Forvitin rauð - 01.12.1980, Blaðsíða 6

6
Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur í
Konur í atvinnulífmu Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur í
Lsngi vel hanaöist íhaM-
iö við aö lofsyngja rullu
húsnóðurinnar og MÚÐUR-
ASTINA göfugu, og hampaði
óspart þeim kchum san gert
höfðu húsnóðurstarfið að
lifsstarfi sinu. Búið
manni og börnum fagurt og
hlýlegt heimili eins og
segir i minningargreinianum.
En til eru þær konur san
ekki geta verið húsmæður
þótt þær fegnar viMu og
til eru aórar konur sem
ekkert kæra sig um að
vera húsmæður þó þær ættu
möguleika á þvi.
Þegar Rauðsokkahreyfingin
kcm til skjalanna upp úr
1970 þótti mörgun húsmæðr-*
um að sér vegið. Þaó var
farið aó heimta af þeim
að þær létu sig aðra hluti
varóa en þá sem gerðust
innan fjögurra veggja heim-
iiisins. Og ekki nóg meó
það. Rauðsokkahreyfingin
vildi, aó þvi er fólk sagói
reka allar konur út á
vinnumarkaðinn. Starfs-
heitið húsmóðir fékk "bara"
fyrir framan.
Má vera að Rauðsokkahreyf-
ingin hafi lagt of mikla
áherslu á kynferðislega
kúgun kanunnar fyrstu árin.
En þar kcm að félagar tóku
að átta sig á þvi að kvenn-
abaráttan yrði ekki slitin
úr tengslum við aðra þjóó-
félagsbaráttu og þá fyrst
og fremst verkalýðsbarátt-
una. Aö svo kcmnu máli
gengu ihaMskonur úr hreyf-
ingunni, óánægðar meó þró-
un mála og það að geta
ekki haMið áfram að velta
sér upp úr þvi af hverju
konur (þær sjálfar??) sætu
ekki vió sama borð og karbr
menn hvað varðaði stöóu-
hækkanir, setu á þingi,
o.s.frv.
Langar þig til að vinna
úti ?
Nú munu samkvæmt upplýs-
ingun Jafnréttisráös um
70% giftra kvenna á Islandi
vinna utan heimilis. En
úti á atvinnunarkaóinun er
að auki að finna einstæð-
ar mæóur og einhleypar
konur. Sjálfsagt vinnur
stór hluti þessafa kvenna
ekki utan heimilis af ein-
skaarum áhuga fyrir vinnunn-
i. Eða ætli kcnur sem
vinna i verkaniðjum fyrir
skitakaupi langi einhver
reiðinnar býsn til þess að
vinna úti ? Þær eru bara
ekkert spurðar að þvi.
Konur giftar láglaunanönn-
un veröa að leggja sitt
af mörkum til framfærslunn-
ar, einhleypar konur veróa
aó vinna fyrir sér og ein-
stæóar mæður þurfa að sjá
fyrir f jölskyMun sinum -
og sinna heimilisstörfunum
einar þar fyrir utan. Það
er mikið álag á eina mann-
eskju aó ekki sé talað
un ef hún er á Iðju-taxta
cg þénar 80 þúsund krónur
á viku, eins og einstæða
móðirin sam Forvitin rauó
ræðir vió í þessu blaði.
"Kl. 21:00 - 21:30 get ég
fyrst slappað af fyrir
framan sjónvarpið, en það
kemur oft fyrir að ég
sofna i sófanun", segir
hún i viótalinu, þá er
vinnudagur hennar búinn
að standa frá þvi kortér
fyrir sjö un morguninn.
Og heirna bíða börnin
þátt i atvinnulifinu. Það
hafa verkakonur gert frá
upphafi iðnvæðingar. En
það sem einkun hefur
breyst á undanförnum árum
er aó kcnur úr mióstéttun
eru nú famar aó saakja út
á atvinnumarkaðinn. Mennt-
un kvenna hefur aukist og <
einar tekjur hrökkva orðið
skammt til að framfleyta
einni fjölskyMu. Einkun
á þaó við un fólk san
stendur i ibúóakaupum eóa
byggingum. Húsbyggingum
á islandi hefur verið likt
vió herskyMu annarra þjc>ð-
a, og þaó sam er einkar
bagalegt vió þessa her-
skyMu manna hér, er aó
hún kanur á þeim tima þeg-
ar fólk á litil böm og er
að reyna aó fóta sig i
atvinnulifinu.
Þaó gefur auga leið i þjóð-
félagi þar sem tvennar
tekjur þarf til framfærslu
einnar fjölskyldu að þeir
san einir sjá fjölskyldum
sinum farborða eiga ekki
sjö dagana sæla. Þeir
hafa minni möguleika á aó
eignast húsnæói en aórir
og eru þvi á sifelMum
hrakhólum. Eurfa ár eftir
ár aó rifa bömin sin upp
meó rótym og- planta þeim
niður i nýju umhverfi til
óákveðins tima.
ekki fjölgað að sama skapi
og útivinna kvenna hefur
færst i vaxt. í þeim
efnum verður þvi hver að
bjarga sér sam best hann
getur. Kalla til ammur
og skyldulið, hafa börnin
hjá dagmcmmum sem geta
dagt upp störfum með litl-
um fyrirvara, jafnvel gef-
ist upp á bömunun ef þau
eru erfið og þannig mætti
lengi telja. Þrautalend-
ingin er náttúrulega sú
að láta bömin ganga sjálf-
ala þeggr bau hafa aldur
til tg jafhvel áóur en þau
hafa aMur til vegna þess
hve einkagæslan er dýr.
En svo uppsker þjóófélagið
san það sáir. Kennarar
kvarta yfir hve börnin
séu illa máli farin þegar
þau kcma i skólann, þau
hafi engan orðaforóa, það
sé greinilegt aó þaó sé
ekki talað við þau. Á
Hallærisplaninu vex upp
ný kynslóð san á að erfa
þetta land. Það þjóðfélag
sem ekki sinnir bömunun
sinun stefnir sjálfu sér
i glötun. Og þaó er þjóð-
félagsins að hlúa aó börn-
unum þegar það krefst
vinnukrafta foreMranna
myTrkranna á milli.
hvernig heimilið hefði
gengið á meóan börnin vom
litil og þau hjónin bæói
útivinnandi. En það em
ekki allir Jæknar, og hætt
er vió að ætlaði konan í
frystihúsinu, eða iðnverka-
konan að kaupa sér heimil-
ishjálp, færi allt kaupið
i hana, en sennilega hrykki
i það þó hvergi nærri til.
Það er staðreynd aó karl-
menn hafa í afskaplega
litlum mæli tekið yfir á
sig ábyrgðina á heimili
og bömum. i og meó er
sjálfsagt hefðinni um að
kenna, en oft em karlmenn
aðalfyrirvinnur fjölskyldn-
a sinna og timi til að
sinna heimili og börnum
veróur þvi nautiur. Konur
sinna hins vegar heimilum
og börnum eftir fremsta
megni, þó þær hafi nauman
tima, og þar skilur i mill-
i.
Aldrei farið á fund.
Or vinnu i vinnu.
Svo uppsker hver sem
hann salrl
HerskyMa íslendinga.
Það er út af fyrir sig
ekkert nýtt að konur taki
Það er deginum ljósara
að faðir•og móðir sem
basói vinna utan heimilis
hugsa ekki um börnin sin
á meðan. Það mætti hins
vegar ímynda sér að ráða-
menn hafi staðió í þeirri
trú síðasta áratuginn, þvi
-dagvistarstofnunum og
skoladagheimilun hefur
Konur þurfa ekki aó vera
einstæðar til þess aó
heimilisstörfin og barna-
uppeldið lendi á þeim ein-
um. Það vill brenna við,
þegar bæði hjónin kcma
heim úr vinnunni, að vinn-
an á heimilinu bíði konunn-
ar einnar.
"I nokkur ár höfóum við
stúlkur heima", sagói
læknirinn sem Forvitin rau<
rauð átti viðtal við, þeg-
ar hún var spurð að því
"Ég held að ég hafi bara
aMrei farið á fund i
Starfsmannafélaginu. Mér
hefur ekki fundist ég hafa
tima til þess", sagði
strætóbílstjórinn sem
Forvitin rauð ræóir vió i
blaðinu. Þar talar hún
sjálfsagt fyrir munn margr-
a kvenna. Að loknum dags-
störfum heima og að heiman
er orkan hreinlega búin
og einhverja anástund veró-
ur hver manneskja að hafa
fyrir sjálfa sig. Strætó-
bílstjórinn talar kannski
einnig fyrir munn margra
verkamanna og -kvenna, sem
margir hverjir nota alla
sxna orku i vinnuna, fyrst
dagvinnuna, síðan eftir-
vinnuna og jafnvel i nætur-
vinnuna eftir það. Það er
óhætt að taka undir orð
fiskverkunarkonunnar sem
Forvitin rauð ræðir við i
blaðinu,
"Það þyrfti aó kcma meira
með fundi inn á vinnustaó-
ina, fólk er svo þreytt á
kvöldin að þaó á erfitt
meó að kcma sér á fundi
þá".
Þessi félagslega óvirkni
margra kvenna á vinnustöð-
um leióir síðan til þess
aó þær láta bjóða sér
vinnuaóstöðu og kaup sem
er fyrir neóan allar hell-
ur i því sambandi. Nægir
að berrla á viótölin sem
hér fara á eftir, við
konur i atvinnulifinu.
Margar þeirra hafa unniö
eöa vinna við hreint
ótrúlegar aðstæóur.'
Þetta mikla vinnuálag á
konum og verkafólki al-
mennt, leióir einnig til
þess að þáttaka þessa f
fólks í stjómmálum veróur
vægast sagt af skornum
skamnti. Og þaó er rétt
að' hafa það i huga aó þeir
menn sem á Alþingi sitja
hafa sennilega margir
einka-þræl heima hjá sér,
sem hefur gert þeim kleyft
að kanast i þá stóla sem
þeir verma í dag,
Að vera sjálfstæð.
Þessa dagana keppast
stjómmálaflokkarnir við
að halda fundi um fjöl-
skyldupólitik. FjölskyM-
an er allt i einu i sviðs-
ljósinu og segja má að
betra sé seint en aldrei.
En fagurgalinn einn dugir
skarrmt. Oró án aðgerða
eru liklegust til að hafa
þau áhrif aó konur san
eiga þess kost og eru
eitthvað tvistigandi i
afstöðu sinni leggi hús-
móðurstarfið alfarið fyrir
sig. Húsmóðurstarfið skal
ekki vanmetið hér, en kona
an á fyrst og franst aó
geta valið. Að geta valið
hvort hún vill vinna heima
eða úti. Húsnæður eiga
ekki að þurfa aó sitja
uppi eftir 10-20 ára fóm-
fúst starf inná heimilunum
einskis metnar bæði af
fjölskyldum sinum og öðr-
um og búnar aó missa
sjálfstraustið.
Við jafnréttissinnar hljót-
um að krefjast þess að
allir eigi þess kost að
taka þátt i atvinnulifi,
fjölskyldulífi, félaganál-
um og þólitik, ef þeir
æskja þess, en það verói
ekki aðeins fáum útvöldum
unnt. Vió viljum að konur
og karlar búi vió sjálf-
stæói og valmöguleika.
Og við hljótum að gera
orð iðnnema sem
rætt er við hér i blaðinu,
aó okkar:
"Æósta sælan er ekki að
þræla fyrir einhverju
skitakaupi eða vera á
franfæri einhvers. Fyrst
og frenst giMir að vera
sjálfstæð og láta ekki
bjóóa sér neinn skit."
Við viljum jafnrétti og
mannsænandi lif fyrir alla,
og á meðan svo stór hluti
launþega ber jafn litið
úr býtum fyrir 8 stunda
vinnudag og raun ber vitni
hljótum viö að trúa þvi að
baráttan fyrir þessu
tvennu tengist verkalýðs-
baráttunni, baráttunni
fyrir betri lifskjömm.
Blaðhópur.