að stjórna
| hljómleikum .hér eftir nýárið.
| Ég kinkaði kolli. Allt er eyði-
llagt, hugsaði ég. Hann ætlaði að
■vera hjá okkur yfir alla hátíðina.
I —Ég harma það sem gerðist í
! áðan, hélt hann áfram. — Það var j
jmjög leiðinlegt . . . en . . . en égj
; missti stjórn á mér.
— Ég skil það, hvíslaði ég.
— Nei, sagði hann stuttlega.
— Ég held þú getir það ekki. Ég
held ekki að neinn skilji það. En
ég ætla ekki að skýra neitt nánar.
þú getur trúað hverju sem þú
vilt. Allt sem ég bið þig um er að
þú reynir að þurrka út hjá börn-
unum hverja endurminningu um
móður þeirra . . . algerlega.
— Nei — hrópaði ég ósjálfrátt.
— Gerðu eins og ég segi,
Sheylly, sagði hann kuldalega.
— Það er bezt að börnin gleymi
henni alveg. Ég get ekki afborið
að heyra Conrad minnast á hana
aftur. Og í guðanna bænum, vertu
kyrr hjá börnunum. Hvað svo sem
systir mín segir eða gerir, vertu
þá kyrr. Þau hafa ekki annan en
þig að leita skjóls hjá í þessum
bölvaða heimi.
Eg kyngdi. Þetta var i annað
skipti sama dag sem ég heyrði augu við þá staðreynd. Gráttu
hann taka svo til orða. ! ekki Sheylly.
— Ég varpa ábyrgðinni á böi.n- En ég snökti og þrýsti andlitinu
unum alveg á þig, þá veit ég Vi ] að öxl hans og þrýsti mér að
þau eru í góðum höndum, Sheyllys* honum. Ég fann hann kyssti mig
Lofaðu mér að þú verðir kyrr hjáiá hárið, ekki einu sinni, heldur
þeim, bæði mín og þeirra vegnrv! mörgum sinnum. og svo sagði
Eg fann tárin leítuðu fram j hann.
augnakrókana þegar ég leit á — Guð blessi þig, Sheylly.
hann.
— Þér vitið ég skal gera mitt
bezta, sagði ég.
Aftur bað hann afsökunar fyrir
það sem gerzt hafði.
— Systir mín fær skipun um að
meðan hún dvelur í þessu húsi
fær doktor Valguy ekki að vitja
hennar.
Þakka þér fyrir allt, sem þú gerir
mig.
Ifeo gekk hann. Ég heyrði dyrnar
íaila’að stöfum á eftir honum og
bíllinn var ræstur. Ég var gersam-
lega ringluð og ráðþrota. Það var
eins og dökkt ský legðist yfir
Arc-en-ciel og kæfði allt sem var
bjart og fagurt fyrir fullt og allt.
Ég gekk tii herbergis míns, tók
Eg kinkaði kolli. Eg barðist við! fram gjöfuna frá honum og þrýsti
grátinn, Esmond var svo hörku-j henni að brjósti mér. Ég skildi
legur og kaldur. Mig langaði mest I tilfinningar Esmonds. Allar fagrar
til að leggja hendur um háls hon- endurminningar hans um kon-
um og hugga hann á sama hátt og ^ una „ eiskuðu hafði Lucien
ég huggaði son hans, þegar eitt-: eyðilagi og fótum troðið
hvað bjátaði á. Svo setti hann Mér yeittist erfitt að hefja á
skyndilega frá sér töskuna og tók ný hversdagslifnaðarhætti. Sn
mig í fangið. eins og ant af þegar börn eru
— Gráttu ekki vina mín, sagði annars vegar verður maður að
hann. — Það sem heyrir fortíð- leggja sig fram, svo að þau verði
inni til er fortíð. Við get.um ekki ekki vör við að neitt sé öðru vísi
fært klukkuna aftur. Kannski en venjulega.
horfist ég nú í fyrsta skipti í Eg sá ekki lafði Warr í marga
daga. Sir . Austen «kom í skóla-
herbergið einn daginn og bað mig
stamandi að halda mér og börnun-
um í hæfilegri fjarlægð frá henni.
—Konan mín . . . er. . . . ekki
vel frísk . . doktor Valguy er
farinn í smáleyfi . . við höfum
fengið annan lækni .. . . roskinn
mann . . . doktor Rafael . Það er
bezt að bömin komi ekki til . . .
hennar . . . jæja . . . þökk fyrir
Eg spurði hann engra spum-
inga. Ég skildi bara alltof
vel, hvers vegna Lucien hafði val-
ið að fara í .,smáferðalag“ ein-
mitt nú. Og ég skildi líka að lafði
Warr var ekki ýkja hrifin af ná-
vist minni um þessar mundir. Og
það Iá við borð ég vorkenndi
henni.
13. kapítuli.
Nýja árið gekk í garð. Janúar,
febrúuar og marz liðu, svo kom
apríl . . . og hið dásamlega vor
við Miðjarðarhafið.
Lafði Warr valdi af einhverri
ástæðu þann kostinn að sniðganga
mig sem mest. Hún lét eins og
hún væri — eða kannski var það
satt — svo veik að hún dvaldi
sem mest í herbergi sínu.
Einn morgun í apríl sendi lafði
Warr boð eftir börnunum. Ég
klæddi Kate og Conrad í þeirra
beztu föt og fylgdi þeim til henn-
ar. Börnin horfðu forvitnislega á
hana. Ég líka. Því að Monica Warr
var stórkostleg leikkona. Ég trúði
ekki hún væri raunverulega veik,
en hún lék alveg skínandi vel sár-
þjáðan sjúkling — þrátt fyrir að
hún leit hraustlega út. Ég hafði
nefnilega heyrt hjá þjónunum að
hún hefði óslökkvandi matarlyst.
Hún leit fjandsamlega á mig en
sagði ekki eitt einasta orð. Hún
rétti fram hendina í átt til Con-
rads og sagði veiklulega:
— Veslings Monica frænka hef-
ur verið svo veik.
Eins og hver heilbrigður og
eðlilegur drengur á þessúm aldri
hafði Conrad hvorki skilning né
samúð með „sjúkdómum" full-
orðna fólksins, en hann endurtók
orðin sem ég hafði beðið hann
að segja við frænku sína.
Ég reyndi einnig að sýna hlut-
tekningu mína. — Það er leiðin-
legt að þér hafið verið sjúk, lafði
Warr.
Hún leiddi hjá sér að svara mér,
lokaði bara augunum og greip
hönd um hjartastað.
— Ég þoli svo lítið, sagði hún
og kinkaði kolli til barnanna.
— Nú verð ég að hvílast, svo að
þið skuluð fara. Komið á morgun
og heimsækið mig.
Hún talaði alls ekki við mig.
Ég átti bersýnilega að finna að
ég var í ónáð, þótt ég vissi ekki
hvað ég hafði gert.
Ég vissi að Lucien Valguy var
kominn aftur, en enginn af okkur
hafði séð hann og ég var meira
en lítið fegin því.
Og svo kom Esmond heim. En
hann var breyttur. Grímaii var
alltaf á andliti hans og hann
leyndi öllum tilfinningum sínum
. . . Hann var líka óstyrkur og
eirðarlaus. Hann eyddi miklu
minni tíma með börnunum en
fyrr, leit bara inn í örstuttar
heimsóknir, klappaði þeim á
kollana og hvarf aftur.
Hann fór ekki í felur með að
hann kallaði mig fornafni. Það
var bara „Sheylly" núna, hver svo
sem heyrði til. Hafi lafði Warr
veitt því eftirtekt sagði hún ekki
orð. Margt var breytt á Arc-en-ciel
hugsaði ég. Tilfinningum var
haldið með valdi í skefjum,
enginn þorði að sýna, hvað hann
hugsaði eða hélt. Og það var kann-
ski bara gott.
Lafði Warr náði sér fullkom-
lega og lagði niður svörtu klæðin
og skrýddist litfögrum og íburðar
meiri kjólum. Hún sagði aldrei
orð við mig — nema það væri
bráðnauðsynlegt. En hún vissi að
hún gat ekki gengið í berhögg