Forvitin rauð - 01.12.1980, Side 10

10
Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu
Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu
Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur
Konur í atvinnulífinu Konur í atvinnulífinu Konur
Alltaf unnið úti eins og djö...fífl
Viötal við 48 ára
gamlan nema í
Iðnskólanum.
Gift og á tvö uppkomin
börn.
- Hvaða menntun ég hef?
Jú, gagnfræðapróf og það
þótti bara ágæct í því um-
hverfi sem ég ólst upp í.
Þá var menntunin enn meir
bundin stéttum en hún er í
dag. Pabbi var sjcmaður og
menntun min var eðlileg mið
að vió þaó. Svo átti maður
að fara að vinna í búð og
að lokum að giftast iðnaðar
manni. Þetta var asósta sæl
an. Það voru svo sem til
Viðtal við lækni.
Gift og á þrjú börn,
17, 13 og 11 ára.
- Ég varð stúdent '61. Það
var óvenjulega fátt kven-
fólk i þessum árgangi og ég
held að nokkuð margar hafi
lokið einhverju háskólanámi.
- Kannski hafði það einhver
áhrif á þaó aó ég fór i
læknisfræði að pabbi og afi
voru læknar. Svo var frekar
fátt san bauðst i þá daga.
Hjúkrun var þeim giftu kon-
um lokuð san ekki vildu búa
á heimavist - úr þvi rættist
að visu stuttu seinna. Og
sálarfræóin var ekki byrjuð
vió háskólann hér. Ég hefði
kannski farið i hjúkrun,
hefði þaó gengið þá, en ég
hafði kynnst manninum minum
i menntaskóla og hafði ekki
áhuga fyrir heimavistinni
eins og málin stóðu.
- Ég get ekki sagt að mér
hafi ógnaó það að leggja
út i svo langt háskólanám.
Það gerði hins vegar móður
minni fyrir mina hönd. Hún
hafði sjálf lokió háskóla-
prófi með fjölskyldu og réð-
i mér frá þessu. Ég hafði
hins vegar ekki orðið vör
við annað i minu uppeldi en
aó þetta gæti gengið. Ég
var t.d. vön þessu áð heim-
an, þar sem ég var ekki nana
peningar fyrir lengra námi
en þaö var bara ekki venj-
an i minni stétt að fara i
frekara nán. Og, iss, ég
féll alveg inn i mynstrið,
ég fór að vinna i búð, gift
ist iðnaðarmanni og ég fór
i lagningu einu sinni i
viku, bakaði 10 kökusortir
fyrir jólin, þvoði og prjón
aði og fannst ekkert athuga
vert við það.
- Ef þú ert að leita að
þessari týpisku konu yfir
fertugt san fer að leita
sér að vinnu að loknu
bamauppeldi, þá er ég ekki
nógu gott daani. Ég hef
alltaf unnið úti eins og
djöfulsins fifl, að visu
með hléum en það má segja
að ég hafi prófaó öll þessi
týpisku kvennastörf, nema
það að vera iðnverkakona
cg gergilbeina. Ég vann
5 ár hér og 7ár þar osfrv.,
þú veist, ég var alltaf aó
vjjma fyrir einhverjum við-
átta ára þegar mamma lauk
háskólaprófinu. Pabbi
hvatti hana lika alltaf og
var mjög áfram um að ég
gerði það sem ég vildi, og
sjálfsagt hefur hann lika
verið spenntur fyrir laácnis-
fræóinni.
- Eftir eitt ár i ladcnis-
fræóinni fluttum við til
Kaupmannahafnar. En ég
byrjaói svo aftur i náminu
'64 og var þá búin aó eiga
fyrsta bamið. Þegar ég
lauk læknisfræðinni 1970
var ég svo búin að eignast
öll bömin, cg hélt út á
atvinnumarkaðinn meö yngsta
barnið ársgamalt. Þaó reynd-
ist miklu erfiðara en að
stunda námið. 1 námi er mað-
ur bara að svikja sjálfan
sig ef maður slær slöku við.
Oti á vinnumarkaðinun eru
þaö öimr lögmál sem gilda.
Sem kandidatar og aðstoóar-
læknar ruróimi við þá að taka
burdnar vaktir, þri- og fjór
skiptar.
- I nokkur ár höfðum við
stúlkur heima. Samt var þaó
erfitt, sérstaklega þar sem
bótum, svona eins og frysti
kistu. Ég hef ekki unnið
eins og eiginmaðurinn, sem
hefur unnið i 30 ár á sama
stað. Það þótti bara ekk-
ert sjálfsagt að kona úr
minni stétt ynni 8 tima
vinnu á dag, alla virka
daga vikunnar. Þannig var
nú bara tiðarandinn.
- Eftir 5-6 ára hlé, meðan
stelpumar minar vom sem
yngstar, fór ég aftur aó
vinna og það i frystihúsi.
Þaö var nú heldur óskemmti-
leg reynsla. Konurnar sem
unnu meó mér voru frekar
fullorónar og bjuggu i
blokkum og braggahverfum
þarna i nágrenninu. Þetta
var á þeim tima þegar bón-
usinn var aó kcma á og við
vorum óánægóar meó hann,
fannst við vera piskaóar
áfram. Dag einn steig
verkstjórinn út úr glerbúr-
inu og þrumaói: „Er ein-
hver óánægja héma?" Vió
maðurinn minn vann líka mjög
mikið á þessum tima, en hann
var þá aó setja á laggirnar
fyrirtæki. Erfiðleikarnir
varu einkum fólgnir i þvi að
okkar var sárt saknað heima
fyrir. Ég tók þá upp á þvi
að taka pásur milli ráóninga
nokkra mánuði i senn. Það
gekk þá, vegna þess aó það
var skortur á kandidötum og
aðstoóarlaeknum, en þaó myndi
ekki ganga núna.
- Eins og er vinn ég á Borg-
arspitalanum, ég vinn að
sérfræóináninu og er búin að
ná tímalengd i vinnu, en á
ritgerðina eftir. Sjálf-
sagt er þaó húsmóóur-tíma-
hraki að kenna, að ég hef
ekki lokið henni. Það
gengur ekki eins og aó
drekka vatn að vinna bæði
úti og heima og stunda vis-
indastarf aó auki.
- Ég veit nú ekki hvort kon-
ur fara minna i sérfræóinám
i læknisfræðinni en karlar.
Konurnar i greininni eru
jú faarri. Og um hlutfall
kvenna og karla sem fara i
sérfræðinán veit ég ekki.
stóóum allar dolfallnar og
allt i einu uppgötvaði ég
að ég stóð ein eftir á
gólfinu, hinar voru allar
kcmnar úti hom. Þetta
var mjög óþægileg tilfinn-
ing. En ég svara á móti:
„Já, hér er óánægja." Þá
gall við úr einu hominu:
„Ja, ég er nú ekkert ó~
ánægð," og hinar samsinntu.
Þetta var eiginlega fyrsta
reynsla min af atvinnulif-
inu og hún var þá svona
skenxntileg. Konurnar vom
og eru bara svcna ofboðs-
lega hræddar.
- Nú, svo þegar ég hafði
verið húsnóðir i 20 ár, fór
ég að vinna á Kleppi.
Þetta var deild þar sati
þurfti aó klæða og mata
sjúklingana, alveg eins og
þeir væm litil böm. Ég
var sett á byrjunarlaun á
Sóknartaxta. Það þótti mér
heldur skritió, eftir þessi
20 ár i húsmóðurstarfinu.
ekki þátt
En konurnar viróast fara
minna til útlanda og vera
þar styttra. Þær fara lika
gjaman i sérgreinar sem
hægt er að ljúka hér heima.
Það er þó eins og róðurinn
sé {.jyngri hjá konum, aó
stunda markvisst sémám,
þær veigra sér kannski frek-
ar við að fara með fjöl-
skylduna út i óvissu erlend-
iS; og vilja hlifa henni við
álaginu sem þessu fylgir.
Ég hef lika heyrt lækna sem
farið hafa i sémám til
Tsneriku tala um aó þeir
fiefðu ekki farið hefðu þeir
vitaó hvaó beið þeirra og
fjölskyldnanna þar.
- Ég varó svolitió vör við
það á kandidatsárinu að
sjúklingarnir urðu hissa,
þegar þeir sáu aó læknirinn
var kona. Aó öðm leyti
gat ég ekki séð aó það
skipti þá máli. En sjálf-
sagt em nú margir sjúkling-
ar sem treysta karlmanni
betur fyrir lifi sinu en
konu, en þeir láta það
ekki uppi. Svo finnst ef-
laust mörgun gott aö geta
leitað til konu með marga
Ég mætti þvi á staðinn með
meémæli frá eiginmanninum,
um að ég hefði staðió mig
meó ágætum i húsmóðurstarf-
inu. Ráðningarstjórinn
varó mjög hissa þegar ég
rétti henni meátiælin.
„Hvað á ég að gera við
þetta?", spurði hún. „Nú,
senda þetta niðrá launa-
deild," svaraði -ég. Það
var auðvitað ekki gert en
þetta þótti nokkuð djarft
uppátæki. _ Upp frá þessu
kcmst ég i sarrminganefnd
i Sókn. Þegar ég itœti þar
á fyrsta fund, sé ég þama
einhverja karla og verð dá-
litið óömgg. Eirtn þeirra
fer að gantast og segist
hafa heyrt um einhverja
konu sem hafi kcmið með
meðmæli frá eiginmanninum.
Honum finnst þetta voðalega
fyndið. Ég funa strax upp
og segi:„Ja, þetta var nú
i5
likamlega eóa andlega kvill-
a, sérstaklega þegar um
feimnismál er að ræða. Það
þarf ekki endilega að vera
bundið við að konu þyki
betra aö leita til konu.
Þetta er mjög persónubundið
hjá sjúklingunun. En ég
hef tekiö eftir þvi þegar
sjúklirtgar kana og spyrja
eftir lækninum að þeir fara
aó lita i kringum sig og
halda þá gjaman að ég sé
félagsráðgjafi eóa sálfræó-
ingur. Kannski er það ekki
nema eðlilegt. En oft hef
ég rekist á að eldra fólk
gleðst yfir. þvi að kona
skuli vera læknir og sýnir
manni þá sérstaka ánægju og
traust.
- Ég vinn núna sem svarar
85% dagvinnu og tek svo
fjórskiptar bakvaktir að
auki, heima. Það er hringt
i mig. Maðurinn minn vinn-‘
ur lika fulla vinnu og vel
það. Ætli heimilishaldið
fljóti ekki bara svona á-
fram af ganlum vana. Við
höfum ekki haft heimilis-
hjálp í mörg ár. Okkur
fannst við geta hætt þvi
þegar krakkamir vom farin
að geta séð svolitið um
sig sjálf. Mér fannst ég
lika orðin ofdekruð i sam-
bandi vió heimilisstörfin.
Qrðin hreint eins og versti
karlmaður. Tók þetta bara
son sjálfsagðan hlut og tók
helst eftir þvi sem ekki var
gert, eða þvi sem illa var
gert. Mér fannst lika við
ÍÍW73
Þroskamerki að taka
í slíku framapoti